Μια διδακτική παρέμβαση βασισμένη στον πίνακα του Πικάσο, Γκουέρνικα

1. Γκουέρνικα – Πάμπλο Πικάσο
Διδακτικό Σενάριο
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΕΝΟΤΗΤΑ 5Η -ΕΙΡΗΝΗ - ΠΟΛΕΜΟΣ
17 Μαΐου 2014
Δημιουργός: Συκιώτη Φλωρέττα

2. Πίνακας Περιεχομένων
1. Ταυτότητα....................................................................................................................................................3
2. Σύντομη περιγραφή σεναρίου.................................................................................................................3
3. Στόχοι – Σκεπτικό........................................................................................................................................3
Α. Γνώσεις για τον κόσμο:........................................................................................................................3
Β. Γνώσεις για τη γλώσσα: .......................................................................................................................3
Γ. Γραμματισμοί: .......................................................................................................................................3
4. Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης................................................................................................4
Η σχέση του σεναρίου με το αναλυτικό πρόγραμμα:..............................................................................4
Προαπαιτούμενα: ...........................................................................................................................................4
Πορεία διδασκαλίας .......................................................................................................................................4
5. Φύλλα εργασίας.........................................................................................................................................6
6. Αξιολόγηση μαθητών ................................................................................................................................7
7. Κριτική..........................................................................................................................................................7
8. Βιβλιογραφία..............................................................................................................................................7
Αξιολόγηση Συνεργασίας ...................................................................................................................................8

3. 1. Ταυτότητα
Δημιουργός:ΣυκιώτηΦλωρέττα,ΠΕ02
Διδακτικόαντικείμενο: ΝεοελληνικήΓλώσσα
Μάθημα: 5η ενότητα:Ειρήνη– Πόλεμος
Τάξη: Γ ́ Γυμνασίου
Δοκιμάστηκεστην πράξη:Στο πλαίσιοτης ΝεοελληνικήςΓλώσσας,κατά τοσχολικόέτος
2013-14 στο τμήμα Γ1 του 4ου ΓυμνασίουΡεθύμνου.
Απαιτούμενοςχρόνοςδιδασκαλίας: 2 διδακτικέςώρες
Προϋποθέσειςυλοποίησης: Να είναιδιαθέσιμοτοεργαστήριοΠληροφορικήςκαι
βιντεοπροβολέαςκαινα έχουνοιμαθητέςγνώσειςκαιδεξιότητεςστηχρήσηΗ/Υ.
2. Σύντομη περιγραφήσεναρίου
Η διδακτικήπαρέμβαση δομείταισεδύοφάσεις.Οιμαθητές:
1. προσεγγίζουντονπίνακα Γκουέρνικα τουΠάμπλοΠικάσοκαθώςκαιτοερμηνευτικό
κείμενο της Ενότητας5 του σχολικούεγχειριδίουμέσω μίαςπαρουσίασηςστην
τάξητους
2. δουλεύονταςσεμικρέςομάδες πληροφορούνταιγια τον ΠάμπλοΠικάσοκαιτον
πίνακα Γκουέρνικα καιτοκυριότεροπροβληματίζονταιγια τιςσυνέπειεςενός
πολέμου
3. Στόχοι – Σκεπτικό
1. Γνώσεις για τον κόσμο:
 Να γνωρίσουνένα απότα πιο αξιόλογα έργα τέχνηςκαιτοδημιουργότου
 Να γνωρίσουνεναλλακτικέςτεχνοτροπίεςστηζωγραφική
 Να συνδυάσουνεικόνα καισυναίσθημα
 Να αναλογιστούν για τιςσυνέπειεςενόςπολέμου
 Να γνωρίσουνμέσα απόάρθρα εφημερίδων ένανεμφύλιοπόλεμοπουλαμβάνει
χώρα στιςμέρες μας,σε μια κοντινήμαςχώρα,την Ουκρανία
2. Γνώσεις για τη γλώσσα:
 Να γνωρίσουνένα ερμηνευτικόκείμενογια τοζωγραφικόπίνακα τουΠικάσο
«Γκουέρνικα»
 Να εξοικειωθούνστηνανάλυσηπίνακα-κειμένουκάνονταςχρήσητηςεπαγωγικής
μεθόδου,δηλαδήμιας πορείαςαπότα ειδικότερα στοιχεία στα γενικότερα.
 Να ανατρέξουνστιςγνώσειςτουςγια την περιγραφήαντικειμένουκαινα
παραγάγουνκείμενοκαιμάλιστα επιστολή
 Να ξαναθυμηθούνπωςσυντάσσουμεένα άρθρο
3. Γραμματισμοί:
 Να δουλεύουνομαδικά
 Να παρατηρούν,να ανακαλύπτουν,να αξιολογούν,να συνθέτουν

