KOMPAN FIRST QUARTER [Autosaved].pptx

KOMUNIKASYON AT
PANANALIKSIK SA
WIKA AT KULTURANG
PILIPINO

KAHULUGAN NG WIKA
• Ang wika ay katangi tanging gamit ng tao sa kanyang
pakikipag-ugnayan sa kapwa. Ito ay sistemang gamit sa
pakikipag talastasan na binubuo ng mga simbolo at
panuntunan.
• - Wika ang gamit sa pagtamo ng kaalaman o kaugnayan sa
kanyang pakikipag-ugnayan sa kapawa, asosasyon, sa
institusyon, at maging pakikipag uganayan kaya Bathala.
• - Ang wika ay sagisag na salitang kaisipan at saloobin. Itoy
isang daan o paraan ng pag hahatid ng kaisipan o palagay sa
tulong ng mga salita na binubuo ng letra at mga tuntunin.

KAHULUGAN NG WIKA
• Ang salitang wika ay nag simula sa salitang latin na
“Lengua” na aang kahulugan ay dila.
• - Ayon kay Sapir, tanging tao lamang ang nakakagawa ng
wika, at likas dito na naipapahayag ang kanyang kaisipan,
damdamin at mga ninais sa pamamagitan ng mga sadyang
isinisagawang simbolo, simbolo na kinokontrol nila.
• - Ang mga antropologo naman ay naniniwala na aang wika ay
nauna pa sa mga tao dito sa daigdig, at kung mayroon mang
wikang masasabi noon, ito ay isang wikang halos
kahalintulad ng sa mga hayop.

KAHULUGAN NG WIKA
• Ang tao sa tulong ng wika ay nakakabuo ng mga paraan upang
maiangkop ang sarili sa kanyang kapaligiran.
• Dahil sa wika naipapahayag ang kaugalian, kaisipan ang wika rin
ang imbakan at igiban ng kultura.
• Ang wika ang ginagamit sa komunikasyon at pakikipagtalastasan,
kabilang na ang palitan ng mga kaalaman kuru-kuro at paniniwala
na siyang malaking bahaging ginagawa ng tao sa lipunang
kanyang ginagalawan.
• Ang wika ay napakahalaga sa buhay ng tao. Dahil sa kahalagahan
ng wika sa tao, hindi kalabisan kung ito man ay pag-ukulan ng
panahaon at masusing pag aaral.

KAHULUGAN NG WIKA
• Dahil sa wika naipapahayag ang kaugalian, kaisipan anfg
wika rin ang imbakan at igiban ng kultura.
• Ang wika ang ginagamit sa komunikasyon at
pakikipagtalastasan, kabilang na ang palitan ng mga
kaalaman kuru-kuro at paniniwala na siyang malaking
bahaging ginagawa ng tao sa lipunang kanyang
ginagalawan.
• Ang wika ay napakahalaga sa buhay ng tao. Dahil sa
kahalagahan ng wika sa tao, hindi kalabisan kung ito man
ay pag-ukulan ng panahaon at masusing pag aaral.

Tungkulin ng Wika
1. Personal- Naipapahayag ang mga sariling
damdamin, pananaw, opinyon at maging
personalidad ngisang indibidwal. Sakop nito ang
mga bulalas ng damdamin tulad ng pagkagulat,
galit,hinanakit at tuwa. Maging ang pagmumura
ay maituturing sa uring ito, kung kaya, ang
ganitong gamit ay nasa ilalim ng alinman sa
formal at informal na talakayan.

Tungkulin ng Wika
2. Imajinativ - Nalulubos ang gamit ng wika
kapag nailapat sa pagsulat o pagbigkas ng mga
akdang pampanitikan. Malikhain ang tunguhin
nito kung kaya karaniwan nang mapapansin ito
sa mga gawang masining o estetiko. Sa pasulat o
pasalita man, nagagamit ito sa mga tula,
awit,kuwento at iba pang nangangailangan ng
talinghaga.

Tungkulin ng Wika
3. Interaksyonal- Mahalaga ang gamit na ito ng wika
sa dahilang sa pamamagitan nito,pinananatili ang
mga relasyong panlipunan. Sa mga magkakaibigan,
nariyanang pagbibiruan at panunukso. Sa mga
magkakamag-anak, nariyan ang mga paanyaya at
pasasalamat. Sa mga pangkat panlipunan, nariyan ang
mga salitang pangkabataan, wika ng mga bakla, at
mga propesyonal na jargon.

