1. TÜBERKÜLOZ DIŞI
MİKOBAKTERİLER
Prof. Dr. A. Nedret KOÇ
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi
Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı
KAYSERİ

2. Tüberküloz dışı mikobakteriler
(MOTT)
 İnfeksiyon hastalıklarında ilk defa 1950
yılında önemi anlaşılmıştır.
Mycobacterium genusundaki bakteriler
yavaş ve nispeten hızlı üreyen olarak ikiye
ayrılırlar. Yavaş üreyenler ideal kültür
ortamında, katı besiyerinde gözle
görülebilen koloniyi 7 günde, hızlı
ürüyenler 7 günden önce oluştururlar.

3. Tüberküloz dışı mikobakteriler
(MOTT)
 1959 yılın da Runyon klinik önemi
olmasada bakterilerin pikment yapıp
yapmamasına, pikmetin ışık karşısında
yada karanlılıkta oluşmasına , üreme
hızlarına göre ve koloni karekterlerine
bakılarak yapılan bu sınıflandırma ile
mikobakteriler, tüberküloz basilinin yer
aldığı yavaş üreyenlerden

4. Fotokromojenler (Işıkta
pikment oluşturması)
 Mycobacterium
kansasii
 Mycobacterium
marinum
 Mycobacterium
simiae
 Mycobacterium
asiaticum

5. Skotokromojen grup (Karanlıkta
pikment oluşturması)
 Mycobacterium
scrofulaceum
 Mycobacterium
gordonae
 Mycobacterium
szulgai
 Mycobacterium
flavescens

6. Non fotokromojen grup
(pikment oluşturmaz)
 Mycobacterium avium-intracellulare (MAC)
 M. haemophilum
 Mycobacterium xenopi
 M. shimoidei
 Mycobacterium ulcerans
 M. genavense
 Mycobacterium gastri
 M.nonchromogenicum
 Mycobacterium terrae complex
 Mycobacterium malmoense
 Mycobacterium triviale

7. Çabuk üreyenler
 -Mycobacterium fortuitum coplex
(Mycobacterium fortuitum , M.
chelonae, M. abscessus)
 Mycobacterium smegmatis
 Mycobacterium flavescens
 Mycobacterium thermoresistibile
 Mycobacterium neoaurum

8. Mikobakterilerin
sınıflandırılması
 Klinik mikrobiyoloji yönünden Wolinski
yapmış ve Woods ve Washington tarafından
gözden geçirilmiştir.

9. İnsanlar için patojen olanlar grubunda
Mycobacterium tuberculosis ve
Mycobacterium lepra dışında
 potansiyel patojenler olarak ; M.
avium-intracellulare, M. kansasii, M.
fortuitum-chelonae komplex, M.
scrofulaceum, M.xenopi, M: szulgai, M.
malmoense, M.simiae, M.marinum, M.
ulcerans, M.hemophilus yer almaktadır.

10. Saprofit olupta nadir olarak
insanda hastalık yapan grup ;
 Yavaş ürenlerde M.gordonae, M.
asiaticum, M. terrae-triviale kopleks,
M.gastri, M.nonchromogenicum, M.
paratuberculosis,
 orta üreyenlerde; M. flavescens ve
 çabuk üreyenlerde; M.
termoresistibile,M. smegmatis, M.
vaccae, M. parafortiutim koplex, M.
phlei bulunmaktadır.

11. Tüberküloz dışı mikobakteriler
 Özellikle AIDS lerde sistemik hastalığa
neden olduğundan dolayı gün geçtikçe
önemi artmıştır

12. Tüberküloz dışı mikobakteriler
 Dünyada yaygın olarak bulunur
 Rezuvarı su, toprak, vahşi ve evcil
hayvanlardır.
 İnsanlara inhalasyon, aspirasyon ve
inokülasyon yolu ile bulaşır
 Olguların çoğunda alt hastalık vardır.
Lenfoma, AIDS, travma gibi immun sistemi
düşük hastalarda olduğu gibi normak
konaktada infeksiyon oluşabilir
 Yaptığı hastalık klasik tüberküloza benzer

13. Tüberküloz dışı mikobakteriler
 İnsanlarda etyolojik ajan olabildiği gibi
kontaminat bulunabilir
 Kesin tanı spesifik ajanın izolasyonu ve
identifikasyonu ile olur. M. tuberculosis
suşlarını izolasyonu ve tanımlanmasında
kullanılan yöntemler kullanılır.
 Tedavi farklılıkları vardır.
 Antituberkülotik ilaçlara dirençli
olabilirler.

