Để xem full tài liệu Xin vui long liên hệ page để được hỗ trợ : https://www.facebook.com/thuvienluanvan01 HOẶC https://www.facebook.com/garmentspace/ https://www.facebook.com/thuvienluanvan01 https://www.facebook.com/thuvienluanvan01 tai lieu tong hop, thu vien luan van, luan van tong hop, do an chuyen nganh

1. ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
HẠNG A CẦU
Tên đề tài:
“ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG SẢN XUẤT CHÈ SHAN TUYẾT
TRÊN ĐỊA BÀN XÃ TẢ SÌN THÀNG, HUYỆN TỦA CHÙA,
TỈNH ĐIỆN BIÊN
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo : Chính quy
Định hướng đề tài : Hướng ứng dụng
Chuyên ngành : Phát triển nông thôn
Khoa : Kinh tế và PTNT
Khóa học : 2016– 2020
Thái Nguyên – năm 2020

2. ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
HẠNG A CẦU
Tên đề tài:
“ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG SẢN XUẤT CHÈ SHAN TUYẾT TRÊN
ĐỊA BÀN XÃ TẢ SÌN THÁNG, HUYỆN TỦA CHÙA,
TỈNH ĐIỆN BIÊN”
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo : Chính quy
Định hướng đề tài : Hướng Nghiên Cứu
Chuyên ngành : Phát triển nông thôn
Khoa : Kinh tế và PTNT
Khóa học : 2016 - 2020
Giảng viên hướng dẫn : ThS. Nguyễn Quốc Huy
Cán bộ cơ sở hướng dẫn : Thào A Dơ
Thái Nguyên – năm 2020

3. i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng, đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu
và kết quả nghiêncứu trong khóa luận này là trung thực và chưa từng được dùng
để bảo vệ một học vị nào.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện khóa luận đã
được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn này đều được chỉ rõ
nguồn gốc.
Thái nguyên, ngày tháng năm 2020
Sinh viên
Hạng A Cầu

4. ii
LỜI CẢM ƠN
Thực tập tốt nghiệp là một giai đoạn không thể thiếu với mỗi sinh viên,
nhằm giúp sinh viên vận dụng kiến thức lý luận đã học vào thực tiễn, so sánh
kiểm nghiệm lý thuyết với thực tiễn và học hỏi thêm những kiến thức kinh
nghiệm được rút ra qua thực tiễn sản xuất để nâng cao được chuyên môn từ đó
giúp sinh viên khi ra trường trở thành một kỹ sư nắm chắc được về lý thuyết
giỏi về thực hành và biết vận dụng nhuần nhuyễn lý thuyết vào thực tế.
Xuất phát từ cơ sở trên, được sự nhất trí của nhà trường, Ban chủ nhiệm
khoa Kinh tế & Phát triển nông thôn - trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên,
tôi tiến hành thực tập tốt nghiệp với đề tài: "Đánh giá thực trạng sản xuất chè
Shan Tuyết trên địa bàn xã tả Sìn Thàng – Huyện Tủa Chùa – Tỉnh Điện
Biên”
Đến nay bản khoá luận đã hoàn thành, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn
chân thành tới các thầy cô giáo trong khoa Kinh tế & Phát triển nông thôn -
trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên và đặc biệt là thầy giáo ThS. Nguyễn
QuốcHuy đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo tôi trong suốt quá trình thực hiện đề
tài.
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới ban lãnh đạo, cán bộ nhân viên
UBND xã Tả Sìn Thàng, cùng đông đảo bà con nhân dân trên địa bàn xã đã tận
tình giúp đỡ tôi trong thời gian qua.
Do trình độ, kinh nghiệm thực tế bản thân có hạn, thời gian thực tập
không nhiều vì vậy bản khoá luận này không tránh khỏi những sai sót, vì vậy
rất mong được sự chỉ bảo của các thầy cô giáo, sự đóng góp ý kiến của các bạn
sinh viên để bản khoá luận được hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
Thái Nguyên, ngày tháng năm 2020
Sinh viên
Hạng A Cầu

5. iii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 4.1.Tình hình sử dụng đất của xã Tả Sìn Thàng(2017 – 2019).............34
Bảng 4.2 Tình hìnhdân số và lao động của xã Tả Sìn Thàng năm(2017-2019) ....38
Bảng 4.3: Tình hình sản xuất chè của xã qua 3 năm 2017-2019 ....................42
Bảng 4.3: Tình hình nhân lực sản xuất chè các nhóm hộ điều tranăm 2019..43
Bảng 4.5. Tình hình trang thiết bị sản xuất của nhóm hộ nghiên cứu............44
Bảng 4.6. Chi phí đầu tư cho sản xuất chè trên 1ha của các hộ điều tra năm
2019.................................................................................................45
Bảng 4.7. Kết quả sản xuất chè trên 1ha của các hộ điều tra năm 2019.........47
Bảng 4.8: Hiệu quả sản xuất chè trên 1ha của các hộ điều tra năm 2019.......48
Bảng 4.9.Chỉ tiêu đánh giá khó khăn trong sản xuất chè của người dân xã Tả
Sìn Thàng........................................................................................49

6. iv
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt Nội dung đầy đủ
BVTV :Bảo vệ thực vật
ĐVT :Đơn vị tính
GTSX :Gía trị sản xuất
HQKT :Hiệu quả kinh tế
HTX :Hợp tác xã
IPM :Integrated Pest Management (Quản lý dịch
hại tổng hợp)
KN :Khuyến nông
PRA :Participatory Rural Appraisal (Đánh giá
nông thôn có sự tham gia của ngươi dân)
UBND :Uỷ ban nhân dân
WTO :Tổ chức thương mại thế giới

7. v
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii
DANH MỤC BẢNG........................................................................................iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT...........................................................................iv
MỤC LỤC......................................................................................................... v
PHẦN 1.MỞ ĐẦU........................................................................................... 1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................. 1
1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài .................................................................. 2
1.2.1. Mục tiêu chung........................................................................................ 2
1.2.2. Mục tiêu cụ thể........................................................................................ 2
1.3. Ý nghĩa của đề tài....................................................................................... 3
1.3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học ...................................... 3
1.3.2. Ý nghĩa trong thực tiễn ........................................................................... 3
1.3.3.Ý nghĩa đối với sinh viên......................................................................... 3
PHẦN 2.TỔNG QUAN TÀI LIỆU................................................................ 4
2.1. Cơ sở lý luận .............................................................................................. 4
2.1.1. Khái niệm về đánh giá và các vẫn đề liên quan đến đánh giá ................ 4
2.1.2. Giới thiệu về cây chè............................................................................... 4
2.2 Cơ sở thực tiễn của đề tài..........................................................................16
2.2.1 Tình hình sản xuất chè trên thế giới.......................................................16
2.2.2 Tình hình sản xuất và xuất khẩu chè Việt Nam.....................................18
2.2.3 Tình hình sản xuất chè ởĐiện Biên........................................................21
PHẦN 3.ĐỐI TƯỢNG NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..22
3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................22
3.1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................22

8. vi
3.1.2. Phạm vi nghiên cứu...............................................................................22
3.2. Nội dung nghiên cứu................................................................................22
3.3. Phương pháp nghiên cứu..........................................................................22
3.3.1. Phương pháp thu thập số liệu................................................................22
3.3.2. Phương pháp so sánh.............................................................................25
3.3.3. Phương pháp xử lý số liệu.....................................................................25
3.4. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu.............................................................26
3.4.1. Một số chỉ tiêu phản ánh các nguyên nhân tác động đến phát triểnsảnxuất
chè ...................................................................................................................26
3.4.2. Những chỉ tiêu đánh giá về mặt lượng của quá trình sản xuất chè.......26
3.4.3. Những chỉ tiêu đánh giá về kết quả và hiệu quả kinh tế trong quátrình sản
xuất chè ...........................................................................................................27
PHẦN 4.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU............................................................29
4.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu...................................................................29
4.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên .................................................................29
4.1.2Điều kiện kinh tế, xã hội .........................................................................37
4.2. Tình hình chung về sản xuất chè Shan Tuyết của xã Tả Sìn Thàng........40
4.2.1. Tình hình chung về sản xuất chè của toàn xã. ......................................40
4.3 Phân tích hiệu quả sản xuất chè Shan Tuyết của nhóm hộ nghiên cứu....43
4.3.1 Đặc điểm chung của nhóm hộ điều tra...................................................43
4.3.2. Nguồn nhân lực.....................................................................................43
4.3.2 Phân tích hiệu quả sản xuất chè tại các hộ điều tra................................49
4.3.3. Một số khó khăn trong sản xuất chè của hộ nông dân xã Tả Sìn Thàng.......49
4.4. Định hướng và giải pháp về thực trạng sản xuất chè Shan Tuyết trên địa
bàn xã Tả Sìn Thàng, huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên trong thời gian tới...53
4.4.1. Định hướng về thực trạng sản xuất chè Shan Tuyết trên địa bàn xã Tả
Sìn Thàng: .......................................................................................................53

9. vii
4.4.2. Giải pháp thực trạng sản xuất chè Shan Tuyết trên địa bàn xã Tả Sìn
Thàng thời gian tới..........................................................................................53
PHẦN 5.KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................57
5.1. Kết luận ....................................................................................................57
5.2. Kiến nghị..................................................................................................58
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................61
PHỤ LỤC

10. 1
PHẦN 1
MỞ ĐẦU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Nước chè là loại đồ uống phổ biến thứ hai trên thế giới sau nước uống,
nước chè là thức uống rất có lợi cho sức khỏe, góp phần ngừa ung thư, giảm
cholesterol, diệt khuẩn và giảm cân, do đó nó còn chống được một số bệnh do
các chất phóng xạ gây ra.
Chính vì các đặc tính ưu việt trên, chè đã trở thành sản phẩm đồ uống
phổ thông trên toàn thế giới
Hiện nay đã có trên 40 nước trên thế giới sản xuất chè, trong khi có trên
200 nước tiêu thụ chè
Đây chính là một lợi thế tạo điều kiện cho việc sản xuất chè ngày càng
phát triển
Từ lâu, cây chè ở Việt Nam đã trở thành một phần quan trọng của văn
hóa và là một mặt hàng xuất khẩu chủ lực.
Việt Nam đang là nước sản xuất chè lớn thứ 5 trên thế giới, với 80% sản
lượng chè phục vụ các thị trường xuất khẩu. Trên địa bàn xã Tả Sìn Thàng,
huyện Tùa Chủa, tỉnh Điện Biên là một trong những địa phương có điều kiện
tự nhiên thích hợp để phát triển cây chè Shan Tuyết , cây chè Shan Tuyết đã
được người dân nơi đây trồng từ rất sớm, trong sản xuất nông nghiệp hiện nay
cây chè không chỉ là cây xóa đói, giảm nghèo mà đã giúp nhiều gia đình có
kinh tế khá hơn, từng bước vươn lên làm giàu. Mặt khác cây chè Shan Tuyết
cũng đóng góp đáng kể vào sự tăng trưởng kinh tế của địa phương.Trong nhiều
năm qua, ngành chè của huyện đã có bước phát triển, song kết quả còn chưa
cao so với tiềm năng và còn nhiều vấn đề cần phải xem xét, giải quyết. Đến nay
về diện tích trồng chè, năng suất và sản lượng chè tăng đáng kể.Tuy nhiên việc
phát triển sản xuất cây chè còn gặp nhiều khó khăn như một số nơi còn phát

11. 2
triển tự phát, không theo quy hoạch, sản lượng chè chế biến sản xuất ra không
ổn định, chưa chủ động được thị trường, thiếu sản phẩm cao cấp, mối liên hệ giữa
doanh nghiệp chế biến, đẩy mạnh tiêu thụ chè cho các hộ nông dân phát triển
nhanh, vững chắc và đạt hiểu quả kinh tế cao.
Xuất phát từ thực tế trên tôi đã lựa chọn đề tài: “Đánh giá thực trạng
sản xuất chè Shan Tuyết trên địa xã Tả Sìn Thàng, huyện Tùa Chủa,
tỉnh Điện Biên’’ làm đề tài nghiên cứu nhằm góp phần giải quyết các vấn
đề còn tồn tại để phát triển hơn nữa ngành sản xuất chè trên địa bàn xã Tả
Sìn Thàng.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
1.2.1. Mục tiêu chung
- Đánh giá điều kiện tự nhiên kinh tế - xã hội của trên địa bàn xã Tả Sìn
Thàng, huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên trong những năm qua.
-Đánh giá thực trạng sản xuất chè Shan Tuyết trân địa bàn xã Tả Sìn
Thàng, huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên trong thời gian tới.
- Đề xuất định hướng và giải pháp chủ yếu nhằm phát triển sản xuất chè
Shan Tuyết trên địa bàn xã Tả Sìn Thàng.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể
- Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về vấn đề thực trạng
sản xuất chè Shan Tuyết .
- Đánh giá thực trạng sản xuất chè Shan Tuyết trên địa bàn xã Tả Sìn
Thàng thời gian qua, từ đó phát hiện các yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng sản
xuất chè Shan Tuyết xã Tả Sìn Thàng.
- Đề xuất giải pháp thực trạng sản xuất chè Shan Tuyết của xã Tả Sìn
Thàng thời gian tới

12. 3
1.3. Ý nghĩa của đề tài
1.3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học
- Có được cái nhìn tổng thể về thực trạng sản xuất và hiệu quả kinh tế
của cây giống mới của xã Tả Sìn Thàng
- Củng cố kiến thức từ cơ sở đến chuyên ngành đã học trong trường, ứng
dụng kiến thức đó vào thực tiễn.
- Nâng cao năng lực cũng như rèn luyện kỹ năng, phương pháp nghiên
cứu khoa học cho bản thân đòi hỏi sinh viên phải vận dụng nhiều kiến thức đã
học để đưa vào thực tế các thủ thuật về xác suất thống kê, kỹ năng đặt câu hỏi
khai thác thông tin các phương pháp PRA, khả năng nhận định theo các nguyên
lý phát triển nông thôn tổng hợp và đưa ra lý luận từ những vấn đề thực tiễn.
1.3.2. Ý nghĩa trong thực tiễn
- Nắm bắt được tình hình và hiệu quả kinh tế của chè trong sự phát triển
kinh tế địa phương, thấy được giá trị kinh tế do cây chè mang lại cho các hộ
nông dân trồng chè cành.
- Giúp người dân có cơ sở để tiếp tục mở rộng sản xuất chè và đề ra
phương hướng đề nâng cao hiệu quả kinh tế của cây chè đem lại cho người dân
trên địa bàn xã.
1.3.3. Ý nghĩa đối với sinh viên
- Quá trình thực tập tốt nghiệp giúp cho sinh viên có điều kiện tiếp cận
với thực tế, giúp sinh viên củng cố thêm những kiến thức, kỹ năng đã học. Đồng
thời có cơ hội vận dụng chúng vào sản xuất thực tế.