Tungkulin ng Wika
4.Informative/Representasyonal- Tulad ng
ngalan nito, ginagamit ang wika dahil na rin sa
pangangailangang maipaalam ang napakaraming
katotohanan, datos at impormasyong hatid ng
mundo.Dahil dito, mas higit na formal ang gamit
na ito ng wika lalo pa’t gamit ito sa pagtuturo,
mga talumpati, pakitang-kuro, pagbabalita o sa
simpleng pag-uulat.

Tungkulin ng Wika
5. Instrumental- Ginagamit ang wika
upang magawa ng isang indibidwal ang
kanyang nais gawin. Pasalita man o
pasulat, magagamit ang wika upang mag-
utos, makiusap, humingi,magmungkahi at
magpahayag ng sariling kagustuhan.

Tungkulin ng Wika
6. Regulatori- Madalas na ginagamit ito ng mga taong may
nasasakupan o mga taong may taglay nakapangyarihang
magpakilos ng kanyang katawan. Kontrolado ng gumagamit
ng wika ang sitwasyon kung kaya, kaya niyang pakilusin ang
sinuman matapos niyang magamit nang ganapang wika. Sa
pasalita, kapansin-pansin ito sa mga talumpati o debateng
ang layunin ay manghimok tulad sa isang halalan. Sa pasulat,
mapapansin ito sa mga memorandum, patakaran,
resolusyon at iba pa.

Tungkulin ng Wika
7. Heuristik - Gamit ito ng taong nais na
matuto at magkamit ng mga kaalamang
akademik at/opropesyonal. Upang kanyang
mabatid, kailangan niyang sumuri, mag-
eksperimento, magtanongat sumagot,
magbigay-kahulugan, makipagtalo at
pumuna.

1. ANG WIKAAY MASISTEMANG
BALANGKAS
PONEMA- tawag sa makahulugang tunog ng isang wika.
PONOLOHIYA-tawag a makaagham na pag-aaral ng mga ponema
MORPOLOHIYA- tawag sa makaagham na pag-aaral ng morpema
MORPEMA- tawag sa pinakamaliit na yunit ng salita
SINTAKSIS- tawag sa makaagham na pag-aaral ng mga pangungusap.
PANGUNGUSAP-mga salitang pinag-ugnay
DISKURSO-kapag nagkaroon na ng makahulugang palitan ng mga
pangungusap ang dalawa o higit pang tao.

2. Ang wika ay sinasalitang tunog
Uri ng ponema
1.Ponemang Patinig
2.Ponemang Katinig

3. ANG WIKAAY PINIPILI AT
ISINASAAYOS
Sa lahat ng pagkakataon,
pinipili natin ang wikang ating
gagamitin

4. Ang wika ay arbitraryo
Ang wika ay ay binubuo ng mga
pinagkasunduang mga kahulugan na
ikinakabit sa bawat salita. Upang
magkaroon ito ng iisang kahulugan

5. Ang wika ay ginagamit
Ang wika ay kasangkapan sa
komunikasyon at katulad ng iba pang
kasangkapan, kailangang ptuloy
itong ginagamit.

6. Ang wika ay nagbabago
Ang isang wika ay
maaring nadaragdagan
ng mga bagong
bokabularyo.

Teorya sa Pinagmulan ng Wika
•Teoryang Bow-wow- Isang teoryang
ginagayang mga tunog na nililikha ng
mga hayop gaya ng tahol ng aso, tilaok
ng manok, atbp.; at ng mga tunog ng
kalikasan kaya ng ihip ng hangin, patak
ng ulan, atbp.

•Teoryang Ding-dong- Itinutukoy
nito ang mga sariling tunog ng lahat
ng bagay sa kapaligiran tulad ng
tsug-tsug ng tren o tik-tak ng orasan.

•Teoryang Pooh-pooh- Tinutukoy
nito sa mga paggamit ng bibig, na
kung saan nililikha ang mga tunog
na galing sa dala ng emosyon tulad
nga saya, lungkot, galit, atbp.

•Teoryang Ta-ra-ra Boom De Ay- Ang
teoryang ito ay nagsasabi na ang wika ng
tao ay galing sa mga tunog na nilikha sa
mga ritwal na nagbabagu-bago at
binigyan ng ibang kahulugan katulat ng
pagsayaw, pagtatanim, atbp.

•Teoryang Sing-song- Isang teorya
na kung saan ang mga unang salita
ay mahaba at musikal, at hindi
maiikling bulalas na pinaniniwalaan
ng marami.

