11. Đề cương ôn tập hóa học 9 – học kỳ 1 Năm Học 2017-2018
HOÀNG THÁI VIỆT – Trường ĐH BK ĐN – ĐH SP HN
11
Löu yù : * Dung dòch muoái cuûa Axit yeáu vaø Bazô maïnh laøm quì tím hoùa xanh ( Ví duï: Na2CO3)
Muoái Sunfua
* Axit maïnh
* dd CuCl2, Pb(NO3)2
*Khí muøi tröùng thoái : H2S
*Keát tuûa ñen : CuS , PbS
Muoái Cacbonat
vaø muoái Sunfit
* Axit (HCl, H2SO4 )
* Nöôùc voâi trong
*Coù khí thoaùt ra : CO2 , SO2 ( muøi haéc)
* Nöôùc voâi bò ñuïc: do CaCO3, CaSO3
Muoái Nitrat * ddH2SO4 ñaëc / Cu *Dung dòch maøu xanh , coù khí maøu naâu
NO2
Kim loaïi hoaït ñoäng * Dung dòch axit *Coù khí bay ra : H2
Kim loaïi ñaàu daõy :
K , Ba, Ca, Na…
* H2O
* Ñoát chaùy, quan saùt
maøu ngoïn löûa
* Coù khí thoaùt ra ( H2 ) , toaû nhieàu nhieät
* Na ( vaøng ) ; K ( tím ) ; Li ( ñoû tía ) ;
Ca ( ñoû cam) ; Ba (luïc vaøng )…
Kim loaïi löôõng tính:
Al; Zn; Be; Cr…
*Dung dòch kieàm *Kim loaïi tan ra vaø coù suûi boït khí H2
Kim loaïi yeáu :
Cu, Ag, Hg
( thường để lại sau cùng)
*HNO3 ñaëc
* Kim loaïi tan + NO2 ( naâu )
( neáu phaûi phaân bieät caùc Kim loaïi naøy vôùi
nhau thì choïn thuoác thöû ñeå phaân bieät caùc
muoái).
Ví duï : muoái taïo keát tuûa vôùi NaCl laø AgNO3
suy ra kim loaïi ban ñaàu laø Ag.
Caùc hôïp chaát coù kim
loaïi hoaù trò thaáp nhö :
FeO, Fe3O4,
FeS,FeS2,Fe(OH)2,,Cu2S
*HNO3 , H2SO4 ñaëc
*Coù khí bay ra :
NO2 ( maøu naâu ), SO2 ( muøi haéc )…
BaO, Na2O, K2O
CaO
P2O5
* H2O
* tạo dd trong suoát, laøm quì tím xanh
* Tan , taïo dung dòch ñuïc
* Dung dòch taïo thaønh laøm quì tím ñoû
SiO2 (coù trong thuyû tinh) *dd HF * Chaát raén bò tan ra.
CuO
Ag2O
MnO2, PbO2
*dung dòch HCl
( ñun noùng neáu
MnO2,PbO2 )
* Dung dòch maøu xanh lam : CuCl2
* Keát tuûa traéng AgCl
* Coù khí maøu vaøng luïc : Cl2
Khí SO2
* Dung dòch Broâm
* Khí H2S
* maát maøu da cam cuûa dd Br2
* Xuaát hieän chaát raén maøu vaøng ( S )
Khí CO2 , SO2 *Nöôùc voâi trong
*Nöôùc voâi trong bò ñuïc ( do keát tuûa ) :
CaSO3 , CaCO3
Khí SO3 *dd BaCl2 *Coù keát tuûa traéng : BaSO4
Khí HCl ; H2S
*Quì tím taåm nöôùc
*Quì tím ñoû
Khí NH3 *Quì tím xanh
Khí Cl2 *Quì tím maát maøu ( do HClO )
Khí O2 *Than noùng ñoû *Than buøng chaùy
Khí CO *Ñoát trong khoâng khí *Chaùy, ngoïn löûa maøu xanh nhaït
NO *Tieáp xuùc khoâng khí *Hoaù naâu : do chuyeån thaønh NO2
H2 *Ñoát chaùy *Noå laùch taùch, löûa xanh
12. Đề cương ôn tập hóa học 9 – học kỳ 1 Năm Học 2017-2018
HOÀNG THÁI VIỆT – Trường ĐH BK ĐN – ĐH SP HN
12
* Dung dòch muoái cuûa Axit maïnh vaø Bazô yeáu laøm quì tím hoùa ñoû. ( Ví duï : NH4Cl )
* Neáu A laø thuoác thöû cuûa B thì B cuõng laø thuoác thöû cuûa A.
* Daáu hieäu nhaän bieát phaûi ñaëc tröng vaø daáu hieäu roõ raøng, khoâng gioáng caùc chaát khaùc .