13. 4
PHẦN 2
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. Cơ sở lý luận
2.1.1. Khái niệm về đánh giá và các vẫn đề liên quan đến đánh giá
Đánh giá là quá trình hình thành những nhận định, phân đoán về kết quả của
công việc, dựa vào sự phân tích những thông tin thu được, đối chiếu với những
mục tiêu, tiêu chuẩn đã đề ra, nhằm đề xuất những quyết định thích hợp để cải tạo
thực trạng, điều chỉnh nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc.
* Các vẫn đề liên quan đến đánh giá:
Đánh giá chẩn đoán
- Đánh giá chẩn đoán được tiến hành trước khi dạy xong một chương
hoặc một vẫn đề quan trọng nào đó hoặc nhằm giúp cho giáo viên nắm được
tình hình kiến thức liên quan đã có của học sinh, những điểm mà học sinh đã
nắm vững, những thiếu sót cần bổ khuyết để quyết định cách dạy thích hợp.
Đánh giá từng phần
- Đánh giá từng phần được tiến hành nhiều lần trong dạy học nhằm cung
cấp những thông tin ngược, qua đó, giáo viên và học sinh kịp thời điều chỉnh
cách dạy và cách học, ghi nhận kết quả từng phần để tiếp tục thực hiện chương
trình một cách vững chắc.
Đánh giá tổng kết
- Đánh giá tổng kết được tiến hành khi kết thúc môn học, năm học, khóa
học bằng những kì thi đáng giá tổng kết quả học tập, đối chiếu những mục tiêu
đã đề ra.
2.1.2. Giới thiệu về cây chè
Tủa Chùa không chỉ là vùng đất được biết đến với những lễ hội văn hóa
độc đáo, món ăn đặc sắc, với những chợ phiên rộn ràng mà còn nổi tiếng

14. 5
bởi Chè Shan Tuyết loại cây thân gỗ cổ thụ, thân to và lá chè mọc từng chùm
trên cành. Không giống các loại chè khác, người Mông phải bắc thang lên các
nhánh chè thấp rồi di chuyển lên các nhánh cao hơn để hái được những búp chè
1 tôm 2 lá non… Theo những người già ở Tủa Chùa kể lại, loại chè này có
nguồn gốc từ lâu đời, có những cây cổ thụ vài trăm tuổi. Đó là những gốc chè
cổ thụ, tuổi đời hàng trăm năm, thân cây 3 người ôm mới xuể, cao ước chừng
8 đến 15m.Chè mọc ở độ cao hơn 1400m so với mặt nước biển, nơi khí hậu mát
lạnh, quanh năm mây mù bao phủ thuộc huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên. Đồng
bào Mông ở đây gọi những cây chè cổ thụ này là “cây bất tử”. Từ lâu trong tâm
thức họ, những cây chè cổ thụ là biểu tượng của sự bền bỉ, sức sống mãnh liệt
và trường tồn cùng thời gian của họ khi sống trên cao nguyên đá Tủa Chùa.
Những chén chè Shan Tuyết cổ thụ có màu vàng tươi, có vị hơi chát khi
mới bắt đầu uống, nhưng sẽ ngọt dần khi xuống đến họng, có hương thơm đặc
trưng, màu nước vàng óng ánh, trà mới uống có vị hơi đắng chát của mùi lá cây
rừng lâu năm. Nhưng sau khi uống thì lại có vị ngọt đặc biệt lưu lại nơi đầu
lưỡi với đủ các vị chát, ngọt, ngậy. Đây là món quà thiên nhiên vô cùng quý
giá của cao nguyên đá Tủa Chùa.
Chè Shan Tuyết của Điện Biên, thương hiệu vốn đã nổi tiếng trong và
ngoài nước. Là huyện vùng núi cao ở cực Bắc đất nước, Điện Biêncó ít diện
tích đất dành cho phát triển cây lúa nước, trồng các loại cây rau, củ, quả hay
các loại cây công nghiệp. Tuy nhiên, bù lại Điện Biên có Công viên địa chất
toàn cầu Tả Sìn Thàng, một số sản vật chỉ có ở vùng cao núi đá hay ở vùng cao
núi đất và đặc biệt là có diện tích đất trồng chè lớn thứ ba cả nước (sau Lâm
Đồng và Thái Nguyên). Chè Shan Tuyết Tủa Chùa là giống chè khá đặc biệt
hội tụ cả ba yếu tố hương thơm, vị đậm, hậu ngọt.
Những cây Chè Shan Tuyết Cổ thụ hàng trăm năm tuổi quanh năm
được bao phủ sương tuyết. Chè Shan Tuyết ở đây mọc thành rừng, không

15. 6
chăm sóc, không bón phân, không phun thuốc. Khám phá rừng Chè Shan
Tuyết Tủa Chùabạn sẽ cảm nhận được sự thanh khiết nơi đầu non của tổ
quốc. Nước chè sóng sánh như mật ong rừng, hương thơm ngậy khi uống vị
đậm đà, cảm nhận được vị ngon của chè rất lâu như hương của núi rừng tan
dần trong miệng.
Chè Shan Tuyết Điện Biên có rất nhiều tác dụng tốt cho cơ thể: giàu
chất chống ôxy hóa, giúp chống lão hóa, hàm lượng cafein vừa đủ giúp tinh
thần tỉnh táo, sảng khoái mà không gây hại như cafe…Thưởng thức Chè Shan
Tuyết Điện Biên chính là thưởng thức những vật phẩm quý giá của thiên nhiên,
thứ tinh túy của miền sơn cước, được nuôi dưỡng bởi trời đất và con người qua
bao thế hệ.
Chè Shan Tuyết là loại chè có búp to màu trắng xám, dưới lá chè có phủ
1 lớp lông tơ mịn, trắng nên người dân gọi là chè Shan Tuyết. Chè Shan Tuyết
có mùi thơm dịu, nước vàng sánh màu mật ong. chè được chế biến theo phương
pháp thủ công của người dân tộc Thái, Mông, Dao, Hoa.
Cây chè là loại cây cổ thụ, mọc cao đến vài mét, khi hái chè phải trèo
hẳn lên cây. Có những gốc chè vài người ôm không xuể. Nằm ở khu vực có độ
cao hơn 1200 mét, mây mù bao phủ quanh năm, sự chênh lệch về nhiệt độ giữa
ngày và đêm lớn cùng với điều kiện khí hậu thổ nhưỡng tạo cho chè Shan Tuyết
có chất lượng tốt. Chè Shan Tuyết thông thường được canh tác hoàn toàn tự
nhiên không sử dụng bất cứ một hóa chất hay phân bón nên được xem là chè
sạch.
Chè Shan Tuyết cổ thụ được trồng lâu đời qua các thế hệ của người dân
tộc Thái, Dao, Mông, Hoa có những vườn chè Shan Tuyết có tuổi thọ vài trăm
năm, chè Shan Tuyết cổ thụ có nhiều ở các tỉnh Hà Giang, Bắc Kạn, Điện
Biên, Lào Cai, Lai Châu.

16. 7
Nhắc đến chè Shan Tuyết là không ai không biết đến đây là loại đặc sản
của một số tỉnh miền núi phía Bắc. Để có được loại trà này, người dân phải hái
từ cây cổ thụ mọc trên độ cao 1.400m so với mặt nước biển. Ở nơi sinh sống
của loại chè này mùa đông thường không có mặt trời, mùa hè, buổi sáng búp
chè ngậm sương mù, hái buốt tay. Nó có tên là Shan Tuyết vì cứ đến mùa đông,
ngọn cây phủ một lớp Tuyếttrắng. Nụ chè ấp ủ những tinh hoa của đất trời. Đến
mùa xuân nó đâm chồi nảy lôc phát triển và được thu hái trở thành loại trà có
hương vị đặc trưng của vùng.
Chè Shan Tuyết được những người sành về chè đánh giá là một loại chè
ngon, thậm trí hơn cả chè Thái Nguyên. Tuy nhiên nó chỉ được trồng ở những
vùng khí hậu hợp ở các tỉnh yên Bái, Hà Giang, Điên Biên, Lai Châu. Nổi tiếng
khắp nơi là đặc sản chè Shan Tuyết ở Tả Sìn Thàng, Sín Chải, Sính phình, Tả
Phìn, Huyện Tủa Chùa, Tỉnh Điện Biên.
2.1.2.1 Đặc điểm sinh học của cây chè
Thân và cành chè
- Chè chỉ có một thân chính và sau đó mới phân ra các cấp cành.
- Do hình dạng phân cành khác nhau nên người ta chia thân chè ra làm
3 loại:
Thân gỗ, thân nhỡ (thân bán gỗ) và thân bụi.
- Cành chè do mầm dinh dưỡng phát triển thành.
Trên cành chia làm nhiều đốt.
- Từ thân chính cành chè được chia ra làm nhiều cấp: I, II,III.
- Thân và cành chè đã tạo nên khung tán của cây chè.Số lượng cành thích
hợp và cân đốitrên khung tán, chè sẽ cho sản lượng cao.

17. 8
Mầm chè
Trên cây chè có những loại mầm: mầm dinh dưỡng và mầm sinh thực.
Mầm dinh dưỡng phát triển thành cành lá, mầm sinh thực phát triển thành nụ
hoa và quả.
Mầm chè cắt dọc
Phía trái:
1. Lá vẩy ốc
2. Mầm lá cá
3. Mầm lá thật
4. Mầm nách
5. Điểm sinh trưởng
Phía phải:
1. Lá vẩy ốc
2. Mầm lá cá
3. Mầm lá thật
4. Mầm nách thứ 4
5. Mầm nách thứ 5
6. Điểm sinh trưởng
Mầm dinh dưỡng gồm có: Mầm đỉnh, mầm nách, mầm ngủ, mầm bất
định (mầm ở cổ rễ)

18. 9
Mầm đỉnh: Loại mầm này ở vị trí trên cùng của cành, tiếp tục phát triển
trên trục chính của các cành năm trước, hoạt động sinh trưởng mạnh và thường
có tác dụng ức chế sinh trưởng của các mầm ở phía dưới nó (ưu thế sinh trưởng
ngọn). Trong một năm, mầm đỉnh hình thành búp sớm nhất cùng với thời kỳ
bắt đầu sinh trưởng mùa xuân của cây. Búp được hình thành từ các mầm đỉnh
là các búp đợt1, có thể là búp bình thường hoặc búp mù.
Mầm nách: Trong điều kiện sinh trưởng tự nhiên, phần lớn chúng ở
trạng thái nghỉ do sự ức chế của mầm đỉnh. Khi hái các búp đỉnh, mầm nách
phát triển thành búp mới. Tùy theo vị trí của lá ở trên cành, khả năng phát triển
thành búp và chất lượng búp ở các nách lá rất khác nhau. Những mầm ở nách
lá phía trên thường hoạt động sinh trưởng mạnh hơn, do đó cho búp có chất
lượng tốt hơn các mầm ở nách lá phía dưới. Những búp được hình thành từ
mầm nách của các lá trước gọi là búp đợt 1, có thể là búp bình thường hoặc búp
mù.
Mầm ngủ: Là những mầm nằm ở các bộ phận đã hóa gỗ của các cành
một năm hoặc già hơn. Những mầm này kém phân hóa và phát triển hơn hai
loại mầm trên, cho nên sự hình thành búp sau khi đốn đòi hỏi một thời gian dài
hơn. Kỹ thuật đốn lửng, đốn đau, có tác dụng thúc đẩy sự phát triển của mầm
ngủ, tạo nên những cành chè mới, có giai đoạn phát dục non, sức sinh trưởng
mạnh. Búp được hình thành từ mầm ngủ có thể là búp bình thuờng hoặc búp
mù.
Mầm bất định: Vị trí của loại mầm này không cố định trên thân chè
thường ở sát cổ rễ. Nó chỉ phát triển thành cành lá mới khi cây chè được đốn
trẻ lại. Trong trường hợp ấy cành chè tựa như mọc ở dưới đất lên. Búp được
hình thành từ các mầm bất định cũng có hai loại: búp bình thường và búp mù.
Mầm sinh thực: Mầm sinh thực nằm ở nách lá. Bình thường mỗi nách
lá có hai mầm sinh thực nhưng cũng có trường hợp số mầm sinh thực nhiều