14. Mycobacterium
scrofulaceum
 Skotokromojenik asit faz basil
 Kaynak: Toprak, su, memli yiyecek
maddelerinde çok yaygıdır. ve ayrıca
çevreden kontaminant olarak bulunabilir
sağlıklı çocukların boğazlarında solunum
yolarında kolonize olabilir.
 Üreme hızı: 10-28 gün

15. M.scrofulaceum
 Patogenezi ve klinik önemi:
 Özellikle çocuklarda lenfadenitin sıklıkla
nedeni
 Diğer dokularda daha nadir infeksiyona
 En sıklıkla 1-3 yaş çocuklarda görülür.
 En sıklıkla submandibuler ve periariküler
bölgede daha az olarak baş boyun ve
ekstremitelerde lenf bezlerini tutar.

16. Mycobacterium
scrofulaceum
 Tedavi edilmezse rüptüre olur
 Çocuklarda nadiren ilerleyici primer
akciğer tuberkulozu, granulomatoz
hepatit, menenjit, osteomyelit,
konjektivit, yumuşak doku infeksiyonu
ve AIDS ile ilişkili infeksiyonlar
 Antituberkülotiklere değişik oranlarda
duyarlı

19. Mycobacterium avium-
intracellulare (MAC)
 Mycobacterium avium tavuk, güvercin, ve
diğer kuşlarda tüberküloza neden olur.
 M. intracellulare ( eski adı Battey bacillus)
Battey deki tüberküloza senatoryumunda
hastaların balgamından sıklıkla izole
edilmektedir.

20. Mycobacterium avium-
intracellulare (MAC)
 iki suş laboratuvarlarda koloni
morfolojisi, biyokimyasal testleri, ilaç
direnci benzer olduğundan dolayı ayırt
edilememiştir.

22. Mycobacterium avium-
intracellulare (MAC)
 MAC bağlı hastalık AIDS ile önemi artmış ve
hastaların bakteriyel infeksiyonlarınnın
%43’ünden sorumludur.
 Kaynağı: toprak, su, su sistemleri, yiyecek,
ev tozu, vahşi ve evcil hayvanlarda bulunur.
insan infeksiyonlarında hayvanlar önemli
kaynak olarak görülmemektedir.

23. Mycobacterium avium-
intracellulare (MAC)
 İnsandan insana geçiş gösterilmemiş
 Son zamanlarda ellerin yıkandığı sıcak
su musluklarında hastanede izole
edilerek bununda o bölgedeki AIDS’li
hastaların izolatlarına benzediği
bildirilmektedir.

24. Mycobacterium avium-
intracellulare (MAC)
 İnfeksiyonu için risk faktörleri:
kronik obstrüktif akçiğer hastalığı,
akciğerde alt hastalık olması ve
malinensi gibi hastalıklar olarak
değerlendirilmektedir.
 Üreme hızı: Yavaş

25. Mycobacterium avium-
intracellulare (MAC)
 Patogenezi ve klinik önemi:
Mycobacterium tuberculosis suşlarının benzer
infeksiyonlara neden olur
 en sıklıkla akciğer infeksiyonu daha sonra
dissemine infeksiyonu ve lenfadenite neden
 İzoniyazid ve prazinamide dirençli olduğu
bildirilmektedir. Diğer antitüberkülotik ilaçlar
için duyarlık testi gerekmektedir.

26. Çabuk üreyenler
 Mycobacterium fortuitum complex
(Mycobacterium fortuitum , M.
chelonae, M. abscessus)
 Üreme hızı: hızlı

27. Mycobacterium fortuitum
coplex
 Patogenezi ve klinik önemi: Klinik
septomlarının çeşitliliği geniştir. Sporotif
infeksiyonları hemen hemen her doku ve
organda oluşur.
 Lezyonlar pyojenik apseye benzer.
 Bronkopulmoner infeksiyonu genellikle
aspirasyonla oluşur
 Lezyonun cerrahi olarak çıkarılmasıdır.
 Bazı antibiyotiklere dirençlidir.