4.  Να εξοικειωθούν μετη χρήση κειμενογράφου
 Να μπορούννα δημιουργούν παρουσιάσειςμετο λογισμικόπαρουσιάσεων
 Να κατασκευάζουναφίσα μετη χρήσητου MicrosoftWord
 Να γνωρίσουντοπρόγραμμα ζωγραφικής
 Να μπορούννα ενημερώνονταιγια τοτισυμβαίνειγύρωτους κάνονταςχρήσητων
online εφημερίδων
4. Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης
Η σχέση του σεναρίου με το αναλυτικό πρόγραμμα:
Η επιλογή τουθέματοςαντλήθηκεαπότοΒ1 μέρος «Τελικέςκαιαιτιολογικέςπροτάσεις»
της 5ης ενότηταςτηςΝεοελληνικήςΓλώσσαςΓ’Γυμνασίουκαι ανταποκρίνεταιστους
στόχους τουΑΠΣ (βιβλίοεκπαιδευτικούσελ.67)
Προαπαιτούμενα:
Ο διδάσκωνθα πρέπεινα έχει προετοιμάσειοίδιος σε προηγούμενοχρόνοτον τρόπομε
τονοποίο θα γίνει η επεξεργασίατουθέματος.Θα πρέπεινα έχειετοιμάσειτην
παρουσίασηπουσυμπεριλαμβάνεταισεαυτήτηδιδακτικήπαρέμβαση.
Πορείαδιδασκαλίας
1η διδακτική ώρα:
Αφόρμηση: Ο εκπαιδευτικόςπροβάλλειμετηχρήση τουβιντεοπροβολέα τον πίνακα
Γκουέρνικα τουΠάμπλοΠικάσο.Στησυνέχεια ζητάειαπότους μαθητέςνα εκφραστούν.
Βοηθούνερωτήσειςόπως: Τι νομίζετεπως είναιαυτόπου βλέπετε;Ποιες επιμέρους
εικόνεςμπορείτενα διακρίνετε;Έχετενα σχολιάσετεκάτιγια τα χρώματα;Ποιοςνομίζετε
πως είναιο δημιουργός;Ποια είναιτα κίνητρά του;Πώς νομίζετεότι αισθανόταν όταν
ζωγράφιζε τοσυγκεκριμένοπίνακα;Μετον τρόπο αυτόενεργοποιείταιτοενδιαφέρον των
μαθητών(καταιγισμόςιδεών).
Διδακτική διαδικασία:Στη συνέχεια γίνεταιαναλυτικήπαρουσίασητουπίνακα μέσωτου
ερμηνευτικούκειμένουκαιτηςπαρουσίασηςπουέχει ετοιμάσειοεκπαιδευτικός.
Αναλυτικότερα προβάλλεταιολιγόλεπτοβίντεομετην ιστορικήσυγκυρία πουέδωσε
έμπνευσηστονΠικάσονα δημιουργήσειτον συγκεκριμένοπίνακα.Κατόπιν ακολουθείένα
άλλοολιγόλεπτοβίντεομετρισδιάστατηπαρουσίασητουπίνακα.Μετον τρόποαυτό
αντιλαμβάνονταιοιμαθητέςκαλύτερα τιςεικόνεςπουεμπεριέχονταισ’ αυτόν.Ακολουθεί
εμβάθυνσηστα νοήματα καιστα συναισθήματα τουζωγράφουμετηβοήθεια του
ερμηνευτικούκειμένουτουσχολικούεγχειριδίουπουέχει ενσωματωθείστην παρουσίαση
καιμε την βοήθεια τωνεικόνωνκαιτων ήχων που επίσηςέχουν συμπεριληφθεί.Στοτέλος
διατίθεταιένα πεντάλεπτο,όπουκαλούνταικάποιοιαπότουςμαθητέςνα φτιάξουν τοπαζλ
του πίνακα.Ηδιαδικασία αυτήείναιιδιαίτερα ευχάριστηστουςμαθητές.Μέσωαυτήςτης
διαδικασίαςσυγκρατούνόλεςτιςλεπτομέρειεςτουπίνακα.
Πριν τελειώσειη διδακτικήώρα,οεκπαιδευτικόςχωρίζεισεομάδεςκαιαναθέτειρόλους.
Μοιράζειτο φύλλοεργασίαςκαιδίνειοδηγίεςστουςμαθητές.

