Chẩn đoán-điều trị-dự phòng THA lớp .pptx

TS.BSCKII. PHAN THÁI HẢO
KHOA Y-BỘ MÔN NỘI TỔNG QUÁT
KHOA TIM MẠCH-LÃO HỌC
CHẨN ĐOÁN, ĐIỀU TRỊ VÀ DỰ
PHÒNG TĂNG HUYẾT ÁP
TpHCM, tháng 3 năm 2024

MỤC TIÊU
1. Dịch tễ học tăng huyết áp
2. Cơ chế và sinh lý bệnh tăng huyết áp
3. Định nghĩa và phân độ tăng huyết áp
4. Chẩn đoán THA
5. Trình bày được mục tiêu điều trị tăng huyết áp
6. Trình bày được ngưỡng bắt đầu điều trị và huyết áp mục tiêu
7. Trình bày được điều trị không dùng thuốc
8. Phân tích được điều trị bằng thuốc
9. Phân tích được điều trị THA và các bệnh đi kèm

NỘI DUNG
1. Trình bày được định nghĩa tăng huyết áp
2. Trình bày được phân độ, giai đoạn tăng huyết áp
3. Trình bày được chẩn đoán tăng huyết áp
4. Điều trị tăng huyết áp
5. Ngưỡng bắt đầu điều trị và huyết áp mục tiêu
6. Điều trị không dùng thuốc
7. Điều trị bằng thuốc
8. Điều trị THA và các bệnh đi kèm

DỊCH TỄ HỌC
 Tần suất tăng huyết áp (THA) vẫn không ngừng gia tăng
 Toàn cầu: #1,39 tỷ người THA vào năm 2010 và dự kiến #1,5 tỷ vào năm 2025
 Châu Âu: 30-45% dân số chung và tăng theo tuổi. Hoa Kỳ: 29,6%
 Quốc gia có thu nhập cao: có 349 triệu người bị THA; ở các quốc gia có thu
nhập thấp: 1,04 tỉ người bị THA
 Việt Nam (2012): 25,1%, 4 người lớn ở nước ta thì có 1 người bị THA
 THA: nguyên nhân hàng đầu gây tử vong sớm với #10,4 triệu/năm
 THA là YTNC chính của suy tim, RN, bệnh thận mạn, bệnh mạch máu ngoại
biên, suy giảm chức năng nhận thức
2020 International Society of Hypertension Global Hypertension Practice Guidelines

CƠ CHẾ VÀ SINH LÝ BỆNH THA
2023 ESH Guidelines for the management of arterial hypertension

ĐỊNH NGHĨA THA
THA được định nghĩa khi mức huyết áp điều trị cho thấy có lợi một cách rõ ràng
so với nguy cơ có hại qua các chứng cứ của các thử nghiệm lâm sàng
PHÂN ĐỘ THA

ĐỊNH NGHĨA THA THEO PHƯƠNG THỨC ĐO HA

ĐO HUYẾT ÁP VÀ CHẨN ĐOÁN THA

CHEP (2023), "Hypertension Canada Guidelines".
SƠ ĐỒ CHẨN ĐOÁN THA

NGUYÊN NHÂN THA THỨ PHÁT THEO TUỔI

KHÁM LÂM SÀNG

CẬN LÂM SÀNG

CẬN LÂM SÀNG BỔ SUNG
 Đánh giá tổn thương cơ quan đích, bệnh đồng mắc, THA thứ phát
 Siêu âm tim: dầy thất trái, lớn nhĩ trái, RLCN tâm thu/tâm trương, hẹp eo ĐMC
 Siêu âm ĐM cảnh: mảng xơ vữa, hẹp
 Hình ảnh ĐM thận và thượng thận: siêu âm Duplex, CT, MRA
 Soi đáy mắt: bệnh võng mặt THA
 CT/MRI não: xuất huyết, nhồi máu não, bệnh mạch máu não (tăng đậm độ chất
trắng, vi xuất huyết não, nhồi máu nhỏ dưới vỏ não, nhồi máu lỗ khuyết, dãn
khoảng quanh mạch máu, teo não)
 ABI: bệnh động mạch ngoại biên
 Các xét nghiệm thêm: tỉ số Aldosterone-renin, metanephrines tự do huyết
tương, cortisol hoặc xét nghiệm cortisol máu/nước tiểu; albumin/creatinine ratio
nước tiểu; CN gan

