Economl3.2020 - 2021on

1. ЭРЭЛТ БА НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН МЭДРЭМЖ
1.Эрэлтийн мэдрэмж
2.Нийлүүлэлтийн мэдрэмж

3. Мэдрэмж нь хоорондоо хамааралтай хоѐр хүчин
зүйлийн нэгийнх өөрчлөлт нөгөөдөө хэрхэн
нөлөөлөхийг харуулна .

4. 1.Эрэлтийн мэдрэмж
Эрэлтийн мэдрэмж нь тухайн бүтээгдэхүүн,
үйлчилгээний эрэлтэд нөлөөлөх хүчин зүйлсийн
өөрчлөлт тухайн бүтээгдэхүүн үйлчилгээний эрэлтэд
хэрхэн нөлөөлж буйг харуулна
Эрэлтийн мэдрэмжийн дараахь төрөл байна.
Үүнд:
1.Эрэлтийн үнийн мэдрэмж
2.Эрэлтийн орлогын мэдрэмж
3.Эрэлтийн солбисон мэдрэмж

7. D
Q
P
P1
P2
Q1
Q2

9. Эрэлтийн үнийн мэдрэмжийг тооцвол доорх
томъѐогоор харуулсан болно.
- бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний
эрэлтийн үнийн мэдрэмж
- бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний эрэлтийн
тоо, хэмжээний өөрчлөлтийн хувь
- бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний үнийн
өөрчлөлтийн хувь

10. Эрэлт ба үнийн өөрчлөлт эсрэг тэмдэгтэй байх
тул түүний эрэлтийн мэдрэмж сөрөг тэмдэгтэй
байна.
Гэвч тухайн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний хувьд
мэдрэмж ашиглан шинжилгээ хийхэд түүний сөрөг
тэмдэг нь чухал биш байдаг.
Иймээс мэдрэмжийн сөрөг тэмдгийг үл харгалзан
эерэг болгох үүднээс түүний абсолют
хэмжигдэхүүнийг авч үздэг.

11. Үнийн өөрчлөлтийг мэдэх байдлаар нь:
1.Харьцангуй мэдрэмж сайтай
2.Нэгж мэдрэмжтэй
3.Мэдрэмж муутай гэж гурав ангилдаг.
Харъцангуй мэдрэмж сайтай гэдэг нь уг
бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний эрэлтийн тоо, хэмжээ нь
үнийн өөрчлөлтийг маш хүчтэй мэдрэх бөгөөд үнийн
өөрчлөлтийн хувиас эрэлтийн тоо, хэмжээний
өөрчлөлтийн хувь нь харьцангуй их байдаг.

12. D
Q
P
P2
P1
Q2Q1
𝑷 𝟐 − 𝑷 𝟏
𝑷 𝟏
<
𝑸 𝟐 − 𝑸 𝟏
𝑸 𝟏

13. Мэдрэмж муутай гэдэг нь уг бүтээгдэхүүн,
үйлчилгээний эрэлтийн тоо, хэмжээ нь үнийн
өөрчлөлтийг харьцангуй сул мэдрэх бөгөөд үнийн
өөрчлөлтийн хувиас эрэлтийн тоо хэмжээний
өөрчлөлтийн хувь нь харьцангуй бага байдаг.

14. D
Q
P
P2
P1
Q2Q1
𝑷 𝟐 − 𝑷 𝟏
𝑷 𝟏
>
𝑸 𝟐 − 𝑸 𝟏
𝑸 𝟏

15. Нэгж мэдрэмжтэй гэдэг нь бүтээгдэхүүн,
үйлчилгээний эрэлтийн тоо, хэмжээний өөрчлөлтийн
хувь нь үнийн түвшний өөрчлөлтийн хувьтай тэнцүү
байх эрэлтийн үнийн мэдрэмжийг хэлдэг.

