CÁC BIỆN PHÁP TRÁNH THAI

2. MỤC TIÊU
 Trình bày được cơ chế tác dụng của dụng cụ
tử cung tránh thai
 Kể ra được các chỉ định và chống chỉ định của
dụng cụ tử cung tránh thai
 Kể ra được các chỉ định tháo dụng cụ tử cung

3. MỤC TIÊU (tt)
 Trình bày được cách xử trí các biến chứng – tai biến
của dung cụ tử cung
 Trình bày được cách tính lịch ngừa thai theo phương
pháp Ogino – Knauss
 Trình bày được cách sử dụng, ưu điểm, khuyết điểm
của các phương pháp tránh thai: thuốc diệt tinh trùng,
màng ngăn âm đạo, mũ chụp CTC, bao cao su.

4. NỘI DUNG
Biện pháp tránh thai cho nữ
Dụng cu tử cung
Thuốc diệt tinh trùng
Màng ngăn âm đạo
Mũ chụp cổ tử cung

5. NỘI DUNG (tt)
Biện pháp tránh thai cho nam
Xuất tinh ngoài âm đạo
Bao cao su
Biện pháp chung
Tránh ngày phóng noãn

6. DỤNG CỤ TỬ CUNG
 Phân loại
 Cơ chế tác dụng
 Chỉ định – chống chỉ định
 Thời điểm đặt DCTC
 Dấu hiệu cảnh báo
 Tác dụng phụ - biến chứng
 Chỉ định tháo DCTC
 Ưu điểm – khuyết điểm

7. Phaân loaïi
 Theo hình theå:
 Duïng cuï töû cung kín: voøng Dana…..
 Duïng cuï töû cung hôû : Tcu380. Voøng lippes,
mirena…
 Theo hoaït chaát:
 Duïng cuï töû cung trô : Lippes, Sterilet Omega 
khoâng söû duïng nöõa
 Duïng cuï töû cung coù hoaït chaát:
 Ñoàng : T Cu 380A, T Cu-200, Novat, MLCu 250…
 Progestogen: Progestasert( chöùa 38mg
Progesteron)

9. Cơ chế tác dụng
Đối với DCTC có đồng:
 Các ion đồng độc hại đối với tinh trùng
(Jecht và Berstein, 1973)
 Sự phóng thích liên tục của đồng vào buồng tử cung, làm
tăng phản ứng viêm và có thể gây ra co cơ tử cung ngăn
chặn sự làm tổ của trứng
 Ion đồng còn làm thay đổi sinh hoá của chất nhầy cổ tử
cung, từ đó ảnh hưởng đến sự di động, hoạt hoá và khả
năng sống sót của tinh trùng.

10. Cơ chế tác dụng
Đối với DCTC có progesterone:
 Thay đổi chất lượng của chất nhờn cổ tử cung, ngăn cản sự
chuyển động của tinh trùng qua cổ tử cung (Kesseru và Camacho-
Ortega, 1972; Jonsson et al , 1991).
 Nội mạc tử cung mỏng bất thường và chứa ít mạch máu , tạo
điều kiện không thuận lợi cho trứng thụ tinh không thể làm
tổ ở niêm mạc tử cung (Guttinger và Critchley, 2007)

11. Chỉ định – Chống chỉ định
Chỉ định
 Phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, muốn áp
dụng một BPTT tạm thời, dài hạn, hiệu
quả cao và không có chống chỉ định.

12. Chỉ định – Chống chỉ định
Chống chỉ định
 Vieâm vuøng chaäu caáp
 Vieâm sinh duïc treân
 Tieàn söû vieâm sinh duïc treân
 STD hay coù nguy cô cao maéc STD
 Tieàn söû thai ngoaøi töû cung, hieám muoän do nguyeân
nhaân ODT
 Thieáu maùu

13. Chỉ định – Chống chỉ định
Chống chỉ định
 Xuaát huyeát aâm ñaïo baát thöôøng, rong kinh, rong
huyeát, thoáng kinh
 Beänh lyù aùc tính ñöôøng sinh duïc.
 Coù thai hay nghi ngôø coù thai
 Khoái u sinh duïc hay nghi ngôø beänh aùc tính ñöôøng
sinh duïc.
 TC dò daïng
 Dò öùng vôùi Cu, beänh Wilson
 Beänh tim maïch coù nguy cô bò vieâm noäi taâm maïc
Osler (van tim haäu thaáp, van tim nhaân taïo)
 Sa sinh duïc ñoä II, III

14. Thời điểm đặt DCTC
 Sau khi sạch kinh 3 ngày
 Sau sanh: có thể đặt sau 6 tuần (hết thời kỳ hậu
sản)
 Sau khi hút điều hoà kinh nguyệt hay sau khi nạo
thai, nhưng với điều kiện chắc chắn là không sót
rau và nhiễm khuẩn.