YẾU TỐ NGUY CƠ TIM MẠCH
 > 50% bệnh nhân THA có YTNC tim mạch
 Thường gặp: RLLM, ĐTĐ, hội chứng chuyển hóa, tăng acid uric
máu, thừa cân/béo phì, hút thuốc lá, uống rượu, bia nhiều, lối sống
tĩnh tại
 Các YTNC khác: lớn tuổi (>65 tuổi), giới nam, tần số tim lúc nghỉ
>80l/p, tăng cân, mãn kinh sớm, gia đình có THA hay bệnh tim mạch,
yếu tố tâm lý-xã hội, kinh tế-xã hội, ô nhiễm môi trường, Lp(a)
 Tăng nguy cơ với các bệnh sau: bệnh viêm mạn, COPD, NASH,
rối loạn tâm thần, các yếu tố gây stress, rối loạn cương, trầm cảm,
Migraine, nhiễm trùng mạn (Covid-19 kéo dài)

YẾU TỐ NGUY CƠ TIM MẠCH

TỔN THƯƠNG CƠ QUAN ĐÍCH

BỆNH TIM MẠCH/BỆNH THẬN TRÊN LÂM SÀNG

PHÂN GIAI ĐOẠN THA

ĐIỀU TRỊ THA
 Mục tiêu điều trị THA
 Giảm tỷ lệ mắc bệnh
 Giảm tỷ lệ tử vong do tim mạch và tử vong chung
 Chế độ điều trị THA
 Không dùng thuốc
 Dùng thuốc
 Dụng cụ
 Chú ý ngưỡng bắt đầu điều trị và huyết áp mục tiêu

NGƯỠNG BẮT ĐẦU ĐIỀU TRỊ

MỤC TIÊU ĐIỀU TRỊ

ĐIỀU TRỊ KHÔNG DÙNG THUỐC

ĐIỀU TRỊ BẰNG THUỐC

ĐIỀU TRỊ GIẢM LDL-C Ở BỆNH NHÂN THA

ĐIỀU TRỊ ASPIRIN Ở BỆNH NHÂN THA

THA VÀ COVID-19
 THA làm tăng nguy cơ mắc covid-19 nặng
 Không có bằng chứng chứng minh việc sử dụng ức chế men chuyển và ức chế
thụ thể làm tăng nguy cơ mắc Covid-19.
 Ngược lại ngưng sử dụng lại tăng nguy cơ bệnh tim mạch, khuyến cáo tiếp tục
sử dụng ức chế men chuyển và ức chế thụ thể ở bệnh nhân Covid-19
WHO 2021 Guideline for the pharmacological treatment of hypertension in adults

ĐIỀU TRỊ THA VÀ BỆNH MẠCH VÀNH

ĐIỀU TRỊ THA VÀ ĐTĐ

ĐIỀU TRỊ THA VÀ BỆNH THẬN MẠN

ĐIỀU TRỊ THA VÀ SUY TIM EF GIẢM

ĐIỀU TRỊ THA VÀ SUY TIM EF BẢO TỒN

ĐIỀU TRỊ THA VÀ RUNG NHĨ

ĐIỀU TRỊ THA VÀ BỆNH VAN TIM

ĐIỀU TRỊ THA VÀ BÉO PHÌ

ĐIỀU TRỊ THA VÀ ĐỘT QUỴ NÃO CẤP

ĐIỀU TRỊ THA VÀ TIỀN CĂN ĐỘT QUỴ
2018 ESC/ESH Guidelines for the management of arterial hypertension

ĐIỀU TRỊ THA VÀ COPD, HEN PHẾ QUẢN, OSA
 THA thường đi kèm ở bệnh nhân COPD
 Nên hạ HA nếu ≥140/90 mmHg và điều trị mục tiêu <130/80 mm Hg (<140/80 ở
người cao tuổi)
 Thay đổi lối sống (cai thuốc lá) là bắt buộc
 Cần xem xét ô nhiễm môi trường (không khí) và tránh nếu có thể
 COPD: ARB và CCB và/hoặc lợi tiểu, UC beta chọn lọc có thể được sử dụng
khi bệnh mạch vành, suy tim)
 Hen phế quản: ARB và CCB (dãn cơ trơn phế quản)
 OSA làm THA nhất là huyết áp về đêm và mất trũng huyết áp về đêm. Điều trị
CPAP làm giảm huyết áp

