1. 3 ΡΟ ∆ΙΑΓ ΝΙΣΜΑ
ΣΤΗΝ ΕΚΦΡΑΣΗ - ΕΚΘΕΣΗ Γ´ ΛΥΚΕΙΟΥ
Κείµενο
Πλαγιότιτλοι
Η ανθρωπότητα ζει στον αστερισµό των ανθρωπίνων δικαιωµάτων. Η πεντηκοστή
επέτειος της Οικουµενικής ∆ιακήρυξης των ∆ικαιωµάτων του Ανθρώπου γιορτάστηκε
σε όλο τον κόσµο µε µια σειρά εκδηλώσεων όπου συµµετείχαν πολιτικοί ηγέτες,
εκπρόσωποι κυβερνήσεων, διακρατικών και µη κυβερνητικών οργανισµών. Οι
επετειακές αναφορές στην Οικουµενική ∆ιακήρυξη όµως δεν πρέπει να µας κάνουν να
ξεχνούµε ότι, παρά την αναµφισβήτητη πρόοδο που έχει σηµειωθεί, ο σεβασµός των
ανθρωπίνων δικαιωµάτων παραµένει ζητούµενο και όχι οριστική κατάκτηση. Τα
τελευταία χρόνια παρατηρήθηκαν µαζικές παραβιάσεις µερικών από τα
θεµελιωδέστερα ανθρώπινα δικαιώµατα σε πολλά µέρη του πλανήτη µας, ακόµη και
στη γειτονιά µας.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσµατική εφαρµογή των ανθρωπίνων
δικαιωµάτων αποτελεί ο σεβασµός τριών βασικών αρχών. Η πρώτη θεµελιώδης αρχή
είναι η οικουµενικότητα των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, τα οποία δεν επιτρέπεται να
καταπατούνται µε πρόφαση τον σεβασµό των εθνικών, πολιτισµικών, θρησκευτικών και
άλλων ιδιαιτεροτήτων. Η δεύτερη είναι ο αδιαίρετος χαρακτήρας των δικαιωµάτων του
ανθρώπου. Τόσο τα ατοµικά όσο και τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώµατα πρέπει να
αναγνωρίζονται και να προστατεύονται στον ίδιο βαθµό, διότι ο σεβασµός των
δικαιωµάτων κάθε µιας από τις κατηγορίες αυτές αποτελεί προϋπόθεση της άσκησης
των δικαιωµάτων της άλλης. Τρίτη βασική αρχή είναι η κοινωνική ευθύνη του φορέα
των δικαιωµάτων, που έχει και καθήκοντα απέναντι στο κοινωνικό σύνολο.
Στις διακρατικές σχέσεις τα ανθρώπινα δικαιώµατα έχουν µια ολοένα και
σηµαντικότερη θέση. Κράτη που παραβιάζουν τις θεµελιώδεις ελευθερίες των πολιτών
τους και δεν αναπτύσσουν τους δηµοκρατικούς θεσµούς αποµονώνονται από τη διεθνή
κοινότητα και δε γίνονται δεκτά σε διεθνείς οργανισµούς, ενώ περιορίζονται οι
δυνατότητες οικονοµικής τους ενίσχυσης.
Στον αγώνα για την προάσπιση των θεµελιωδών ελευθεριών, η Ελλάδα επιδιώκει να
παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο. Η χώρα µας έχει προχωρήσει στην υπογραφή και την
επικύρωση διεθνών συµβάσεων προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωµάτων. Επίσης,
διευρύνονται τα δικαιώµατα των αιτούντων άσυλο και καταβάλλεται προσπάθεια, ώστε
να διασφαλισθεί η συµµετοχή των µεταναστών στην οικονοµική ζωή της χώρας µέσω
της παροχής της «πράσινης κάρτας». Η ένταξη στον κοινωνικό ιστό των µεταναστών,
σε συνδυασµό µε την ταυτόχρονη καταπολέµηση της εγκληµατικότητας, αποτελεί το
δίπτυχο της πολιτικής µας που δεν επιτρέπει να αναπτυχθούν ο ρατσισµός και η
ξενοφοβία. Παράλληλα, διευρύνονται οι δίαυλοι επικοινωνίας µε τις µη κυβερνητικές
οργανώσεις, µε σκοπό την αµοιβαία ενηµέρωση και ανταλλαγή απόψεων για την
κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων στη χώρα µας.