•Teoryang Yoo He Yo-
Ayon kay A.S Diamond,
ang tao ay natutong
magsalita bunga ng
kaniyang puwersang

•Teoryang Ta-ta- Galing sa
wikang Pranses, ito ay
nangahulugang paalam
sapagkat kapag ang isang tao ay
nagpapaalam, siya ay
kumakampay ang kamay nang
pataas o pababa.

•Teoryang Mama- Tinutukoy ito
sa unang sinabi ng sanggol, na
dahil hindi niya masabi ang
salitang ina o ang Ingles na
mother, sinabi niyang mama
kapalit sa mother.

•Teoryang Hey you!- Ayon sa
linggwistang si Revesz, nagmula ang
wika sa mga tunog na nagbabadya ng
pagkakakilanlan (Ako!) at pagkakabilang
(Tayo!). Napapabulalas din tayo bilang
pagbabadya ng takot, galit o sakit
(Saklolo!). Tinatawag din itong teoryang
kontak.

•Teoryang Coo coo- Tinutukoy
nito sa mga tunog na nalilikha ng
mga sanggol na ginagaya ng
mga matatanda bilang
pagpapangalan sa mga bagay-
bagay sa paligid.

•Teoryang Babble Lucky- Ayon
sa teoryang ito, nagmula ang
wika sa mga walang kahulugang
bulalas ng mga tao na
nasuwertehang nakalikha at
iniugnay sa mga bagay-bagay sa
paligid.

•Teoryang Hocus Pocus- Ayon
kay Boree, ang pinanggalingan
ng wika ay tulad ng
pinanggalingan ng mga mahikal
o relihiyosong aspeto ng
pamumuhay ng ating mga

•Teoryang Eureka!- Ayon rin kay Boree, ang
ating mga ninuno ay may ideya ng pagtatakda
ng mga arbitraryong tunog upang ipakahulugan
sa mga tiyak na bagay. Nang nalikha ang mga
ideyang iyon, mabilis na iyong kumalat sa iba
pang tao at naging kalakaran sa pagpapangalan
ng mga bagay- bagay.

ANTAS NG WIKA
1. Pormal- ito ang salitang standard dahil
kinikilala, tinatanggap at ginagamit ng higit na
nakararami lalo ng mga nakapag-aral ng wika.
2. Impormal- ito ang mga salitang karaniwan,
palasak, pang-araw-araw na madalas nating
gamitin sa pakikipag-usap at
pakikipagtalastasan sa mga kakilala at kaibigan.

Pormal na wika
1. Pambansa- salitang karaniwang
ginagamit sa mga aklat
pangwika/pambalarila sa lahat ng mga
paaralan. Ginagamit ng pamahalaaan at
itinuturo sa mga paaralan.

Pampanitikan
- ito’y itinituring na nasa pinakamataas na antas ng pakikipag
talastasan. Nagtataglay ito ng katangiang maingat sa pag
papahayag. Ang ,ga salitang kabilang ngpamangtayang ito ay ang
mga sumusunod:
• Wasto at maayos na salita
Hal: Pasensya kana kung hindi ako nakadalo sa iyong kaarawan.
Marami kasi akong tinapos na proyekto na kailangang maispsa sa
itinakdang araw ng aking guro.
• Malalim na salita
Hal. “Nagulumihanan ako sa kanyang tinuran na labis na
ikinabagabag ng akingdamdamin.”

• Matalinghagang salita
Hal. “Kailangang maghigpit-higpit muna tayo ng
sinturon sapagkat napakahirap ng buhay ngayon”.
• Teknikal na salita –ito ay tumutukoy sa mga
terminolohiyang gamit sa isang particular na larangan
tulad ng Medisina, Parmasya, Computer Science atbp.
Hal. Ang abitaminosis (Avitaminosis) ay isang sakit na
sanhi ng kakulangan ng isa o mahigit pang bitamina.

Impormal
Lalawiganin- bokabularyong dayaletal. Gamitin sa
mga particular na pook o lalawiganin.
Kolokyal- ito’y mga pang-araw-araw na salita na
ginagamit sa mga pagkakataong impormal. Pagpapaikli
ng mga salita
Balbal- ito ay tinatawag na slang sa ingles. Sa mga
pangkat-pangkat nagmula ang mga ito upang ang mga
pangkat ay magkaroon ng sariling codes.

