1. ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЛИЙН ХӨДӨЛГӨӨНИЙ УДИРДЛАГА,
ЗОХИЦУУЛАЛТЫН АВТОМАТ СИСТЕМИЙГ СУУРИЛУУЛАН ХОТЫН ЗАМ
ТЭЭВРИЙН ОСЛЫГ БАГАСГАХ НЬ
ШУТИС-МИС
Тээврийн удирдлагын 4-р курс
Т.Оюунцэцэг
Oyunaa_91143514@yahoo.com
Хураангуй : Сүүлийн жилүүдэд Улаанбаатар хотын х үн амын механик
өсөлт, төвлөрөл ихсэж, автомашины тоо, гэр хорооллын эзлэх талбай
нэмэгдсэний улмаас хүрээлэн байгаа орчинд эдгээр хүчин зүйлийн үзүүлэх
сөрөг нөлөө улам бүр ихсэж, хүн амын эрүүл мэнд, тав тохитой ажиллаж,
амьдрах орчин алдагдахад хүрсэн. Ялангуяа замын хөдөлгөөнд оролцох
тээврийн хэрэгслийн тоо, гудамж замын х өдөлгөөний ачаалал болон
1

2. эрчим нэмэгдэж түгжрэл их гарах болсон нь зам тээврийн осол хэргийн
тоо өсч түүний хор уршиг гүнзгийрэх хүчин зүйл, нөхцөл болж байна.
Иймээс
тээвэрийн хэрэгслийн удирдлага, зохицуулалтын автомат
системийг
суурилуулан
зам
тээврийн
ослыг
багасгах
үндсэн
асуудалыг авч үзлээ.
Түлхүү р ү г : Зам тээврийн осол, хорил , нас барилт , ухаалаг тээврийн
систем,
Оршил
Зам тээврийн осол хэрэг гэдэг нь тээврийн хэрэгсэл замын
хөдөлгөөнд оролцох явцдаа хүний амь насыг сарниулах, гэмтээх, бусдын
тээврийн хэрэгслийг, барилга байгууламж, зам түүний тоног төхөөрөмжийг
эвдэх зэргээр эд материалын хохирол учруулахыг хэлнэ.
ЗТО-ын улмаас дээрхи байдалд хүрч ЗЦГ-аас газар дээр нь үзлэг
явуулсанаар ЗТОХ болж түүний үйлдэгдсэн нөхцөл байдал, шалтгааныг
тодруулдаг. ЗТОХ-ийг тогтооход зайлшгүй байх иж бү рдэлд :
1. Замын хөдөлгөөнд оролцсон байх
2. Замын хөдөлгөөнд тээврийн хэрэгсэл оролцсон байх
3. Тодорхой хохирол учирсан байх явдал юм.
Замын хөдөлгөөн гэж тээврийн хэрэгсэл оролцдог нийтийн зам буюу
хотын хөдөлгөөний сүлжээ автозамаар явагдаж байгаа үйл ажиллагаа гэж
“Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль”-д заасан байдаг.
Автомашин -Х ү н -Зам -Д ү рэм гэсэн дөрвөн хүчин зүйлээс замын
хөдөлгөөн бүрдэж Автомашин -Х ү н -Зам гэсэн гурвалжин хүчин зүйлийг
нэгтгэн төвөлрүүлж, үйл ажиллагааг нь зохицуулдаг.
Анх 1886 оны 8-р сарын 17-нд Лондон хотод зам тээврийн осол гарч, тэр
өдрөөс зам тээврийн осол хэргийг дэлхий дахинаа бүртгэж эхэлсэн байна.
2

3. Одоо жил бүр 55 сая орчим зам тээврийн осол гарч түүнээс учрах
хохиролын хэмжээ жилээс жилд өсч байгаа гэдэг судалгаа гарсан байна.
1. Монгол улсын автотээврийн хэрэгсэл , зам тээврийн ослын
судалгаа , (2004)
1.1 Авто тээврийн хэрэгслийн судалгаа
Монгол улсад нийгмийн амьдрал, эдийн засагт томоохон өөрчлөлтүүд гарч,
тэр хандлагын дагуу автомашинжих үйл явц хурдтай өрнөж байна. 2004
оны байдлаар манай улс 10 гаруй орны 700 гаруй марк загварын 12 гаруй
мянган автомашинтай болжээ. Улсын хэмжээний автомашины 66,2% хувь
суудлын, 21,1 хувь ачааны автомашин, 8,8 хувь нийтийн тээврийн автобус,
43,9 хувь нь тусгай зориулалтын тээврийн хэрэгсэл байна.
4%
21%
9%
Ñóóäëû í
66%
À÷ààí û
Àâòî áóñ
Òóñã
àé
Улсын хэмжээний нийт автомашины т өрөл
тооны судалгаа . (Тоо /ш/).
¹
1.
2.
3.
4.
Автомашины
төрөл
Суудал
Ачаа
Автобус
Тусгай
2003 он
2004 он
69531
23248
9937
4579
79691
25430
10645
4652
3