PHAÛN ÖÙNG CHUYEÅN ÑOÅI MÖÙC HOÙA TRÒ CUÛA NGUYEÂN TOÁ
Trong caùc phaûn öùng keát hôïp hoaëc phaûn öùng trao ñoåi thì hoùa trò cuûa caùc nguyeân toá thöôøng khoâng
thay ñoåi. Vì vaäy muoán chuyeån ñoåi hoùa trò caùc nguyeân toá thì phaûi duøng moät soá phaûn öùng ñaëc bieät.
1- Naâng hoùa trò cuûa nguyeân toá trong oxit
oxit (HT thaáp ) + O2 oxit (HT cao)
VD: 2SO2 + O2
0
,
xuùc taùct C
2SO3
2CO + O2
0
t C
2CO2
2Fe3O4 + ½ O2
0
t C
3Fe2O3
2- Naâng hoùa trò cuûa nguyeân toá trong hôïp chaát vôùi Clo hoaëc Oxi
Hôïp chaát HT thaáp + Cl2; O2 … Hôïp chaát HT cao
VD: 2FeCl2 + 3Cl2
0
t C
2FeCl3
4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3
PCl3 + Cl2 PCl5
3- Haï hoùa trò cuûa muoái saét:
Muoái Fe (HT cao) + Fe ( hoaëc KL yeáu) Muoái Fe (HT thaáp)
VD: 2FeCl3 + Fe 3FeCl2
Fe2(SO4)3 + Fe 3FeSO4
2FeCl3 + Cu 2FeCl2 + CuCl2
Löu yù: Phaûn Cu vôùi FeCl3 xaûy ra khoâng phaûi do Cu ñaåy ñöôïc Fe ( khoâng phaûi phaûn öùng
theá)
4- Duøng H2SO4 ñ.ñ hoaëc HNO3 ñeå naâng hoùa trò cuûa caùc nguyeân toá trong hôïp chaát.
VD: 3FeO + 10HNO3 loaõng 3Fe(NO3)3 + NO + 5H2O
* Khi gaëp caùc phaûn öùng nhö ôû muïc 4 thì neân caân baèng theo phöông phaùp thaêng baèng hoùa trò theo
caùc
böôùc chung nhö sau:
- Xaùc ñònh nguyeân toá coù hoaù trò taêng vaø nguyeân toá coù hoaù trò giaûm.
- Soá hoùa trò giaûm laø heä soá cuûa caùc chaát trong quaù trình taêng hoùa trò.
- Soá hoùa trò taêng laø heä soá taïm thôøi cuûa caùc chaát trong quaù trình giaûm hoùa trò.
- Coäng theâm cho heä soá cuûa axit baèng soá laàn goác axit ôû sau phaûn öùng.
VD:
0
3 3 3 2 2( )
V III V IV
Fe H NO Fe N O N O H O
Ta coù : Töø Fe Fe(NO3)3 taêng 3 hoùa trò cuûa Fe . ( 1 ñeå taêng baèng giaûm)
Töø HNO3 NO2 giaûm 1 hoùa trò cuûa N. ( 3 ñeå taêng baèng giaûm )
Suy ra heä soá taïm thôøi laø :
1Fe + 3HNO3 1Fe(NO3)3 + 3NO2 + H2O
Buø 3(NO3) cho veá traùi ta ñöôïc 6HNO3, suy ra heä soá cuûa nöôùc laø 3H2O
Fe + 6HNO3 Fe(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O
13. Đề cương ôn tập hóa học 9 – học kỳ 1 Năm Học 2017-2018
HOÀNG THÁI VIỆT – Trường ĐH BK ĐN – ĐH SP HN
13
ĐỀ KIỂM TRA THAM KHẢO
Đề 1
Câu 1. (2,0 điểm)
Nêu khái niệm phản ứng trao đổi và điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi.
Viết hai phương trình hóa học minh họa.
Câu 2. (3,0 điểm)
Viết các phương trình hóa học hoàn thành chuỗi chuyển hóa sau:
(1) FeCl2
(2)
Fe
Fe
(3)
FeCl3
(4)
Fe(OH)3
(5)
Fe2O3
(6)
Fe
Câu 3. (2,0 điểm)
Nêu hiện tượng, viết phương trình hóa học xảy ra trong các trường hợp sau:
a) Cho vài giọt dung dịch Bạc nitrat vào dung dịch Natri clorua.
b) Cho một đinh Sắt vào dung dịch Đồng (II) sunfat sau một thời gian.
c) Cho một mẫu nhỏ Canxi cacbonat vào dung dịch axit Clohiđric dư.
d) Cho một muỗng Sắt từ oxit vào dung dịch axit Sunfuric loãng dư, lắc nhẹ.
