Онлайн сургалтанд зориулав

2. Агуулга
 Үйлдвэрлэлийн функц
 Үйлдвэрлэлийн зардалыг тодорхойлох нь
 Дундаж зардлууд тэдгээрийг тодорхойлох нь
 Ахиуц болон дундаж зардал түүний хамаарал
 Үйлдвэрлэлийн урт хугацаа
 Урт хугацааны зардлын муруй

3. Үйлдвэрлэлийн функц
 Үйлдвэрлэлд ашиглагдсан нөөцийн тоо хэмжээ
болон үйлдвэрлэгдсэн бүтээгдхүүний тоо
хэмжээний хамаарлыг үйлдвэрлэлийн функц
гэнэ.
Q=F(X1, X2, X3,….. Xn)
Q- үйлдвэрлэлийн хэмжээ буюу нийт
бүтээгдэхүүн
X1, X2, X3,….. Xn–орцын хэмжээ

4. Үйлдвэрлэлийн функц
Q=F(K,L)
 Q – Үйлдвэрлэлийн хэмжээ буюу нийт бүтээгдэхүүн
 K- Үйлдвэрлэлд ашиглах капиталын тоо хэмжээ
 L – Үйлдвэрлэлд ашиглах хөдөлмөрийн тоо хэмжээ

5. Үйлдвэрлэлийн зардал
Зардал
Эдийн
засгийн
зардал
Ил (гадаад)
Далд (дотоод)
Нягтлан
бодох
бүртгэлийн
зардал

6. Үйлдвэрлэлийн зардал
Үйлдвэрлэлийн зардал гэсэн ойлголтонд
үйлдвэрлэл явуулахтай холбогдон гарсан
бүхий л төрлийн зардлуудыг багтаана.
Жишээ нь:
 Түүхий эд материалын зардал
Тоног төхөөрөмж
Цалингийн зардал
Түрээсийн төлбөр г.м

7. Үйлдвэрлэлийн хугацаа
Хэт богино
Богино
Урт

8. Богино хугацаанд: Үйлдвэрлэлийн зардал
Тогтмол зардал
Хувьсах зардал

9. Тогтмол зардал
Үйлдвэрлэлийн богино хугацаанд зарим
хүчин зүйл тогтмол байдаг ба тэдгээр тогтмол
хүчин зүйлтэй холбоотой гардаг зардал тогтмол
байна.
Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн
тоо хэмжээнээс үл хамааран
байнга тогтмол хэмжээтэй гарч
байдаг зардал.

10. Тогтмол зардал
FC – fixed cost
K- капитал тогтмол
r – хүүний хэмжээ FC =r * K

11. Тогтмол зардал

12. Хувьсах зардал
VC – variable cost
w – цалин
L – хөдөлмөрийн хэмжээ
VC =w* L

13. Хувьсах зардал
Үйлдвэрлэлийн богино хугацаанд
үйлдвэрлэлийн хувьсах хүчин зүйлтэй
холбоотой гарч байгаа зардал хувьсах зардал
гэнэ Үйлдвэрлэлийн
хэмжээтэй холбоотой гарч
байдаг зардлыг хувьсах
зардал гэдэг.

14. Хувьсах зардал

15. Үйлдвэрлэлийн нийт зардал нь
үйлдвэрлэлийн богино хугацаанд
тогтмол
ба хувьсах зардлын нийлбэрээр
тодорхойлогдоно.
TC – total cost
TC = VC+ FC
Нийт зардал

16. Нийт зардал

17. Дундаж зардлыг тодорхойлох нь
Дундаж тогтмол зардал:
Average Fixed Cost AFC =FC/Q
Дундаж хувьсах зардал:
Average Variable Cost AVC = VC /Q
Дундаж нийт зардал:
Average Total Cost ATC = TC /Q

18. Дундаж зардлууд

19. Ахиуц зардал
Бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн
хэмжээг нэг нэгжээр нэмэгдүүлэхэд
нийт зардал хэдий хэмжээгээр
нэмэгдэх вэ? гэдгийг харуулна.

20. Үргэлжлэл
MC = ∆ TС/ ∆ Q= (TC2-TC1)/(Q2-
Q1)
MC – ахиуц зардал marginal cost
TC1- үйлдвэрлэлийн хэмжээ Q1 байх үеийн
нийт зардлын хэмжээ.
TC2- үйлдвэрлэлийн хэмжээ Q2 байх үеийн нийт
зардлын хэмжээ.
∆TC – нийт зардлын өөрчлөлт
∆Q – нийт үйлдвэрлэлийн өөрчлөлт

21. Ахиуц зардал

22. Ахиуц болон дундаж
зардлын хамаарал
{0;Q1} – үед AVC>MC бөгөөд AVC буюу дундаж
хувьсах зардал буурна
{Q1} – үед AVC=MC байх бөгөөд AVC хамгийн
бага утгаа авна.
{Q1 ;∞} – үед AVC<MC байх бөгөөд AVC өснө.
{0;Q2} – үед ATC>MC бөгөөд ATC буюу дундаж
нийт зардал буурна
{Q2} – үед ATC=MC байх бөгөөд ATC хамгийн
бага утгаа авна.
{Q2 ;∞} – үед ATC<MC байх бөгөөд ATC өснө.