ĐIỀU TRỊ THA VÀ HIV/AIDS
 Bệnh nhân HIV tăng nguy cơ tim mạch
 Chú ý có tương tác thuốc giữa UC canxi và thuốc kháng virus
 Điều trị tương tự dân số chung

ĐIỀU TRỊ THA VÀ BỆNH VIÊM KHỚP
 Viêm khớp dạng thấp, bệnh viêm khớp vẩy nến, gout… có liên quan
với sự gia tăng tỷ lệ THA được chẩn đoán và kiểm soát kém.
 Bệnh viêm khớp cho thấy sự gia tăng nguy cơ tim mạch chỉ một phần
liên quan đến các yếu tố nguy cơ tim mạch
 Viêm khớp dạng thấp chiếm ưu thế trong số các bệnh viêm khớp
 Sự hiện diện của bệnh viêm khớp sẽ làm tăng thêm 1 mức nguy cơ tim
mạch

ĐIỀU TRỊ THA VÀ BỆNH VIÊM KHỚP
 Nên hạ HA như trong dân số nói chung, tốt nhất là với các chất ức chế hệ RAA
(bằng chứng của hoạt động quá mức RAAS và UC Canxi)
 Các bệnh tiềm ẩn cần được điều trị hiệu quả bằng kháng viêm và tránh dùng
liều cao NSAID.
 Nên dùng thuốc hạ lipid máu theo nguy cơ tim mạch bằng thang điểm SCORE
hay ASCVD cũng xem xét tác dụng của thuốc sinh học.
 Losartan hạ huyết áp và giảm acid uric máu ở bệnh nhân Gout

ĐIỀU TRỊ THA VÀ BỆNH TÂM THẦN
 Tỷ lệ THA tăng ở bệnh nhân bị rối loạn tâm thần và đặc biệt trầm cảm.
 Căng thẳng tâm lý xã hội và rối loạn tâm thần nặng làm tăng nguy cơ tim mạch.
 Trầm cảm có liên quan đến tỷ lệ mắc bệnh và tử vong tim mạch, cho thấy tầm
quan trọng của việc kiểm soát HA
 Nên hạ HA như trong dân số nói chung, tốt nhất là với thuốc ức chế hệ RAA và
thuốc lợi tiểu với tỷ lệ tương tác dược lý với thuốc chống trầm cảm thấp.

ĐIỀU TRỊ THA VÀ BỆNH TÂM THẦN
 UC Canxi và UC alpha1 nên được sử dụng thận trọng ở bệnh nhân hạ
huyết áp thế đứng (ví dụ, ức chế tái hấp thu serotonin SRI)
 Nguy cơ tương tác dược lý, bất thường ECG và hạ HA tư thế phải
được xem xét
 Nên sử dụng các thuốc chẹn beta (không phải metoprolol) khi nhịp tim
nhanh do thuốc (thuốc chống trầm cảm, thuốc chống loạn thần)
 Các yếu tố nguy cơ tim mạch thêm vào cần được đánh giá theo thang
điểm nguy cơ tim mạch (SCORE /ASCVD)

ĐIỀU TRỊ THA VÀ BỆNH TĂNG NHÃN ÁP (GLAUCOMA)

ĐIỀU TRỊ THA VÀ UNG THƯ

ĐIỀU TRỊ THA KHÁNG TRỊ

ĐIỀU TRỊ THA THAI KỲ
 THA mạn: THA có trước khi mang thai hay trước tuần lễ thứ 20 của
thai kỳ
 THA thai kỳ: THA khởi phát sau tuần thứ 20 của thai kỳ, không có
dấu hiệu tiền sản giật, HA về bình thường sau 6 tuần sau sinh
 Tiền sản giật: THA thai kỳ với protein niệu >0,3g/24 giờ hoặc tỷ số
albumine- creatinine niệu (ACR) ≥ 30mg/mmol
 Sản giật
 Hội chứng HELLP