Câu 4. (3,0 điểm)
Cho 12,6 gam hợp kim gồm Al và Mg tác dụng hoàn toàn với dung dịch H2SO4 loãng,
tạo ra 13,44 lít khí H2 (đo đktc). Viết các phương trình hóa học và tính:
a) Thành phần phần trăm % khối lượng mỗi kim loại trong hợp kim.
b) Khối lượng dung dịch H2SO4 20% tối thiểu cần dùng.
Đề 2
Câu 1: (3 điểm) Trong những chất sau: SO2; HCl; FeCl3; Al2O3; Mg.
a. Chất nào tác dụng được với dung dịch NaOH?
b. Chất nào tác dụng được với dung dịch HCl?
Viết các phương trình hoá học xảy ra.
Câu 2: (2điểm) Nêu hiện tượng và viết PTPƯ (nếu có)?
a. Cho dây kẽm vào dung dịch CuSO4.
b. Sục khí Cl2 vào dung dịch NaOH rồi cho vào dung dịch sau phản ứng một mẩu giấy
quỳ tím.
Câu 3: (2điểm)
14. Đề cương ôn tập hóa học 9 – học kỳ 1 Năm Học 2017-2018
HOÀNG THÁI VIỆT – Trường ĐH BK ĐN – ĐH SP HN
14
Viết các phương trình hóa học biểu diÔn chuçi phản ứng sau:
Fe → FeCl3 → Fe(OH)3 → Fe2O3 → Fe
Câu 4: (3điểm)
Hoà tan hoàn toàn a gam Fe vào 200 ml dung dịch H2SO4 (loãng, lấy dư) thu được
2,24 lít khí H2 (ở đktc) và dung dịch A. Cho dung dịch A tác dụng với dung dịch BaCl2 dư
thu được 46,6 gam kết tủa trắng BaSO4.
1. Tính a?
2. Tính nồng độ mol/lít của dung dịch H2SO4 ban đầu?
Cho Ba = 137; S = 32; O = 16; Fe = 56; Cl = 35,5; H =1.
Đề 3
PHẦN TRẮC NGHIỆM(2đ). Khoanh tròn vào đáp án đúng nhất.
Bài1. Dãy các oxit nào dưới đây tác dụng được với H2SO4 loãng?
A. FeO,Na2O,NO2 B. CaO,MgO,P2O5 C. K2O, FeO, CaO D. SO2,BaO, Al2O3
Bài2. Trộn hai dung dịch nào sau đây với nhau sẽ có kết tủa xuất hiện?
A. Ba(NO3)2 và NaCl B. K2SO4 và AlCl3 C. KCl và AgNO3 D.CuCl2 và ZnSO4
Bài3. Nung 100g CaCO3 ở nhiệt độ cao, sau phản ứng thu được 44,8g CaO. Hiệu suất phản ứng đạt
bao nhiêu phần trăm?
A. 75% B. 80% C. 85% D. 90%
Bài4. Cho 5,4 gam Al vào dung dịch H2SO4 loãng dư. Thể tích khí H2 thoát ra ở đktc là?
A. 2,24 lít B. 6,72 lít C. 4,48 lít D. 5,6 lít
Bài5. Muốn nhận biết dung dịch Na2SO4 người ta dùng chất nào dưới đây làm thuốc thử?
A. HCl B. NaCl C. K2SO4 D. Ba(OH)2
Bài6. Trộn 200ml dung dịch NaOH 1M với 300ml dung dịch NaOH 0,5M thì thu được dung dịch
mới có nồng độ mol là?
A. 0,5 M B. 1,5M C. 1M D. 0,7M.
PHẦN TỰ LUẬN (8đ)
Bài7.(2đ) Hoàn thành chuổi phương trình hóa học sau và ghi rõ điều kiện của phản ứng (nếu có)
(1) (2) (3) (4)
Fe3O4 Fe FeCl2 FeCl3 Fe(OH)3
Bài8.(2đ) Một hỗn hợp gồm bột hai kim loại sau: Fe và Cu . Bằng phương pháp hoá học hãy
tách riêng mỗi kim loại ra khỏi hỗn hợp. Viết phương trình hoá học xãy ra (nếu có)
Bài9.(4đ) Hòa tan hoàn toàn 8,8 g hỗn hợp gồm Mg và CuO vào dd HCl 25% có khối lượng riêng
( d = 1,12g/ml). Sau phản ứng thu được 4,48 lít khí hyđrô (ở đktc)
1. Viết phương trình hóa học xảy ra.
2. Tính khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp ban đầu.
3. Tính thể tích dung dịch HCl đã dùng.