ÇOCUKLUK ÇAĞININ DÖKÜNTÜLÜ HASTALIKLARI.pdf

1. ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE GÖRÜLEN
ENFEKSİYON HASTALIKLARI VE
BAĞIŞIKLAMA
Bir mikroorganizmanın duyarlı konakçı dokusuna
girip üremesi, çoğalması ve koloniler
oluşturmasına enfeksiyon, konakçıda hastalık
belirtileri ya da doku travması şeklinde fizyolojik
yanıt oluşmasına da enfeksiyon hastalığı denir.
Hastalığa yol açma kapasitesi olan mikroorganizmalara
patojen denir.
5 tip patojen mikroorganizma tanımlanabilir.
1. Virüsler
2. Bakteriler
3. Riketsiyalar
4. Protozoalar
5. Mantarlar
Enfeksiyon hastalıklarının oluşmasında yer
alan temel öğeler;
1.Kaynak
2.Bulaşma yolları
3.Konakçı

2. Mikroplar uygun ısı, nem ve besin ortamı gibi koşulların
varlığında çoğalarak sayıları hızla artar.
Mikropların bir kısmı insanlarda, bir kısmı ise hem insan
hem de hayvanlarda hastalık oluşturabilir.
Bazı mikropların kendisi hastalık oluştururken (kolera, grip
virüsü, amip vb.) bazıları da salgıladıkları zehirli maddeler
ile hastalık (tetanos vb.) oluşturabilir.
Bazı mikroplar, giriş yerinde yerel (lokal) enfeksiyon
oluştururken bazıları genel hastalık oluşturabilir.
Çocukların kreş, anaokulu, okul gibi kalabalık
ortamlarda bulunmaları
Özellikle küçük çocukların, temel gereksinimlerinin
karşılanmasında erişkinlerle yakın temasta olmaları

3. Emekleme ile yüzeyde bulunan patojenlere maruz
kalmaları
Bilişsel yeteneklerinin gelişmemiş olması nedeniyle
izolasyon gerekliliğini anlayamamaları
KIZAMIK
(Measles, Rubeola)
KIZAMIK
(Measles, Rubeola)
Çocukluk çağının en yaygın bulaşıcı hastalıklarından biri
olan kızamık, aşılama ve bağışıklık sağlanmadığı takdirde
yetişkinlerde de ortaya çıkabilen viral bir enfeksiyon
hastalığıdır.
Solunum yolu ile kolayca bulaşabilen Rubeola virüsü,
ciltte kırmızı lekelenmelerle birlikte çeşitli şikayetlerin
görülmesine neden olur.
KIZAMIK
(Measles, Rubeola)
Bulaşıcılığı oldukça yaygın olan kızamık
hastalığı geçmiş dönemlerde en sık karşılaşılan
çocukluk çağı hastalıklarından biri iken
geliştirilen kızamık aşısı ile birlikte kontrol altına
alınmıştır.

4. Etkeni:Kızamık Virüsü
İnkübasyon Süreci: 8-20 gün arasında değişip genellikle 14 gündür.
Bulaşma Yolu: Solunum yolu ile (öksürük, aksırık) bulaşır.
Özellikleri: Genellikle 5-10 yaşlarında görülür. Aşılanmanın iyi
olmadığı bölgelerde yılda iki kez epidemi yapar. Hastalığı geçirme
ömür boyu bağışıklık sağlar.
KIZAMIK
(Measles, Rubeola)
Belirtileri:
Burun akıntısı, hapşırma ve öksürük gibi soğuk algınlığı
belirtileri.
 Yüksek ateş ve halsizlik
 Kuru öksürük
Boğaz ağrısı
KIZAMIK
(Measles, Rubeola)
Belirtileri:
Yorgunluk
Işığa duyarlı, şişmiş, ağrılı ve iltihaplı gözler
(konjonktivit)
Ağız içinde küçük grimsi beyaz lekeler(koplik lekeleri)
 Alın ve kulak arkasından başlayarak 24-48 saat içinde
yüz, boyun ve gövdeye yayılan kırmızı döküntüler
ortaya çıkar.
KIZAMIK
(Measles, Rubeola)
Vücutta Görülen Döküntülerin Özellikleri
Bu ilk belirtilerden yaklaşık 2-4 gün sonra ilerleyen dönemde kızamık
döküntüsü başlar.
Kızamık döküntüsü; vücutta küçük kırmızı-kahverengi, yassı ya da hafif
kabarık noktalar şeklinde görünümündedir.
Kızamık döküntüsü yüz ve baş bölgesinden başlar ve yukarıdan aşağıya
doğru yayılım gösterir. Döküntüler gövde de birleşme eğilimi gösterirken
kol ve bacaklarda ayrı ayrı lezyonlar olarak görülür.
KIZAMIK
(Measles, Rubeola)