5. 2η διδακτική ώρα:
Οι μαθητέςμοιράζονταιστουςυπολογιστέςκαι αναλαμβάνουν τουςρόλουςτους.Στην
επιφάνεια εργασίαςυπάρχειφάκελοςμετην ονομασία «Γκουέρνικα».Ηκάθεομάδα
ανοίγειτοφάκελοκαιακολουθείτα βήματα πουπεριγράφονταιστοφύλλοεργασίας.Η
ώρα αφιερώνεταιστηνεκπόνησητων εργασιών.Οεκπαιδευτικός παίζειτορόλοτου
καθοδηγητήκαιτουσυμβούλουσεπροβλήματα πουπαρουσιάζονται..

6. 5. Φύλλα εργασίας
1. ΟΜΑΔΑ Α
Επισκεφτήκατετο MuseoNacionalCentro deArteReinaSofía στηΜαδρίτηκαιείδατετον
πίνακα Γκουέρνικα.Στείλτεμια επιστολήσ’ ένα φίλοσας που δεν τον έχει δει, με την
περιγραφήτουπίνακα καιτα συναισθήματα πουσαςπροκάλεσε.ΧρησιμοποιήστετοWord
καιτις δυνατότητεςπουπαρέχειγια να μορφοποιήσετετοκείμενόσας.
2. ΟΜΑΔΑ Β
Δημιουργείστε ένα ppt με εικόνες πολέμου που σας προκαλούν έντονα
συναισθήματα και σε κάθε εικόνα να αναφέρετε με όποιο τρόπο επιλέξετε εσείς το
ανάλογο συναίσθημα. Χρησιμοποιείστε την αναζήτηση εικόνων του Google.
3. ΟΜΑΔΑ Γ
Κατασκευάστε μία αντιπολεμική αφίσα η οποία θα αναρτηθεί στο σχολείο σας.
Οδηγίες θα βρείτε εδώ. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και όποιο άλλο πρόγραμμα
κρίνετε εσείς καλύτερο. Αφήστε τη φαντασία σας ελεύθερη!
4. ΟΜΑΔΑ Δ
Εδώ θα βρείτε ένα σκαρίφημα του πίνακα Γκουέρνικα του Πικάσο. Σαν φοιτητές στη
Σχολή Καλών Τεχνών καλείστε από τον καθηγητή σας να επεξεργαστείτε τον πίνακα
και να του δώσετε χρώμα. Χρησιμοποιείστε όποιο από τα παρακάτω προγράμματα
θέλετε (picasa, Gimp, τη ζωγραφική) για να δημιουργήσετε.
5. ΟΜΑΔΑ Ε
Είστε η δημοσιογραφική ομάδα της εφημερίδας του σχολείου σας και γράφετε τη
στήλη «Τα νέα του κόσμου». Πλοηγηθείτε στα on lineπρωτοσέλιδα των εφημερίδων
και ιδιαίτερα στην στήλη «κόσμος» ( μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την αναζήτηση)
και ενημερωθείτε για το τι συμβαίνει στις μέρες μας στην Ουκρανία. Γράψτε ένα
άρθρο για τη σχολική εφημερίδα, για να ενημερώσετε τους συμμαθητές σας.
 Αφού ολοκληρώσετε τις εργασίες σας να τις αποθηκεύσετε στο φάκελο με
την ονομασία «Γκουέρνικα». Θα πρέπει να αναγράφονται τα ονόματά σας
και ένας τίτλος για την εργασία σας.

