2. ĐẠI CƯƠNG
• Ung thư cổ tử cung là một trong những
bệnh ung thư phụ khoa rất phổ biến và
gây tử vong cao hàng đầu ở phụ nữ hiện
nay. Trên toàn cầu mỗi năm có khoảng
270 ngàn bệnh nhân ung thư cổ tử cung
tử vong. Tại Việt Nam, hàng năm có đến
hơn 6 ngàn phụ nữ phát hiện bị ung thư
• Tuổi thường gặp 30-59, đỉnh cao nhất là
từ 45-55
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 2
3. YẾU TỐ NGUY CƠ
• Nhiễm virus HPV
• Hút thuốc
• Ức chế miễn dịch
• Nhiễm Chlamydia
• Chế độ ăn uống
• Ngừa thai dạng uống (thuốc tránh thai)
• Mang thai nhiều lần
• Quan hệ tình dục sớm, nhiều bạn tình
• Tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư cổ tử
cung
NGUỒN:http://www.cancer.org/cancer/cervicalcancer
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 3
4. HÚT THUỐC LÁ
• Phụ nữ hút thuốc là khoảng gấp hai lần
người kô hút thuốc bị ung thư CTC
• các sản phẩm TL đã được tìm thấy trong
chất nhầy cổ tử cung phụ nữ HT. Các nhà
nghiên cứu tin rằng các chất này gây tổn
hại DNA của các tế bào cổ tử cung. Hút
thuốc cũng làm cho hệ thống miễn dịch
kém hiệu quả trong việc chống nhiễm
trùng HPV.
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 4
5. THUỐC NGỪA THAI
• Có bằng chứng cho rằng uống thuốc tránh
thai trong một thời gian dài làm tăng nguy
cơ ung thư CTC. Nghiên cứu cho thấy
rằng nguy cơ ung thư CTC tăng lên,
nhưng nguy cơ GIẢM xuống một lần nữa
sau khi ngừng thuốc.
• Một nghiên cứu gần đây phát hiện ra rằng
những người phụ nữ đã từng được sử
dụng dụng cụ tử cung (IUD) giảm nguy cơ
ung thư CTC UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 5
6. MANG THAI NHIỀU LẦN
• Một giả thuyết cho rằng những phụ nữ
giao hợp không được bảo vệ để có thai có
nguy cơ tiếp xúc nhiều hơn với HPV.
• Ngoài ra, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng
thay đổi hoóc môn, SGMD trong thời kỳ
mang thai có thể làm cho phụ nữ dễ bị
nhiễm HPV hoặc phát triển ung thư
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 6
7. GIẢI PHẪU BỆNH
Đại thể
Sùi Loét Thâm nhiễm
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 7
8. GIẢI PHẪU BỆNH( tt)
Vi thể
K TB GAI (90-95%) K TB TUYẾN( 5-10%)
TB LỚN TB NHỎ
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 8
10. CHẨN ĐOÁN
• Lâm sàng:
Giai đoạn sớm: các triệu chứng cơ năng
thường nghèo nàn. Khám mỏ vịt có thể
thấy vết chợt hoặc 1 vùng trắng không
điển hình, tăng sinh mạch máu.
Giai đoạn sau: ra máu âm đạo bất
thường, dịch âm đạo nhiều sẫm màu, hôi.
Giai đoạn muộn: bí tiểu, táo bón
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 10
11. CẬN LÂM SÀNG
1. Phiến đồ âm đạo:
2. Soi cổ tử cung:
3. Sinh thiết cổ tử cung
4. Khoét chóp
5. Chẩn đoán hình ảnh: siêu âm, CT
Scanner, MRI
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 11
12. PHÂN CHIA GIAI ĐOẠN LÂM SÀNG THEO FIGO
1994
• Gđ 0: K biểu mô tại chỗ • Phẫu thuật cắt CTC,
khoét chóp, cắt TC
• Gđ 1: K xâm lấntại CTC • Tia xạ(áp sát), phẫu thuật
• Gđ 2: K xâm lấn đến ÂĐ Wertheim-Meigs
nhưng chưa lan đến 1/3 • C1:Tia xạ áp sát, phẫu
dưới, chứ lan đến vách thuật,tia xạ ngoài
chậu C2: Tia xạ áp sát, tia xạ
ngoài, phẫu thuật
• Gđ 3: K xâm lấn 1/3 dưới • Điều trị hỗ trợ bằng tia xạ
ÂĐ lan đến vách chậu và phẫu thuật tạm thời
• Gđ 4: K lan đến các cơ
quan vùng chậu, ngoài
vùng chậu
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 12
14. Các dạng lâm sàng khác của K
CTC
1- K trên CTC còn sót lại
• Do điều trị còn sót hoặc trên CTC còn lại
sau PT
• Điều trị: PT khó khăn(do xơ dính vùng sau
PM từ lần PT trước), đặt Radium cũng
khó thực hiện+nguy hiểm(do sự thay đổi
GP của CTC) => Xạ trị ngoài
• Tiên lượng: xấu 50%
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 14
15. Các dạng lâm sàng khác của K
CTC (tt)
2 - K CTC và có thai
- K CTC tại chỗ: theo dõi cho đến khi thai đủ tháng,có thể
để cho sinh đường ÂĐ. Sau sinh điều trị như K CTC tại
chỗ
- K CTC xâm lấn: tránh sinh đường ÂĐ => mổ lấy thai
3 tháng đầu: đình chỉ thai,chọn phương pháp điều trị tuỳ
Gđ bệnh
3 tháng giữa: tuỳ thuộc vào tuổi thai, tuổi mẹ, mong muốn
có con của mẹ, ts sản khoa
3 tháng cuối: theo dõi đến khi thai đủ tháng => mổ lấy thai,
sau đó điều trị K tuỳ Gđ.