31. Fotokromojenler (Işıkta
pikment oluşturması)

32. Mycobacterium kansasii:
 Üreme hızı: 370C’de 10-21 gün
 Kaynağı: Su, sığır,yaban domuzu gibi
hayvanlar, çevreden kontaminasyon nadirdir.
 M. tuberculosis suşlarına benzer infeksiyon
 Kronik akciğer hastalığı,Kömür ve maden
işcileri, kaynak ve boya işcileri risk altındadır.
 İnsandan insana bulaş olmaz
 Çoğunlukla orta ve yaşlı kişilerde ortaya
çıkmaktadır.

34. Mycobacterium kansasii
 Önemli karakteristikleri:
 Makroskopik morfolojisi ‘yellow bacillus’
 Boncuk dizisi, tesbih şeklinde
boyanması,
 Nitrat redüksiyonu pozitifliği
 Rifambisine duyarlılığı ve diğer ilaçlara
dirençliliği

35. Mycobacterium marinum
 Kaynağı: Su, balık ve yeteri kadar
klorlanmamış havuzlarda, balık ve
akvaryumlarda geçer.
 Üreme hızı:7-14 gün


38. Mycobacterium marinum

40. Mycobacterium marinum
 Önemli karakteristiği:
 Yüzme havuz granulomu’
 Deri infeksiyonlarında sıklıkla görülmesi,
 Düşük ısıda üremesi,
 nitrat redüksiyonu negatifliği M.
kansasii’da
 Rifambisine ve etembutolle duyarlılığı ve
diğer ilaçlara dirençliliği önemlidir.

41. Mycobacterium simiae
 Fotokromojenik asit faz basil
 Kaynak: Maymunlar, bunların içtikleri sular
 Üreme hızı: 7-14 gün
 Patogenezi ve klinik önemi: M.
tuberculosis suşlarının benzer infeksiyona
 Primer infeksiyon yeri akciğerlerdir.

44. Mycobacterium simiae
 Önemli karakteristiği: Maymunda
geçmesi hikayede maymunla ilişki
olmalı,
 Niyasin pozitifliği
 Mycobacterium avium-intracellulare
(MAC) Niyasin üretimi ile ayrılır.

45. TANI
 Klinik tanı
 Laboratuvar tanı

46. Hastadan alınan klinik
örnekler:
 Balgam, bronkoalvoler lavaj, broşiyal
yıkama, gastrik lavaj sıvısı, kan, idrar,
dışkı, diğer vücut sıvıları (BOS, plevra,
perikart, peritoneal ), dokular ( lenf
nodu, cilt, diğer biyopsi örnekleri), abse
örneği, aspirat sıvıları, deri lezyonları ve
yaralardır

47. Klinik örnekten
mikobakterilerin izolasyon ve
boyama prosedürleri:

48. Örneklerin İşlenmesi:
 Normal steril örnekler:

49. Kontamine örnekler:
 Eritme ve dekontaminasyon işlemine tabi
tutulur

50. Eritici ve dekontaminasyon
işleminde kullanılan yöntemler:
 NALC-NaOH yöntem (N-Acetyl-lcystein-NaOH) en
sıklıkla kullanılır
 Sodyum hidroksit yöntem: Hem eritici hemde
dekontamine edicidir

51. Asit faz boyama: Ehrlich-Ziehl-
Neelsen ve Kinyoun Asit faz
boyama boyama

52. Florokrom boyama: Auromin veya
auromin-rhodamin boyama

53. Kültür yöntemleri
 Mikobakterilerin in vitro ilk
izolasyonlarında kompleks
besiyeri gerekir


54. Katı besiyeri
 1- Yumurtalı-baz besiyeri
 2- Agar-bas besiyeridir.

55. Yumurtalı-baz besiyeri
 Lowenstein-
Jensen (LJ)
besiyeridir.
 Petragnani
besiyeri

56. Agar-baz besiyerleri
 En sık kullanılan
Agar-baz besiyerleri
Middlebrook
7H10, 11,12 dir.
Bu besiyerleri
antitüberkülotik
duyarlılık testi için
kullanılabilir.