19. 10
hơn và khi đó ở nách lá có một chùm hoa. Các mầm sinh thực cùng với mầm
dinh dưỡng phát sinh trên cùng một trục, mầm dinh dưỡng ở giữa, mầm sinh
thực ở hai bên, vì vậy, quá trình sinh trưởng dinh dưỡng và sinh trưởng sinh
thực thường có những mâu thuẫn nhất định. Khi mầm sinh thực phát triển nhiều
ở trên cành chè, thì quá trình sinh trưởng của các mầm dinh dưỡng yếu đi, do
sự tiêu hao các chất dinh dưỡng cho việc hình thành nụ hoa và quả. Trong sản
xuất chè búp cần áp dụng các biện pháp kỹ thuật thích đáng để hạn chế sự phát
triển của các mầm sinh thực.
 Búp chè
- Là một đoạn non của 1 cành chè.
- Búp được hình thành từ các mầm dinh dưỡng gồm có tôm và hai hoặc
ba lá non.
- Kích thước của búp thay đổi tùy thuộc vào giống, loại và liều lượng
phân bón, các khâu kỹ thuật canh tác như đốn, hái và điều kiện địa lý nơi trồng
trọt.
- Búp chè có hai loại: búp bình thường (búp có lá non và có tôm chè)
và búp mù xòe (búp phát triển không bình thường có lá non nhưng không có
tôm chè).
 Lá chè
- Lá chè mọc cách trên cành, mỗi đốt có một lá.
- Lá chè có gân rất rõ, những gân chính của lá chè thường không phát
triển ra tận rìa lá.
- Rìa lá chè thường có răng cưa, hình dạng răng cưa trên lá chè khác nhau
tùy thuộc vào giống,
- Người ta thường dựa vào số đôi gân lá để phân biệt các giống chè.
Các dạng lá chè Các loại lá trên cành chè
- Lá vẩy ốc: có vẩy rất nhỏ, màu nâu, cứng.

20. 11
- Lá mẹ: lá này nuôi dưỡng các chồi mới mọc do đó được gọi là "lá mẹ"
- Lá cá: là lá thật thứ nhất nhưng không phát triển bình thường.
- Lá thật (lá bình thường): mọc trên cành chè theo các thế khác nhau.
- Tôm chè: Là phần non tận cùng của cành chè chưa xoè và bao bọc nhiều
lá non khác
Quá trình hình thành búp xảy ra theo đợt (đợt sinh trưởng)
Mầm ngủ -> mầm được phát động -> lá vảy ốc mở -> lá cá xuất hiện
-> các lá thật xuất hiện -> cành chè ngừng hoạt động … -> mầm được phát
động.
Trong một năm cây chè có 4- 5 đợt sinh trưởng. Nếu hái búp đi thì số
đợt sinh trưởng tăng thành 6- 7 đợt trong năm
- Thời gian của mỗi đợt sinh trưởng dài ngắn khác nhau tuỳ theo vụ chè
 Rễ chè
Hệ rễ chè gồm: rễ trụ, rễ bên và rễ hấp thu.
* Quá trình sinh trưởng và phát triển của bộ rễ có đặc điểm:
- Khi hạt mới nảy mầm rễ trụ phát triển rất nhanh. Khoảng 3- 5 tháng sau
rễ trụ phát triển chậm lại và rễ bên phát triển.
- Sự phát triển của thân chè và rễ chè có hiện tượng xen kẽ nhau. Khi
thân lá phát triển mạnh thì rễ phát triển chậm lại và ngược lại.
- Rễ trụ của chè thường ăn sâu xuống đất hơn 1m. Ở những nơi đất tơi
xốp thì rễ thường ăn sâu từ 2 - 3m.
- Rễ hấp thu phân bố tập trung ở lớp đất từ 10- 40 cm thời kì cây chè lớn
rễ tập trung giữa hai hàng chè.
- Sự phân bố của rễ chè phụ thuộc vào giống, tuổi của cây, điều kiện đất
đai và chế độ canh tác.
- Lượng dinh dưỡng trong đất có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của bộ
rễ nhất là lượng đạm.

21. 12
- Rễ chè kị vôi nên yêu cầu đất có phản ứng chua .
- Canxi cần cho cây chè vì thế nó có mặt ở những nơi phân bào và sinh
trưởng như mút rễ, ngọn cây, là thành phần của màng tế bào…
- Chè trồng ở những nơi đất có phản ứng kiềm, dễ bị hại và không sinh
trưởng được.
 Hoa và quả chè
* Hoa chè
- Hoa được hình thành từ mầm sinh trưởng sinh thực và hoa thường hình
thành từng chùm ở nách lá. Nụ hoa được hình thành từ tháng 6 và nở rộ vào
tháng 11-12.
Trên cây chè có 100- 200 hoa
- Hoa chè là hoa lưỡng tính, có từ 5- 7 cánh màu trắng, có từ 200 - 400
nhị đực Chè là cây giao phấn, hiện tượng tự thụ chiếm tỷ lệ thấp 2- 3%.
* Quả chè
- Quả thuộc loại quả nang. Mỗi quả có 3 ngăn và có từ 2- 3- 4 hạt. Quả
khi chín có màu nâu và có thể nẻ làm bắn hạt ra ngoài.
 Hạt chè
Hạt chè có vỏ dày và cứng, có khối lượng diệp tử lớn (chiếm ¾ khối
lượng tử diệp), hàm lượng dầu và chất béo trong hạt khá cao (>30%) dễ bị phân
giải làm giảm sức nảy mầm.
Hạt chè thường chín sinh lý trước chín hình thái vì vậy cần thu hoạch sớm
2.1.2.2 Giá trị của cây chè
a) Chè là một thức uống lý tưởng và có nhiều giá trị về dược liệu, phòng
và chữa được nhiều loại bệnh
Trung Quốc là nước đầu tiên chế biến chè để uống sau đó nhờ những đặc
tính tốt của nó, chè trở thành thức uống phổ biến trên thế giới. Ngày nay chè
được phổ biến rộng rãi hơn cả cà phê, rượu vang và ca-cao. Tác dụng chữa bệnh

22. 13
và các chất dinh dưỡng của nước chè đã được các nhà khoa học xác định như
sau:
Cafein và một số hợp chất ancaloit khác có trong chè là những chất có
khả năng kích thích hệ thần kinh trung ương, kích thích vỏ đại não làm cho tinh
thần minh mẫn, tăng cường sự hoạt động của các cơ trong cơ thể, nâng cao
năng lực làm việc, giảm bớt mệt mỏi sau những lúc làm việc căng thẳng .
Hỗn hợp tanin chè có khả năng giải khát, chữa một số bệnh đường ruột
như tả, lỵ, thương hàn. Nhiều thầy thuốc còn dùng nước chè, đặc biệt là chè
xanh để chữa bệnh sỏi thận, sỏi bàng quang và chảy máu dạ dày. Theo xác nhận
của M.N. Zaprometop thì hiện nay chưa tìm ra được chất nào lại có tác dụng
làm vững chắc các mao mạch tốt như catechin của cây chè. Dựa vào số liệu của
Viện nghiên cứu y học Leningrat, khi điều trị các bệnh cao huyết áp và neprit
mạch thì hiệu quả thu được có triển vọng rất tốt, nếu như người bệnh được dùng
catechin chè theo liều lượng 150mg trong một ngày. E.K. Mgaloblisvili và các
cộng tác viên đã xác định ảnh hưởng tích cực của nước chè xanh tới tình trạng
chức năng của hệ thống tim mạch, sự cản các mao mạch, trao đổi muối - nước,
tình trạng của chức năng hô hấp ngoại vi, sự trao đổi vitamin C, trạng thái chức
năng của hệ thống điều tiết máu.v.v...
Chè còn chứa nhiều loại vitamin như vitamin A, B1, B2, B6, vitamin PP
và nhiều nhất là vitamin C.
Một giá trị đặc biệt của chè được phát hiện gần đây là tác dụng chống
phóng xạ. Điều này đã được các nhà khoa học Nhật Bản thông báo qua việc
chứng minh chè có tác dụng chống được chất Stronti (Sr) 90 là một đồng vị
phóng xạ rất nguy hiểm. Qua việc quan sát thống kê nhận thấy nhân dân ở một
vùng ngoại thành Hirôsima có trồng nhiều chè, thường xuyên uống nước chè,
vì vậy rất ít bị nhiễm phóng xạ hơn các vùng chung quanh không trồng chè.
Các tiến sĩ Teidzi Ugai và Eisi Gaiasi (Nhật Bản) đã tiến hành các thí nghiệm

23. 14
trên chuột bạch cho thấy với 2% dung dịch tanin chè cho uống sẽ tách ra được
từ cơ thể 90% chất đồng vị phóng xạ Sr - 90.
b) Chè là một cây công nghiệp lâu năm, có đời sống kinh tế lâu dài, mau
cho sản phẩm, cho hiệu quả kinh tế cao
Chè trồng một lần, có thể thu hoạch 30-40 năm hoặc lâu hơn nữa. Trong
điều kiện thuận lợi của ta cây sinh trưởng tốt thì cuối năm thứ nhất đã thu bói
trên dưới một tấn búp/ha. Các năm thứ hai thứ ba (trong thời kỳ kiến thiết cơ
bản) cũng cho một sản lượng đáng kể khoảng 2-3 tấn búp/ha. Từ năm thứ tư
chè đã đưa vào kinh doanh sản xuất.
Nếu như ở miền xuôi, cây lúa là cây chủ đạo thì ở miền núi cây chè là
cây chủ lực mang tính chất quyết định để phát triển kinh tế - xã hội, là cây xoá
đói giảm nghèo cho đồng bào ta ở miền ngược. Sống trong điều kiện khắc
nghiệt của thiên nhiên nhưng cây chè Việt lại có một sức sống mãnh liệt, thích
nghi với môi trường, địa hình miền núi. Ở nước ta, nhiều địa phương thuộc khu
vực miền núi và trung du Bắc bộ, cao nguyên được đánh giá là rất có thế mạnh
cho phát triển cây chè. Đây cũng là cây trồng đã được phát triển ở 34 tỉnh, với
khoảng 6 triệu lao động tham gia. Năm 2008, số liệu thống kê diện tích trồng
chè của cả nước là 131 nghìn ha. Theo kế hoạch đến năm 2020 sẽ nâng diện
tích này lên 170.000 ha. Nếu phát triển được những giống chèmới đạt năng suất
khoảng 12 tấn búp tươi/ha tương đương với 2,5 tấn khô/ha và giá xuất khẩu đạt
mức 3.000 USD/tấn thì cây chè hoàn toàn có thể trở thành cây xoá đói giảm
nghèo.
c) Ở nước ta, chè là một trong những cây có giá trị xuất khẩu cao:
Căn cứ vào năng suất bình quân đã đạt được năm 1969 của khu vực nông
trường quốc doanh (42,39 tạ búp/ha), nếu chỉ đứng về mặt xuất khẩu mà xét thì
một ha chè của khu vực nông trường quốc doanh so với một số cây công nghiệp
dài ngày của cùng khu vực này bằng hơn 5 lần một ha cà phê, gần 10 lần một

24. 15
ha sả. Nếu năng suất chè đạt 100 tạ búp/ha thì xuất khẩu có thể thu được đủ để
nhập 46 tạ phân hóa học, hoặc 3,1 tạ bông, hoặc 25 - 30 tạ bột mì. Như vậy một
ha chè có năng suất 100 tạ búp có giá trị xuất khẩu ngang với 200 tấn than. Chè
là sản phẩm có thị trường quốc tế ổn định, rộng lớn và ngày càng được mở
rộng. Năm 2017, sản lượng chè xuất khẩu của nước ta là 130,9 nghìn tấn, trị
giá 212,7 triệu đô .
d) Phát triển sản xuất chè giúp sử dụng tối ưu các nguồn tài nguyên và
tạo công ăn việc làm cho lao động nông thôn:
Để sử dụng nguồn tài nguyên phong phú và nguồn lao động dồi dào, thay
đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp với điều kiện không tranh chấp với diện tích
trồng cây lương thực, chè là một trong những cây có ưu thế nhất.
Hiện nay nước ta mới sử dụng khoảng 50% đất nông nghiệp. Nguồn lao
động của nước ta dồi dào nhưng phân bố không đều, chủ yếu tập trung ở vùng
đồng bằng, chè là một loại cây yêu cầu một lượng lao động sống rất lớn. Do đó
việc phát triển mạnh cây chè ở vùng trung du và miền núi là một biện pháp có
hiệu lực, vừa để sử dụng hợp lý vừa để phân bố đồng đều nguồn lao động dồi
dào trong phạm vi cả nước.
Việc phát triển mạnh cây chè ở vùng trung du và miền núi dẫn tới việc
phân bổ các xí nghiệp công nghiệp chế biến chè hiện đại ngay ở những vùng
đó, do đó làm cho việc phân bố công nghiệp được đồng đều và làm cho vùng
trung du và miền núi mau chóng đuổi kịp miền xuôi về kinh tế và văn hóa.
Cây chè còn có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo vệ môi trường, chống
xói mòn và phủ xanh đất trống, đồi núi trọc. Chè là một loại cây trồng mang lại
lợi ích kinh tế cao, một thứ uống lý tưởng có nhiều giá trị về dược liệu.
Sau đây là một vài công dụng khi uống trà:
1. Trà có thể trừ mệt mỏi, thúc đẩy quá trinh trao đổi chất, duy trì chức
năng tim, huyết quản, dạ dày.