2. Θα αποτελούσε, εντούτοις, εθελοτυφλία ο ισχυρισµός ότι η κατάσταση των
ανθρωπίνων δικαιωµάτων στη χώρα µας είναι ιδανική. Είµαστε αποφασισµένοι να
αντιµετωπίσουµε µε ευαισθησία και ευρύτητα πνεύµατος τα προβλήµατα των
τσιγγάνων, των ξένων που φιλοξενούνται στη χώρα µας, διαφόρων κοινωνικών οµάδων
µε ιδιαιτερότητες κλπ. ∆ιότι η εξύψωση του επιπέδου προστασίας των δικαιωµάτων του
ανθρώπου αποτελεί θεµελιώδη δέσµευση και υποχρέωση µιας αληθινά δηµοκρατικής
πολιτείας.
∆ιασκευασµένο άρθρο από τον Τύπο
Α. Να γράψετε την περίληψη του κειµένου σε 100-120 λέξεις.
[Μονάδες 25]
Β. Παρατηρήσεις:
Β1. Ο συγγραφέας σε κάποιο σηµείο του κειµένου επισηµαίνει ότι η ένταξη των µεταναστών
στον κοινωνικό ιστό δεν επιτρέπει να αναπτυχθούν ο ρατσισµός και η ξενοφοβία. Αφού
επιλέξετε την κατάλληλη θεµατική περίοδο, να τεκµηριώσετε σε µία παράγραφο 80-100
λέξεων την άποψη του αρθρογράφου.
[Μονάδες 10]
Β2. α) Να καταγράψετε από ένα συνώνυµο για τις παρακάτω υπογραµµισµένες λέξεις του
κειµένου:
θεµελιωδέστερα (1η §) =
πρόφαση (2η §) =
παίξει (4η §) =
παροχής (4η §) =
εξύψωση (5η §) =
β) Να καταγράψετε από ένα αντώνυµο για τις παρακάτω υπογραµµισµένες λέξεις του
κειµένου:
πρόοδο (1η §) =
διευρύνονται (4η §) =
[Μονάδες 7]
Β3. α) Ποια τα δοµικά µέρη της 4ης §; [Μονάδες 2]
β) Ποια η νοηµατική σχέση που εκφράζουν οι ακόλουθες λέξεις του κειµένου: παρά (1η §),
ενώ (3η §), επίσης (4η §), ώστε (4η §), εντούτοις (5η §), διότι (5η §). [Μονάδες 4]
γ) Να βάλετε τίτλο στο παραπάνω κείµενο (ο τίτλος µπορεί να περιέχει σχόλιο ή όχι).
[Μονάδες 2]
[Μονάδες 8]

3. Γ. ΠΑΡΑΓ ΓΗ ΛΟΓΟΥ:
Στη σύγχρονη εποχή, που οι ποικίλοι ανταγωνισµοί δηµιουργούν απαισιόδοξες προοπτικές για το
µέλλον, παρατηρείται µια τεράστια αντίφαση ανάµεσα στις διακηρύξεις, αφενός, για την ανάγκη
προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και στις συστηµατικές, αφετέρου, παραβιάσεις αυτών,
άµεσες ή έµµεσες.
Με αφορµή, λοιπόν, µια οµιλία σας σε σχολική εκδήλωση µε αντίστοιχο θέµα, να αναπτύξετε τις
απόψεις σας αναφορικά µε τα κυριότερα αίτια παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωµάτων καθώς
και τους τρόπους µε τους οποίους είναι δυνατό να προστατευθούν. (500-600 λέξεις)
[Μονάδες 50]

4. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α. Περίληψη
Ο αρθρογράφος προσεγγίζει την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων παγκοσµιοκεντρικά
και εθνοκεντρικά. Επισηµαίνει πως, µολονότι έχει σηµειωθεί πρόοδος αναφορικά µε το σεβασµό
τους, συνεχίζουν να παραβιάζονται βασικά ανθρώπινα δικαιώµατα σε πολλές χώρες. Αναγκαία
προϋπόθεση για την προάσπισή τους είναι ο σεβασµός της αρχής της οικουµενικότητας, του
αδιαίρετου χαρακτήρα τους και της κοινωνικής ευθύνης του φορέα τους. Ιδιαίτερα σε διακρατικό
επίπεδο, η σηµασία τους επιβεβαιώνεται από το ότι κράτη που τα παραβιάζουν αποµονώνονται
και υφίστανται οικονοµικές συνέπειες. Ειδικότερα η Ελλάδα, µέσω µιας σειράς ενεργειών σε
διεθνές και εσωτερικό επίπεδο, φιλοδοξεί να πρωταγωνιστήσει στην προσπάθεια για τη
διασφάλισή τους. Αυτό, βέβαια, δε σηµαίνει ότι η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων
στην Ελλάδα είναι ιδεώδης. στόσο ο αρθρογράφος εκφράζει τη θέληση και θεωρεί καθήκον
ενός δηµοκρατικού κράτους τη βελτίωση του επιπέδου προστασίας τους.