57. BACTEC AFB sistem
 radyometrik sistem
 Diğer besiyerine
göre M. tuberculosis
9-14 günde,
tüberküloz dışı
mikobakteriler 7
günden önce
belirlenir. Üreme
indeksi (GI) > 10 ise
önemli olarak
düşünülmelidir.

58. BACTEC AFB sistem
 M. tuberculosis
kompleks diğer
tüberküloz dışı
mikobakterilerden NAP
(P-Nitro-αacetylamino-
β-
hydroxypropiophenone)
testi ile ayırır. NAP
konulan besiyerinde
üreme olursa M.
tuberculosis kompleks
olarak tanınır.
 antitüberkülotik
duyarlılık testi için de
kullanılabilir

59. Bifazik besiyerleri: Septi-
Chek sistem
 biri sıvı (Middlebrook 7H9 20ml) diğeri
3 katı besiyeri (LJ, Middlebrook 7H11,
çukulata besiyeri)

60. M. haemophilus için hem
içeren besiyeri
 Middlebrook 7H10 agara hemolize koyu
eritrositi, hemin, veya X faktör diski
veya LJ besiyerine %1 ferrik amonyum
sitrat eklenerek hazırlanır

61. MGIT (Mycobacteria Growth
Indicator Tube)
 Middlebrook 7H9 buyyun, OADC( oleik asit, albumin,
dekstroz, katalaz), tüpün dibindeki silikona emdirilmiş
halde oksijene duyarlı bir fluoresans gösterge
maddesi içermektedir.

62. MB/BacT Alert kültür
sistemi
 Modifiye edilmiş Middlebrook 7H9
besiyeri içeren kültür şişelerinde
otomize edilen sistemde üremenin
varlığı kolorimetrik olarak saptanır.

63. Lizis-santrifüj (izolator
sistem)
 Özellikle kanda mikobakterile üretimi
için önemlidir. İsolotor sistem saponin
ihtive eder.

64. İnkübasyon
 Mikobakterilerin bir çoğunun
ürüyebilmesi için 35-37oC inkübasyon
ısısı gerekir. M. marinum, M. ulcerans,
M. chelonae veya M. haemophilum
25-33oC gibi daha düşük inkübasyon
ısısında ürüyebilir

65. Zaman
 Mikobakteriyel kültürler negatif olarak
tanımlamadan önce genellikle 6-8 hafta
 Cilt lezyonun da şüphenilen M. ulcerans için
kültür 12 hafta

66. İdentifikasyonda geleneksel
yöntemler
 Üreme hızı  Tellürit redüksiyonu
 Optimal ısı  %5 NaCl’a tolerans
 Koloni morfolojisi, pigment  Demir alımı
üretimi  3 günde arilsülfataz hidroliz
 Niasin testi  MacConcey agarda
 T2H (thiophene-2-carboxylic üreyebilmesi
acid hydrazid) de üremesi  Üreaz üretimi
 Nitrat redüksiyonu  Pirazinamidaz testi gibi
 semikuantatif katalaz, biyokimyasal testler kullanılır
60ºC’de katalaz
 Tween 80 hidroliz

67. İdentifikasyonda yeni
yöntemler:
 Kromotografik analiz, nükleik asit
problar

68. Kültür doğrulamak için DNA
proplar
 Mycobacterium tuberculosis kompleks,
MAC, M. gordonae, M. kansasii’in türe
spesifik rRNA çifti ticari olarak
bulunmaktadır

69. identifikasyon için nükleik
asit amplifikasyon ve
hibridizasyon yöntemleri

70. Kültür yapılmadan basilin
saptanması
 PCR (Hedef nükleik asitlerin PCR ile
çoğaltılması)

71. Antimikobakteriyal
duyarlık testleri

72. Sonuç olarak;
 Özellikle AIDS lerde sistemik hastalığa
neden olan gün geçtikçe önemi artan
nontuberculous mycobacteria (NTM)
yani tüberküloz dışı mikobakteriler
tedavi takipleri farklı olduğundan dolayı
tür düzeyinde tanıları ve antibiyotik
duyarlılık testleri yapılmalıdır.