15. Dấu hiệu cảnh báo
 Period late: chaäm kinh (coù thai), ra huyeát hoaëc hoaëc
ra huyeát ræ raû baát thöôøng.
 Abdominal pain: ñau buïng, ñau khi giao hôïp
 Infection exposure: tieáp xuùc vôùi nhieãm truøng (STI),
khí hö baát thöôøng.
 Not feeling well, fever, chills: caûm giaùc khoâng khoûe,
soát, lanh run.
 String missing: maát daây, ngaén hay daøi daây DCTC.

16. Tác dụng phụ - biến chứng
 Ñau buïng : uoáng thuoác giaûm ñau, neáu ñau nhieàu :
kieåm tra laïi( nhieãm khuaån, xuyeân cô...)
 Chaûy maùu : neáu löôïng nhieàu hay sau 3 thaùng maø vaãn
ra huyeát : thaùo voøng
 Nhieãm khuaån : KS toaøn thaân+ thaùo voøng
 Coù thai khi mang DCTC : 0.5- 5%/ 2 naêm nguy cô saåy thai
50%
 Ruùt voøng ra, naïo huùt thai
 Neáu BN muoán giöõ thai laáy voøng ra ngay khi phaùt
hieän coù thai

17. Tác dụng phụ - biến chứng
 Thai ngoaøi TC: Moïi nghieân cöùu ñeàu khoâng chöùng
minh ñöôïc söï lieân quan giöõa thai ngoaøi töû cung
vôùi DCTC traùnh thai
Taàn suaát cuûa thai ngoaøi töû cung vôùi
 T Cu 380A 0.8 % (9923 WY)
 ML 375 0.1 % (9794 WY)
(Source: HRP, Progress in Reproductive Health Research,
N.60, 2002)

18. Tác dụng phụ - biến chứng
 Rôi voøng (do ñaët khoâng ñuùng, loøng TC dò daïng,
hôû eo TC) : neáu >=2 laàn söû duïng phöông phaùp
traùnh thai khaùc.
 Khoâng thaáy daây: do caét ngaén quaù, hay DCTC thay
ñoåi vò trí, rôi, xuyeân cô TC → SA, XQ→ laáy ra.
 Thuûng TC: hieám →ñieàu trò ngoaïi.

19. Chæ ñònh thaùo voøng
 Ra huyeát nhieàu vaø keùo daøi
 Vieâm ñöôøng sinh duïc
 Coù thai
 Nghi ngôø coù toån thöông aùc tính ñöôøng sinh
duïc
 Voøng heát haïn
 Muoán sanh con
 Khoâng muoán duøng DCTC nöõa
 Maõn kinh

20. Thuaän lôïi - Khoâng
thuaän lôïi
Thuaän lôïi
 Hieäu quûa cao, ñôn giaûn, reû
 Taùc duïng keùo daøi nhieàu naêm 2 vôï choàng
yeân taâm khoâng phaûi thöïc hieän bieän phaùp
traùnh thai naøo nöõa.
 Khi thaùo voøng, coù thai laïi deã daøng
 Khoâng aûnh höôûng ñeán SK, aùp duïng toát cho PN
coù CCÑ duøng thuoác vieân.

21. Thuaän lôïi - Khoâng
thuaän lôïi
Khoâng thuaän lôïi :
 Phaûi coù NVYT ñaët vaø thaùo voøng
 1 soá taùc duïng phuï
 Deã vieâm nhieãm sinh duïc sau ñaët neáu khoâng giöõ veä
sinh
 Khoâng neân duøng cho nhöõng PN coù nhieàu baïn tình
hay choàng coù nhieàu baïn tình
 Quùa thôøi haïn quy ñònh, neáu muoán ngöøa thai tieáp
phaûi ñeán cô sôû y teá.

