Ανακαλύψεις, Ιστορία Β΄Γυμνασίου, συνεντεύξεις, εξερευνητές

1. ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΟΤΕΡΗ
ΙΣΤΟΡΙΑ
ΤΙΤΛΟΣ: Μικροί δημοσιογράφοι- Μεγάλοι Εξερευνητές
ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ: Σοφία Αγατζιώτη, φιλόλογος, 8ο
Γυμνάσιο Καλαμαριάς
ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΗ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ: Το σενάριο αποτελεί πρόταση
διδασκαλίας του κεφ. 7, Ι1: Οι ανακατατάξεις στη μεταμεσαιωνική ευρωπαϊκή
κοινωνία, οι Ανακαλύψεις στα πλαίσια του μαθήματος Μεσαιωνική και Νεότερη
Ιστορία Β' Γυμνασίου. Εμπλέκεται όμως σε αυτό και το μάθημα της Νεοελληνικής
Γλώσσας Β΄Γυμνασίου, Ενότητα 6η : Παρακολουθώ, ενημερώνομαι και
ψυχαγωγούμαι από διάφορες πηγές (ΜΜΕ, Διαδίκτυο κ.τ.λ.)
ΤΑΞΗ: Β΄ Γυμνασίου
ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 3 ώρες
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ: πλατφόρμα ιστοεξερεύνησης (webquest)
επεξεργαστής κειμένου, φυλλομετρητής, λογισμικό παρουσίασης, εκπαιδευτικό
λογισμικό της ιστορίας Β΄ τάξης και συγκεκριμένα η ενότητα «Μεγάλες γεωγραφικές
ανακαλύψεις, 15ος-16ος αι.»
ΣΤΟΧΟΙ:
α. ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ:
 Να διερευνήσουν οι μαθητές το ιστορικό φαινόμενο των ανακαλύψεων του
15ου και 16ου αι.
 Να γνωρίσουν τη ζωή των μεγάλων εξερευνητών και να κατανοήσουν τις
σκέψεις και το τα οράματά τους.
 Να μελετήσουν την πορεία που ακολούθησαν, τα ταξίδια που
πραγματοποίησαν, καθώς και τις συνθήκες που ευνόησαν τις εξερευνήσεις.

2.  Να εξοικειωθούν με τη διαδικασία λήψης μιας συνέντευξης, που να
διακρίνεται για τις καίριες, στοχευμένες και ενδιαφέρουσες ερωτήσεις.
β. ΣΤΟΧΟΙ ΤΕΧΝΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ:
 Να αντιληφθούν οι μαθητές τις δυνατότητες της εξ αποστάσεως
εκπαίδευσης (e–learning) με την αξιοποίηση για την εργασία τους μιας
πλατφόρμας webquest (ιστοεξερεύνησης).
 Να εξοικειωθούν με την αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο, να
κατανοήσουν την εύκολη και γρήγορη πρόσβαση σ’ αυτές αλλά και την
ανάγκη διασταύρωσής τους, προκειμένου να διαπιστωθεί η εγκυρότητά
τους.
 Να ασκηθούν στη δημιουργία ενός πολυτροπικού κειμένου με τη
βοήθεια του λογισμικού παρουσίασης.
γ. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ:
 Να δραστηριοποιηθούν οι μαθητές στη διερευνητική-ανακαλυπτική μάθηση,
οικοδομώντας τη γνώση μέσα από κατευθυνόμενη αυτενέργεια.
 Να προσεγγίσουν τη θεωρία του σχολικού εγχειριδίου με ευχάριστο και
δημιουργικό τρόπο, μέσα σε ένα πιο ελκυστικό μαθησιακό περιβάλλον.
 Να εξοικειωθούν με την ομαδική εργασία και την συνεργατική μάθηση.
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΑΞΗΣ: 23 μαθητές. Χωρισμός τάξης σε 3 ομάδες των 6 ατόμων και
η 1 ομάδα των 7. Χωρισμός κάθε ομάδας σε 2 υποομάδες, που σε μεγάλο βαθμό θα
εργαστούν ξεχωριστά.

3. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ: Σχολικό εργαστήριο με 8
υπολογιστές με σύνδεση στο διαδίκτυο και εγκατεστημένο σε αυτούς το εκπαιδευτικό
λογισμικό της ιστορίας Β΄ τάξης Γυμνασίου, καθώς και ένας βιντεοπροβολέας.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ:
Οι μαθητές ως μικροί δημοσιογράφοι, χωρισμένοι σε 4 ομάδες, θα συντάξουν
και θα παρουσιάσουν φανταστικές συνεντεύξεις από τους 4 μεγάλους εξερευνητές
(Μάρκο Πόλο, Βάσκο ντε Γκάμα, Χριστόφορος Κολόμβος και Μαγγελάνος). Για την
άντληση των σχετικών πληροφοριών, που είναι απαραίτητες για τη σύνταξη των
συνεντεύξεων, θα βοηθηθούν από την μελέτη σχετικών ιστοσελίδων στο διαδίκτυο,
όπως και από την ενασχόλησή τους με το εκπαιδευτικό λογισμικό “Η εποχή των
μεγάλων ανακαλύψεων, 15ος- 16ος αιώνας”. Σκοπός των μαθητών είναι μέσα από τη
φανταστικές αυτές συνεντεύξεις να σκιαγραφήσουν την προσωπικότητα του κάθε
εξερευνητή, εστιάζοντας πιθανόν σε κάποια στοιχεία της ζωής και του έργου του
που τους έκαναν εντύπωση ή είναι λιγότερο γνωστά. Η παρουσίαση των
συνεντεύξεων στην ολομέλεια της τάξης θα γίνει με τη βοήθεια ενός λογισμικού
παρουσίασης. Στόχος είναι η δημιουργία και η παρουσίαση από τους μαθητές ενός
πολυτροπικού κειμένου, που θα συνδυάζει το κείμενο της συνέντευξης,
εμπλουτισμένο με εικονογραφικό υλικό και συνοδευόμενο από τις ηχογραφήσεις των
ερωταποκρίσεων, που θα κάνουν οι ίδιοι οι μαθητές.
1η διδακτική ώρα :
Αφού έχει ήδη ολοκληρωθεί η διδασκαλία της σχετικής ενότητας, στο
εργαστήριο πληροφορικής οι μαθητές θα χωριστούν από το διδάσκοντα σε 3 ομάδες
των 6 ατόμων και σε μια των 7, καθεμιά από τις οποίες θα αναλάβει να συντάξει τη
συνέντευξη ενός εξερευνητή, από τους τέσσερις που αναφέρονται στο σχολικό
εγχειρίδιο. Κάθε ομάδα στη συνέχεια θα χωριστεί σε δύο υποομάδες:
• οι 3 μαθητές θα αναλάβουν το ρόλο του δημοσιογράφου και θα πρέπει να
προετοιμάσουν το βασικό σκελετό της συνέντευξης, διατυπώνοντας δέκα
περίπου ερωτήσεις, τις οποίες θα ήθελαν να απευθύνουν στο συγκεκριμένο
εξερευνητή. Επίσης, αυτοί θα αναλάβουν να συγκεντρώσουν και
εικονογραφικό υλικό, που θα πλαισιώσει κατάλληλα το τελικό κείμενο της
συνέντευξης.
• Οι υπόλοιποι 3 μαθητές της κάθε ομάδας θα αναλάβουν το ρόλο του
συνεντευξιαζόμενου εξερευνητή και θα πρέπει να διατυπώσουν τις
κατάλληλες απαντήσεις, που υποτίθεται ότι θα έδινε ο εξερευνητής στις

4. συγκεκριμένες ερωτήσεις των δημοσιογράφων. Οι απαντήσεις τους δε θα
πρέπει να ξεπερνούν τις 80 λέξεις η καθεμιά.
Η 1η διδακτική ώρα θα αφιερωθεί καταρχήν στην παρουσίαση από το
διδάσκοντα του γενικότερου πλαισίου μιας πλατφόρμας ιστοεξερεύνησης,
προκειμένου οι μαθητές να αντιληφθούν τις δυνατότητες που τους παρέχει στην
υλοποίηση των εργασιών τους, καθώς και των βασικών κατευθυντήριων γραμμών
της συγκεκριμένης, προκειμένου να κατανοήσουν το θέμα της εργασίας τους, τη
διαδικασία υλοποίησής της και τα κριτήρια αξιολόγησής τους. Από αυτό το σημείο
και έπειτα ο ρόλος του εκπαιδευτικού περιορίζεται στο να καθοδηγεί, να
συμβουλεύει και να ενθαρρύνει. Στη συνέχεια, όλες οι ομάδες χωρισμένες ανά
υποομάδες (κάθε υποομάδα θα δουλεύει σε διαφορετικό υπολογιστή) θα μελετήσουν
το υλικό που τους δίνεται μέσα από το webquest (ιστοεξερεύνηση) «Μικροί
δημοσιογράφοι-μεγάλοι εξερευνητές» (http://zunal.com/webquest.php?w=242471),
καθώς και το εκπαιδευτικό λογισμικό της Ιστορίας Β' Γυμνασίου “Η εποχή των
μεγάλων ανακαλύψεων, 15ος- 16ος αιώνας”. Έτσι στο τέλος της 1ης διδακτικής
ώρας οι μαθητές θα έχουν αποκτήσει μια γενική εικόνα της ζωής και του έργου των
τεσσάρων αυτών ιστορικών προσωπικοτήτων, επισημαίνοντας πιθανόν κάποια
στοιχεία που τους έκαναν μεγαλύτερη εντύπωση. Η ολοκλήρωση αυτού του σταδίου,
αν τυχόν χρειαστεί, μπορεί να γίνει και εξατομικευμένα από τον κάθε μαθητή και
εκτός σχολικού ωραρίου.