73. Mycobacterium Leprae
Prof. Dr. A. Nedret KOÇ
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi
Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı
KAYSERİ

74. Mycobacterium Leprae
 1868 yılında Hasen tarafından izole
edilmiştir.’Cüzdam’ denilen lepra
hastalığının etkenidir.

75. Görünüm,boyama ve
üreme özellikleri
 1-8 µm boyunda 0.3-0.4µm eninde düz veya hafif
kıvrık, hareketsiz, sporsuz, bir çomaktır.
 Direkt örnekten hazırlanan preparatta tek tek veya
daha çoklukla toplu dururlar. Bu topluluğa ‘Globi’
 Bu özelliği metabolik atıklar, yağ asitleri,
balmumu, nükleik asit, lipoidler sağladığı ileri
sürülmektedir.
 Protoplazmasında globi içeren hücreye ‘lepra
hücresi ‘ denilmektedir.

76.  Lepra basili asitlere dirençli, alkole az
dirençlidir. Ziehl-Neelsen yöntemi ile
aside resistan boyanır.
 Uzun süre boyandığında Gram pozitiftir.

77. Görünüm,boyama ve
üreme özellikleri
Lepra basili
asitlere dirençli,
alkole az
dirençlidir. Ziehl-
Neelsen yöntemi
ile aside
resistan
boyanır.
Uzun süre
boyandığında
Gram pozitiftir

80. Görünüm,boyama ve
üreme özellikleri
 Lepra basili asitlere
dirençli, alkoleaz
dirençlidir. Ziehl-
Neelsen yöntemi
ileaside resistan
boyanı
 Uzunsüre
boyandığında Gram
pozitiftir.

81. Kültür ve biyokimyasal
özellikleri
 Lepra basili in vitro kültürü
yapılamamıştır.
 Bölünme zamanı : 11-13 gündür.
 inkübasyaon peryodu 1yıl- 50 yıldır.
 Bazı hayvan inokülasyonu yapılmıştır. (Fare,
kobay, şempanze, hamster)
 hidroksi fenil alenin (DOPA) oksidaz
aktivitesine sahip tek türdür.
 Katalaz negatiftir.
 Az sayıda super oksit dismutaz (SOD) enzimi
içerir.

82.  Konak hücrenin makrofajlar ve Schwann
hücrelerinde yerleşen zorunlu hücre
içi parazitidir.
 Lepradan koruyucu mekanizma
hücresel immumütedir.

83. Lepramin testi:
 Lepamin antijeni ön kolun ön yüzüne 0.1 cc
intra dermal verilir.
 İki tür reaksiyon oluşabilir.
 1- Fernandez reaksiyon ( erken tip ): 48-72
saatte nedurasyon 5mm altında negatif, 5-9
şüpheli, 10-14 hafif pozitif, 15-20 kuvvetli
pozitif
 2- Mitsuda reaksiyonu (Geçtip ) 3-4 hafta
sonra pembe nodül oluşmasıdır. Testin hakki
pozitifliği budur.

84. Lepramin testi
 Fernandez reaksiyon reaksiyou konağın
Lepra basili duyarlılığını, Mitsuda
reaksiyonu ise direncini gösteriri.
 Bu testler tanıda kullanılmaz. Test
tüberküloid reprada pozitif, lepramatöz
leprada negatiftir. Test sınıflandırmada
ve prognozda kullanılır.

85.  Lepramatöz leprada T4 hücrelerinde ve
Lenfositler IL-1 salmalarında defekt
vardır.
 Tüberküloid reprada T4/T8 oranı 2/1
iken Lepramazöz leprada 0.8/1dir.

86. Yaptığı hastalıklar
 Lepra başta deri, mucoza, periferik sinir
olmak üzere göz, testis, kas, kemik, ve
retiküloendoteryal sistemi etkileyen
kronik granülomatöz bir infeksiyon
hastalığıdır.

89. Ridley-jobling sınıflandırmasına
göre 5 klinik form
 1- Tüberküloid repra (TT)
 2- Sınırdaki(Borderlayn) Tüberküloid
repra (BT)
 3- Sınırdaki(Borderlayn) lepra (BB)
 4- Sınırdaki(Borderlayn) Lepramatöz
lepra (BL)
 5-Lepramatöz leprada(LL)

90. Epidemiyolojisi
 Tek bulaşma kaynağı insandır.
 Bulaşta genetik, sosyoekonomik, iklim,
coğrafi, hücresel immunitenin rolü vardır.
 M. Leprae basilini bütün lezyonlarda bulunur.
 Özellikle lepromlarda daha fazladır.
 Basil hasta vucudundan dışarı çeşitli yara
salgıları ve özellikle burun salgıları ile çıkarılır
ve etrafa yayılır.