22. THUỐC DIỆT TINH TRÙNG
Coù nhieàu loaïi : kem, gel, foam, vieân ñaët, mang
phin.
Caùch söû duïng :
 Caàn ñaët tröôùc moãi laàn giao hôïp # 10 phuùt( tuy
loaïi)
 Neáu giao hôïp sau 1h cho thuoác→ caàn söû duïng
lieàu thöù 2
 Khoâng ñöôïc röûa aâm ñaïo sau giao hôïp→ coù theå

23. THUỐC DIỆT TINH TRÙNG
Taùc duïng phuï :
 Kích thích aâm ñaïo, dò öùng
 Dieät caùc lactobacili deã nhieãm E.coli
Öu ñieåm :
 Khoâng coù CCÑ
 Coù theå söû duïng ngay sau sanh, sau saåy thai
Khuyeát ñieåm :
 Phaûi söû duïng thuoác ngay tröôùc giao hôïp
 Coù theå toån thöông nieâm maïc AĐ→ taêng nguy cô
nhieãm HIV, nhieãm truøng khaùc

24. MÀNG NGĂN ÂM ĐẠO
Đặc điểm:
 Màng chụp hình tròn bằng cao su, có vành ngoài
mềm để đưa qua ÂĐ và che kín CTC.
 Màng ngăn co nhiều kích thước nên người phụ nữ cần
được đo để chọn đúng cỡ số trước khi dùng.
 Ngăn cản tinh trùng xâm nhập vào TC và ODT.
 Không gây RLKN, giảm nguy cơ lây nhiễm các bệnh
qua đường tình dục
 Hầu như không gây td phụ có thể dùng trong 2 năm.

25.  Cách dùng:
Bước 1. Dùng tay tách đôi
bao chứa màn film
Bước 2. Dùng tay khô lấy
màn film ra gấp làm tư
Bước 3. Giữ màn film trên đầu ngón tay giữa,
từ từ đưa vào sâu trong ÂĐ càng gần CTC càng tốt

27. MŨ CHỤP CTC
Đặc điểm:
 Dụng cụ bằng cao su, giống cái mũ,
kt nhỏ hơn màng ngăn, đặt vào trong ÂĐ chụp lấy CTC
 Hiệu quả tránh thai thấp hơn màng ngăn (84-91% ở
người chưa sinh, 68-74% với người đã sinh)
 Có thể giữ đến 48h sau khi đưa vào ÂĐ  không làm
gián đoạn hoạt động tình dục.
 Ít gây viêm niệu đạo hơn so với màng ngăn
 Việc sử dụng phức tạp hơn màng ngăn âm đạo.

28.  Cách dùng:
 Đặt mũ cùng với chất diệt tinh trùng vào đúng vị trí
trong ÂĐ
 Bóp vàng mũ giữa ngón cái và ngón trỏ để đầu mũ
hướng vào lòng bàn tay, trượt nhẹ mũ vào trong CTC
càng xa càng tốt.
 Dùng một ngón tay định vị CTC ấn vành mũ quanh CTC
cho đến khi hoàn toàn phủ kín. Quét ngón tay quanh
vành mũ để để chắc chăn là CTC được che kín.

30. BAO CAO SU
1. BCS NAM
 Đặc điểm
 Túi nhỏ, chất liệu mỏng, mềm và nhạy cảm
 Không ảnh hưởng hoạt động cơ thể, không td phụ
 Giúp ngăn ngừa các bệnh lây qua đường tình dục
 Không tiếp xúc với các dịch sinh dục của nhau
 Chủ động trong việc tránh thai, không phải phụ
thuộc hoàn toàn vào phụ nữ

31.  Cách dùng:

32. 2. BCS nữ
 Đặc điểm
 Tác dụng tránh thai # 95%
 Trong bao có một vòng nhỏ di động giúp dễ cho
vào ÂĐ
 Vòng lớn ở ngoài giữ không cho bao tuột vào ÂĐ
 Che phủ âm hộ và trùm kín dương vật đến tận
gốc