7. 6. Αξιολόγηση μαθητών
Η αξιολόγηση των μαθητών κατά τη διάρκεια του σχεδίου μαθήματος, έγινε με
κριτήριο την επίτευξη των στόχων που τέθηκαν αρχικά. Συνεκτιμήθηκαν τα
προϊόντατων ομάδων, η συνεργασία των μελών και η συμμετοχή των παιδιών καθ’
όλη τη διάρκεια της διδακτικής διαδικασίας.
7. Κριτική
Η διδακτικήπρότασηπουπαρουσιάστηκεεφαρμόστηκεστην τάξη.Κατάτην εφαρμογήτης
δενπαρουσιάστηκανιδιαίτερα προβλήματα.Θεωρώόμωςότι χρειαζόταν άλλημία
διδακτικήώρα για τηνπαρουσίασητων εργασιών καιτησύνθεσήτουςσε ένα ενιαίο
σύνολοπου θα μπορούσενα είναι ένα pptή ένα ηλεκτρονικόβιβλίο!!.
8. Βιβλιογραφία
Rubin,W. (1980). Pablo Picasso.Λονδίνο:ThamesandHudson.
ΙΤΥΕ. (2013). Επιμορφωτικό Υλικό για την ΕπιμόρφωσηΕκπαιδευτικών για την Αξιοποίηση
των ΤΠΕ στηΔιδακτικήΠράξη, ΔραστηριότητεςΔιερεύνησης6ηςΕβδομάδας.
ΈκδοσηΑ,Ιανουάριος2013.
Κατσαρού,Ε.,Μαγγανά,Α.,Σκιά,Α.,&Τσέλιου,Β.(2006). ΝεοελληνικήΓλώσσα,Γ΄
Γυμνασίου,Βιβλίο Μαθητή. Αθήνα :Ο.Ε.Δ.Β.
Χαραλαμπίδης,Ά.(1995). Η τέχνητου 20ου αιώνα , Θεσσαλονίκη, (Τόμ.ΙΙ).(U.S. Press,
Επιμ.) 1995.

8. Αξιολόγηση Συνεργασίας
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Υποδειγματικός Πολύ καλός Εν μέρει καλός Μη
ικανοποιητικὀς
ΣΗΜΕΙΑ
Εστίαση στην
Εργασία και
Συμμετοχή
3 μονάδες 2 μονάδες 1 μονάδα 0 μονάδες ___ / 3
Σταθερή προσήλωση στην εργασία
και τις απαιτήσεις της. Πολύ αυτό-
κατευθυνόμενη.
Επικεντρώνεται στην
εργασία και τις
απαιτήσεις της τις
περισσότερες φορές.
Τα άλλα μέλη της
ομάδας μπορούν να
εμπιστευτούν αυτό
το άτομο.
Επικεντρώνεται στην
εργασία και τις
απαιτήσεις της
μερικές φορές Τα
άλλα μέλη της
ομάδας πρέπει που
και που να του
υπενθυμίζουν τις
υποχρεώσεις του.
Σπάνια
επικεντρώνεται
στην εργασία και
τις απαιτήσεις
της. Αφήνει τους
άλλους να κάνουν
τη δουλειά.
Ένα πραγματικό μέλος της ομάδας
που συνεισφέρει στην εργασία με
όλες του τις δυνάμεις , και
ενθαρρύνει και υποστηρίζει τις
προσπάθειες των άλλων στην
ομάδα.
Ένα ισχυρό μέλος της
ομάδας που
προσπαθεί σκληρά!
Μερικές φορές ένα
αρκετά καλό μέλος
της ομάδας που
κάνει ό, τι
απαιτείται.
Μερικές φορές
επιλέγει να μην
συμμετάσχει και
δεν ολοκληρώνει
τις εργασίες που
του ανατίθενται.
Αξιοπιστία
και κοινή
ευθύνη
3 μονάδες 2 μονάδες 1 μονάδα 0 μονάδες ___ / 3
Σταθερά ακριβής στις συναντήσεις
της ομάδας, ολοκληρώνει όλες τις
εργασίες στην ώρα τους.
Συνήθως ακριβής
στις συναντήσεις της
ομάδας,
ολοκληρώνει τις
περισσότερες
εργασίες στην ώρα
τους.
Μερικές φορές αργεί
στις συναντήσεις της
ομάδας, συχνά
ολοκληρώνει την
εργασία μετά τη
λήξη της
προθεσμίας.
Αργεί σε όλες ή τις
περισσότερες
συναντήσεις της
ομάδας, χάνει όλες
τις προθεσμίες για
την ολοκλήρωση
της εργασίας.