Lalawiganin
- ito ay salitang gamit ng isang particular na lugar o
tanging pook, nayon, o lalawigan. Tinatawag din itong
diyalekto.
• Hal.
• Bahay- Tagalog
• Bale- Kapampangan
• Walay- Maguindanaw

Kolokyal
itoy mga karaniwang salitang ginagamit sa araw-araw na pamumuhay
kabilang na rin dito ang mga salitang magaspang na nakasanayan nang
bigkasin lalo na kapag nagugulat, nagagalit, natutuwa, humanhanga, o
nagtutuksuhan atbp. Pagpapaikli ng mga salita
• Hal.
• “Mama, para, sa tabi lang po.” - (sa tuwing bababa sa pampasaherong
sasakyan)
• “Ayoko”- (sa tuwing magpapahayag ng pagtanggi)
• “Kamusta ka.”- (isang paraan ng pagbati)
• “Ay, bruha ! Ano ka ba naman, nakagugulat ka.”
• “Loko mo, magalit sa iyo yan”.

Balbal
• Ito ay itunuturing na nasa pinakamababang antas ng
pakikipag talastasan. Ang ganitong
salita ay kinilalang gamit ng mga taong kalye o ng mga
mababa at walang pinag aralan.
Hal.
• Dyahi- nakahihiya dedbol/dedo- patay
• Epal- makapal, mapapel syota- kasintahan
• Tsugi- napaalis

• Kabilang sa mga salitang balbal ay ang mga salita ng
kabaklaan o gay lingo na kung saan ang
grupo lamang nila ang nagkakaintindihan.
• Hal.
• Baboosh- paalam Charing- biro lang
• Chorvah- loko lang Chaka- pangit
• “Ganda ng lola mo”- tumutukoy sa babaeng kausap

KONSEPTONG PANGWIKA
•WIKANG PAMBANSA

Konseptong pangwika
Wikang Pambansa- Filipino ang wika ng
pilipinas
Ayon sa Merriam-Webster Dictionary, ang
wikang Pambansa ay tumutukoy sa isang wikang
ginagamit nang pasalita at pasulat ng mga
mamamayan ng isang bansa. Ito ang nag-iisang
ikang ginagamit batay sa kultura ng lipunan.

Filipino
De Jure- legal na naayon sa batas na Filipino ang
pambansang wika.
Artikulo XIV, Seksyon 6-9
Seksyon 6. Ang wikang Pambansa ng Pilipinas
ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat
payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na wika
sa pilipinas at sa iba pang wika.

De Facto- aktuwal na itong
ginagamit at tinatanggap ng
mayorya ng mamayang
Pilipino

KONSEPTONG PANGWIKA
•WIKANG PANTURO

Wikang Panturo
•Nakabatay sa pangkalahatang polisiya sa
wika at programa sa edukasyon ng isang
bansa, ang wikang panturo ay ang wikang
giinagamit na midyum o daluyan ng
pagtuturo at pagkatuto sa sistema ng
edukasyon.

KONSEPTONG PANGWIKA
•WIKANG OPISYAL

Wikang Opisyal
•Ang wikang itinatadhana ng
batas bilang wikang
gagamitin/ginagamit sa mga
opisyal na komunikasyon ng
gobyerno.

KONTITUSYONG 1987 (FILIPINO AT
INGLES BILANG OPISYAL NA WIKA NG
BANSA)
PROBISYONG PANGWIKA ARTIKULO XIV NG
KONSTITUSYON
SEKSYON 7- Ukol sa mga layunin ng komunikasyon
at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay
Filipino at hanggat’t walang itinatadhana ang batas,
Ingles.
SEKSYON8- Ang konstitusyong ito ay dapat ipahayag
sa Filipino at Ingles; at dapat isalin sa mga pangunahing
wikang panrehiyon.

BILINGGUWALISMO
Tumutukoy sa kakayahan ng isang taong
makapagsalita ng dalawang wika.

MULTILINGGUWALISMO
Tumutukoy sa kakayahan ng isang
indibidwal na makapagsalita at
makaunawa ng iba’t ibang wika.

Homogenous
Tumutukoy sa pagkakaroon
ng iisang anyo at katangian ng
wika.

Heterogenous
•Pagkakaiba-iba ng uri at
katangian ng isang wika.

BARAYTING PERMANENTE
Dayalekto- Ito ang barayting batay sa
pinanggalingang lugar, panahon, at katayuan sa
buhay ng isang tao.
Idyolek-Ito ang barayting kaugnay ng personal na
kakanyahan ng bawat indibiduwal na gumagamit
ng wika.