Β.1. Η ένταξη των µεταναστών στον κοινωνικό ιστό λειτουργεί ανασταλτικά στην ανάπτυξη του
ρατσισµού και της ξενοφοβίας. Πιο αναλυτικά, ο αλλοδαπός εργαζόµενος χρειάζεται να
απολαµβάνει τα ίδια εργασιακά δικαιώµατα µε τον αυτόχθονα, ενώ παράλληλα το ελληνικό
σχολείο είναι ανάγκη να δέχεται τα παιδιά των αλλοδαπών, ώστε να προσαρµοστούν
πλήρως στα δεδοµένα της χώρας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο οι µετανάστες θα ενσωµατωθούν
στην κοινωνία, θα νιώσουν οργανικά µέλη της αποδεχόµενοι τις αξίες και τις αντιλήψεις που
αναδεικνύει ο πολιτισµός της χώρας υποδοχής, ενώ συγχρόνως οι γηγενείς θα µάθουν να
συµβιώνουν και να συναναστρέφονται µαζί τους, θα αποδεχθούν τη διαφορετικότητά τους
και την αξία της και δε θα τους αντιµετωπίζουν ως απειλή. Έτσι σταδιακά θα εξαλειφθούν οι
διακρίσεις σε βάρος των µεταναστών.
Β.2.α. θεµελιωδέστερα = βασικότερα, ουσιωδέστερα
πρόφαση = πρόσχηµα, αφορµή
παίξει = διαδραµατίσει
παροχής = χορήγησης, προσφοράς
εξύψωση = αναβάθµιση, βελτίωση, άνοδος
β. πρόοδο ≠ οπισθοδρόµηση, παρακµή
διευρύνονται ≠ περιορίζονται, µειώνονται
Β.3.α. Θεµατική περίοδος: Στον αγώνα για την προάσπιση ... πρωταγωνιστικό ρόλο.
Λεπτοµέρειες: Η χώρα µας έχει προχωρήσει ... ανθρωπίνων δικαιωµάτων στη χώρα µας.
Κατακλείδα: ∆εν υπάρχει.
β. παρά (1η §): εκφράζει εναντίωση – αντίθεση στο νόηµα της επόµενης πρότασης: «ο
σεβασµός των ανθρωπίνων δικαιωµάτων ... όχι οριστική κατάκτηση»
ενώ (3η §): δηλώνει χρονική σχέση και συγκεκριµένα το σύγχρονο στο νόηµα της
προηγούµενης περιόδου: «...αποµονώνονται από τη διεθνή κοινότητα ...
διεθνείς οργανισµούς» (ισοδυναµεί µε ένα «ταυτόχρονα»).
επίσης (4η §): δηλώνει προσθετική σχέση στο νόηµα της προηγούµενης πρότασης: «Η
χώρα µας ... των ανθρωπίνων δικαιωµάτων».
ώστε (4η §): δηλώνει το σκοπό για τον οποίο καταβάλλεται η προσπάθεια

5. εντούτοις (5η §): δηλώνει αντίθεση – εναντίωση στο περιεχόµενο της προηγούµενης
παραγράφου όπου παρουσιάζονται θετικές ενέργειες της χώρας µας
αναφορικά µε την προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωµάτων.
διότι (5η §): δηλώνει αιτιολόγηση καθώς αιτιολογεί το περιεχόµενο της προηγούµενης
περιόδου: «Είµαστε αποφασισµένοι ... µε ιδιαιτερότητες κτλ»
γ. Τίτλος: Η Ελλάδα και τα ανθρώπινα δικαιώµατα
Γ. ΠΑΡΑΓ ΓΗ ΛΟΓΟΥ
Επικοινωνιακό πλαίσιο: Κυρίες και κύριοι καθηγητές,
Αγαπητοί συµµαθητές,
Αναφορά στα ανθρώπινα δικαιώµατα, στη σηµασία προάσπισής τους, αλλά και στα
φαινόµενα παραβίασής τους.