4. Бүгд
120418
107295
2004 оныг 2003 онтой харьцуулахад
нийт тээврийн хэрэгслийн тоо 12,2
хувиар өссөн байна.
Дэлхийн орнуудад үйлдвэрлэгдэж байгаа автомашины марк, загварын
бараг тал хувь нь манай улсад ашиглагдаж байна. Нийт паркийн 61,1 хувь
ОХУ-ын,
15,4
хувь
БНСУ-ын,
9,3
хувь
Япон
улсын
үйлдвэрийн
автомашинууд байна. Сүүлийн жилүүдэд Герман, Япон, Солонгос, Америк
улсад үйлдвэрлэсэн хийц загварын автомашины тоо нэмэгдсээр байна.
2004 оны байдлаар нийт автомашины 67361 ба 61,4 хувь нь
улаанбаатар хотод байна .
1.2 Улаанбаатар хотын ЗТО -ын ө н өө гийн байдал
2003 онд улсын хэмжээнд 5278 удаа зам тээврийн осол
гарчээ. Үүнээс
Улаанбаатар хотод 4160 удаа гарсан нь улсын хэмжээний зам тээврийн
ослын 79%-ийг эзлэж байна. ЗТО-ын тоо 2000 онтой харьцуулахад 1,2
дахин буурчээ.
Сүүлийн 6 жилд гарсан ЗТО-ын судалгааг үзүүлбэл:
ЗТО -ын тоо
Улаанбаатар хотын
Улсын хэмжээны
2000
2001
5074 4398
5991
5325
2002
2003
2004
2005
4358
4160
4488
4717
5553
5278
5541
5824
4

5. 7000
6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
1
2
3
Óëààí áààòàð õî òû í
4
5
6
Óëñû í õýì æ û
ýýí
Дээрхи судалгаанаас хархад сүүлийн жилүүдэд зам тээврийн осол
нэмэгдэж
багаа
бөгөөд
2005
оны
байдлаар
нийт
ослын
80 %-ын
улаанцаатар хотын хэмжээнд гарсан байна.
Зам тээврийн ослын хор уршгийн тоон үзүү лэлтийг
хү снэгтээр үзүү лбэл :
Д/Д
2002
1ЗТО-н нас барсан хүний тоо
Улсын хэмжээнд
УБ хотын хэмжээнд
2Хүнд хөнгөн гэмтсэн хүн
Улсын хэмжээнд
УБ хотын хэмжээнд
3Нийт ЗТО-ын тоо
Улсын хэмжээнд
УБ хотын хэмжээнд
ЗТО-ын тоо
2003
2004
2005
335
327
391
385
97
122
145
132
1812
1639
1224
2312
1078
818
692
632
2147
1966
1615
2697
1175
940
837
764
Үүнээс үзхэд 2004 он хүртэл зам тээврийн ослын хор уршиг
хэмжээгээр
бага
буурч байсан ба 2005 онд 66%-иар нэмэгдсэн байна.
5

6. 3000
2000
1000
0
1
2
3
Óëñû í õýì æýýí ä
4
Óëñû í õýì æýýí ä
ÓÁ õî òû í õýì æ
ýýýí ä
Дэлхийн улс орнуудад тээврийн төрлүүдээр ЗТО-ын хор уршгийн байдлыг 1
сая.зорчигч.км-т ногдох нас барагсдын тоогоор харьцуулсан үнэлгээ гаргаж
дүгнэлт хийдэг. Энэ үзүүлэлт манай улсад доорхи байдалтай байна.
Тээврийн төрө л тус бү рээр 1 сая .зорчигч .км -т
ногдох нас барагсдын тоо
Манайд
Д/д
1
2
3
4
Тээврийн төрөл
сүүлийн
Дэлхийн
Америк
Польш
Франц
Автотээвэр
Агаарын тээвэр
Төмөр замын тээвэр
Усан замын тээвэр
3-н жилд
52
19
5
-
дундаж
20
6
2
-
16
8,5
1,2
42
6,8
0,1
0,92
42
6,8
0,95
-
Автотээвэрийн төрөл нь хөдөлгөөнд оролцох тээврийн хэрэгслийн тоо
олон,
явган
зорчигчтой
шууд
харьцдаг,
найдварт
ажиллагаа
дутагдалтай байдаг г.м олон шалтгаанаас хамаарч хамгийн осолтой
болох нь дээрхи судалгаанаас харагдаж байна.
Манай улсад сүүлийн 3 жилийн дундажаар энэ төрлийн тээвэрт 1
сая,зорчигч.км-т ногдох нас барагсадын тоо дэлхийн дундаж үзүүлэлтээс 2,6
дахин өндөр, Польш, Франц зэрэг орнуудаас 1,2 дахин их байгаа юм.
Автотээвэрт ЗТО-ын хор уршгийг
6