91. Epidemiyolojisi
 Anne sütü ilede salgılanarak çocuğa
geçer. Eski tarihlerde büyük salgınlar
olmuştur. Dış ortamda 2-9 gün
canlılığını koruyabilir. En fazla Asyada
görülmektedir.
 Türkiyede Güney Doğu Anadolu
endemik olduğu yerler vardır.
 Sporotif her yerde olabilir.
 Korumada aşılama çalışmaları vardır.

93. Epidemiyolojisi

94. Laboratuvar tanı
 Kesin tanı lezyonda direkt boyamada
aside dirençli basiller görülmesidir.
 İnvitro kültürü yapılamaz. İnvivo
hayvan deneyi olabilir.

95. Klinik örnekler
 Deri örneklerinin biyopsisi veya
kazıması olabilir. ( çene, kaşların dış
kısmı ve kulak memesi), Burunda
mucuza kazıntısı olabilir.

97. Laboratuvar tanı
 Ziehl-Neelsen yöntemi ile aside resistan
boyanır.
 Basil sayısı Sınırdaki(Borderlayn) Lepramatöz
lepra (BL) Lepramatöz leprada(LL) fazla diğer
formlarda daha azdır.
 Burun ve deri kazıntı örneklerine bir damla
DOPA konulduğunda siyah renk oluşması
indirekt Mycobacterium Leprae basilini
gösterir.

98. Laboratuvar tanı
 RIA ve ELISA ile Lepra basili özgü antijen
fenolik glikolipit 1 karşı oluşan antikorlar
ölçülebilir.
 LL de %100, TT de %20 duyarlılığı vardır.
 Son zamanlarda hibridizasyon sistemleri ile
Nucleic Acid-Fluorescence In Situ
Hybridization
(FISH yöntemi) gibi direkt örnekte
Mycobacterium Leprae basilini gösterilebilir.

99. Tedavi
 Klinik formlara göre değişen miktarlarda
Dapson, rifambisin ve klofazimin
kullanılır. Rifambisin direnci
bildirilmektedir.
 Bazı klinik çalışmalarda kinolonlar,
minosiklin, azitromisin etkili olabileceği
gösterilmektedir.
 En az 5-10 yıl izlenmelidir.

100. Nocardia
Prof. Dr. A. Nedret KOÇ
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi
Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji
Anabilim Dalı
KAYSERİ

101. Nocardia
 Nocardialar insanlarda normal flora
üyesi değildirler.
 Doğada yaygın olarak bulunurlar.
 Nokardiyoz ve Aktinomiçetoma adı
verilen hastalıklara neden olurlar.

102. Nokardiyoz
 Akut supuratif akciğerin primer
infeksiyonudur. Kan yolu ile yayıldığında
hastalık sistemik te olabilir. Mikroorganizmalar
MSS ve daha az olarak ta diğer organlara
afinitesi vardır.
 -Nocardia asteroides
 -N. brasiliensis
 -N. Cavia

103. Aktinomiçetoma neden
olanlar:
 Miçetoma (Madura ayağı, maduramikoz)
etken mikroorganizmaların travmatik olarak
inokulasyonu ile gelişen deri ve deri altını
tutan, infeksiyon kas fasiya ve kemiğe kadar
ilerleyebilir.
 N. brasiliensis
 N. cavia
 Nocardia asteroides Actinomadura pelleticri
 Actinomdura maduraStreptomyces somaliasis

104. Nocardia asteroides
 primer patojenden çok fırsatçı bir
mikroorganizmadır.
 N. brasiliensis daha virulan ve primer
patojen olarak kabul edilmektedir.

105. Morfoloji ve boyanma
özellikleri
 Nocardia genusunda
silindir şeklinde
filanmanlar, çomaklar,
çoğunlukta şişmiş
nadiren dallanmış
mikroorganizmalar
bulunur.