ĐIỀU TRỊ THA THAI KỲ

ĐIỀU TRỊ CƠN THA
 THA cấp cứu
THA nặng có tổn thương cơ quan đích
Cần hạ huyết áp nhanh bằng đường tĩnh mạch
 THA khẩn cấp
THA nặng không có tổn thương cơ quan đích
Điều trị bằng thuốc hạ áp uống

ĐIỀU TRỊ CƠN THA CẤP CỨU

CHỦNG TỘC VÀ THA
 Tần suất THA, tỷ lệ kiểm soát HA khác nhau giữa các chủng tộc
 Nguyên nhân:
 Khác nhau về gen
 Khác nhau về văn hóa: lối sống, kinh tế-xã hội, hành vi, chế độ
ăn uống
 Tiếp cận hệ thống y tế
 Thuốc có sẵn

THA Ở NGƯỜI GỐC PHI
 Tổn thương cơ quan đích ở người trẻ hơn
 THA kháng trị, THA về đêm
 Tăng nguy cơ bệnh thận, đột quỵ, suy tim và tử vong
 Do khác nhau về sinh lý bệnh: hệ RAA bị ức chế, thay đổi trong tái
hấp thu Natri ở thận, tăng hoạt động hệ tim mạch, tăng tuổi mạch
máu (ĐM cứng)

THA Ở NGƯỜI GỐC PHI
Điều trị
 Tầm soát hằng năm (≥18 tuổi)
 Thay đổi lối sống
 Điều trị viên kết hợp (thiazide-like diuretic + CCB or CCB + ARB)
 ARB ưu tiên hơn ACE vì nguy cơ phù mạch tăng gấp 3 lần ở người
da đen

THA Ở NGƯỜI GỐC Á
 THA buổi sáng và ban đêm so với châu Âu
 Dân gốc đông Á: nhạy muối và béo phì nhẹ; tăng đột quỵ (XH não),
suy tim không thiếu máu cục bộ so với phương Tây
 Nam Á (gốc Ấn độ): tăng nguy cơ bệnh tim mạch và chuyển hóa
(Bệnh mạch vành+ĐTĐ2)
 Điều trị: như dân số chung

ĐIỀU TRỊ THA BẰNG DỤNG CỤ
1. Kích thích thụ thể áp lực xoang cảnh (Carotid baroreceptor stimulation)
2. Triệt đốt thần kinh giao cảm thận (Renal denervation)
3. Tạo dò động tĩnh mạch (arteriovenous fistula)
4. Phẫu thuật cắt thể cảnh
2018 ESC/ESH Guidelines for the management of arterial hypertension

THEO DÕI ĐIỀU TRỊ THA

TÓM TẮT BÀI
 Phân giai đoạn THA theo 3 giai đoạn 1,2,3
 Mục tiêu: 18-64 tuổi: < 130/80mmHg; ≥ 65-79 tuổi: <140/80mmHg;
≥80 tuổi: HA : 140-150mmHg
 Nhấn mạnh điều trị không thuốc, lưu ý ô nhiễm môi trường
 Vẫn ưu tiên viên thuốc kết hợp, lợi tiểu thiazide-like, A+C+D
 Chú ý đặc điểm THA ở bệnh đồng mắc, THA kháng trị xem xét triệt
đốt thần kinh giao cảm thận

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. 2023 ESC/ESH Guidelines for the management of arterial hypertension
2. CHEP (2023), Hypertension Canada website. http://www.hypertension.ca
3. WHO 2021 Guideline for the pharmacological treatment of hypertension in adults
4. 2020 International Society of Hypertension Global Hypertension Practice Guidelines
5. 2018 ESC/ESH Guidelines for the management of arterial hypertension

Chẩn đoán-điều trị-dự phòng THA lớp .pptx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Chẩn đoán-điều trị-dự phòng THA lớp .pptx

Similar to Chẩn đoán-điều trị-dự phòng THA lớp .pptx (20)

More from Tuấn Vũ Nguyễn

More from Tuấn Vũ Nguyễn (16)

Chẩn đoán-điều trị-dự phòng THA lớp .pptx