7.  1 сая.км гүйлтэд
 100,0 мянган хүн амд
 10,0 мянган автомашинд
 10,0 мянган суудлын автомашинд
 1
суудлын
автомашинд
ногдох
хүний
тоо
зэрэг
5
үзүүлэлтээр
харьцуулсан үнэлгээ гаргаж дүгнэлт хийдэг.
Манай улсад эдгээр үзүүлэлт ямар төвшинд байгааг үзүүлбэл:
Суудлын
Нас барсан хүний тоо
10,0 мян
Улсын нэр
1 сая.км
100,0 мян
10,0 мян
суудлын
гүйлтэд
хүн амд
автомаши
автомаши
нд
Д/д
нд
1
автомаш
инд
ногдох
хүний
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
ӨАБНУ
Испани
Бельги
Итали
ФРГ
Нидерланд
Австрали
Норвеги
Ирланд
Дани
Англи
Америк
Франц
Япон
Армян
Улаанбаат
32
30
18
14
13
11
10
9
8,7
8
6,5
5
0,266
30
28
14
25
20
27,4
22
27
12
14
21
14
25
14,8
12,5
40
32
15
11
10
13
8
8,5
5
10
7
4,8
5
6,8
38
33
5
7
3
4
6
78
56
тоо
14,8
10,7
4,3
4,2
3,8
2,9
5,7
6,7
4,1
2,2
3,8
8,4
14,1
ар
Дээрхи судалгаанаас үзэхэд
Улаанбаатар хот олон сая хүн ам,
автомашинтай орнуудтай харьцуулахад бүх үзүүлэлтээрээ өндөр, тэр
7

8. дундаа 100, 0 мянган хүн тутамд оногдох нас барсан хүний тоогоор хамгийн
өндөр ӨАБНУ-аас 1,4 дахин өндөр байна.
1.2.1 Коэффициентийн аргаар ЗТО -ын тоо хэмжээний болон
чанарын шинжийг ү нэлэх
Улаанбаатар хотод зам тээврийн осол зөрчлийн тоо, нөхцөл байдлын
үнэлгээ гаргахад, судалгааны
1. Хэмжилт (туршилт)-ын тоог тогтоох
2. Математик-статистикийн арга
3. Мэдээллийн онол
4. Коэффициентийн арга
5. Олон хүчин зүйлийн дүн шинжилгээ аргуудаас
Коэффициентийн аргаар
сонгон
үнэлгээ
хийлээ . Үүнд
үндсэн
3-н
коффициентийг авч үзсэн болно.
У – ЗТО-оос нас барсан хүний тоо,Р – ЗТО-оос гэмтсэн хүний тоо ,D – ЗТОын тоо
1. ЗТО -ын аюулын зэрэг .
Тодорхой цаг хугацаанд (жил, сар) гарсан аюулын хэмжээг
тодорхойлно.
Κ2 =
y+P
D
(1)
K= (132+632)/5824=0.131
2 .ЗТО -ын ноцтой байдлын коэффициент .
ЗТО тодорхой хэсэгт гарсан ослын үр дагаврыг үнэлэн дүгнэнэ.
Κ3 =
y
y +Ρ
K= 132/764= 0.17
(2)
3. Нас баралтын коэффициент
Ослоос шалтгаалан хүний амь, нас эрсдсэн байдлыг тогтооно.
Κ4 =
y
D
K=132/5824=0.022
(3)
Зам тээврийн осол гарах шалтгаан болон ослыг
ил үү рлэхэд гарах бэрхшээл үү д
8