106. Morfoloji ve boyanma
özellikleri
 Aerobik olup
morfolojik
karakterleri
bakterilerle küf
mantarları
arasındadır.

107.  Nocardialar özellikle
Nocardia asteroides
Gram olumlu
boyanma özelliği
gösteriler.

108.  Nocardialar özellikle
Nocardia asteroides
aside rezistan
boyanma özelliği
gösteriler.

109. Kültürel karakterleri:
 Basit besiyerinde
37oC’de üreyebilir.
 Sabouraud Dekstroz
agarda buruşuk
granüllü sert ve
pigmentli, bazen sarı
turuncu, kırmızı bazen
tebeşir gibi beyaz
miçelyumlar vardır.
 Besiyerinde bazen
toprak kokusu vardır.

110. Kültürden yapılan boyanma
karakterleri:
 Dallanma en iyi lam
kültür
preparasyonunda
görülür.

111. Kültür
 Actinomadura ve Streptomyceslerin
bütün türleri yavaş üreyen, tüysüz,
granüller, krem, sarı portakal sarı,
pembe, kırmızı veya siyah renkte koloni
oluşturur.
 Bunlar aside rezistan boyanma özelliği
göstermez.

112. Biyokimyasal karakterleri
 Nokardiaları diğer
türlerden ayrımada
adenin, trozin ve
kazein hidrolizi, üre,
nitrat redüksiyonu,
karbon hidrat
asimilasyonu ile
birbirinden ayrılır.

113. Patojenitesi
 Toprakta aygın olarak bulunan
Nocardia’lar özelikle Nocardia asteroites
insanlarda daha çok sistemik kısmen
lokalize miçetoma şeklinde infeksiyona
neden olur.
 Akciğerlerde ve plevrada tüberkülozu
taklit eden lezyon oluşur.
 Hematojen yolla yayılarak beyin ve
meniks tutulumuna neden olabilir.

114. Patojenitesi
 Mikroorganizma deriden sıyrık ve
çatlaktan girerek genellikle alt
ekstremitede miçetoma denilen deri deri
altı dokuda ve kemik tutulumu ile
karakterize fistülleşen granülomalara yol
açar.

116. Laboratuvar tanı
 Klinik örnekler:İrin, balgam, kan, BOS
 Mikroskopik direkt bakı: Lam-lamel
direkt bakıda açık sarı granüllerin
görülmesi
 Gram boyanması: Gram pozitif
filamenler görülür.
 ZiehNeelsen boyamda: aside rezistan
boyanma özelliği gösteriler.

117. Kültür
 Basit besi yerinde en
erken 48 saatte yok
demek için 2-4
haftada kültür
bekletilir.

118. İdentifikasyon:
 Koloni ve mikroskopik ve boyanma
özellikleri yanıda adenin, trozin ve
kazein hidrolizi, üre, nitrat redüksiyonu,
karbon hidrat asimilasyonu ile
birbirinden ayrılır.

119. Tedavi
 Trimethoprim-sulfamethoksazol(TMP-
SMX) tedavide seçilir. Son zamanlarda
amikasin, imipenem sulfonomidlerle
kombine kullanılır.

120. Actinomyces
Prof. Dr. A. Nedret KOÇ
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi
Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji
Anabilim Dalı
KAYSERİ

121. Actinomyces cinsi
 Flaman yapan, bir çok yönleriyle
bakterilere ve bazı yönleriyle de
mantarlara benzeyen mikroorganizmalar
bulunur.
 Actino/ ışın, myces/ mantar Işınsal
mantar

122. Actinomyces cinsi
 Antibiyotiklere hassas olması ve
anaerobik koşullarda üremesi gibi
özellikleri ile mantarlara benzemez.
 İnsanda hastalık etkeni başlıca A.
İsraelii daha sonra A. naseslundii, A.
odontolyticus, A. visiosus, A. pyogenes,
A. meyri

123. Actinomyces cinsi
 Çoğu saprofittir ve toprakta yaşar
 A. israelli bir çok sağlam insan ağız
boşluğu, barsakta genital organda,
normal flora üyesi olarak bulunabilirler.
 Fırsatçı patojenlerdir.