Tiên lượng: giống như trên BN ko có thai
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 15
17. Virus HPV (humam papilloma virus)
• Có khoảng 100 týp
HPV, trong đó có
khoảng 20 - 30% NHÓM NGUY NHÓM NGUY
CƠ CAO
chưa được giải mã CƠ THẤP
(tích hợp DNA
(tồn độc lập
được toàn bộ bộ gen với tế bào chủ ) vào tb người)
• 40 týp có thể gây
bệnh ở cơ quan sinh
dục nam và nữ 4 týp chính liên quan với
ung thư là 16,18,31,45 (2 týp HPV-16 and HPV-18
• có 2 nhóm: liên quan 70% các KCTC
cung)
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 17
20. • HPV CTC (qua vết thương nhỏ
QHTD):không gây thương tổn, không
gây triệu chứng hoặc chỉ có triệu
chứng nhẹ, không đặc hiệu và thoáng
qua. (tế bào học, gpb, soi cổ tử
cung đều bt)
(PCR mới phát hiện)
SỐNG TIỀM ẨN
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 20
21. • TÙY CƠ ĐỊA NGƯỜI BỆNH:HPV =>> kích thích tế bào
cổ tử cung sinh sản nhanh và mạnh (đám chồi với các
trục mô sợi có các mạch máu, dạng mụn nhỏ, dẹt,
phẳng hoặc lồi (gọi là condylôm phẳng hoặc sùi) có
cận sừng (acanthosis), có tế bào rỗng (koilocytosis)
với nhân không điển hình (nuclear atypia).
• Thông thường HPV kô xuyên xuống màng đáy biểu mô
chỉ xâm nhập vào các tế bào nông (nơi có rất ít
phản ứng miễn dịch nên không bị hệ miễn dịch
nhận diện và tiêu diệt) tồn tại lâu dài, gây ra những rối
loạn sinh sản tế bào, tạo ra những tổn thương
– từ dị sản nhẹ => dị sản vừa =>dị sản nặng =>rồi ung thư cổ
tử cung
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 21
22. Ung thư cổ tử cung là một trong những loại dễ ngăn ngừa nhất trong số các loại ung thư.
Nhờ thử nghiệm Pap smear , số lượng các trường hợp ung thư cổ tử cung đã giảm hơn
hai mươi năm qua. Tuy nhiên, nhiều phụ nữ vẫn phát triển ung thư cổ tử cung. Trong
thực tế, hơn 9.000 phụ nữ ở Mỹ phát triển ung thư cổ tử cung mỗi năm.
Trong khi một số trường hợp ung thư cổ tử cung không thể ngăn ngừa, có rất nhiều điều
một người phụ nữ có thể làm để giảm nguy cơ phát triển ung thư cổ tử cung.
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 22
24. DỰ PHÒNG BƯỚC 1
•Tiêm vắc-xin trước lần quan hệ đầu tiên
•Sống chung thuỷ 1 vợ 1 chồng
•Không quan hệ sớm
•Bao cao su không thể tránh được lây nhiễm
vi rút HPV tuyệt đối
•Không hút thuốc lá
•Không nên dùng viên tránh thai hooc-môn
•Nói không với rượu
•Thăm khám phụ khoa định kỳ
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 24
25. Vắc xin
• Hiện nay, có vắc xin phòng ngừa những tuýp
HPV sinh ung thư phổ biến nhất là HPV 16 ,
18 (giúp phòng ngừa được hơn 70% các
trường hợp ung thư cổ tử cung), và ngừa HPV
6,11 gây bệnh mồng gà.