9. 1.Тээврийн хэрэгслийг зогсоох арга хэмжээ авах боломжгүй зайд явган хүн
саад үүсгэх
2, Бага хурдтай газар тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний түгжрэл үүсч явган
зорчигч, тээврийн хэрэгслийн хоорондуур завсар чөлөөгөөр гүйж орох,
сүлжиж явдаг зэргээс
3. Тээврийн хэрэгслийн зогсоолгүй газар тависнаас зам бөглөрөх
4. Зам
тээврийн осол гарсан газар удах болон
осол гаргачихаад
цугтаах зэрэг бэрхшээлүүд зөндөө байдаг.
5. Хүмүүс амины хэрэгцээндээ автомашин сонирхох болсноос хувь хүмүүс
болон албан байгууллагууд хямд үнэтэй, насжилт өндөртэй, хуучин
автомашин олноор импортолж, нийтийн тээврийн үйлчилгээнд такси,
микроавтобус хяналтгүй олноор оролцон, замын хөдөлгөөний ачаалал,
эрчмийг нэмэгдүүлсэн нь осол гарах хүчин зүйл болсон.
6.Автомашины тооны өсөлтийг дагаад тэдгээрийн ашиглахтай холбогдсон
хууль, стандарт бий болж хэрэгжээгүй, техникийн байдлын хяналтын үзлэг,
оношлогоо төдийлэн сайн явагддаггүй, жолооны курс, сургалт олноор бий
болж, богино хугацаанд чанаргүй жолооч олноор бэлтгэгдсэн нь ЗТО-ын
шалтгаан болсон.
6. Харин 2003 оноос техникийн үзлэг, тооллого чанартай явагдаж, техникийн
байдлын хяналтын оношлогоо бүрэн утгаараа хөгжиж, замын хөдөлгөөнд
өргөнөөр оролцогч нийтийн тээврийн хэрэгсэл, таксийн хяналт сайжирч,
гудамж, зам уулзварыг сэргээн засварлах болон удирдлага зохицуулалтыг
нэмэгдүүлсэн нь ослын тоо буурахад нөлөөлсөн.
2. ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЛИЙН Х Ө Д Ө ЛГ ӨӨ НИЙ УДИРДЛАГА , ЗОХИЦУУЛАЛТЫН
АВТОМАТ СИСТЕМ
2.1. Ухаалаг тээврийн системийн х ө гжлийн олон улсын хандлага
Дэлхийн өндөр хөгжилтэй орнуудад шинжлэх ухаан, технолоийн
хөгжил, дэвшил үйлдвэрлэл, үйлчилгээний бүхий л салбарт эрчимтэй
нэвтэрч, тулгамдаж буй олон асуудлыг шийдвэрлэж байна. Олон улсын
9

10. болон Ази, Номхон далай орнуудын Цахилгаан холбооны байгууллага,
мэдээлэл, холбооны салбарын ололт дэвшлийг бусад салбарт нэвтрүүлэх,
хэрэгжүүлэх талаар нилээд анхаарч ажилладаг бөгөөд тээврийн салбар
дахь хамтын ажиллагаа нь “Ухаалаг тээврийн тогтолцоо” /УТС/ (Intelligent
transport system - ITS) гэсэн нэрийн дор явагддаг байна.
Тухайлбал 126,7 сая орчим хүн амтай, 377,8 мян кв км газар нутагтай,
80 гаруй сая тээврийн хэрэгсэлтэй Япон оронд гэхэд тээвэрлэлт, ялангуяа
нийтийн зорчигч тээврийн үйлчилгээний зохион байгуулалт, төлөвлөлт,
замын хөдөлгөөний нягтрал, зохицуулалт, тээврийн хэрэгслийн зогсоол
талбай, зам, замын байгууламжийн ашиглалт гээд олон шийдвэрлэх
шаардлагатай асуудлууд тулгарч байдаг. Эдгээр асуудлыг шийдвэрлэх
талаар
тээвэр,
холбооны
салбарын
хамтын
ажиллагааны
дүнд
автотээврийн хэрэгсэл, автозам, замын байгуулам, замын хөдөлгөөний
талаархи мэдээлэл хүлээн авах мини компьютер, байршил тогтоох
төхөөрөмж (Global position system - GPS), төлбөр дамжуулах хэрэгсэл,
тухайн тээврийн хэрэгслийн мэдээлэл дамжуулагч техник хэрэгслээр
автомашиныг тоноглох зэрэг УТС-ын тодорхой төсөл, арга хэмжээнүүдийг
1995 оноос хэрэгжүүлж ирсэн байна.
УТС нь мэдээллийн эх сурвалж, мэдээлэл дамжуулах
сүлжээ,
мэдээлэл боловсруулах төв, мэдээллийг хүлээн авагч гэсэн бүрэлдэхүүн
хэсгүүдээс бүрдэнэ.
а/ Мэдээллийн эх сурвалжид автомашин бүрт байрлуулсан,
түүний талаархи
мэдээллийг бага чадлын радио дохиогоор дамжуулах
хөдөлгөөнт нэвтрүүлэгч ордог.
б / Мэдээлэл
дамжууулах
сүлжээнд
нийт автозамын дагуу
тодорой зай (50 – 200 м) бүрт байрласан автомашины хөдөлгөөнт
нэвтрүүлэгчээс мэдээлэл хүлээн авч дамжуулах төхөөрөмж болон бусад
10