5. Kızamık Komplikasyonları
• Otitis Media
• Pnömoni
• İshal
• Ensefalit
• Ölüm
KIZAMIKÇIK(Rubella)
Kızamıkçık, genellikle çocukluk döneminde görülen
bulaşıcı bir hastalık türüdür.
Ciltte kızarıklık, kırmızı lekeler ve ateş gibi semptomlarla
kendini gösteren kızamıkçık, rubella adlı virüsün
enfeksiyonu ile ortaya çıkar.
KIZAMIKÇIK(Rubella) KIZAMIKÇIK(Rubella)
Çocuklarda genellikle hafif şiddette seyreden, cilt
döküntülerinin yanı sıra soğuk algınlığına benzer
boğaz ağrısı ve burun akıntısı gibi belirtilere neden
olan kızamıkçık yetişkinlik döneminde görüldüğünde
daha ciddi seyreder.

6. KIZAMIKÇIK(Rubella)
Gebelik döneminde özellikle de erken
haftalarda görüldüğünde konjenital kızamıkçık olarak
adlandırılan sendroma yol açabilir.
Bulaşıcılığı oldukça yüksek olan bu hastalık çocuklar
tarafından çok kolay bir şekilde yayılabilir.
Bu nedenle çocuklarda veya yetişkinlerde kızamığın deride
yol açtığı lezyonların fark edilmesiyle birlikte sağlık
kuruluşlarına başvurulmalı ve muayeneden geçilmelidir.
- 38.9 oC ya da daha düşük ateş,
- Baş ağrısı,
- Burun akıntısı ya da burun tıkanıklığı,
- Kırmızı ve iltihaplı gözler,
- Boynun ve kulakların arka kısmında hassas ve şişmiş
lenf düğümleri,
KIZAMIKÇIK(Rubella) BELİRTİLERİ
- Önce hafif başlayan, sonra şiddetlenebilen deri
kaşıntıları,
- Öncelikle yüzde başlayan, ardından da gövdeye, kollara
ve bacaklara doğru yayılan pembemsi ya da kırmızımsı
döküntüler
- Testislerde şişlik,
- Genç kadınlarda daha çok görülen eklem ağrıları ve
eklemlerde iltihaplanma,
KIZAMIKÇIK(Rubella) BELİRTİLERİ
Belirtilerin özellikle çocuklarda fark edilmesi zordur.
Belirtiler genelde kişinin virüsle enfekte olmasından
sonraki 2-3 hafta içerisinde ortaya çıkar.
Hastalık belirtileri, genellikle 1 ile 5 gün arasında devam
eder.
KIZAMIKÇIK(Rubella) BELİRTİLERİ

7. Döküntü çıkmadan kısa süre önce yumuşak damakta pembe renkte
enantemler fark edilir.
KIZAMIKÇIK (Rubella)DÖKÜNTÜNÜN
ÖZELLİKLERİ
Makülo-papüler döküntü yüzden başlayarak 24 saatte hızla tüm
vücuda yayılır.
Döküntü tek tek olup 3-5 günden fazla sürmez.
KIZAMIKÇIK (Rubella)DÖKÜNTÜNÜN
ÖZELLİKLERİ
Yüzden başlar.
Gövde ve ayağa doğru
yayılır.
Genelde kaşıntılıdır.
Birleşme eğilimi göstermez.
Hızlı yayılıp hızlı kaybolur (1-3 gün).
KIZAMIKÇIK (Rubella)DÖKÜNTÜNÜN
ÖZELLİKLERİ
KIZAMIK ve KIZAMIKÇIK ARASINDAKİ FARKLAR
NELERDİR?
 Kızamıkta prodromal evre mevcutken kızamıkçıkta prodromal evre yok.
 Kızamıkta kuluçka süresi 1 – 2 haftayken kızamıkçıkta kuluçka dönemi 2 – 3 haftadır.
 Kızamıkta belirtiler 10 gün sürebilir, kızamıkçıkta semptomlar yaklaşık 5 gün sürer.
 Kızamıkta koplik lekeleri mevcuttur. Kızamıkçıkta ise forschheimer lekeler vardır.
 Kızamık döküntüsü bir süre süren lekelerden oluşurken kızamıkçık döküntüsü hızla
yok olan lekeler oluşturur.