16. D
Q
P
P2
P1
Q2
Q1
𝑷 𝟐 − 𝑷 𝟏
𝑷 𝟏
=
𝑸 𝟐 − 𝑸 𝟏
𝑸 𝟏

18. D
Q
P
P1
P2
Q1 Q2
C
A
B
𝑄1 + 𝑄2
2
𝑃1 + 𝑃2
2
𝑄1 + 𝑄2
2
;
𝑃1 + 𝑃2
2

19. Нуман болон цэгэн мэдрэмжийн абсолют утга нь
тэгтэй тэнцүү бол тухайн бүгээгдэхүүн, үйлчилгээг
төгс мэдрэмжгүй гэнэ.
Энэ үед эрэлтийн муруй нь үнийн тэнхлэгтэй
параллель байна.

20. D
Q
P
P2
P1
𝑸

21. Хэрэв нуман болон цэгэн мэдрэмжийн абсолют
утга нь хязгааргүй их тоо руу тэмүүлж байвал тухайн
бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг төгс мэдрэмжтэй гэдэг.
Энэ үед эрэлтийн муруй нь хэвтээ тэнхлэгтэй
параллель байна.

22. D
Q
P
Q1 Q2

25. Эрэлтийн үнийн мэдрэмжинд нөлөөлөх хүчин зүйлс
1.Тухайн бүтээгдэхүүн үйлчилгээг орлуулах боломж.
2.Хэрэглэгчийн төсөвт эзлэх хувь.
3.Тухайн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний хэрэглээний
шинж чанар.

26. Эрэлтийн үнийн мэдрэмж ба орлогын хамаарал
Бүтээгдэхүүн үйлчилгээний үнийн түвшний
өөрчлөлт нь эрэлтийн үнийн мэдрэмжээсээ хамааран
нийт орлогод харилцан адилгүй нөлөө үзүүлдэг.
Үнийн түвшний өөрчлөлтийн нийт орлогод үзүүлэх
нөлөө нь тухайн бүтээгдэхүүн үйлчилгээний эрэлтийн
үнийн мэдрэмжээс ихээхэн хамаардаг

27. Эрэлтийн үнийн мэдрэмж ба нийт орлогын хамаарал
TR = P x Q
Нийт орлогын өөрчлөлт
Ed > 1 Ed = 1 Ed < 1
Үнэ өсөх
Буурна Өөрчлөгдөхгүй Өснө
Үнэ буурах
Өснө Өөрчлөгдөхгүй Буурна

29. TR
P
Q
TR
TRmax
𝐸 𝑑
𝑝
> 1
𝐸 𝑑
𝑝
= 1
𝐸 𝑑
𝑝
< 1
D
Q

32. 1. Ed
I >0 бол бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний
эрэлтийн тоо,хэмжээ болон орлогын түвшний хооронд
шууд хамааралтай .
Хэрэглэгчийн орлого өсөхөд бүтээгдэхүүн,
үйлчилгээний эрэлтийн тоо, хэмжээ өсч, харин
хэрэглэгчийн орлого буурахад эрэлтийн тоо, хэмжээ
буурдаг болохыг илэрхийлнэ.
Ийм төрлийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг хэвийн
бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ гэдэг

33. D
Q
I
Q1 Q2
I1
I2

34. 2. Ed
I < 0 бол бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний эрэлтийн
тоо,хэмжээ болон орлогын түвшний хооронд урвуу
хамааралтай .
Хэрэглэгчийн орлого өсөхөд бүтээгдэхүүн,
үйлчилгээний эрэлтийн тоо, хэмжээ буурч,харин
хэрэглэгчийн орлого буурахад эрэлтийн тоо, хэмжээ
өсдөг болохыг илэрхийлнэ.
Ийм төрлийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг дорд
бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ гэдэг.

35. D
Q
I
Q2 Q1
I1
I2

36. 3.Ed
I = 0 бол бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний эрэлтийн
тоо,хэмжээ болон орлогын түвшний хооронд ямар
нэгэн хамааралгүй байна.
Хэрэглэгчийн орлого өсч, буурахад бүтээгдэхүүн,
үйлчилгээний эрэлтийн тоо, хэмжээнд ямар нэгэн
өөрчлөлт гарахгүй болохыг илэрхийлнэ.