BARAYTING PANSAMANTALA
a. Register-Ito ang barayting bunga ng sitwasyon at
disiplina o larangang pinaggagamitan ng wika.
b. Istilo-Ito ang barayting batay sa bilang at katangian
ng kinakausap, at relasyon ng nagsasalita sa kinakausap
c. Midyum-Ito ang barayting batay sa pamamaraang
gamit sa komunikasyon, maaaring pasalita o pasulat

LINGGUWISTIKONG KOMUNIDAD
Tumutukoy sa isang grupo ng mga taong
gumagamit ng iisang barayti ng wika at
nagkakaunawaan sa mga ispesipikong
patakaran o mga alituntunin sa paggamit
ng wika.

UNANG WIKA
Unang wika Kadalasang tinatawag na
katutubong wika o sinusong wika (mother
tongue) ay ang wikang natutuhan at ginamit
ng isang tao simula pagkapanganak hanggang
sa panahon kung kalian lubos nang
naunawaan at nagagamit ng tao ang nasabing
wika.

IKALAWANG WIKA
•IKALAWANG WIKA Wikang
natutuhan at ginagamit ng isang
tao sa labas pa sa kanayang
unang wika.

Barasyon ng Wika
•Barayti -tumutukoy sa pagkakaroon ng
pagkakaiba-iba ng wika
1.Barayti ng wikang Ingles tulad ngAmerican
English, Canadian English,Australian
English,Chinglish
2.Barayti ng wikang Tagalog at Filipino tulad ng
Tagalog-Batangas; Tagalog-Bulacan; Tagalog-
Cavite; Filipino-Manila;Filipino-Cebuano; Filipino-
Tagalog.

Kahalagahan Ng Barayti Ng Wika
1. Napapaunlad ang wika sa pamamagitan ng pagdaragdag
ng mga salitang gagamitin sa
isang lipunan
2. Napaparami nito ang iba’t ibang katawagan ng isang salita
3. Natutulungan nito ang mga tao na makapamili ng mga
salitang gagamitin sa pinakaangkop na paraan
4. Napapalawak nito ang iskolarling pananaliksik pang wika.

Mga Uri at Halimbawa ng Barayti ng Wika
Dayalek-Ito ang pinakakaraniwang Barayti ng wikang
alam at tanggap sa bansang tulad ng Pilipinas. Dahil
ang Pilipinas ay isang arkipelago, nahahati sa mga pulo
ang kinaroroonan ng mga tao na dahilan din upang
makabuo ng kani-kanilang sistema ng pananalita. Ang
dayalek o dialect ay uri ng pagsasalita na nabubuo ayon
sa heograpikong kinabibilangan ng mga mamamayan.
Karaniwang ang pagtanggap sa wikang dayalek ay ayon
sa rehiyon, lalawigan, o bayan na kinaroroonan.

Halimbawa ng Dayalek:
Ang pangungusap na “Anong pangalan mo” ay
maaaring sabihin sa iba’t ibang dayalek.
Tagalog: Anong pangalan mo?
Kapampangan: Nanong lagyu mo?
Ilokano: Anya ti nagan mo?
Waray: Hino ang ngaran mo?
Bisaya: Unsa imu ngalan?

Mga Uri at Halimbawa ng Barayti ng
Wika
• Idyolek- Karaniwang naririnig ito sa mga sikat na personalidad
na nag-iiwan ng marka sa
• pagbitaw ng kanilang linya sa mga programa at pelikula nila.
• Halimbawa ng Idyolek:
• “Hindi kita tatantanan!” -Mike Enriquez
• “May tama ka!” -Kris Aquino
• “Walang himala!” -Nora Aunor
• “Lumipad ang aming team…” -Jessica Soho
• “Handa na ba kayo?” -Korina Sanchez

Wika
Sosyolek- Naipapangkat din ang mga tao ayon sa
kanilang personalidad, kasarian, at katayuang socio-
ekonomiko. Ang pagkakapangkat na ito ay
nagbubunga rin ng kanilang sariling paggamit at
pagbigkas ng mga salita na tinatawag na sosyolek o
sosyalek. Kadalasan ding umuusbong ang Barayting
ito ayon sa napapanahong uri ng pagsasalita tulad ng
bekimon at jejemon.

