Mga payak na kaalaman sa pagpapayaman ng kaalaman sa istruktura ng wika.

2. ANG WIKA AT ANG
KOMUNIKASYON

3. Ang Kalikasan ng Wika
 Wika- isang masistemang pag-aayaw-ayaw ng
lipon ng mga salita na ginagamit sa
paghahatid ng mga kaisipan, damdamin at
mga hangarin na tangi sa isang pangkat ng tao
sa isang pamayanan o bansa.

4. Gamit ng Wika
1. Ang wika ay ginamit upang mag-leybel,
magtakda at maglimit
- para mapaghihiwalay ang iba’t ibang
klase ng mga bagay
2. Ang wika ay nag-eebalweyt
- ginagamit sa pagg-aases o pag-uuri ng
isang tao o bagay
- may nosyong negatibo at positibo

5. 3. Ang wika ay ginagamit sa pagtalakay ng mga
bagay na labas sa ating kasalukuyang karanasan
- nagagawa nating makapagsalita tungkol sa
ating mga palagay o paniniwala tungkol sa isang
bagay o pangyayaring naganap o maaaring
mangyari dahil sa wika.
4. Iba pang gamit ng wika
- nagbibigay- impormasyon
- nagseset-up
- nag-uutos

6. Ang Istruktura ng Wika
Ponolohiya
 pag-aaral sa sistema ng palatunugan ng isang wika
Morpolohiya
pag-aaral kung paano binubuo ang mga salita
Sintaks
pag-aaral ng mga istruktura ng mga pangungusap
Semantika
pag-aaral sa pagpapakahulugan ng isang wika
Pragmatik
paggamit ng wika sa kontekstong sosyal

7. Ang Ponolohiya: Ang mga
Hulwarang Tunog ng Wika
 Ang kaalaman sa ponolohiya ng isang
nagsasalita/ nag-aaral ng wika ay
makatutulong upang makabuo ng
makabuluhang utterances ang nagsasalita
at matutukoy niya ang makabuluhan at di
makabuluhang tunog sa kanyang wika.

8. Mga Ponemang Segmental
( Katinig at Patinig)
 Ponema
 mga tunog na nakapaloob sa isang wika
mga makabuluhang yunit ng tunog na “
nakapagpapabago ng kahulugan” kapag ang mga
tunog ay pinagsasama-sama upang makabuo ng
mga salita
 Ang Filipino ay may 21 ponema
 5 patinig
 16 na katinig

9. Mga Ponemang
Suprasegmental
Ponemang Suprasegmental
makabuluhang yunit ng tunog na karaniwang hindi
tinutumbasan ng mga letra sa pagsulat
 kinakatawan ng mga notasyong ponemik upag
matukoy ang paraan ng pagbigkas

10. 1. Diin
(//) dalawang pahilis- kakatawan sa paraan ng bigkas
ng isang salita
/./ tuldok- ginagamit para sa diin at pagpapahaba ng
pantig
/’/ kudlit – kumakatawan sa onemang patinig na
may impit
Hal.
/ba.soh/ glass
/’abalah/ busy
/tu.boh/ pipe
/tu.bo’/ sprout

11. 2. Tono, Intonasyon at Punto
-ang pagtaas at pagbaba ng tinig sa pagsasalita na
maaaring maghudyat ng kahulugan ng pahayag
Hal.
 Pagsasalaysay/Paglalarawan
- Dumating sila ka/ga/bi.
 Masasagot ng oo ohindi
- Tayo i/yon, di/ba?
 Pagpapahayag ng matinding damdamin
- Na/ku, may na/ba/ril!
 Pagbati
- Magandang u/ma/ga.
 Pagsagot sa tanong
- Hindi. Hindi na ako a/a/lis!

12. 3. Hinto
- ang pagtigil sa pagsasalita maaaring panandalian o
pangmatagalan
-tulad ng diin, mahalaga ang paggamit ng hinto sa
tamang bahagi ng pangungusap dahil maaaring
maiba ang kahulugan ng pangungusap
(/)isang pahilis- saglit na paghinnto
(//) dalawang pahilis- para sa pagtatapos ng pahayag
Hal.
Miguel/ Jomar Empaynado ang pangalan niya
 (Kinakausap si Miguel at ipinakikilala si Jomar
Empaynado.)

13. Morpolohiya: Ang Mga Salita Ng Wika
Morpema
 pinakamaliit na yunit ng isang salita na may
kahulugan
Hal.
Mapera  [ ma ] + [ pera ]
panlaping ma nangangahulugang “ marami” at
salitang-ugat na pera  “ maraming pera”

14. Mga Uri ng Morpema Ayon sa
Kahulugan
 mga morpemang may kahulugan
leksikal
 mga morpemang may kahulugang
pangkayarian
Hal.
Naglaro ng basketbol sa plasa ang mga
koponan.
*Naglaro basketbol plasa koponan.

15. Sintaksis: Ang Mga Hulwarang
Pangungusap ng Wika
 istruktura ng mga pangungusap at ang mga tuntuning
nagsisilbing patnubay sa pagsasabi ng kawastuhan ng
isang pangungusap.
 kung paano pagsasamahin ang ang mga morpema at
mga salita upang makapagpahayag ng isang tiyak na
pagpapakahulugan
Hal. -Pinakanta ng maestra ang klase.
Pinakanta ng prinsipal ang klase.
- Ang damit ay bago. ( makabuluhan)
* ang ay bago damit (hindi makabuluhan)

16. Semantika: Ang mga Kahulugan ng
Wika
 pag-aaral ng mga kahulugan ng
isang salita at mahahabang yunit ng
salita gaya ng mga parirala at
pangungusap

17. Mga Kaugnay na Pahiwatig
1. Mga salitang nagsasaad ng sinadyang palihis na pagpuntirya
 Pahanging
 Padaplis
2. Mga salitang ang pinag-uukulan ng mensahe ay hindi ang
kaharap na kausap kundi ang nakikinig
 Parinig
 Pasaring
3. Mga salitang humihikayat ng pansin sa pamamagitan ng
pandama
 Paramdam
 Papansin
4. Mga salitang nagpapahayag na waring nasasaling o di kaya’y
nagpapahiwatig ng isang bagay na ayaw o kinayayamutan
 Sagasaan
 Paandaran

18. Ang pahiwatig ay maaaring:
 Berbal- binibigkas gaya ng parinig o pasaring
 Di-berbal- ipinahahayag sa pamamagitan ng
katahimikan o pagsasawalang-kibo
 Kombinasyon ng berbl at di- berbal-
paglalambing o kaya’y pagtatampo o pagpapakita
ng sama ng loob sa pamamamgitan ng pag-irap,
pagsimangot, paglabi at iba pa.

19. Ang Pragmatiks: Ang Impluwensiya ng
Konteksto
 mga kaalamang extralinguistic na
dapat na taglayin ng isang
nagsasalita upang makapagtamo ng
kahulugan ula sa isang sitwasyong
komunikatibo