2η διδακτική ώρα :
Η διδακτική αυτή ώρα θα αφιερωθεί στη σύνταξη της συνέντευξης με τη
χρήση ενός επεξεργαστή κειμένου. Η υποομάδα του δημοσιογράφου θα διατυπώνει
τις ερωτήσεις, τις οποίες σταδιακά (ανά δύο) θα δίνει στην υποοομάδα του
εξερευνητή, προκειμένου αυτή να ετοιμάζει τις αντίστοιχες απαντήσεις. Επίσης, η
ομάδα του δημοσιογράφου, αφού ολοκληρώσει τη διατύπωση των ερωτήσεων,
οργανώνοντας έτσι το σκελετό της συνέντευξης, θα πρέπει να συλλέξει
εικονογραφικό υλικό (εικόνες, χάρτες κ.τ.λ.), προκειμένου να διανθιστεί το τελικό
κείμενο της συνέντευξης. Στο τέλος της ώρας τα μέλη κάθε ομάδας θα πρέπει να
έχουν στη διάθεσή τους ένα φάκελο εργασίας, που θα περιλαμβάνει τις ερωτήσεις
και απαντήσεις της συνέντευξης και το σχετικό εικονογραφικό υλικό.
3η διδακτική ώρα :
Την ώρα αυτή, κάθε ομάδα θα παρουσιάσει στην ολομέλεια της τάξης με τη
βοήθεια ενός λογισμικού παρουσίασης, το πολυτροπικό κείμενο της συνέντευξης που
πήρε. Η δημιουργία της παρουσίασης θα έχει γίνει από τους μαθητές εκτός σχολικού
ωραρίου: η ομάδα του δημοσιογράφου θα αναλάβει να ετοιμάσει στο λογισμικό
παρουσίασης το κείμενο της συνέντευξης, εμπλουτισμένο με εικονογραφικό υλικό,

5. έτσι ώστε να γίνει πιο παραστατικό. Η ομάδα του εξερευνητή θα αναλάβει την
ηχογράφηση της συνέντευξης, προκειμένου να ενσωματωθεί και αυτή στην τελική
παρουσίαση. Αν χρειαστεί, θα ακολουθήσει διάλογος των ομάδων για την διευκρίνιση
τυχόν αποριών.
Στο διδακτικό αυτό σενάριο, ο εκπαιδευτικός συνδυάζει τη μετωπική
διδασκαλία στην αρχή της πρώτης διδακτικής ώρας με τη διερευνητική και
συνεργατική μάθηση στη συνέχεια της διδακτικής πορείας και θα είναι αρωγός και
συντονιστής της μαθησιακής διαδικασίας. Το σενάριο υποστηρίζει την ενεργό
συμμετοχή των μαθητών στο μάθημα, την βιωματική ανακάλυψη της γνώσης μέσω
της υλοποίησης συγκεκριμένων εργασιών – δραστηριοτήτων και μέσω της
ενσυναίσθησης, και την καλλιέργεια πνεύματος διαλόγου, επικοινωνίας και
συνεργασίας με τη συμμετοχή των μαθητών σε ομάδες εργασίας. Τέλος, ο
εκπαιδευτικός υποστηρίζει και την εξ αποστάσεως εκπαίδευση με την κατασκευή
από τον ίδιο ενός webquest (ιστοεξερεύνησης), δηλαδή ενός διαδικτυακού
περιβάλλοντος διδασκαλίας με τα βήματα, τις πηγές, και τις δραστηριότητες που
καθοδηγούν την εργασία των μαθητών.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (κοινό για όλες τις ομάδες)
Αφού η ομάδα σας έχει ήδη επιλέξει έναν από τους 4 μεγάλους εξερευνητές (Μάρκο Πόλο ή
Βάσκο ντε Γκάμα ή Χριστόφορο Κολόμβο ή Μαγγελάνο), στη συνέχεια θα χωριστεί σε δύο
υποομάδες:
• οι 3 θα αναλάβετε το ρόλο του δημοσιογράφου και θα πρέπει να προετοιμάσετε το
βασικό σκελετό της συνέντευξης διατυπώνοντας δέκα περίπου ερωτήσεις, τις οποίες
θα θέλατε να απευθύνετε στο συγκεκριμένο εξερευνητή. Επίσης, εσείς θα αναλάβετε
να συγκεντρώσετε και εικόνες που θα πλαισιώσουν κατάλληλα το τελικό κείμενο της
συνέντευξης.