9. Είναι συνεπής στα καθήκοντα που
του έχουν ανατεθεί και δεν
περιμένει από τους άλλους να
κάνουν τη δουλειά, είναι
υπεύθυνος και μοιράζει
ομοιόμορφα τις εργασίες του.
Είναι συνεπής στα
περισσότερα από τα
καθήκοντα που του
έχουν ανατεθεί
Δεν είναι συνεπής
στα περισσότερα
από τα καθήκοντα
που του έχουν
ανατεθεί και μερικές
φορές περιμένει από
τους άλλους να
κάνουν τη δουλειά.
Σπάνια ή ποτέ δεν
υλοποιεί τις
εργασίες που του
ανατίθενται.
Περιμένει από
τους άλλους να
κάνουν τη δουλειά.
Ακούγοντας,
διαφωνώντας
και
συζητώντας
3 μονάδες 2 μονάδες 1 μονάδα 0 μονάδες ___ / 3
Με σεβασμό ακούει, ανταλλάσσει
απόψεις, συζητά και θέτει
ερωτήματα σε όλα τα μέλη της
ομάδας κατά τη διάρκεια των
συζητήσεων και βοηθά άμεσα την
ομάδα στην επίτευξη συναίνεσης.
Με σεβασμό ακούει,
ανταλλάσσει
απόψεις, συζητά και
θέτει ερωτήματα σε
όλα τα μέλη της
ομάδας κατά τη
διάρκεια των
συζητήσεων.
Έχει κάποια
δυσκολία στο να
ακούει και να
συζητά, και
προσπαθεί να
κυριαρχήσει στις
συζητήσεις.
Έχει μεγάλη
δυσκολία στο να
ακούει και να
επιχειρηματολογεί,
και είναι
απρόθυμος να
εξετάσει τις
διαφορετικές
απόψεις. Εμποδίζει
την ομάδα στην
επίτευξη
συναίνεσης.
Αναζήτηση
και
ανταλλαγή
πληροφοριών
3 μονάδες 2 μονάδες 1 μονάδα 0 μονάδες ___ / 3
Κατά κανόνα συγκεντρώνει στοιχεία
από την έρευνα του και μοιράζεται
χρήσιμες ιδέες κατά τη συμμετοχή
του στη συζήτηση της ομάδας.
Υπερασπίζεται και ξανασκέφτεται
τις ιδέες που είναι σχετικές με τους
Συνήθως
συγκεντρώνει
στοιχεία και
μοιράζεται χρήσιμες
ιδέες κατά τη
συμμετοχή του στη
Μερικές φορές,
συγκεντρώνει
στοιχεία και
μοιράζεται χρήσιμες
ιδέες κατά τη
συμμετοχή του στη
Σπάνια
συγκεντρώνει
στοιχεία και
μοιράζεται
χρήσιμες ιδέες
κατά τη συμμετοχή