23. Үйлдвэрлэлийн урт хугацаа
Үйлдвэрлэлийн урт хугацаанд
үйлдвэрлэлийн бүх нөөцүүдийг өөрчлөх боломжтой
байдаг.Тиймээс үйлдвэрлэлийн урт хугацаанд
тогтмол зардал гэж байхгүй.
Нийт зардал нь зөвхөн хувьсах
зардлуудын нийлбэртэй тэнцүү.
Урт хугацааны зардал нь богино
хугацааны зардлуудын хамгийн бага утгаар
тодорхойлогдоно.

24. Урт хугацааны зардлын
муруй

25. Жишээ бодлого
 Дугуй үйлдвэрлэлийн нийт зардал долоо
хоногт 400000төгрөг, бүтээгдэхүүний хэмжээ
100, тогтмол зардал 160000төгрөг бол дундаж
хувьсах зардлыг ол
 Бодолт:
 VC=TC-FC=400000-
160000=240000төг
 AVC=VC/ Q=240000/100=2400төг

26. Асуулт
 Үйлдвэрлэлийн урт хугацаанд бүх зардал ямар
шинжтэй байх вэ?
 Тогтмол зардал гэдэг нь ………………………… юм.
 Дараах зардлуудаас тогтмол зардлыг тодорхойл.
а. Түүхий эд материал б. Ажилчдын цалин
в. Дулааны зардал г. Зээлийн хүү
 Хэзээ зардлыг хувьсах ба тогтмол зардал гэж ангилдаг
вэ?
Үйлдвэрлэлийн хэмжээ өсөхийн хэрээр AFC ...............

27. Дасгал бодлого
 Радио хүлээн авагчийг 1000ш үйлдвэрлэхэд
сард 50000 төгрөгийн нийт зардал гаргадаг
байв. Тогтмол зардал 10000 төгрөг гэвэл AVC,
AC, AFC –ийг ол.
 Бодолт:
 VC=TC-FC=50000-10000=40000
 AVC=VC/Q=40000/1000=40
 AFC=FC/Q=10000/1000=10
 AC=TC/Q=50000/1000=50

28. Хариулт
 Хувьсах шинжтэй
 Үйлдвэрлэлийн хэмжээтэй уялдан өөрчлөгддөггүй
зардал
 зээлийн хүү
 Богино хугцаанд
 Буурна

32. Р – бүтээгдэхүүний нэгжийн үнэ
Q – бүтээгдэхүүний тоо хэмжээ
Жишээ:
Q=100 ш
Р= 600 төг
TR= P*Q
TR = P * Q

36. Бүтээгдэхүүний төрлүүд:
Нийт
бүтээгдэхүүн

38. Зардал
A
B
(a)
Орц
(b)
Үйлдвэрлэл
0
0
Үйлдвэрлэл
MP
AP
ACMC
A
B

42. Анхаарал тавьсанд
баярлалаа.

43. Бодлого.1:
Q TC FC VC MC ATC AFC AVC
0 20000
1 40000
2 60000
3 90000
4 12000
0
5 15000
0

44. 2
200 8 0.5TC Q Q  
Бодлого.2:
Үйлдвэрлэлийн зардлын функц:
Гүйцэтгэх нь:
1. FC , VC, MC, ATC , AFC, AVC –
ийн Q- ээс хамаарсан функцийг ол.
2. Q –ийн ямар утганд АТС хамгийн
бага байх вэ ?

45. Бодлого. 3 :
 Пүүсийн зардлын функц
 бол дундаж хувьсах зардал хамгийн
бага байх үеийн үйлдвэрлэлийн
хэмжээг ол.
  2 3
200 8 50TC Q Q Q Q   

46. Q TC FC VC MC ATC AFC AVC
0 20000 20,0 0 - - - -
1 40000 20,0 20,0 20,0 40,0 20,0 20,0
2 60000 20,0 40,0 20,0 30,0 10,0 20,0
3 90000 20,0 70,0 30,0 30,0 6,6 23,3
4 12000
0
20,0 100,0 30,0 30,0 5,0 25,0
5 15000
0
20,0 130,0 30,0 30,0 4,0 26,0
Бодлогын хариу.

47. Бодoлт:
Q= 0 үед FC= 200
VC = TC- FC
8
TC
MC MC Q
Q

    

2 2
200 8 0.5 200 8 0.5VC Q Q Q Q      

48. 200
8 0.5
TC
ATC ATC Q
Q Q
    
200FC
AFC AFC
Q Q
  
8 0.5
VC
AVC AVC Q
Q
    

50. minATC MC