25. 16
2. Trà có tác dụng phòng ngừa sâu răng, theo số tài liệu của Anh, trẻ uống
trà giảm sâu răng đến 60 %.
3. Trong trà có nguyên tố vi lượng có ích cho cơ thể con người.
4. Lá chè có tác dụng ức chế u ác tính. Uống trà khống chế rõ rệt sự phát
triển của các tế bào ung thư.
5. Uống trà khống chế tế bào suy lão, tác dụng kháng lão của lá chè gấp
18 lần vitamin E.
6. Uống trà làm chậm và phòng ngừa sự hình thành các màng ngăn trong
huyết quản.
7. Uống trà làm hưng phấn các thần kinh trung ương, tăng cường năng
lực vận động.
8. Uống trà chống béo phì, đặc biệt trà xanh có hiệu quả rõ ràng, tăng
cường sắc đẹp.
9. Uống trà có thể phòng ngừa chứng đục tinh thể.
10. Uống trà tiêu diệt được nhiều loại vi khuẩn, phòng chống được chứng
viêm xoang, viêm họng, đường ruột.
11. Uống trà bảo vệ chức năng tạo huyết. Trong lá chè có chứa chất
phòng bức xạ. Vừa uống vừa xem tivi giảm ảnh hưởng của bức xạ màn hình,
bảo vệ thị lực.
12. Uống trà duy trì cân bằng độ axít và kiềm bình thường trong máu.
Lá chè có các chất kiềm sinh vật là một loại thức uống tốt.
13. Trà phòng chống cảm nắng, uống trà nóng sau 9 phút,nhiệt độ ngoài
da giảm 1- 2ºC, làm cho cơ thể mát mẻ, sảng khoái.
2.2 Cơ sở thực tiễn của đề tài
2.2.1 Tình hình sản xuất chè trên thế giới
Trên thế giới chỉ có khoảng hơn 30 nước là có điều kiện tự nhiên thích
hợp để trồng chè, trong khi đó hầu hết các quốc gia trên thế giới điều dùng chè

26. 17
với mức độ khác nhau. Các nước trồng chè đã tận dụng hết những ưu thế đó để
phát triển sản xuất, có những nước xem cây chè là cây trồng chính của đất nước.
Việt Nam để ngành chè khắc phục được những tồn tại yếu kém, đưa ngành chè
phát triển mạnh mẽ hơn nữa, nâng cao năng suất, đóng góp thiết thực vào công
việc xóa đói giảm nghèo và sự phát triển chung của đất nước, thì việc tìm hiểu
kinh nghiệm sản xuất chè của nước ngoài là việc cần thiết.
Sau đây là kinh nghiệm phát triển sản xuất chè của một số nước trên thế giới:
a) Tình hình sản xuất chè của Trung Quốc
Là nước phát triển va sử dụng chè sớm nhất trên thế giới. Chè trở thành
thứ nước uống giải khát phổ thông trong mọi tầng lớp nhân dân, và được coi là
1 trong 7 thành phần quân trọng của đời sống nhân dân Trung Hoa.
Trung Quốc là nước có điều kiện tự nhiên rất phù hợp để sản xuất chè,
tận dụng lợi thế này. Trung Quốc xây dựng các vùng chè nguyên liệu, đa dạng
hóa các giống chè có năng suất và chất lượng cao. Xây dựng các trung tâm
nghiên cứu chè cả nước, xây dựng các trường đại học và cơ sở nghiên cứu ở
các tỉnh xuất bản các tạp chí, sách tham khảo và phổ biến tài liệu khoa học kĩ
thuật trồng và chế biến chè. Đặc biệt Trung Quốc rất chú trọng phát triển văn
hóa trà, xây dựng các nhà bảo tàng văn hóa, biên soạn các tác phẩm về trà, tổ
chức các lễ hội văn hóa trà, trà sử, trà pháp… Điều này đã thu hút khách du lịch
và nâng cao được vị thế chè Trung Quốc trên thị trường quốc tế.
b) Tình hình sản xuất chè của Kenya
Kenya hiện là nước đứng thứ 4 ngay phía trên Việt Nam trong top 5 quốc
gia sản xuất va xuất khẩu chè lớn nhất thế giới. Những chia sẻ về nghiệm của
kenya sẽ là động lực đồng thời tạo ra chiến lược đúng đắn cho ngành chè Việt
Nam phát triển, giúp Việt Nam tối đa hóa lợi ích do hội nhập đem lại. Nhằm ở
châu phi với mặt bằng phát triển kinh tế xã hội còn nhiều hạn chế so với thế
giới nhưng ngành chè Kenya với chiến lược đúng đắn đãđem lại những thành

27. 18
công rất đáng khích lệ trong mọi công đoạn từ trồng, hái, sản xuất, đóng gói,
kinh doanh xuất khẩu và quảng bá hình ảnh thương hiệu chè Kenya. Ngành chè
Kenya là sản phẩm nông nghiệp chủ lực đã và đang đóng gói rất lớn cho nền
kinh tế của quốc gia Đông phi này với kim ngạch xuất khẩu cao hơn rất nhiều
so với Việt Nam. Theo số liệu tthoongs kê của tổng cục Hải quan thì năm 2011
kim ngạch xuất khẩu của Kenya đạt 1.06 tỷ USD, Việt Nam là 204 triệu USD,
xuất khẩu chè ở kenya đạt 17-20% doanh thu xuất khẩu, Paskistan, Anh, Ai Cập lầ
các nhà nhập khẩu chè lớn của nước này.
Có được thành công ấn tượng này là bắt nguồn từ việc trồng, sản xuất,
kinh doanh và đặt biệt là marketing sản phẩm. Hệ thống tổ chức cũng như
phương pháp tiêu thụ chè ở Kenya đều rất hiểu quả , 80% sảnphẩm chè được
tiêu thụ thông qua cơ quan phát triển chè Kenya.(KTDA), cơ quan này hoạt
động động như một công ty mô giới chứ không làm chủ một kg chè nào. Phần
lớn chè được bán qua sàn đấu giá 2 phiên/tuần.
Kenya trở thành nước sản xuất chè nổi tiếng thế giới chủ yếu nhờ vào
việc quản lý rất khoa học, vừa đảm bảo được sự chỉ đạo nhất quán của chính
phủ, vừa phát huy được tính sáng tạo, chủ động của mọi thành viên trong chuỗi
giá trị. Thành công của Kenya là một học hữu ích để nhìn lại thực trạng của
ngành chè Việt Nam trên mọi khía cạnh, qua đó để ra giải pháp cho phát triển
ngành chè Việt Nam.
2.2.2 Tình hình sản xuất và xuất khẩu chè Việt Nam
Hiện với khoảng 120 ngàn ha trồng chè, Việt Nam đã đứng vào hàng thứ
5 về diện tích trong các nước trồng chè, và với khoảng hơn 150.000 tấn chè
xuất khẩu, Việt Nam xếp thứ 8 về khối lượng trong các nước xuất khẩu chè trên
thế giới.
Theo tổng công ty chè Việt Nam, đến nay cả nước đã có 34 địa phương
trồng chè và trên 600 doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh chè với hơn 2.000

28. 19
thương hiệu khác nhau. Đặc biệt, ngành chè đã thiết lập được nhiều vùng chè chất
lượng cao như: Lâm Đồng, Lạng Sơn, Sơn La, Lào Cai, Cao Bằng... Đồng thời, Bộ
Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã cho phép khảo nghiệm khu vực hoá trên diện
rộng 7 giống chè chất lượng cao như: Bát Tiên, Kim Tuyên, Thuý Ngọc, Keo Am
Tích... tại các vùng chè chủ lực .Năm 2012 khép lại với những thành tựu đáng mừng
của ngành xuất khẩu chè Việt Nam. Tổng lượng chè xuất khẩu của Việt Nam đạt
146,7 nghìn tấn, thu về 224,6 triệu USD, tăng 9,6% về lượng và 10,1% về kim ngạch
so với năm 2011, giá chè xuất khẩu bình quân năm 2012 đạt 1.531 USD/tấn, tăng 8
USD/tấn so với năm 2011.
-Tình hình xuất khẩu thực tế năm 2012
+Kim ngạch xuất khẩu: Xuất khẩu chè của nước ta trong tháng 12/2012 đạt
xấp xỉ 12 nghìn tấn với kim ngạch đạt 18,85 triệu USD, so với tháng 11/2012 giảm
nhẹ 2,1% về lượng nhưng tăng 0,3% về kim ngạch. Tính chung trong cả năm 2012,
tổng lượng chè xuất khẩu của nước ta đã đạt 146,7 nghìn tấn, kim ngạch 224,6 triệu
USD, tăng 9,6 % về lượng và 10,1% về kim ngạch so với năm 2011.
+ Về giá xuất khẩu: Giá xuất khẩu chè của nƣớc ta trong tháng 12/2012 tăng
39 USD/ tấn (tương đương 2,54%) so với tháng 11/2012, đạt mức 1.576 USD/tấn và
tăng 1,9% so với tháng 12/2011.
Trong điều kiện kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế hiện nay, cuộc cạnh
tranh giữa các nước trồng, chế biến và xuất khẩu chè diễn ra rất gay gắt. Việt Nam
không những phải khai thác tối đa tiềm năng về trồng và chế biến chè mà còn phải
tìm và chuẩn bị thị trường tiêu thụ. Không thể phát triển và mở rộng diện tích chè ồ
ạt mà cần có quy hoạch, kế hoạch cụ thể và chặt chẽ. Nhìn chung thị trường chè xuất
khẩu của Việt Nam chưa thật sự ổn định. Nguyên nhân hiện nay là sản phẩm chè
cấp thấp chiếm tỷ trọng lớn, chất lượng chè không cao, chè được bán dưới dạng
nguyên liệu là chính với giá thấp.
- Chè Shan là giống cây trồng gắn bó chặt chẽ với người dân miền núi
phía Bắc, ảnh hưởng đến đời sống kinh tế của người dân miền núi đặc biệt là

29. 20
các đồng bào dân tộc vùng cao. Đây là loại cây trồng bản địa, có sức sinh
trưởng khoẻ, năng suất và chất lượng cao. Từ nguyên liệu chè Shan có thể chế
biến ra các sản phẩm chè chất lượng, an toàn và thu giá trị lớn.Được biết, giống
chè Shan hiện chiếm khoảng 27% diện tích chè cả nước, phương thức trồng
chủ yếu bằng hạt (chiếm khoảng 15%), việc nhân giống bằng giâm cành còn
nhiều hạn chế, quy trình thâm canh chè trồng tập trung, chưa khoa học, do đó
chưa phát huy được ưu điểm về năng suất và chất lượng chè Shan. Để nâng cao
chất lượng chè, nhiều nước trên thế giới rất chú trọng đến việc chọn tạo giống
mới, xác định các biện pháp kỹ thuật canh tác, chế biến. Việt Nam cũng không
nằm ngoại lệ bởi trong nhiều năm trở lại đây, các nhà khoa học nghiên cứu lĩnh
vực nông nghiệp đã đầu tư nhiều công sức nghiên cứu, áp dụngkhoa học công
nghệ nhằm nâng cao năng suất, chất lượng chè tại Việt Nam, đặc biệt là những
giống chè có chất lượng cao như chè Shan.
a)Tình hình sản xuất chè ở Phú Thọ
Phú thọ là tỉnh có năng suất và sản lượng chè tươi nằm trong tốp những
tỉnh dẫn đầu của cả nước. Cây chè thực sự trở thành cây xóa đói giảm nghèo,
cây làm giàu cho các hộ nông dân ở các xã miền núi của tỉnh.
Phát triển sản xuất chè ở Phú Thọ thành công, với quy mô vùng chè ở 38
xã/ 6 huyện, bắt đầu từ năm 2003. Các mô hình được nghiên cứu kĩ tập trung
vào huyện Thanh Ba, nhằm nâng cao sự hiểu biết về khoa học kĩ thuật cho
người nông dân, nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm. Kéo dài thời gian
kinh doanh trên cây chè mang lại hiệu quả kinh tế cao. Từ vướng mắc nhất của
người sản xuất là thiếu hiểu biết về khoa học kĩ thuật, đầu tư thâm canh không
cân đối, quá lạm dụng vào chất háo học, chưa có ý thức nhìn nhận vể nền canh
tác bền vững, lâu dái dẫn đến đất đai vùng chè suy kiệt về dinh dưỡng tăng độ
bạc màu và trai cứng đồng thời dư thừa lượng thuốc bảo vệ