124. Morfoloji ve boyanma
özellikleri:
 A. israelii klinik
örnekte ve kültürde
ayrı morfoloji
gösterir.

125. Morfoloji ve boyanma
özellikleri:
 Fistülüze olmuş lezyondan
alınan irin içinde 30-40 µm
de 200 µm ye kadar varan
çıplak gözlede görülen
‘sülfür Granürleri’ denilen
sarı taneciklere görülür.
 Sülfür granülleri
Aktinomyces kolonilerinin
birleşmesinden oluşur.

126. Sülfür granürleri
 lam-lamel arasında
preparat yapıp
mikroskobun küçük
büyütmesi ile veya
granüler yaklaşık 1µm
eninde dallanmış veya
iç içe girmiş
flamentlerden oluştuğu
görülür.

127. Sülfür granürleri
 Çevreye yayılan
flamanlerin ucu
topuz gibi görülür bu
hücre duvarında
kalsiyum fosfat
birikimi ile oluşur.

128. Morfoloji ve boyanma
özellikleri:
 Flamanler Gram pozitif
boyanır.
 Aside rezistan
boyanmaz.
 Kültürden boyanlarda
daha çok basiller
halinde, difteroid
şekilde bazen dallanmış
ipler ve topuzlar olabilir.

129. Kültür
 Glikoz, kan veya serum bulunan
zenginleştirilmiş agarda anaerobik ve %
5-10 C02’li ortamda 37oC de en az 48
saat inkübe edilir.
 Koloninin olgunlaşması için 4-14 günlük
inkübasyon gerekebilir.

130. Kültür
 Katı besiyerinde 48 saatte koloni
mikroskopta örümcek ağına benzer
miçelyel üreme olarak,

131. Kültür karakterleri
 7-10 günde sonra
incelendiğinde sert
düzensiz koloni
oluşturur.
 Zenginleştirilmiş
tiyoglukolatlı sıvı
besiyerinde 7 günde
tüpün alt kısmında
granüller bir gelişme
gösterilir.

132. Patojenitesi
 A. israelli bir çok sağlam kişilerin ağız
boşluğunda daha çok taşlı diş etleri
kenarında, tonsillerinde, farinks,
barsakta genital organda, normal flora
üyesi olarak bulunabilirler.
 Her zaman hastalığa neden
olmamaktadır.

133. Patojenitesi
 Patojenlik mekanizması tam
aydınlatılmamıştır. Travmatik giriş
kapısı, pyojenik ikincil infeksiyon veya
mikroorganizmaya karşı duyarlılık gibi
faktörlerin rolü tam bilinmemektedir.
 Hastadan hastaya bulaşma
görülmemiştir. İnfeksiyon endojen
kaynaklıdır.

136. Yaptığı infeksiyonlar:
( Aktinomikoz)
 Serviko-fasiyal form
 Torasik form
 Abdominal ve intraluterin araç
kullananlarda pelvik form
 Jenerize form

137. Laboratuvar tanı:
 Klinik örnekler: İnfeksiyon tipine göre
eksuda, balgam, doku, kan, BOS
olabilir.

138. Direkt mikroskopi:
 Lam-Lamel arası
sülfür granülleri
göremek
patogonomiktir.

139. Kültür
 Tiyoglukolatlı sıvı
besiyeri
 %2 agarlı beyin-kalp
besiyeri
 Tryticase soy sıvı
besiyeri% 5 kan katılır
 Anaerobik ve % 5-10
C02’li ortamda 37oC de
en az 48 saat
 Koloninin olgunlaşması
için 4-14 günlük
inkübasyon gerekebilir.

140. İdentifikasyon
 Kültürden yapılan preparatlarda dallı
dram pozitif difteroitlere benzer
çomakçıklar görülür.
 Asido rezistan boyanmaz
 48 saatlik koloni mikroskopta örümcek
ağına benzer görünüme sahip olur.

141. Biyokimyasal karakterleri
 A. israelii ; glikoz,
ksiloz, rafinoz ve
mannozu asit
oluşturarak fermente
eder. Gaz oluşturmaz.
Katalaz negatiftir. Bu
diğer difteroid,
corynebakterium,
Mycoacterium dan
ayrılır.
 A. naeslundii ksiloz ve
mannoz fermente
edemez.

142. Tedavi
 Tüm betalaktam antibiyotik/ penisilin
veya sefolosporin, tetrasiklin,
kloromfenikol, makrolitler gibi
kemoterapatikler kullanılabilir.