1η Ν. Ενότητα
Θ.Π.1 Πολλοί είναι οι παράγοντες που οδηγούν σε καταπάτηση των
ανθρωπίνων δικαιωµάτων στην εποχή µας.
κρίση αξιών που οδηγεί στον αµοραλισµό → οι ισχυροί υπονοµεύουν τους
ασθενέστερους προκειµένου να µεγιστοποιήσουν τα οφέλη τους, ενώ άλλοι
αδρανούν για να µην απωλέσουν συµφέροντα από τη σύγκρουση µε το
κατεστηµένο. Η δεύτερη περίπτωση συνιστά συνειδητό εφησυχασµό και επιδίωξη
ενός ξέγνοιαστου βίου. Και στις δύο περιπτώσεις, ωστόσο, η κερδολαγνεία είναι
αυτή που διαµορφώνει τη συµπεριφορά των ανθρώπων.
χαµηλό µορφωτικό επίπεδο → κάποιοι δεν συνειδητοποιούν τις υποχρεώσεις τους
απέναντι στους συνανθρώπους τους, ενώ άλλοι υιοθετούν στερεότυπα που
ενισχύουν την καταπάτηση των δικαιωµάτων. Επίσης, κάποιοι αγνοούν το πότε
παραβιάζονται τα δικαιώµατα, ενώ η άγνοια κάνει κάποιους άλλους ή να µη
γνωρίζουν πώς µπορούν να αντιδράσουν ή πότε θίγονται τα δικαιώµατά τους. Η
πνευµατική νωθρότητα κάνει τελικά ευαγώγητα τα άτοµα αυτά.
αλλοτριωτική λειτουργία των ΜΜΕ → προβολή νόθων αξιών και αρνητικών
προτύπων (π.χ. βίας), και παράλληλα ελλιπής προβολή (ενίοτε µε λαϊκίστικο ή
επιλεκτικό τρόπο) ή αποσιώπηση του προβλήµατος της υπονόµευσης των
ανθρωπίνων δικαιωµάτων.
τεχνοκρατική παιδεία → δεν προάγεται η ολόπλευρη ανάπτυξη του ατόµου και η
ανθρωπιστική του κατάρτιση µε αποτέλεσµα να µην εµφορείται από τις κατάλληλες
αξίες
αποξένωση λόγω των συνθηκών ζωής στις µεγαλουπόλεις→ απρόσωπες σχέσεις,
επιφανειακές, καχυποψία και επιφυλακτικότητα που δε συµβάλλει στο
συµπλησίασµα των ανθρώπων, αλλά αντίθετα προάγει τον ανταγωνισµό και την
προσπάθεια υπονόµευσης του συνανθρώπου.

6. 2η Ν. Ενότητα
στόσο, για την αποτροπή των κρουσµάτων παραβίασης των
ανθρωπίνων δικαιωµάτων κρίνεται αναγκαίο να ληφθούν κάποια
Θ.Π.2 µέτρα.
παροχή ανθρωπιστικής παιδείας → ηθικοποίηση και πνευµατική ανάταση του ατόµου
που αφενός θα παρεµποδίζει την απάνθρωπη συµπεριφορά και αφετέρου θα
κινητοποιεί το άτοµο κάθε φορά που κάποιος καπηλεύεται τις ελευθερίες τις δικές του
ή των συνανθρώπων του.
δραστηριοποίηση πνευµατικών ανθρώπων → αυτοί µπορούν να εδραιώσουν τις
ανθρωπιστικές αξίες και να ανακαλύπτουν την αλήθεια αντιστεκόµενοι σε κάθε
µηχανισµό ετεροπροσδιορισµού τόσο µε τα λόγια όσο και µε τα έργα τους,
ενσαρκώνουν πρότυπα ανθρωπισµού και γι’ αυτό αποτελούν οδοδείκτες
συµπεριφοράς.
ενίσχυση διεθνών οργανισµών → άσκηση πίεσης σε κυβερνήσεις που δε διασφαλίζουν
τα ανθρώπινα δικαιώµατα και παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Παράλληλα, στόχος
τους πρέπει να είναι και η ευαισθητοποίηση και η ενηµέρωση της κοινής γνώµης
Ανακεφαλαίωση
Συµπεράσµατα