8. KIZAMIK ve KIZAMIKÇIK ARASINDAKİ FARKLAR
NELERDİR?
 Kızamık, kızamıkçıkla karşılaştırıldığında daha şiddetli ve bulaşıcıdır.
 Kızamıkta fotofobi bulunmazken kızamıkçıkta fotofobi görülür.
 Kızamıkçık döküntüsü, kızamık döküntüleri kadar kırmızı değildir.
 Kızamık hastalığında ateş, 40’a kadar yüksek olabilir, Kızamıkçık ateşi 38'den
daha düşük olma eğilimindedir.
 Kızamıkçık hamile kadınlar için çok tehlikeliyken kızamıkta tehlike çok yoktur.
Konjenital kızamıkçık sendromu
Enfeksiyon tüm organları etkileyebilir.
Fetusun ölümüne ya da prematüre doğuma yol açabilir.
Fetusteki hasarın şiddeti gestasyon yaşına bağlıdır.
Gebeliğin ilk 3 ayında enfeksiyon meydana gelirse bebeklerin %
85’i etkilenir.
•İşitme kaybı,
•Katarakt,
•Patent duktus arteriyozus,
•Ventriküler septal defekt
•Mikrosefali,
•Mental retardasyon
•Karaciğer ve dalakta hasar
Konjenital kızamıkçık sendromu
Kızamıkçık Korunma
Aşılama
◦ Canlı aşı
◦ İlk doz: 12 aydan sonra
◦ İkinci doz: ilkokula girerken (6-11 yaş)
◦ İmmünite: ömür boyu korur.
◦ Rutin aşılama takviminde yer alır.
◦ Temas halinde ilk 72 saat içinde yapılan aşı koruyucu olabilir.
Konjenital kızamıkçığı önlemek için gebe kalınmadan önce (en az 1
ay önce) aşılanma önemlidir.
◦ En önemli sorun ilk 3 ay içinde gebenin kızamıkçık ile temas
etmesidir.
◦ Tespit edilirse gebeliğin devam seçimi aileye bırakılır.

9. KABAKULAK (MUMPS)
Kabakulak, kişiden kişiye hızla bulaşan bir enfeksiyon
hastalığıdır.
Virüs; tükürük, burun salgıları ve yakın kişisel temas
yoluyla bir kişiden diğerine kolayca yayılır.
Etrafta hasta bireyin varlığı ve bu kişi ile direk temas
hastalıktan şüphelenmek için yeterlidir.
Patojen virüsün vücuda girmesinden sonra ilk çoğalma
solunum yolunun iç yüzeyini döşeyen hücrelerde
meydana gelir.
KABAKULAK
• Kabakulağa paramiksovirus ailesine mensup zarflı bir RNA
virüsü olan kabakulak virüsü neden olur.
• Bu virüs, ocak ve mayıs ayları arasında daha rahat yayılma
fırsatı bulur. Bu nedenle bu aylarda hastalığa daha sık
rastlanır.
• Kabakulak aşısı bulunmadan önce enfeksiyon sıklığı çok
yüksek düzeylerdeyken, günümüzde bu oran erken ve
etkin aşılama ile oldukça aşağılara çekilmiştir.
KABAKULAK