30. 21
thực vật ảnh hưởng tới chất lượng chè khô xuất khẩu. b)Tình hình sản
xuất chè Thái Nguyên
2.2.3 Tình hình sản xuất chè ở Điện Biên
Cho đến nay, Tủa Chùa là nơi có diện tích trồng chè lớn nhất trong tỉnh
Điện Biên, cây chè đã trở thành cây xoá đói giảm nghèo, cây làm giàu cho nhiều
hộ dân ở xã Tả Sìn Thàng.
Năm 2019, Tả Sìn Thàng có trên 800 ha chè, trong đó có hơn 30ha chè
cổ thụ và 770 ha trồng mới từ 2001 tới nay. Có 590 ha cho thu hoạch cao và ổn
định và có 210 ha cho thu hoạch thấp hoặc chưa cho thu hoạch, với năng suất
bình quân đạt 45,0 tạ/ha , sản lượng chè khô hàng năm đạt từ 253,6 tấn. Ngành
chè đã góp phần rất quan trọng tạo việc làm, thu nhập cho người dân ở nhiều
địa phương. Với mức thu mua từ 30.000 - 40.000 đồng/kg búp tươi, hoặc
90.000 đồng /kg chè khô, hàng tháng trong vụ chè các hộ có diện tích từ 8.000
đến 10.000m2 đều có thu nhập từ 30 đến 40 triệu đồng, nhiều hộ trở nên giàu
có nhờ cây chè. Trong những năm qua, cây chè phát triển thuận lợi ít bị tác
động thiên tai, sâu bệnh, nhiều đồi chè cho thu hoạch thấp đã được chăm sóc
và cải tạo lại nên năng suất chè ngày một được nâng cao.
Chè chủ yếu được bán ở xưởng chế biến chè của xã Tả Sìn Thàng cách
trung tâm xã 60 – 80m. Hệ thống giao thông đã thuận lợi hơn nên việc đi lại,
vận chuyển cũng khá dễ dàng.

31. 22
PHẦN 3
ĐỐI TƯỢNG NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1.1. Đối tượng nghiên cứu
- Hộ dân trồng chè Shan Tuyết trên địa bàn xã Tả SìnThàng
3.1.2. Phạm vi nghiên cứu
3.1.2.1 Phạm vi không gian
- Đề tài tiến hành nghiên cứu trên địa bàn tại xã Tả Sìn Thàng, huyện
Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên
3.1.2.2.Phạm vi thời gian
+ Số liệu sơ cấp thu thập năm 2019
+ Số liệu thứ cấp thu thập từ năm 2017-2019
+ Thời gian tiến hành chuyên đề: từ 15/1/2020 đến 15/5/2020
3.2. Nội dung nghiên cứu
- Nghiên cứu điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của xã Tả Sìn Thàng
huyện Tùa Chủa – tỉnh Điện Biên
- Nghiên cứu thực trạng tình hình sản xuất chè Shan Tuyết tại xã Tả Sìn
Thàng huyện Tùa Chủa – tỉnh Điện Biên
- Đánh giá thực trạng sản xuất chè Shan Tuyết của hộ điều tra
- Một số định hướng, giải pháp, nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế trong
sản xuất chè Shan Tuyết trên địa bàn xã
3.3. Phương pháp nghiên cứu
3.3.1. Phương pháp thu thập số liệu
• Thu thập thông tin thứ cấp
- Sử dụng các số liệu đã thống kê, các báo cáo tổng kết của xã để có được
các số liệu theo yêu cầu của đề tài.Thu thập các thông tin qua các văn bản, sách
báo, trang web có liên quan đến vấn đề sản xuất và tiêu thụ chè

32. 23
- Phân tích các tài liệu có liên quan: xem xét các thông tin có sẵn trong
các tài liệu của xã để thu thập thông tin ban đầu, lam nền tảng cho việc nghiên
cứu đánh giá
• Thu thập thông tin sơ cấp
- Phương pháp thu thập thông tin sơ cấp là phương pháp thu thập các
thông tin, số liệu chưa từng được công bố ở bất kỳ tài liệu nào, người thu thập
có được thông qua tiếp xúc trực tiếp với đối tượng nghiên cứu bằng những
phương pháp khác nhau như: tìm hiểu, quan sát thực tế. Với bộ câu hỏi đã
được xây dựng tiến hành phỏng vấn các hộ dân sản xuất chè trong xã. Chè
Shan Tuyết được chọn ra 60 hộ trong đó có tỷ lệ hộ khá, trung bình, nghèo.
Với việc tập trung sản xuất cây chèđã dần mang lại thu nhập cũng như
năng suất ngày một tăng. Việc tiến hành điều tra với tổng số 60 hộ được tiến
hành trong phạm vi của xã Tả Sìn Thàng. Các hộ dân phân bố tại 3 xóm của xã
Tả Sìn Thàng. Các mẫu được chọn là điểm hình cho các xóm. Từ bộ câu hỏi đã
được xây dựng em đã tiến hành đi thu thập số liệu từ các hộ dân từ đó tổng hợp
vào các bảng biểu, đưa ra những số liệu về hiệu quả kinh tế của việc sản xuất
chè tại xã Tả Sìn Thàng, huyện Tùa Chủa, tỉnh Điện Biên
 Chọn mẫu điều tra
Để nghiên cứu hiệu quả kinh tế cây chè của hộ nông dân trồng chè của
huyện Tủa chùa tỉnh Điện Biên, chúng tôi thực hiện cách thức chọn mẫu như sau:
Bước 1: Tả Sìn Thàng gồm có 3/8 thôn nằm trong vùng trồng chè có quy
mô lớn của xã. Căn cứ vào điều kiện thực tiễn tôi chọn 3 thôn là: thôn Háng
Chơ, Páo Tỉnh Làng và Làng Sảng.
Bước 2: Xếp loại hộ khá, trung bình, nghèo mỗi xã
Bước 3: Chọn 60 hộ theo tỷ lệ mức sống khá, trung bình, nghèo, và kết hợp có
diện tích chè lớn nhất.

33. 24
Số liệu, thông tin được thu thập bằng nhiều công cụ khác nhau như phỏng
vấn bằng bảng câu hỏi soạn sẵn, phỏng vấn trực tiếp và ghi chép lại các thông
tin định tính.
• Xây dựng phiếu điều tra: Phiếu điều tra là một tập hợp các biểu mẫu
được xây dựng phục vụ cho quá trình thu thập số liệu thông tin cần thiết cho
khóa luận gồm một số nội dung sau:
+ Những thông tin căn bản về hộ: Họ tên, địa chỉ của chủ hộ, tuổi, trình
độ học vấn, số nhân khẩu lao động….
+ Đất đai của hộ: Diện tích đất trồng chè
+ Các tư liệu sản xuất khác: Bao gồm máy móc thiết bị phương tiện vận
chuyển v.v..phục vụ cho sản xuất của hộ
+ Khả năng về vốn cho sản xuất kinh doanh của hộ: vốn tự có, vốn vay,
lãi suất…
+ Kết quả sản xuất kinh doanh của hộ: Các kết quả thu nhập về trồng trọt
(trong đó có cây chè cành là chủ yếu)…
• Phương pháp điều tra: Phỏng vấn, đàm thoại nêu vấn đề, thảo luận,sử
dụng hệ thống câu hỏi đóng và mở phù hợp với tình hình thực tế. Tại điểm
nghiên cứu sau khi tiếp xúc với người địa phương (với UBND xã, các trưởng
xóm) đã chọn ra các hộ gia đình đến thăm và phỏng vấn.Trong quá trình thăm
hỏi, phỏng vấn hộ, ngoài cá nhân nghiên cứu thường có một cán bộ của xã và
một đại diện cán bộ xóm cùng đi.Việc phỏng vấn được cấu thành trong 3 phần
chính. Sau khi giới thiệu mục đích cuộc thăm hỏi các câu hỏi về tình hình chung
trong gia đình đã được đưa ra.Tôi đã giành thời gian tìm hiểu mức độ chính xác
và kiến thức kỹ thuật trong việc nâng cao HQKT trong sản xuất, tiêu thụ sản
phẩm chè cành địa phương đã làm. Sau khi thảo luận xong tiến hành thăm vườn
hộ đã lựa chọn. Các thông tin bổ sung đã được thảo luận sau khi từ vườn về nhà
người nông dân nếu cần thiết

34. 25
3.3.2. Phương pháp so sánh
Là phương pháp được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khoa học
khác nhau.Dùng để so sánh các yếu tố định lượng hoặc định tính, so sánh các
chỉ số chỉ tiêu, các hiện tượng kinh tế, xã hội đã được lượng hoá có cùng nội
dung, tính chất tương tự nhau để xác định mức độ biến động của các nội dun
gsử dụng phương pháp này ta tiến hành lập bảng để xét mức độ biến động tăng
hay giảm của các chỉ tiêu theo thời gian, dùng số tuyệt đối, số tương đối, số
bình quân chung để xem xét
3.3.3. Phương pháp xử lý số liệu
Từ các nguồn số liệu điều tra thu thập được trên địa bàn nghiên cứu tôi
tiến hành tổng hợp, xử lý và phân tích số liệu
- Phương pháp thống kê: Là phương pháp tổng hợp các số liệu liên quan
đến nội dung của đề tài thu được để tiến hành phân tích so sánh nhằm làm rõ
các vấn đề cần nghiên cứu.Qua các số liệu thống kê ta có thể thấy được tính
quy luật của các hiện tượng nghiên cứu và rút ra được những nhận xét, kếtluận
chính xác
- Phương pháp so sánh: (So sánh theo thời gian qua các năm, theo vùng
sinh thái, theo cơ cấu kinh tế): để xác định xu hướng, mức độ biến động của
các chỉ tiêu phân tích, phản ánh chân thực hiện tượng nghiên cứu, giúp cho việc
tổng hợp tài liệu, tính toán các chỉ tiêu được đúng đắn cũng như giúp cho việc
phân tích tài liệu được khoa học, khách quan, phản ánh đúng những nội dung
phát triển sản xuất chè cần nghiên cứu
- Phương pháp tính toán thông thường và xử lý số liệu: được tính trên
bảng tính Excel.