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 25
26. Khuyến cáo
Độ tuổi nên tiêm ngừa ung thư cổ tử cung
Độ tuổi tiêm vaccine phòng ung thư cổ tử cung được Bộ Y tế
khuyến cáo là 9 – 26 tuổi (không khuyến cáo tiêm cho phụ nữ trên
26 tuổi)
Thời điểm hiệu quả nhất để tiêm phòng ung thư cổ tử cung trước
khi bắt đầu có quan hệ tình dục. Nhưng ở những người từng quan
hệ tình dục, việc tiêm vaccine cũng vẫn có hiệu quả dự phòng.
Xét nghiệm trước khi tiêm ngừa ung thư cổ tử cung: nên khám
phụ khoa và làm xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung trước
Khi mang thai không nên tiêm ngừa ung thư cổ tử cung sau khi
tiêm mũi cuối cùng phải cách thời gian trước khi mang thai ít nhất là
03 tháng.Phụ nữ đang cho con bú có thể chủng ngừa an toàn.
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 26
27. Hướng dẫn sử dụng
Lịch tiêm chủng ngừa HPV gồm: ba mũi, mũi thứ
hai nhắc lại sau 2 tháng sau mũi thứ nhất, mũi
thứ ba nhắc lại sau mũi thứ 2 là 6 tháng.
Thuốc chủng ngừa HPV là gì?
Gardasil và cervarix
• Gardasil ® chống 4 tupe HPV khác nhau. Thuốc chủng
ngừa hoạt động để ngăn chặn hai loại HPV-16 và 18,
gây 70% ung thư cổ tử cung, và 6 và 11, gây ra 90%
mụn cóc ở bộ phận sinh dục. Ngoài ra ngăn ngừa một
số bệnh ung thư âm hộ, âm đạo hậu môn, mụn cóc ở bộ
phận sinh dục. (1.250K)
• Cervarix ® 2 type HPV 16 và 18, gây 70% ung thư cổ tử
cung. (700K)
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 27
29. KHUYẾN CÁO 2009_ KHUYẾN CÁO 2012 _
NHÓM TUỔI NỮ KHUYẾN CÁO 2012 _ ACS
ACOG USPSTF
< 21 tuổi Không cần kiểm tra Không cần kiểm tra Không cần kiểm tra
Xét nghiệm tế bào học mỗi Xét nghiệm tế bào học mỗi
Xét nghiệm tế bào học
ba năm. Không khuyến cáo ba năm. Không khuyến cáo
mỗi hai năm. Không
21-29 tuổi xét nghiệm HPV, trừ khi kết xét nghiệm HPV, trừ khi kết
khuyến cáo xét nghiệm
quả xét nghiệm tế bào bất quả xét nghiệm tế bào bất
HPV
thường. thường.
Xét nghiệm tế bào học Xét nghiệm tế bào học và
Xét nghiệm tế bào học mỗi
mỗi ba năm nếu kết quả HPV mỗi năm năm (lựa
ba năm hay xét nghiệm tế
30-65 tuổi ba lần xét nghiệm liên tiếp chọn ưu tiên) hay chỉ xét
bào học và HPV mỗi năm
âm tính. Xét nghiệm thêm nghiệm tế bào học mỗi ba
năm.
HPV năm.
Sau ba xét nghiệm sàng
Nếu đã có kiểm tra sàng Nếu đã có kiểm tra sàng
lọc có kết quả bình
lọc đầy đủ với kết quả bình lọc đầy đủ với kết quả bình
thường và không có gì bất
> 65 tuổi thường trong thời gian thường trong thời gian
thường trong 10 năm
trước, có thể ngưng kiểm trước, có thể ngưng kiểm
trước, có thể ngưng kiểm
tra tra.
tra.
Người đã cắt
toàn bộ tử cung,
Không cần kiểm tra sàng
không có tiền sử
lọc nếu cắt tử cung do chỉ Có thể ngưng kiểm tra. Có thể ngưng kiểm tra.
loạn sản cổ tử
định lành tính
cung mức
độ nặng UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 29
30.
. Một xét nghiệm Pap smear thường xuyên xét nghiệm Pap smear có thể là phòng thủ lớn nhất đối với ung thư
cổ tử cung. Pap smear có thể phát hiện những thay đổi cổ tử cung sớm trước khi chúng chuyển thành ung thư. Kiểm
tra sàng lọc ung thư cổ tử cung hướng dẫn để tìm hiểu xem bạn cần phải có một xét nghiệm Pap smear thường xuyên
như thế nào, hoặc kiểm tra với bác sĩ của bạn.
•Giới hạn số lượng của các đối tác tình dục của bạn. Các nghiên cứu đã cho thấy phụ nữ có nhiều bạn tình làm
tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung. Họ cũng đang làm tăng nguy cơ phát triển HPV , nguyên nhân được biết đến ung
thư cổ tử cung.