11. мэдээллийн эх сурвалжуудыг мэдээлэл боловсруулах төвтэй холбох сүлжээ
хамрагдана.
в / мэдээлэл боловсруулах төвд мэдээллийн эх сурвалжуудын
мэдээллийг сүлжээгээр дамжуулан хүлээн авагч, толгой клмпьютерт
боловсруулалт хийдэг. Үүнд, улс, хотын хэмжээний газрын зураг дээрх
автозамын сүлжээнд мэдээллийг буулгаж оруулна. Гарсан мэдээллийг FM
антенн, радио холбоогоор хэрэглэгчдэд хүргэнэ.
г / мэдээллийг хү лээн авагч нь жолооч, зорчигч бөгөөд автомашин
дахь мини компьютерээр мэдээллийг хүлээн авна.
Эдгээр бүрэлдэхүүн хэсгүүд дэхь Тээврийн хэрэгслийн мэдээлэл, холбооны
сүлжээ /систем/ - ТХМХС (Vehicle information and communication system VICS)-г бүрдүүлнэ. УТС-ыг яаж ашиглаж болох вэ.? Үүнд Зам тээврийн
ослыг багасгах нэн шаардлагатай удирдлагын системүүдэд :
1. Тухайн явах чиглэлд өөрийн байршлыг тогтоож, хамгийн дөт хурдан хүрэх
замналыг
тодорхойлж
болно.
Автомашин
доторхи
жижиг
авсаархан
компьютерт тээврийн хэрэгсэл явж буй дүүргийн замын сүлжээн дээр
тээврийн хэрэгслийн байршил гурвалжин сумаар ялгарч гардаг. Замын
сүлжээ, хөдөлгөөний ачааллаас хамаарч, 80-аас дээш хувийн ачаалалтай
бол улаан шугам, 60-80 хувь бол ягаан, 40-60 нь хөх, 40 хүртэл ногоон гэх
мэт өнгийн шугамаар ялгардаг. Өөрөөр хэлбэл улаан өнгөтэй зам нь
хөдөлгөөний хурд бага, бөглөрч саатаж байгааг харуулах тул ачаалал
багатай чиглэлийг сонгож явна. Мөн компьютерт хүрэх газрын байрлалыг
оруулахад ямар замналаар хичнээн хугацааны дараа очих чиглэлийн
хувилбаруудыг харьцуулж, сонголт хийх боломж олгодог.
2. Олон сая оршин суугч, тээврийн хэрэгсэлтэй улс, хотуудад автомашиныг
зөвхөн тухайлсан зориулалтын зогсоолд тавих шаардлагатай байдаг. Гэвч
зогсоол тэр бүр сул байдаггүй тул хайж явах хэрэг гарна. ITS-ыг
ашигласнаар тухайн очих газрын зогсоолуудын байршлыг автомашин дахь
компьютерээс харж, аль ойр байрлалтай, сул зогсоолтойд шууд очих
боломжтой. Зогсоолууд байшингийн хонгилд эсвэл олон давхар зогсоол –
11