35. 26
3.4. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu
3.4.1. Một số chỉ tiêu phản ánh các nguyên nhân tác động đến phát
triểnsảnxuất chè
- Giống và cơ cấu giống chè là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến
năng suất phẩm chất chè nguyên liệu và thành phẩm do đó cần xem xét các chỉ
tiêu về giống (là giống chè gì? ưu và nhược điểm?) ngoài ra cần xác định được
cơ cấu giống sản xuất của địa phương từ đó thấy được thực trạngvà đưa ra cơ
cấu giống với tỷ lệ hợp lý trong những năm tới
- Chỉ tiêu về chất lượng sản phẩm. Đối với chè búp khô được tính bằng
tỷ lệ quy đổi từ chènguyên liệu,(búp tươi) thành chè thành phẩm (búp khô),
hương vị chè, màu sắc của chè
- Giá cả sản phẩm chè. Các chỉ tiêu về giá bao gồm các yếu tố đầu vào
và các sản phẩm đầu ra. Đối với các yếu tố đầu vào là giá các nguyên vật liệu
như giống, phân bón, thuốc trừ sâu...Còn giá các sản phẩm đầu ra là giá bán
của chè búp khô.
- Giá chè trên thị trường quốc tế. Là chỉ tiêu có ảnh hưởng nhất định tới
giá bán sản phẩm trong nước từ đó có ảnh hưởng đến phát triển sản xuất chè
trong nước.
3.4.2. Những chỉ tiêu đánh giá về mặt lượng của quá trình sản xuất chè
- Chỉ tiêu diện tích trồng chè
Để xác định được tiềm năng phát triển sản xuất chè ở địa phương trước
hết phải xác định được chỉ tiêu về diện tích chè (bao gồm tổng diện tích, diện
tích kinh doanh, diện tích trồng mới). Từ đó biết được thực tế diện tích hiệncó
và diện tích còn khả năng mở rộng sản xuất
- Chỉ tiêu về năng suất
Đây là chỉ tiêu quan trọng hàng đầu, bởi muốn đánh giá được thực trạng
sản xuất của một địa phương hay một cơ sở sản xuất kinh doanh thì người ta

36. 27
xem xét đến năng suất cây trồng. Như vậy, tìm hiểu được năng suất thực tế của
cây chè ở địa phương, thông qua đó có biện pháp đầu tư thích hợp tăng năng
suất
- Chỉ tiêu về sản lượng
Sản lượng luôn là chỉ tiêu để xem xét, nó có vai trò khá quan trọng trong
việc phản ánh về mặt lượng của quá trình phát triển sản xuất chè
3.4.3. Những chỉ tiêu đánh giá về kết quả và hiệu quả kinh tế trong quá trình
sản xuất chè
- Hệ thống chỉ tiêu về kết quả sản xuất kinh doanh của hộ như: Giá trị
sản xuất, chi phí trung gian, giá trị gia tăng, cụ thể là:
- Giá trị sản xuất (GO): Là giá trị bằng tiền của các sản phẩm sản xuất ra
ở hộ bao gồm phần giá trị để lại để tiêu dùng và giá trị bán ra thị trường sau
một chu kỳ sản xuất thường là một năm.Được tính bằng sản lượng của từng
loại sản phẩm nhân với đơn giá sản phẩm được xác định chi tiết theo các chỉ
tiêu giá trị sản xuất trên 1 ha canh tác; GTSX trên 1 ngày công lao động;GTSX
trên 1 đồng chi phí.
Công thức:GO = ∑PiQi
Trong đó:
GO: Giá trị sản xuất
Qi: Khối lượng của sản phẩm
Pi: Giá cả của sản phẩm
- Chi phí trung gian (IC): Là toàn bộ các khoản chi phí vật chất tính bằng
tiền sử dụng cho toàn bộ quá trình sản xuất của một hay nhiều loại cây trồng
trong một quy mô hay chu kỳ sản xuất nào đó, với người nông dân thì chi phí
trung gian được xem là phần vốn đầu tư sản xuất chủ yếu cho từng loại địa
phương
Công thức: IC = ∑Cj

37. 28
Trong đó: IC: Chi phí trung gian;
Cj: Khoản chi phí thứ j
Giá trị gia tăng (VA): là phần kết tinh vào giá trị sản xuất gồm có tổng
thu của người sản xuất, khấu hao tài sản cố định, lãi suất của tiền vay thuê sản
xuất được tính bằng cách lấy giá trị sản xuất trừ đi chi phí trung gian
Công thức: VA = GO - IC
Trong đó:
VA: Giá trị gia tăng
GO: Tổng giá trị sản xuất
IC: Chi phí trung gian
Thu nhập hỗn hợp (MI):
Công thức: MI = VA - A
Trong đó:
A: là khấu hao máy móc được phân bổ theo từng nămLợi nhuận (Pr)
Công Thức:Pr = GO - TC
Trong đó:
GO: Giá trị sản xuất
TC: Tổng chi phí.
Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh tế
- Chỉ tiêu phản ánh giá trị sản xuất trên một đơn vị diện tích
+ Tổng giá trị sản xuất/sào(GO/sào)
+ Giá trị gia tăng/sào (VA/sào)
+ Thu nhập hỗn hợp/sào (MI/sào)
+ Lợi nhuận/sào (Pr/sào)
- Chỉ tiêu hiệu quả vốn
+ Tổng giá trị sản xuất/chi phí trung gian (GO/IC)
+ Giá trị gia tăng/chi phí trung gian (VA/IC)
+ Thu nhập hỗn hợp/chi phí trung gian (MI/IC)
- Chỉ tiêu hiệu quả lao động
+ Tổng giá trị sản xuất/lao động (GO/lđ)
+ Giá trị gia tăng/lao động (VA/lđ)

38. 29
PHẦN 4
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
4.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu
4.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên
4.1.1.1 Vi trí địa lý
Xã Tả Sìn Thàng là một xã vùng cao của huyện Tủa Chùa nằm ở phía
tây bắc cách trung tâm huyện Tủa Chùa 37 km,có vị trí tiếp giáp như sau:
- Phía bắc giáp với xã Sín Chải.
- Phía tây giáp với xã Lao Xả Phình, huyện Tủa Chùa.
- Phía nam giáp với xã Tả Phìn.
- Phía đông giáp với xã Huổi Só, huyện Tủa Chùa .
Xã Tả Sìn Thàng có 8/8 thôn bản gồm có 2 dân tộc mông và dân tộc xạ
phang 692 hộ và 3.776 khẩu, trong đó dân tộc Mông chiếm 80% và dân tộc xạ
phang chiếm 15%. Dân tộc khác chiếm 5%. Anh em cùng chung sống, giao
thông đi lại còn gặp nhiều khó khăn, trình độ dân trí tương đối thấp và không
đồng đều, đời sống của nhân dân chủ yếu dựa vào sản xuất nông, lâm nghiệp
và chăn nuôi.
4.1.1.2 Đặc điểm về địa hình
Địa hình của xã chủ yếu là đồi núi, sườn dốc chia cắt phức tạp. Độ cao
so với mặt nước biển từ 600 – 1.600 m chia làm 3 loại địa hình cơ bản như sau:
- Địa hình núi cao sườn dốc, phân bố chủ yếu theo hướng Đông Bắc và
Tây Nam
- Địa hình đồi thấp sườn thoải
- Địa hình thung lũng, bãi bằng và được phân bố xen kẽ với địa hình đồi
núi, Địa hình của xã mang đặc điểm địa hình miền núi, cao về phía Bắc thấp
dần về phía Nam.

39. 30
=> Với địa hình, địa mạo của xã Tả Sìn Thàng như vậy cũng có những
thuận lợi và khó khăn cụ thể:
Thuận lợi:
- Địa hình như vậy thuận lợi cho việc phát triển an ninh quốc phòng.
- Phát triển lâm nghiệp và các hoạt động chăn nuôi như: dê, trâu, bò,…
nhờ vào các hoạt động chế biến thức ăn ủ chua từ thân bắp, cỏ voi.
Khó khăn:
- Đia hình dốc, đồi núi cao nên người dân gặp nhiều khó khăn trong công
việc đi lại.
- Địa hình miền núi làm cho giao thông trong nội bộ trở nên khó khăn.
- Mạng lưới điện, hệ thống thông tin còn hạn chế.
- Trình độ dân trí thấp, còn nhiều tập quán lạc hậu.
4.1.1.3 Đặc điểm về khí hậu
*Khí hậu
Xã Tả Sìn Thàng nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa vùng cao
được chia thành hai mùa rõ rệt:
+ Mùa mưa kéo dài từ tháng 4 đến tháng 10, khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều
nhưng tập trung chủ yếu vào tháng 6, 7, 8 đôi khi xuất hiện mưa đá và lũ lớn
gây thiệt hại đến hoa màu và nhà cửa của nhân dân.
+ Mùa khô kéo dài từ tháng 11 đến tháng 3 năm sau, khí hậu khô hanh,
rét và mưa ít. Trong các tháng 12, 01, 02 thường có các đợt rét đậm, rét hại kèm
theo sương muối.
- Chế độ nhiệt: Nhiệt độ trung bình trong năm vào khoảng 20o
C, nhiệt
độ cao nhất là 35o
C, nhiệt độ thấp nhất là 0o
C.
- Chế độ mưa: Mưa bắt đầu từ tháng 4 đến tháng 10, lượng mưa trung
bình trong năm khoảng 2000 mm, phân bố không đồng đều cả về không gian
lẫn thời gian. Lượng mưa vào các tháng mùa mưa chiếm khoảng 80% lượng
mưa cả năm; vào mùa khô lượng mưa ít, chỉ chiếm khoảng 20% lượng mưa cả

40. 31
năm. Trong đó, ít mưa nhất vào các tháng 12 và tháng 1, trung bình lượng mưa
chỉ đạt khoảng 20,7mm.
- Độ ẩm: Tả Sìn Thàng là khu vực có độ ẩm không khí tương đối cao.
Độ ẩm tương đối trung bình dao động trong khoảng 80 – 86%, trung bình
khoảng 84%. Tháng có độ ẩm tương đối trung bình cao nhất là tháng 7, tháng
khô nhất là tháng 3 và tháng 4.
- Sương mù: Sương mù là hiện tượng khá phổ biến ở vùng núi Tây Bắc.
Số ngày có sương mù lên tới 100 ngày/năm. Sương mù xuất hiện nhiều nhất
vào các tháng 12, tháng 01, tháng 02 và ít nhất vào các tháng 6 và tháng 7.
- Sương muối: Với đặc điểm mùa đông lạnh, khô hanh và ít gió là điều
kiện thuận lợi cho sự hình thành và xuất hiện sương muối. Vào các tháng 11 và
tháng 12 hàng năm có xuất hiện sương muối và thường tập trung nhiều vào các
khu thung lũng và các khe đồi thấp.
- Chế độ gió: Do cấu trúc địa hình nên khu vực xã Tả Sìn Thàng chịu ảnh
hưởng của gió mùa Tây Nam thường xuyên xuất hiện trừ tháng 3 đến tháng 7,
làm cho khí hậu ban ngày khô và nóng.
4.1.1.4 Đặc điểm về thủy văn và nguồn nước
*Thủy văn
Nhìn chung, hệ thống thủy văn của xã rất hạn chế với hệ thống sống suối
ít. Phía Bắc của xã có sông Đà chảy qua, là địa phận giáp ranh giới giữa xã và
huyện Sìn Hồ. Ngoài ra, còn có hai con suối nhưng rất ít nước, điều này gây
khó khăn rất lớn trong việc cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp cũng như
nước sinh hoạt cho người dân.
* Nguồn nước
Toàn xã có 2 dòng suối tự nhiên là nguồn nước cung cấp cho sinh hoạt
và một phần phục vụ cho sản xuất; nhưng rất ít nước, điều này gây khó khăn
rất lớn trong việc sản xuất nông nghiệp cũng như nước sinh hoạt cho người dân.

41. 32
4.1.1.5 Đặc điểm về đất, tài nguyên khoáng sản
* Nguồn tài nguyên đất
+Nhóm đất phù sa (P) : Trên địa bàn xã có loại đất phù sa được bồi (Pb),
thường nằm ở địa hình thấp ven sông, suối lớn, hàng năm được bồi đắp thêm
một lượng phù sa đáng kể nên đất luôn màu mỡ. Đất được hình thành ven sông
Đà tạo nên những dải đất hẹp dọc theo bờ sông và luôn chịu ảnh hưởng của lũ
hàng năm.
Đây là loại đất tốt nằm ở địa hình bằng thoải, có độ phì nhiêu khá, gần
nguồn nước nên rất thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp. Ngoài cây lương thực và cây
hoa màu còn có thể phát triển thêm cây rau quả và các cây thực phẩm có giá trị.
+Nhóm đất đỏ vàng (F): Trên địa bàn xã, nhóm đất đỏ vàng được phân
bố rộng trên các vùng đồi núi thấp ở độ cao < 900 m. Đất hình thành chủ yếu
trên sản phẩm phong hóa của đá phiến sét và đá vôi, gồm có 3 loại đất chính:
Đất đỏ nâu trên đá vôi (Fv); Đất đỏ vàng trên đá phiến sét (Fs); Đất đỏ vàng
biến đổi do trồng lúa nước (Fl).
Nhóm đất này thích hợp với các cây trồng cạn, cây công nghiệp và cây
ăn quả, những nơi có địa hình thoải có thể phát triển các cây trồng cạn như:
ngô, đỗ tương, lúa nương… tuy nhiên cần đặc biệt quan tâm đến các giải pháp
chống xói mòn, bảo vệ đất và giữ ẩm cho đất để sản xuất lâu bền.
+Nhóm đất mùn vàng đỏ trên núi (H): Đất này hình thành ở độ cao
>900m. Khí hậu lạnh và ẩm hơn vùng đồi
– núi thấp. Loại đất này hình thành trên các khối núi được cấu tạo bởi đá
vôi và đá phiến sét. Nhóm này cũng có 2 loại đất chính: Đất mùn đỏ nâu trên
đá vôi (Hv); Đất mùn đỏ vàng trên đá phiến sét (Hs).
 Nguồn tài nguyên nước
Nước mặt: Nguồn nước quan trọng nhất cho sản xuất và cho sinh hoạt
của nhân dân trong xã là từ các khe suối, các nguồn nước mạch và nước
mưa.