10. στόχους του έργου της ομάδας. συζήτηση της
ομάδας.
συζήτηση της
ομάδας.
του στη συζήτηση
της ομάδας.
Επίλυση
Προβλημάτων
3 μονάδες 2 μονάδες 1 μονάδα 0 μονάδες ___ / 3
Αναζητά ενεργά και προτείνει
λύσεις σε προβλήματα.
Βελτιώνει λύσεις που
προτείνονται από
τους άλλους.
Δεν προτείνει
βελτιώνει λύσεις,
αλλά είναι πρόθυμος
να δοκιμάσει τις
λύσεις που
προτείνονται από
άλλους
Δεν προσπαθεί να
λύσει ο ίδιος ούτε
να βοηθήσει
άλλους να λύσουν
τα προβλήματα.
Ομάδα /
ομαδική
εργασία
3 μονάδες 2 μονάδες 1 μονάδα 0 μονάδες ___ / 3
Με συνέπεια κάνει τους
απαραίτητους συμβιβασμούς για
την επίτευξη ενός κοινού στόχου.
Συνήθως κάνει τους
απαραίτητους
συμβιβασμούς για
την επίτευξη ενός
κοινού στόχου.
Μερικές φορές τους
απαραίτητους
συμβιβασμούς για
την επίτευξη ενός
κοινού στόχου. και
μερικές φορές
βοηθά στην ομαδική
εργασία.
Σπάνια κάνει
συμβιβασμούς για
την επίτευξη ενός
κοινού στόχου και
δυσκολεύεται να
συνεργαστεί με
άλλα μέλη της
ομάδας.
Πάντα έχει μια θετική στάση προς
την εργασία των άλλων.
Συνήθως έχει μια
θετική στάση προς
την εργασία των
άλλων.
Μερικές φορές κάνει
δημόσια αρνητική
στην εργασία άλλων
μελών της ομάδας.
Κάνει συχνά
αρνητική δημόσια
κριτική του έργου
(-ων) ή της
εργασίας άλλων
μελών της ομάδας.
Όλα τα μέλη της ομάδας συνέβαλαν
εξίσου στο τελικό έργο.
Βοήθησε την ομάδα
στο τελικό έργο.
Ολοκλήρωσε την
ατομική του
Συνεισέφερε πολύ
λίγο στην

11. εργασία, αλλά δεν
βοήθησε την ομάδα
του κατά τη διάρκεια
του έργου.
προσπάθεια της
ομάδας κατά τη
διάρκεια του
έργου.
Έφερε σε πέρας όλα τα καθήκοντα
που του ανατέθηκαν από την
ομάδα και συνέβαλε ώστε γνώσεις,
απόψεις, και δεξιότητες να
μοιραστούν με την
ομάδα. Ολοκλήρωσε το μέρος του
έργου που του ανατέθηκε.
Έφερε σε πέρας
σχεδόν όλα τα
καθήκοντα που του
ανατέθηκαν από την
ομάδα και συνέβαλε
ώστε γνώσεις,
απόψεις, και
δεξιότητες να
μοιραστούν με την
ομάδα. Ολοκλήρωσε
το μεγαλύτερο μέρος
του έργου που του
ανατέθηκε.
Έφερε σε πέρας
σχεδόν όλα τα
καθήκοντα που του
ανατέθηκαν από την
ομάδα και συνέβαλε
σε μικρό βαθμό
ώστε γνώσεις,
απόψεις, και
δεξιότητες να
μοιραστούν με την
ομάδα. Ολοκλήρωσε
ένα μικρό μέρος του
έργου που του
ανατέθηκε.
Δεν έφερε σε
πέρας κανένα από
τα καθήκοντα που
του ανατέθηκαν
από την ομάδα και
δε συνέβαλε ώστε
γνώσεις, απόψεις,
και δεξιότητες να
μοιραστούν με την
ομάδα. Ζητούσε
από τους άλλους
εργαστούν.
ΣΥΝΟΛΟ ΒΑΘΜΩΝ ___/18