•Bỏ hút thuốc hoặc tránh khói thuốc lá Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ phát triển nhiều bệnh ung thư, bao gồm ung
thư cổ tử cung. Hút thuốc kết hợp với nhiễm HPV thực sự có thể tăng tốc độ loạn sản cổ tử cung. Đặt cược của bạn
tốt nhất là bỏ thói quen.
•Nếu khi sinh hoạt tình dục bạn nên sử dụng bao cao su : Quan hệ tình dục không được bảo vệ đặt bạn vào nguy
cơ HIV và STD của người khác có thể làm tăng yếu tố nguy cơ phát triển ung thư cổ tử cung.
•Theo dõi xét nghiệm Pap bất thường. Nếu bạn đã có một xét nghiệm Pap smear bất thường , điều quan trọng để
theo dõi với xét nghiệm Pap thường xuyên hoặc colposcopies , bất cứ điều gì bác sĩ đã quyết định cho bạn. Nếu bạn
đã được điều trị chứng loạn sản cổ tử cung, bạn vẫn cần phải theo dõi với xét nghiệm Pap hoặc colposcopies. Loạn
sản có thể quay trở lại và khi bị phát hiện, có thể chuyển thành ung thư cổ tử cung.
•Được chủng ngừa HPV. Nếu bạn dưới 27, bạn có thể có đủ điều kiện để nhận được chủng ngừa HPV , trong đó
ngăn chặn các chủng nguy cơ cao của HPV ở phụ nữ. Thuốc chủng ngừa HPV, Gardasil được chấp thuận của FDA
để cung cấp cho các cô gái trẻ như trẻ là 9. Vắc-xin THƯ CỔ TỬ CUNG phụ nữ trẻ trước khi họ trở nên hoạt 30
UNG này hiệu quả nhất khi cho
động tình
32. 4 Thời điểm làm Pap
•Một người phụ nữ nên làm xét nghiệm này khi không đang hành kinh. Thời điểm tốt nhất là từ 10
đến 20 ngày, kể từ ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt gần nhất.
•Khoảng 2 ngày trước khi làm xét nghiệm Pap, nên tránh thụt rửa hoặc sử dụng thuốc đặt âm đạo
hoặc xà phòng diệt tinh trùng, kem, hay sửa (trừ theo chỉ dẫn của bác sĩ). Điều này có thể làm trôi,
che giấu tế bào bất thường.
•Ngoài ra, một người phụ nữ không nên có quan hệ tình dục 1-2 ngày trước khi xét nghiệm Pap, vì
điều này có thể gây ra kết quả không rõ ràng.
•Sau khi xét nghiệm, cô ấy có thể trở lại hoạt động bình thường của cô và trở lại làm việc ngay.
5. Ngừng tầm soát khi:
•Phụ nữ lứa tuổi 65-70 đã có ít nhất ba xét nghiệm Pap bình thường và không có xét nghiệm Pap bất
thường trong 10 năm qua có thể quyết định ngừng làm xét nghiệm Pap sau khi nói chuyện với bác sĩ
của họ.
•Những phụ nữ đã cắt bỏ tử cung ( phẫu thuật để cắt bỏ tử cung và cổ tử cung) không cần phải có
một xét nghiệm Pap, trừ khi phẫu thuật đã được thực hiện để điều trị tình trạng tiền ung thư hoặc ung
thư.
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 32
33. 6. Làm gì nếu kết quả xét nghiệm Pap là bất thường?
• Nếu xét nghiệm Pap cho thấy sự bất thường không rõ ràng hoặc bất
thường nhẹ, các bác sĩ có thể làm lại xét nghiệm để xác định xem có cần
theo dõi tiếp theo hay không.
• Nếu xét nghiệm Pap cho kết quả ASC-H, LSIL, hoặc HSIL, các bác sĩ có
thể thực hiện Soi cổ tử cung bằng cách sử dụng một dụng cụ giống như
một kính hiển vi (gọi là colposcope ) để kiểm tra âm đạo và cổ tử cung.
• Nếu xét nghiệm thấy tế bào bất thường có nguy cơ cao trở thành ung thư,
điều trị thêm là cần thiết. Nếu không điều trị, những tế bào này có thể
chuyển thành ung thư xâm lấn.
7. Những người phụ nữ đã được chủng ngừa chống lại HPV có còn cần làm
xét nghiệm Pap?
• Xét nghiệm Pap tiếp tục cần thiết để phát hiện ung thư cổ tử cung và các
thay đổi tiền ung thư, ngay cả ở những phụ nữ đã được chủng ngừa chống
lại HPV.
UNG THƯ CỔ TỬ CUNG 33