42. 33
Chất lượng nước tương đối tốt. Tuy nhiên lượng nước phụ thuộc theo
mùa. Nước ngầm: Do xã nằm trong vùng núi đá có địa hình caster nên nguồn
nước ngầm hạn chế. Cho đến nay chưa có công trình khảo sát, nghiên cứu
nào về vấn đề này, chỉ có một số thôn như: Tả Sìn Thàng, Tà Chinh, khai
thác được nước ngầm qua hệ thống giếng khoan để lấy nước phục vụ sinh
hoạt.
Toàn xã có 2 dòng suối tự nhiên là nguồn nước cung cấp cho sinh hoạt
và một phần phục vụ cho sản xuất; nhưng rất ít nước, điều này gây khó khăn
rất lớn trong việc sản xuất nông nghiệp cũng như nước sinh hoạt cho người dân.
 Tài nguyên khoáng sản
Theo kết quả thăm dò của Cục địa chất Việt Nam đã tiến hành khảo sát
trên địa bàn xãthì trên địa bàn xã Tả Sìn Thàng có nguồn khoáng sản đá vôi
biến chất với trữ lượng khá. Đây chính là nguồn nguyên liệu đáp ứng nhu cầu
xây dựng cơ sở hạ tầng trong và ngoài xã.
4.1.1.6. Tình hình đất đai của xã Tả Sìn Thàng
Trong sản xuất chè, đất đai chiếm một vị trí hết sức quan trọng, nó có
khả năng quyết định được sản lượng và chất lượng chè trong năm, đối với xã
Tả Sìn Thàng quỹ đất cần được sử dụng như thế nào cho hợp lý, ta đi nghiên
cứu tình hình sử dụng đất đai xã Tả Sìn Thàng qua bảng sau:

43. 34
Bảng 4.1.Tình hình sử dụng đất của xã Tả Sìn Thàng(2017 – 2019)
Chỉ tiêu
2017 2018 2019 So sánh%
DT
(ha)
CC
(%)
DT
(ha)
CC
(%)
DT
(ha)
CC
(%) 18/17 19/18 BQ
Tổng diện tích đất tự nhiên 5.049,97 100 5.049,97 100 5.049,97 100 100 100 100
1.Đất sản xuấtnông nghiệp 2.000,23 100 1.980,93 100 1979,83 100 99,03 99,94 99,49
Đất trồng cây hằng năm 1.790,42 89,51 1.725,45 87,10 1.686,19 85,20 96,37 97,72 97,05
Đất trồng cây lâu năm 208,49 10,49 255,36 12,90 293,18 14,80 122,48 114,81 118,66
2.Đất lâm nghiệp 2.516,23 100 2.509,83 100 2.490,54 100 99,76 99,23 99,50
Đất rừng sản xuất 1.408,46 55,98 1.380,76 55,01 1.357,51 54,51 98,03 98,32 98,18
Đất rừng phòng hộ 607,01 24,12 592,53 23,61 582,61 23,40 97,61 98,33 97,97
Đất rừng đặc dụng 500,76 19,90 536,57 21,38 550,42 22,10 107,15 102,58 104,87
3.Nuôi trồng thủy sản 40,05 0,79 80,05 1,59 85,1 1,69 199,87 106,30 153,09
4.Đất phi nông nghiệp 155,05 3,07 165,25 3,27 174,04 3,45 106,58 105,32 105,95
Đất trụ sở cơ quan, công trình sự nghiệp 0,21 0,00 0,26 0,01 0,31 0,01 123,81 119,23 121,52
Đất phát triển hạ tầng 53,95 1,08 64,66 1,29 75,62 1,29 119,85 116,95 118,4
Đất cơ sở sản xuất, kinh doanh 0,06 0,02 0,09 0,20 0,16 0,25 150 177,78 163,89
Đất nghĩa trang, nghĩa địa 2,30 0,05 2,40 0,06 2,50 0,07 104,35 104,17 104,26
Đất mặt nước chuyên dùng 75,43 1,50 75,63 1,70 75,83 1,90 100,23 100,26 100,25
Đất ở tại nông thôn 23,10 0,46 23,80 0,47 28,80 0,57 103,03 121,01 112,02
5.Đất chưa sử dụng 341,21 6,7 315,42 6,24 310,82 6,15 92,44 98,54 95,49
(Nguồn: phòng địa chính xã Tả Sìn Thàng)

44. 35
Qua bảng 4.1 ta thấy:Tổng diện tích đất tự nhiên của xã qua 3 năm vẫn
duy trì ổn định là: 5.049,97 ha.
- Diện tích đất sản xuất nông nghiệp chiếm tỉ lệ tương đối cao. Năm 2017
diện tích đất sản xuất nông nghiệp là 2.000,23 ha chiếm 39,60% diện tích đất
tự nhiên. Tuy nhiên, theo xu thế hiện nay đất sản xuất nông nghiệp có xu thế
giảm qua các năm đến năm 2019 diện tích đất sản xuất nông nghiệp của xã
giảm xuống chỉ còn1979,83ha chiếm 39,20% trong diện tích đất tự nhiên. Như
vậy qua 3 năm thì diện tích đất sản xuất nông nghiệp giảm 39,20 ha. Sở dĩ có
sự biến động như vậy là do một phần diện tích đất nông nghiệp đã được đưa
vào xây dựng kiến thiết các công trình phúc lợi của xã như đường giao thông,
xây dựng trường cấp III, một phần diện tích đất được đưa vào sử dụng làm đất
ở.
- Diện tích đất nông nghiệp giảm dẫn đến diện tích cây hàng năm giảm
theo 2017 có diện tích 1.790 ha chiếm 89,51% trong tổng diện tích đất sản xuất
nông nghiệp đến năm 2019 giảm xuống còn 1.686,19ha giảm 85,20% so với
năm 2017. Nguyên nhân giảm một phần là do xã có chủ trương lấy đất làmđất
ở và dùng cho các công trình của xã và một phần diện tích đất trồng câyhàng
năm chuyển sang trồng cây lâu năm và nuôi trồng thủy sản.
- Qua bảng 4.1 ta thấy diện tích đất trồng cây lâu năm và đất nuôi trồng
cây lâu năm đều tăng qua 3 năm, bình quân mỗi năm diện tích đất trồng câylâu
năm tăng 14,80% và diện tích đất trồng cây hằng năm tăng 85,20%.
- Diện tích đất lâm nghiệp chiếm tỉ lệ cao nhất trong tổng diện tích đất tự
nhiên của xã nhưng giảm qua các năm. Cụ thể là năm 2017 tổng diện tích đất
lâm nghiệp là 2.516,23 ha chiếm 49,83% tổng diện tích đất tự nhiên nhưng đến
năm 2019 giảm xuống còn 2490,54 ha giảm 49,31% so với năm 2017. Diên
tích đất lâm nghiệp giảm qua các năm là do quy hoạch mở rộng đường lên xã

45. 36
Tả Sìn Thàng - Háng Chơ và Tả Sìn Thàng – Làng Sảng, đã làm mất đi một số
diện tích đất rừng đáng kể.
Ngoài ra hiện tượng người dân phá rừng, đốt rừng làm nương rẫy mối
năm ngày một tăng cũng làm diện tích đất lâm nghiệp ngày càng giảm.
- Cùng với sự phát triển của dân số thì diện tích đất phi nông nghiệp và
nuôi trồng thủy sản ngày càng tăng lên. Năm 2017 diện tích đất phi nông nghiệp
là 155,05 ha
nhưng đến năm 2019 đã tăng lên là 174,04 ha (tăng lên 3,45%). Đất nuôi
trồng thủy sản cũng tăng 1,69% so với năm 2017. Sở dĩ có sự biến động như
vây là do xây dựng cơ sở vật chất, các công trình hạ tầng kỹ thuật để đáp ứng
điều kiệnphát triển kinh tế-xã hội.
- Quỹ đất này tăng lên thì quỹ đất khác giảm đi nên diện tích đất chưa sử
dụng của xã giảm cũng là điều dễ hiểu. Năm 2017 diện tích đất chưa sử dụng
là 341,21ha chiếm6,7% diện tích đất tự nhiên nhưng đến năm 2019 giảm xuống
chỉ còn 310,82 ha chiếm 6,15% diện tích đất tự nhiên.
Hình 4.1. Tình hình đất đai của xã Tả Sìn Thàng năm 2019
39%
49%
2%
4%
6%
Đất SXNN
Đất lâm nghiệp
Nuôi trồng thủy sản
Đất phi NN
Đất chưa SD

46. 37
Kết luận: Việc sử dụng đất đai của xã Tả Sìn Thàng còn chưa được sử
dụng hợp lý còn nhiều tồn tại như:
+ Diện tích đất sử dụng cho mục đích phi nông nghiệp còn thấp so với
bình quân chung của cả tỉnh chứng tỏ hệ thống các công trình công cộng phục
vụ cho sinh hoạt và sản xuất chưa đảm bảo cho việc phát triển kinh tế xã hội
của xã trong hiện tại cũng như trong các giai đoạn về sau.
+ Diện tích đất ngày một có sự biến động lớn, đặc biệt là đất nông nghiệp
giảm sút cả về số lượng và chất lượng do nhiều nguyên nhân gây ra như: áp lực
lớn về sự gia tăng dân số nên việc lấy đất nông nghiệp làm đất ở và xây dựng
các công trình phúc lợi xã hội. Bên cạnh đó hiệu quả sử dụng đất chưa cao do
trình độ canh tác của bà con còn hạn chế, lạm dụng quá nhiều thuốc BVTV gây
nên suy giảm đa dạng sinh học, giảm chất lượng tài nguyên đất. Do vậy yêu
cầu đặt ra là phải có giải pháp để khắc phục và sử dụng hợp lí tài nguyên đất
của xã trong những năm tới.
4.1.2Điều kiện kinh tế, xã hội
4.1.2.1 Dân số lao động
a.Về dân số và lao động
Xã Tả Sìn Thàng là một xã thuần nông, mật độ dân số tương đối cao,
trình độ dân trí còn thấp gây khó khăn cho việc phát triển kinh tế - xã hội, giải
quyết việc làm, tăng thu nhập cho người lao động.
Dân số và lao động là một trong những yếu tố vô cùng quan trọng của
các quá trình sản xuất, là nguồn lực tác động trực tiếp đến quá trình phát triển
nông nghiệp. Tính đến năm 2019 của toàn xã có 692 hộ, 3.776 khẩu bao gồm
2 dân tộc chính: Mông và Hoa. Trong đó chủ yếu là dân tộc Mông. Để biết rõ
được tình hình dân số và lao động của xã Tả Sìn Thàng ta đi xem bảng 4.2 dưới
đây:

47. 38
Bảng 4.2 Tình hìnhdân số và lao động của xã Tả Sìn Thàng năm(2017-2019)
Chỉ tiêu ĐVT
2017 2018 2019 So sánh
SL
CC
% SL
CC
% SL
CC
% 18/17 19/18 BQ
1.Tổng số nhân khẩu Nhân khẩu 3.776 100 3.861 100 3.952 100 100 100 100
2.Tổng số hộ Hộ 692 100 723 100 760 100 104,48 105,11 104,61
Hộ nông nghiệp Hộ 668 96,5 695 96,1 726 95,5 104,04 104,46 104,25
Hộ phi nông nghiệp Hộ 24 3,5 28 3,9 34 4,5 116,67 121,43 119,05
3. Tổng số lao động Người 2.000,23 100 2.075,23 100 2.257,23 100 103,75 108,77 106,26
Lao động nông nghiệp Người 1.844 92,2 1.872 90,5 2.027 89,8 101,52 108,28 104,9
Lao động phi nông nghiệp Người 156 7,8 203 9,5 230 10,2 130,13 113,30 121,72
4. Một số chỉ tiêu BQ
Nhân khẩu/hộ Khẩu/hộ 1,89 - 1,77 - 1,75 - 93,65 98,87 96,26
Lao động/hộ LĐ/hộ 2,9 - 2,87 - 2,97 - 98,97 103,48 101,23
(Nguồn:phòng văn hóa xã Tả Sìn Thàng)

48. 39
Qua bảng 4.2 ta thấy:
+ Dân số: dân số của xã đến năm 2019 có 3.779 nhân khẩu trong đó tỉ lệ
lao động chiếm hơn một nửa số nhân khẩu.
+ Lao động:
Cơ cấu về lao động ở xã đã có sự dịch chuyển theo hướng tích cực trong 3
năm qua, cụ thế tỷ lên lao động trong lĩnh vực nông nghiệp đã giảm từ 92,2 %
năm 2017, 90,5% năm 2018 xuống còn 89,8% năm 2019 và các ngành công
nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mai và dịch vụ đã tăng nhẹ từ 7,8 năm 2017,
9,5 năm 2018 lên 10,2 vào năm 2019. Tuy nhiên xu hướng dịch chuyển này còn
chậm.
Hiện nay tiềm năng về lao động của xã còn rất lớn nhưng chất lượng lao
động chưa cao, tỷ lệ công nhân lành nghề, cán bộ kỹ thuật còn ít và chưa được sử
dụng một cách hợp lý. Lao động nông nghiệp chỉ mang tính thời vụ nên vẫn còn
tình trạng dư thừa lao động đây là một vấn đề rất quan trọng cần phải giải quyết
trong thời gian tới.
b.Giáo dục
Vấn đề giáo dục luôn là một lĩnh vực được mọi người, mọi tầng lớp quan
tâm hàng đầu. Công tác giáo dục trên toàn xã ngày càng quan tâm và đẩy mạnh.
Tỉ lệ phổ cập giáo dục THCS đạt 100%. Tỉ lệ học sinh tốt nghiệp THPT đạt 90-
99%.Tỉ lệ lao động qua đào tạo là 10%.
Tại xã có 1 trường mần non, 1 trường tiểu học đạt trường chuẩn quốc
gia, 1 trường THCS, 1 trường THPT đều chưa đạt trường chuẩn quốc gia.
Nhưng có đội ngũ cán bộ giáo viên dạy dặn kinh nghiệm giảng dạy nên vấn
đảm bảo chất lượng giáo
c.Y tế
Xã Tả Sìn Thàng có 1 trạm y tế gồm 4 phòng: 1 phòng sản, 2 phòng bệnh
nhân,1 phòng đa chức năng, có 4 giường bệnh. Năm 2019 trạm y tế đã khám