10. • Kabakulak, özellikle kulakların yakınında bulunan ve parotis adı
verilen, en büyük tükürük bezlerini etkileyen viral bir
enfeksiyondur.
• Hastalık, yüzün her iki tarafında konumlanmış bu bezlerin birinde
veya her ikisinde şişmeye neden olabilir .
• Yüzde oluşan şişlik, aynı zamanda hastalığa adını da verir.
KABAKULAK
-Yanakların şişmesine neden olan şişmiş tükürük bezleridir. (Kulağa
yakın olan tükrük bezlerinden biri veya her ikisi (yanakların içinde, çene kemiğinin
yanında, kulakların alt kısmında) en çok etkilenen bezlerdir.)
- Çiğneme veya yutma sırasında ağrı
- Ateş
KABAKULAK BELİRTİLERİ
- Baş ağrısı
- Kas ağrıları
- Zayıflık ve yorgunluk
- İştahsızlık
*Kabakulak özellikle ergenlik çağından sonra hastalığa yakalanan
kimselerde genel olarak çok şiddetli seyreder.
KABAKULAK BELİRTİLERİ KABAKULAK KOMPLİKASYONLARI
 Hastalığın salgın yapma olasılığı
 testis enfeksiyonu (orşit ve ooforit)
 Menenjit
 işitme kaybı
 Konjenital anomalilere neden olmaz, ancak kabakulağın
gebeliğin ilk üç ayında spontan abortus riskini artırdığı (%25)
bilinmektedir.

11. • Toplu yaşam alanları; özellikle de çocukların
birlikte olduğu, okul, kurs, kreş, park, oyun alanı
gibi yerlerde, bu hastalığın kolayca yayıldığı
söylenebilir.
• Kişinin bağışıklığının zayıf olması hastalığın
şiddetini belirleyen önemli faktörlerden biridir.
KABAKULAKTA BULAŞMA
• Bu sebeple enfeksiyonlara duyarlı bireylerin
hastalarla teması engellenmeli, yaşam şartları
iyileştirilmeli, semptomatik tedaviler ile
bağışıklığı desteklenmelidir.
Kabakulak hastalığının bulaşma yolları şu şekilde
sıralanabilir:
KABAKULAKTA BULAŞMA
Kabakulak hastalığının bulaşma yolları şu şekilde
sıralanabilir:
 Hapşırma veya öksürme yoluyla yayılan virüsle
temas edilmesi
 Enfekte bir kişi ile ortak çatal bıçak ve yemek
kaplarının kullanılması
KABAKULAKTA BULAŞMA
Kabakulak hastalığının bulaşma yolları şu şekilde
sıralanabilir:
 Enfekte olan biriyle yiyecek ve içecek paylaşılması
 Öpüşmek
 Enfekte kişinin burnuna veya ağzına ve ardından başka
yerlere dokunarak bu yüzeyleri kontamine etmesi
KABAKULAKTA BULAŞMA

12. KIZAMIK-KIZAMIKÇIK-KABAKULAK
(KKK )HASTALIKLARINDAN NASIL
KORUNABİLİRİZ ?
Bulaşıcı hastalıklar bakteri, virüs veya parazit gibi organizmalar
tarafından oluşan hastalıklardır.
Kabakulak, kızamık ve kızamıkçık yani KKK
hastalıklarını önlemenin en kesin yolu AŞI yaptırmaktır.
KIZAMIK-KIZAMIKÇIK-KABAKULAK (KKK )HASTALIKLARINDAN
NASIL KORUNABİLİRİZ ?
Ülkemizde
• Çocuklara KKK aşısı 2 kez yapılmaktadır:
– Birincisi 12 ayda
– İkincisi ilköğretim 1. Sınıfta
KIZAMIK-KIZAMIKÇIK-KABAKULAK (KKK ) AŞISI
Kızamık Kızamıkçık Kabakulak (KKK) aşılama oranı 2018’de yüzde
96 iken 2019’da yüzde 97’ye yükselmiştir.”
KKK aşısı Kızamık enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar.
Kızamıkçık ve kabakulak virüsleriyle yapılan 3'lü bir aşıdır.
Kas içine veya cilt altına uygulanabilir.
KIZAMIK-KIZAMIKÇIK-KABAKULAK (KKK ) AŞISI