12. байшинд байрладаг, постууд нь автомашин байрласан, сул эсэхийг мэдрэх,
мэдээлэл дамжуулагч хэрэгслээр тоноглогдсон бөгөөд мэдээллийг төв
рүүгээ дамжуулдаг. Сүлжээн дээр зогсоолууд Р тэмдэглэгээтэй бол хөх
өнгөөр ялгарч харагддаг.
5
.Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын алба уг сүлжээний тусламжтай
хөдөлгөөнийг зохицуулах, аваар осолтой холбогдсон болон бусад
саатал бөглөрлийг гаргах, зөрчлийг баритжуулах ,түүний дагуу
холбогдох арга хэмжээ авах ажлыг зохион байгуулдаг, Ер нь зам дээр
цагдаа зохицуулагч харагдахгүй боловч ямар нэг зам тээврийн осол
гармагц тэр дор нь зохицуулагч ирж, ослын зураг бүртгэлийг үйлдэн,
замын хөдөлгөөнийг чөлөөлөх арга хэмжээ авдаг байна.
Энэ 3-н системийн
тусламжтайгаар
зам тээврийн ослыг багасгах
боломж байгаа юмаа .
2.2 Монголд УТС -ыг х ө гж үү лэх арга замууд
Ер нь манай тээврийн салбарын хөгжил эдгээр хөгжсөн улс орнуудын
замаар л явж байгаа, одоогийн түвшин маань эдгээр улсын 60-70-аад оны
үеийн хавьд явж байх шиг байна. Энэ алслал, зөрүүг ойртуулахын тулд бид
тэдний хөгжил, арга туршлага, шинэ ололт амжилт, дэвшил, хөдөлгөөний
талаархи мэдээллийг шуурхай, тэр дор нь олж авч байх, түүнийг бодлого,
зорилт, төсөл арга хэмжээнүүддээ тусгах, хөгжилийн чиг хандлагад зохицож,
зохицуулж явах шаардлагатай байна.
УТС-ыг Япон, АНУ, Солонгос зэрэг улсуудын жшигээр иж бүрэн утгаар нь
хэрэгжүүлэхэд ихээхэн хэмжээний хөрөнгө мөнгө, цаг хугацаа шаардсан
ажил бөгөөд үүнийг мэдээлэл, холбооны өндөр мэргэжлийн экспертүүдийн
оролцоотойгоор хийж эхлүүлэх шаардлагатай. Ингэхдээ дотоодын хөрөнгө
оруулалт болон гадаадын зээл, тусламжийг ашиглах нь оновчтой юм.
Энэхүү системийг нэвтрүүлэхийн тулд системийн үндсэн суурь болон бусад
бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг багц төсөл болгож, шинжлэх ухаан, технологийн
12

13. хамгийн сүүлийн үеийн дэвшлийг эдийн засгийн өгөөж, үр ашигтай
уялдуулан техник эдийн засгийн үндэслэлийг боловсруулж санхүүжүүлэх
замаар үе шаттайгаар хэрэгжүүлэх шаардлагатай байна.
Дү гнэлт
Монгол улсад нийгмийн амьдрал, эдийн засагт томоохон өөрчлөлтүүд гарч,
тэр хандлагын дагуу автомашинжих үйл явц хурдтай өрнөж байна. Иймээс
автотээврийн хэрэгслийн тоо, хүн амын нягтрал эрс өссөн өнөөгийн нөхцөлд
ЗТО-оос урьдчилан сэргийлэх, түүний хор уршгийг багасгах, хөдөлгөөний
аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээг авах шаардлага гараад байна.
Иймд ухаалаг тээврийн системийг суурилуулан зам тээврийн ослын
зарим асуудалыг шийдвэрлэх юмаа.
Манай
орны
хувьд
автомашин
үйлдвэрлэдэггүй,
хүн
ам,
тээврийн
хэрэгслийн хөдөлгөөний нягтрал сийрэг, автозам, ялангуяа хурдны замын
болон цахилгаан холбоо, мэдээллийн технологийн сүлжээ хурдны замын
болон цахилгаан холбоо, мэдээллийн технологийн сүлжээ сул хөгжсөн зэрэг
маш өндөр өртөгөөр бий болдог бөгөөд сүлжээг ашиглуулснаар төлөр
хураамж
авдаггүй,
энэ
зардлаа
автомашинд
суурилуулсан
тоног
төхөөрөмжийн үнээс олж авдаг учир манайх шиг өөрийн автомашины
үйлдвэргүй оронд УТС-ын сүлжээг байгуулах хямд хувилбар, түүнийг
ашигласны хураамжийг цуглуулж авах арга замыг зөв тодорхойлох
шаардлагатай юм.
Зохиогчын тухай : Таванжин овогтой Оюунцэцэг
нь 2002
онд СХД-ын 62-р
дунд сургуулийг төгссөн ба 2003 онд ШУТИС-ын Механик инженерийн сургуульд
Тээврийн удирдлагын ангид элсэн орсон бà îäîî òºãñºõ êóðñûí îþóòàí.
13