49. 40
cho 3500 lượt người, điều trị nội trú cho 250 lượt người, điều trị ngoại trú cho
273 lượt người, chuyển lên tuyến trên cho 50 lượt người, điều trị bằng y học cổ
truyền cho 70 lượt người. Thực hiện tốt công tác y học dự phòng, vệ sinh môi
trường, không để dịch bệnh lây lan. Tổ chức tốt các chương trình tiêm chủng,
dinh dưỡng, chăm sóc sức khỏe cho trẻ em, phụ nữ có thai và người cao tuổi.
d.Văn hóa xã hội
Trên địa bàn xã có 2 dân tộc anh em cùng sinh sống với nhau, có nền văn
hóa đa dạng của các dân tộc. Cuộc vận động toàn dân đoàn kết xây dựng đời
sống văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Nhân dân ngày càng có ý thức
cao trong việc vươn lên thoát nghèo làm giàu chính đáng. Công tác phòng
chống các tệ nạn xã hội được thực hiện tốt. Các hoạt động văn hóa văn nghệ,
thể dục thể thao được tổ chức thường xuyên. Giải ngân đầyđủ các chính sách
hỗ trợ hộ nghèo như tiền hỗ trợ thắp sáng, muối I ốt trong năm theođúng chính
sách quy định.
d. Cơ sở hạ tầng
Cơ sở vật chất là điều kiện để phát triển kinh tế xã hội của xã, thể hiện
sự phát triển của xã. Tuy nhiên cơ sở vật chất phải đồng bộ đảm bảo hợp lí, phù
hợp với điều kiện và trình độ quản lý của địa phương để phát triển toàn diện
mới đem lại hiệu quả sản xuất. Để biết được thực trạng về cơ sở vật chất.
4.2. Tình hình chung về sản xuất chè Shan Tuyết của xã Tả Sìn Thàng
4.2.1. Tình hình chung về sản xuất chè của toàn xã.
4.2.1.1.Đặc điểm giống chè Shan Tuyết
Cây chè Shan Tuyết to lớn thân nhuộm màu trắng mốc, uốn lượn nhiều
cành buộc người hái phải trèo lên mới thu hoạch đựơc.
Thừa hưởng khí hậu núi cao quanh năm mát mẻ, nhiều ngày có mây mù
nên chè ở đây búp to, phủ 1 lớp lông tơ mịn như nhung, trắng như tuyết. Các
gốc chè có thâm niên hơn 100 tuổi, thân to, có cây đường kính lên đến hàng

50. 41
mét, lá và búp trà to khác hẳn với các loại chè khác. Búp chè có màu trắng xám,
nhìn giống như có một lớp phấn hoặc lông như bông tuyếtnên người dân gọi là
chè tuyết
Giống chè Shan Tuyết lưu niên hội tụ cả ba yếu tố hương thơm, vị đậm, nước
xanh.
Các đồi chè Shan Tuyết cổ thụ của xã đã có thời gian sinh trưởng trên
40 năm tuổi nhưng vẫn cho năng suất ổn định và cho chất lượng tốt.
Qua đi điều tra các hộ trồng chè và xã Tả Sìn Thàng nguồn giống chè
trồng mới đều được giâm cành từ các cây chè cổ thụ có phẩm chất tốt từ đó giữ
được chất lựơng tốt.
4.2.1.2. Thực trạng về diện tích, năng suất, sản lượng
* Về diện tích
Do sự ưu đãi của thiên nhiên, đất đai…, cùng với sự hỗ trợ từ các dự án
trồng chè đến năm 2019 diện tích toàn xã lên 800 ha che Shan Tuyết. Trong đó
có 30 ha chè cổ thụ và 253,6 ha chè trồng mới. Đến nay đa số các nương chè
đã cho thu hoạch nhưng vẫn còn nhiều diện tích cho thu hoạch thấp . Diện tích
trong 3 năm từ 2017 – 2019, giữ ổn định không tăng thêm do các năm trước
người dân thực hiện dự án trồng với diện tích lớn đa số trên 4.000 m2 nên đến
giai đoạn này chỉ tập chung vào chăm sóc các nương chè đã trồng và thu hái,
vì vậy không có chè trong giai đoạn kiến thiết cơ bản.
* Về năng suất, sản lượng
Đối với tình hình sản xuất kinh doanh chè ngoài yếu tố diện tích còn yếu
tố nữa để tính hiệu quả sản xuất chè, đó là yếu tố năng suất, nó thể hiện ở trình
độ thâm canh, đầu tư chăm sóc của người dân. Để nắm rõ năng suất, sản lượng
chè qua các năm của xã Tả Sìn Thàng ta đi nghiên cứu bảng sau:

51. 42
Bảng 4.3: Tình hình sản xuất chè của xã qua 3 năm 2017-2019
Chỉ tiêu
ĐVT
Năm
2017
Năm
2018
Năm
2019
So sánh (%)
18/17 19/18 BQ
Tổng diện
tích
Ha 495 770 800 100 100 100
Năng suất
(tươi)
tạ/ha 45,0 53,0 55,0 117,78 103,8 110,78
Sản lượng
(tươi)
Tấn 253,6 1,255 3,360 494,87 267,7 381,3
(Nguồn: Văn phòng xã Tả Sìn Thàng)
Qua bảng 4.3 ta thấy: Diện tích trong 3 năm 2017 – 2019 là 495 ha năng
suất năm 2017 là 4,5 tạ/ha, năm 2018 là 5,3 tạ/ha, năm 2019 là 5,5 tấn/ha. Diện
tích không tăng là do diện tích trồng chè đã được ổn định các diện tích chè đã
bước vào giai đoạn kinh doanh, không có hộ trồng mới.
Đối với năng suất: Năm 2017 đạt 45 tạ/ha (chè búp tươi), đến năm 2018
tăng lên 53 tạ/ha tức là tăng lên 17,8 %. Nhưng đến năm 2019 do thời tiết khắc
nghiệt, giá chè giảm nên mức đầu tư giảm dẫn đến năng suất chè tăng ít 55 tạ/ha
tương ứng tăng 3,8 %
Về sản lượng chè: Năm 2017 sản lượng chè của toàn xã là 253,6 tấn, đến
năm 2018 là 1,255 tấn. Như vậy năm 2018 so với năm 2017 tăng 381,3 tấn
tương ứng 94,8 %. Sang đến năm 2019 tăng chậm lại còn 3,360 tấn. Bình quân
qua 3 năm sản lượng tăng lên 1,3%. Ta có thể thấy cây chè trên địa bàn xã Tả
Sìn Thàng vẫn có khả năng suất cao và sản lượng cao hơn nữa nếu biết cách
đầu tư thâm canh hợp lý cho cây chè, cộng với điều kiện tự nhiên khí hậu thuận
lợi sẽ cho ra sản phẩm chè có chất lượng ngon và phát huy được tính đặc sản
của nó đối với người tiêu dùng.

52. 43
4.3 Phân tích hiệu quả sản xuất chè Shan Tuyết của nhóm hộ nghiên cứu
4.3.1 Đặc điểm chung của nhóm hộ điều tra
4.3.2. Nguồn nhân lực
Trong khâu sản xuất, từ việc chọn giống, gieo trồng, chăm sóc và thu
hoạch tất cả đều phụ thuộc vào nhân tố lao động, và nguồn nhân lực chính để
duy trì việc sản xuất chè tại địa phương là lao động chính trong gia đình, tất cả
các quy trình từ khâu sản xuất đến tiêu thụ được người dân tận dụng sức lao
động gia đình là chính. Vì vậy nguồn nhân lực ảnh hưởng rất lớn đến sự phát
triển sản xuất chè của người dân.
Bảng 4.3: Tình hình nhân lực sản xuất chè các nhóm hộ điều tra
năm 2019
Nhóm hộ
Tiêu chí
Loại hộ
Bình
quân
Hộ khá Hộ TB Hộ nghèo
Tuổi TB của chủ hộ 47,5 46 45,6 46,4
Nhân khẩu 67 54 45 5,5
Trình độ học vấn TB của chủ hộ 12 9 3 8
Lao động chính 42 38 35 3,8
Lao động nam 35 35 33 3,4
Lao động nữ 7 3 2 0,4
Tổng 210,5 185 163,6 186,2
(Nguồn: Tổng hợp từ số liệu điều tra năm 2019)
Qua bảng 4.3 ta thấy: Kết quả tổng hợp cho thấy, trong 60 hộ điều tra độ
tuổi bình quân chủ hộ của hộ là 47,5 tuổi. Hầu hết ở lứa tuổi này, các chủ hộ
điều tra đã ổn định về cơ sở vật chất, có vốn sống và số năm kinh nghiệm sản
xuất nhất định.Các chủ hộ điều tra đã có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực trồng

53. 44
chè. Do vậy đây là một thuận lợi đáng kể, góp phần thúc đẩy việc sản xuất và
kinh doanh chè trong mỗi hộ gia đình.
Bình quân số nhân khẩu của mỗi hộ là 5,5 người/hộ. Trong đó, bình quân
lao động chính có 3,8 lao động/hộ với tỷ lệ lao động nam là 3,4 lao động nam/hộ
và tỷ lệ lao động nữ là 0,4 lao động nữ/hộ.
Như vậy, ta thấy nguồn nhân lực trong sản xuất của hộ điều tra tương đối
ổn định và cân bằng giới trong sản xuất hộ.
4.3.1.3 Trang thiết bị phục vụ sản xuất
Bảng 4.5. Tình hình trang thiết bị sản xuất của nhóm hộ nghiên cứu
Nhóm hộ
Tiêu chí
Loại hộ
Bình
quân
Hộ khá Hộ TB Hộ nghèo
Máy sao chè 41 37 31 36,3
Máy vò chè 38 35 29 34
Máy sao cải tiến 27 26 23 25,3
Máy đốn chè 23 19 15 19
Tổng 129 117 98 114,7
(Nguồn: Tổng hợp từ số liệu điều tra năm 2019)
Từ bảng 4.5 trên cho thấy: Người dân đã áp dụng tiến bộ khoa học kỹ
thuật vào chế biến chè nhằm nâng cao chất lượng chè.
Do ở địa phương chưa có công ty chế biến chè nên người dân tự trang bị
các công cụ chế biến chè.
Qua điều tra thì ta thấy các hộ dân còn chưa có đầy đủ các trang thiết bị
máy móc để sản xuất chè, đa số là họ tự cung, tự cấp. nên còn gặp nhiều khó
khăn trong sản xuất và chế biến chè.

54. 45
4.3.1.4. Chi phí đầu tư cho sản xuất chè của hộ năm 2019
Bảng 4.6. Chi phí đầu tư cho sản xuất chè trên 1ha của các hộ điều tra
năm 2019
Đơn vị:Triệu đồng/ha
Chỉ tiêu
Loại hộ
Bình
quân
Hộ khá Hộ TB Hộ nghèo
I.Chi phí trung gian 48,565 44,788 40,887 44,746
Đạm 16,062 16,054 16,047 16,054
Lân 14,214 12,025 10,325 12,188
Ka li 6,215 5,325 5,141 5,560
Phân chuồng 7,051 6,842 6,246 6,713
Thuốc trừ sâu 5,023 4,542 3,128 4,231
II. Lao động gia đình 8,847 8,432 8,025 8,434
III. Khấu hao tài sản cố
định
6,147 4,789 4,157 5,030
Tổng chi phí 63,559 57,999 53,069 58,210
(Nguồn: Tổng hợp từ số liệu điều tra năm 2019)
Bảng 4.6 cho ta nhận thấy: Số liệu có thể thấy tổng chi phí ở hộ khá giàu
cao nhất với tổng chi phí là 48,565 triệu đồng/ha, tổng chi phí ở hộ trung bình
44,788 triệu đồng/ha, tổng chi phí của hộ nghèo là 40,887 triệu đồng/ha.
Đặc biệt về phân bón và thuốc trừ sâu là hai yếu tố đầu tư có sự chênh
lệch rõ rệt giữa các nhóm hộ. Nguyên nhân là do ở nhóm hộ khá và một số hộ
trung bình người ta coi cây chè là cây trồng chính, cuộc sống của họ phụ thuộc
trực tiếp vào cây chè vì thế mà các hộ này đều quan tâm chú ý tới việc đầu tư