 Οι υπόλοιποι 3 της κάθε ομάδας θα αναλάβετε το ρόλο του συνεντευξιαζόμενου
εξερευνητή και θα πρέπει να διατυπώσετε τις κατάλληλες απαντήσεις που
υποτίθεται ότι θα έδινε ο εξερευνητής στις συγκεκριμένες ερωτήσεις των
δημοσιογράφων. Οι απαντήσεις σας δε θα πρέπει να ξεπερνούν τις 80 λέξεις η
καθεμιά.
Στόχος και των δύο υποομάδων είναι μέσα από τη φανταστική αυτή συνέντευξη να
σκιαγραφήσετε την προσωπικότητα του κάθε εξερευνητή, εστιάζοντας πιθανόν σε κάποια
στοιχεία της ζωής και του έργου τους που σας έκαναν εντύπωση ή είναι λιγότερο γνωστά.
Όλες οι ομάδες και οι υποομάδες θα πρέπει σε ένα πρώτο στάδιο να γνωρίσετε και να
μελετήσετε τη ζωή και τη δράση των εξερευνητών αυτών:

6. α) αντλώντας πληροφορίες από σχετικές ιστοσελίδες στο διαδίκτυο, που σας δίνονται στο
webquest (ιστοεξερεύνηση) «Μικροί δημοσιογράφοι-μεγάλοι εξερευνητές»
(http://zunal.com/webquest.php?w=242471). (Να προσέξετε ότι η διαδικτυακή έκδοση της
Encyclopedia Britannica μας δίνει δωρεάν πρόσβαση για 7 μέρες μετά την πρώτη είσοδό μας
σε αυτήν).
β) αξιοποιώντας στο σχολικό εργαστήριο πληροφορικής το λογισμικό ιστορίας Β' Γυμνασίου
“Η εποχή των μεγάλων γεωγραφικών ανακαλύψεων, 15ος-16ος αι.” (ΧάρτηςΠλοήγησης
Εργαστήριο του μικρού ιστορικού Βιογραφίες Μάρκο Πόλο ή Βάσκο ντε Γκάμα ή► ► ►
Χριστόφορος Κολόμβος ή Φερδινάνδος Μαγγελάνος).
Η υποομάδα του δημοσιογράφου θα διατυπώσετε τις ερωτήσεις, τις οποίες σταδιακά
(ανά δύο) θα δίνετε στην υποοομάδα του εξερευνητή, προκειμένου αυτή να ετοιμάζει τις
αντίστοιχες απαντήσεις. Επίσης, η ομάδα του δημοσιογράφου, αφού ολοκληρώσετε τη
διατύπωση των ερωτήσεων, οργανώνοντας έτσι το σκελετό της συνέντευξης, θα πρέπει να
συλλέξετε από το διαδίκτυο εικονογραφικό υλικό (εικόνες, χάρτες κ.τ.λ.), προκειμένου να
εμπλουτιστεί το τελικό κείμενο της συνέντευξης.
Τη δημιουργία της παρουσίασης θα πρέπει να την κάνετε εκτός σχολικού ωραρίου: η
ομάδα του δημοσιογράφου θα αναλάβει να ετοιμάσει στο λογισμικό παρουσίασης (π.χ.
Powerpoint) το κείμενο της συνέντευξης, εμπλουτισμένο με εικονογραφικό υλικό, έτσι ώστε
να γίνει πιο παραστατικό. Η ομάδα του εξερευνητή θα αναλάβει την ηχογράφηση της
συνέντευξης, προκειμένου να ενσωματωθεί και αυτή στην τελική παρουσίαση. Για την
ηχογράφηση μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την αντίστοιχη εφαρμογή των Windows (Όλα τα
προγράμματα> Βοήθηματα> Διασκέδαση> Ηχογράφηση) και τα αρχεία ήχου που θα
δημιουργήσετε, στη συνέχεια να τα "φορτώσετε" στο αρχείο της παρουσίασής σας.
Το τελικό αποτέλεσμα της εργασίας θα είναι ένα πολυτροπικό κείμενο (λόγος, εικόνα,
ήχος), που θα παρουσιάσετε στους συμμαθητές σας. Μην ξεχάσετε να δώσετε στη
συνέντευξή σας έναν ευφάνταστο και ελκυστικό τίτλο, προκειμένου να κεντρίσετε το
ενδιαφέρον των αναγνωστών-ακροατών σας!
ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!