33.  Cách dùng:

34. XUẤT TINH NGOÀI ÂM ĐẠO
Cơ chế taùc dụng : Không cho tinh truøng gặp
tröùng
Lợi ích:
 Kinh nguyệt: khoâng ảnh hưởng
 Tình dục vaø sinh lyù: sẵn saøng, khuyến khích tính tư
chủ
 Ung thư, khối u: khoâng lieân quan
 Caùc bất lợi :
 Tỷ lệ thất bại cao
 Tuøy đối tượng
 Khoâng bảo vệ khỏi caùc bệnh lay nhiễm qua đường

35. XUẤT TINH NGOÀI ÂM ĐẠO
Phương caùch bắt đầu: bất kỳ thời điểm naøo
 Hướng dẫn:
 Thực hiện như phương phaùp hỗ trợ đến khi quen dần
 Nam giới phải tieân lượng thời điểm
 Lau sạch dịch tiết treân dương vật trước khi đưa lại vaøo
aâm đạo
 Tư thế giao hợp dễ daøng
 Sử dụng thuốc traùnh thai khẩn cấp nếu thất bại

36. TRÁNH NGÀY PHÓNG NOÃN
Cơ chế:
 Chọn thời điểm giao hợp xa ngaøy phoùng noaõn
 Dựa vào chu kỳ kinh nguyệt (gồm 3 giai đọan) để traùnh
giao hợp
 Để nhận biệt thời điểm rụng trứng, coù3 phương phaùp:
 Tính lịch (Ogino-Knauss)
 Đo thaân nhiệt (Basal Body temperature Method- BBT)
 Dựa treân tính chất chất nhầy cổ tử cung (Billings)

37. Ogino-Knauss
 Hiện tượng phoùng noaõn xảy ra vaøo thời điểm cố
định từ ngaøy thứ 12-16 ngaøy ñaàu kinh sắp tới.
 Traùnh giao hợp từ ngaøy 19-12 ngaøy ñaàu kỳ kinh
tới
 Voøng kinh ổn định 28 ngaøy: traùnh giao hợp từ
ngaøy 10-17 từ ngaøy đầu của chu kỳ kinh trước,
ứng với ngaøy thứ 19-10 ñaàu kỳ kinh tới

38. Ogino-Knauss
 Voøng kinh khoâng ổn định: duøng coâng thức
Chartier (1970)
 Ngaøy ñaàu coù thể thụ tinh:10+ voøng kinh
ngắn nhất -28
 Ngaøy cuối coù thể thụ tinh:17+ voøng kinh
daøi nhất -28

39. Basal Body temperature
method- BBT
Nguyện tắc: khi rụng trứng, nhiệt độ đo vaøo luùc
saùng sớm sẽ tăng ñaùng kể.
Khoâng giao hợp vaøo 3 ngaøy trước ngày dự kiến có
phóng noãn và 2 ngày sau khi nhiệt độ đã lên cao

40. Basal Body temperature method-
BBT
Caùch đo thaân nhiệt: duøng nhiệt kế nhất định, đo
ở miệng, hậu moân hay naùch ở một giờ nhất định,
khoảng 5’. Đọc vaø ghi kết quả vaøo bảng nhiệt độ
sẽ thấy coù 2 phase
 Phase 1: sau khi thấy kinh, nhiệt độ luoân ở 37oC.
Ngaøy phoùng noãn, nhiệt độ đột ngột hạ thấp rồi
tăng nhanh.
 Phase 2: sau ngaøy phoùng noãn, nhiệt độ treân 37oC

41. Billings
Nguyeân tắc:
• Vaøo những ngaøy phoùng noãn, chất nhầy cổ tử cung
ra nhiều, trong, dai.
• Qua kính hiển vi coù thể thấy tinh thể muối NaCl
thaønh hình laù dương xỉ.
• Sau giai đọan naøy sẽ khoâng thấy nữa

42. Billings
Thực hiện:
 Kiểm tra số lượng vaø tính chất chất nhầy bằng tay hay
bằng giấy mỗi ngaøy
 Tính chất chất nhầy:
 trước rụng trứng: vẩn đục vaøng hay trắng.
 luùc rụng trứng: trong, keùo daøi, dai
 sau rụng trứng: vẩn đục , nhầy

43. THANKS FOR YOUR ATTENTION