37. D
Q
I
Q1
I1
I2

41. Бүтээгдэхүүн,үйлчилгээний эрэлтийн солбисон
мэдрэмжийг тооцоход дараах 3 боломжит хувилбарыг
авч үздэг.
1.EAB
d >0 бол А ба В нь харилцан орлодог бүтээгдэхүүн
,үйлчилгээнүүд байна.
Өөрөөр хэлбэл, В төрлийн бүтээгдэхүүн,үйлчилгээний
үнийн түвшин ба А төрлийн бүтээгдэхүүн ,
үйлчилгээний эрэлтийн тоо,хэмжээний хооронд шууд
хамааралтай

42. D
QA
PB
Q1
A
Q2
A
P1
B
P2
B

43. 2.EAB
d = 0 бол А ба В төрлийн бүтээгдэхүүн
,үйлчилгээнүүд хоорондоо хамааралгүй байна.
Өөрөөр хэлбэл, В төрлийн бүтээгдэхүүн,үйлчилгээний
үнийн өөрчлөлт нь А-ийн төрлийн бүтээгдэхүүн ,
үйлчилгээний эрэлтэд, А -ийн үнийн өөрчлөлт В –ийн
эрэлтэд ямар ч нөлөө үзүүлэхгүй болохыг
илэрхийлнэ.

44. D
QA
PB
P1
B
P2
B
Q1
A

45. 3.EAB
d < 0 бол А ба В нь харилцан хосолдог
бүтээгдэхүүн ,үйлчилгээнүүд байна.
Өөрөөр хэлбэл, В төрлийн
бүтээгдэхүүн,үйлчилгээний үнийн түвшин ба А
төрлийн бүтээгдэхүүн , үйлчилгээний эрэлтийн
тоо,хэмжээний хооронд урвуу хамааралтай байна.

46. D
QA
Q1
AQ2
A
PB
P1
B
P2
B

49. 2. Нийлүүлэлтийн мэдрэмж
Микро эдийн засгийн онолын хүрээнд судалгаа
шинжилгээ хийхдээ салбарын болон пүүсийн
нийлүүлэлтийг судлахтай холбогдуулан
нийлүүлэлтийн мэдрэмжийг тооцдог.
Нийлүүлэлгийн мэдрэмж нь тухайн бүтээгдэхүүн,
үйлчилгээний үнийн түвшний өөрчлөлтийг
нийлүүлэлтийн тоо,хэмжээ хэрхэн, яаж мэдэрч буйг
харуулна.

51. Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний үнэ ба нийлүүлэлтийн
тоо,хэмжээ нь эерэг хамааралтай байх тул
нийлүүлэлгийн мэдрэмж эерэг утгатай байна.

52. S
Q
P
Q1 Q2
P1
P2

53. Нийлүүлэлтийн мэдрэмжийг дараахь
томъѐог ашиглан тооцдог

55. Нийлүүлэлтийн мэдрэмжийг дараах байдлаар ангилна.
Үүнд :
1. Мэдрэмж сайтай , Es>1
2. Нэгж мэдрэмжтэй ,
3. Мэдрэмж муутай ,
4. Төгс мэдрэмжтэй , Es= ∞
5. Төгс мэдрэмжгүй ,
𝑷 𝟐 − 𝑷 𝟏
𝑷 𝟏
<
𝑸 𝟐 − 𝑸 𝟏
𝑸 𝟏
𝑷 𝟐 − 𝑷 𝟏
𝑷 𝟏
=
𝑸 𝟐 − 𝑸 𝟏
𝑸 𝟏
𝑷 𝟐 − 𝑷 𝟏
𝑷 𝟏
>
𝑸 𝟐 − 𝑸 𝟏
𝑸 𝟏
Es< 1
Es= 1
E s= 0

56. Q
P Es<1
Es=1
Es>1

57. Es= ∞
E s= 0P
Q

59. Нийлүүлэлтийн мэдрэмжид нөлөөлөх гол хүчин
зүйл
1. Үйлдвэрлэлийн цаг хугацаа
2. Бүтээгдэхүүн хадгалалт даах чадвар ба
хадгалалтын зардал
3. Бүтээгдэхүүн шинж чанар ба үйлдвэрлэлийн
технологийн онцлог

60. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД
БАЯРЛАЛАА