13. ERİŞKİNLERDE:
Bazı erişkinlerde KKK aşısı olmalıdır
>1956 dan sonra doğmuş,
>18 yaş ve üzeri kişilerde aşı olduğunu
veya
>Üç hastalığı da geçirdiğini göstermedikçe
en az bir doz KKK aşısı önerilmektedir
>HIV/AIDS’liler, solid organ ve kemik
iliği nakli adayları ve alıcıları için önerilir.
# Tıp fakülteleri, diş hekimliği fakülteleri,
hemşire/ebelik eğitimi veren okullar, sağlık meslek
yüksekokulları vb. öğrencileri, sağlık çalışanları,
sağlık kurumlarında çalışan temizlik elemanları ve
112 acil sağlık hizmetleri personeli ile acil durum,
acil sağlık araçlarında görev yapan personel dâhil
diğer çalışanlar için gereklidir.
En az 1 ay ara ile iki doz KKK aşısı önerilir.
KIZAMIK-KIZAMIKÇIK-KABAKULAK (KKK ) AŞISI
Kızamık:
Aşılanma ile oluşan bağışıklık ömür boyu sürer.
Aşısız birinin kızamıktan korunması oldukça zordur.
Bu durumdaki kişinin kızamıklı bir hasta ile temas etmesi
halinde kızamıktan koruyucu standart antiserum uygulanır.
KIZAMIK-KIZAMIKÇIK-KABAKULAK (KKK ) AŞISI
Kızamık:
Kızamıklı bir hastanın takibinde, solunum izolasyonu önlemleri
alınmalıdır.
Kızamık teşhisi konulan kişi, döküntüler belirdikten sonraki 5
gün süre ile bulaştırıcıdır, zorunlu olmadıkça toplum içine
çıkmaması, aşısız gebeler ve risk grubundaki kişilerle temas
etmemesi önemlidir.
KIZAMIK-KIZAMIKÇIK-KABAKULAK (KKK ) AŞISI
Kızamık:
Zorunlu hallerde evden çıktığında ise mutlaka maske takması
önerilir.
Kızamık vakalarının önlenmesi için ülke genelinde aşı
kapsayıcılık oranının yüzde 95’in altına düşürülmemesi gerekir.
KIZAMIK-KIZAMIKÇIK-KABAKULAK (KKK ) AŞISI

14. • Diğer yandan kızamık, savaş, doğal afet vb nedenlerle ortaya
çıkan göç hareketlerinde 5 yaş altı çocuklar için en riskli
hastalıktır.
• Bu nedenle bu topluluklarda beş yaş altı tüm nüfus daha önceki
aşılama durumuna bakılmaksızın aşılanır.
Kızamık:
KIZAMIK-KIZAMIKÇIK-KABAKULAK (KKK ) AŞISI
• Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre; 5 yaş altı kızamık
ölümlerin %95’i düşük gelirli ve sağlık hizmeti sunucularının
yetersiz olduğu ülkelerdedir.
• DSÖ Avrupa Bölgesinde, 2007 yılına kadar kızamık vakalarında
%98 azalma meydana gelmiştir.
• 2007 yılından sonra ise; Bulgaristan, Fransa, Ukrayna gibi
ülkelerde salgınlar meydana gelmiştir.
Kızamık:
KIZAMIK-KIZAMIKÇIK-KABAKULAK (KKK ) AŞISI
Kabakulak:
• Aşısı bulunmadan önce çocuklar arasında en yaygın görülen
hastalıklar olan bu grup, yapılan aşılar sayesinde büyük oranda
azaltılmıştır.
• Yani kabakulağı önlemenin ilk adımı aşı yaptırmaktır.
KIZAMIK-KIZAMIKÇIK-KABAKULAK (KKK ) AŞISI
Kabakulak:
• Bunun dışında, kişisel temizliğe özen göstermek,
biriyle tokalaşıldığında elleri yıkamak, öksürürken ve aksırırken
ağzın kapatılması, hasta olduğunu bildiğiniz birinin yanında
durmamak en basit önlemler arasında sıralanabilir.
• Eğer aynı evde yaşadığınız biri kabakulak geçiriyorsa, böyle bir
durumda maske takarak önlem alabilirsiniz.
KIZAMIK-KIZAMIKÇIK-KABAKULAK (KKK ) AŞISI

15. • En sık çocuklarda görüldüğü için kabakulaktan korunma
yöntemlerini anlatırken anne ve baba eğitimi hedef alınmalı.
• Uzmanlar da, hastalığın başlamasından sonra okula veya işe
gidilmemesini, bu kişilerin izole edilmesini önermektedir.
Kabakulak:
KIZAMIK-KIZAMIKÇIK-KABAKULAK (KKK ) AŞISI