Halimbawa ng Sosyolek:
- Mga repa, nomo na. Walwal na! (Jeproks/ balbal)
- Si Yorme, maraming nahuli, mga etneb. (Salitang
kanto/ pinauso ni Mayor Isko Moreno)
- Eow pfouh? Muztah nah? (Jejemon)
- Echoserang frog ka. Chinorva mo akez. (Bekimon/
Gay Linggo)
- Anong chenes mo sa inispluk mo? (Bekimon/ Gay
Linggo)

Wika
Ekolek- Ang Barayting ekolek ay tumutukoy sa mga salita at wikang
ginagamit sa loob ng tahanan at kadalasang tumatatak sa mga bata. Ito
rin ay ang ginagamit sa pakikipag-usap araw-araw.
Halimbawa ng Ekolek:
- Mom, dad/ Nanay, tatay/ Mommy, daddy/ Ma, pa
- pamingganan/ platuhan/ lagayan ng kubyertos
- CR/ banyo/ kubeta/ palikuran
- itaas/ second floor
- mamam/ tubig

Wika
• Etnolek- Mayroon namang mga salitang likas at naging
pagkakakilanlan na ng mga pangkat etniko sa bansa. Ang tawag
sa Barayting nabuo nila ay etnolek.
• Halimbawa ng Etnolek:
• Adlaw – araw, umaga
• Bagnet – sitsarong gawa sa Iloko
• Vakuul – pantakip sa ulo ng mga taga-Batanes o Ivatan
• Palangga – mahal, iniirog, sinta
• Banas – mainit, maalinsangan, pagkayamot

Wika
• Creole- Kasama rin sa Barayti ng wika ang pagkakahalo ng wika o salita ng
mga indibidwal mula sa magkaibang lugar o bansa. Ang tawag dito ay
creole.
• Halimbawa ng Creole:
• Mga kataga at pangungusap sa wikang Chavacano
• “De donde lugar tu?” (Taga-saan ka?)
• “Adios!” (Paalam)
• “Buenos dias!” (Magandang umaga!)
• “Buenas noches.” (Magandang gabi.)
• “Mi nombre?” (Ang pangalan ko?)

Wika
Pidgin - Mayroon namang Barayti ng wika na walang pormal na estruktura.
Tinatawag na pidgin ang mga wikang ginagamit ng dalawang indibidwal mula sa
magkaibang bansa upang magkaintindihan. Maituturing na pinakatanyag na
halimbawa ng pidgin ay ang English carabao ng mga Pilipino o pagsasalita ng wikang
English nang hindi tuwid o hindi wasto. Isa ring halimbawa ay ang barok na Filipino
ng mga Chinese na naninirahan sa bansa.
Halimbawa ng Pidgin:
“You go there… sa ano… there in the banyo…” (English carabao)
“Ako benta mga prutas sa New Year para swerte.” (Chinese na sumusubok mag-
Filipino)
“What’s up, madrang piporrrr…” (Koreanong si Ryan Bang sa kaniyang programa)
“Ikaw bili sa kin daming tikoy…” (Chinese na sumusubok mag-Filipino)
“I am… you know!” (English carabao)

Wika
Register - May mga uri naman ng wikang
ginagamit lamang sa isang partikular o
espisyalaisadong domain. Ang Barayting ito ay
tinatawag na register. May tiyak na pakahulugan
ang mga salitang ginagamit dito na tanging ang
mga taong kabilang sa isang partikular na pangkat
lamang ang nakaiintindi o nakauunawa.

May tatlong uri ng dimensyon ang
Barayting
register.
- Field o larangan – ito ay tumutukoy sa larangan o kabuhayan ng taong gumagamit
nito. Masasabi ring ang ‘jargon’ ng mga larangan o field ay kasama sa dimensyong
ito
- Mode o modo – nababatid kung paano isinagawa ang komunikasyon
- Tenor – nakaayon naman ito sa relasyon ng mga gumagawa ng komunikasyon o
pag-uusap
Halimbawa ng Register:
ENT (ears, nose, and throat) – medical jargon
MSMEs (micro small medium enterprises) – business jargon
AWOL (absence without leave) – military jargon
Wer na u, dito na me? – paraan ng pagte-text ng mga Pilipino
Hu u? txtbak – paraan ng pagte-text ng mga Pilipino

•Lumikha ng sayaw na naghahambing
sa una at ikalawang wika sa
konseptong pangwika.
TikTok

1. Dayalek
• Ito ang barayti ng wika na ginagamit ng partikular na pangkat ng mga
tao mula sa isang partikular na lugar tulad ng lalawigan, rehiyon o bayan.
Maaaring gumamit ang mga tao ng isang wikang katulad ng sa iba pang
lugar subalit naiiba ang punto o tono, may magkaibang katawagan para sa
iisang kahulugan, iba ang gamit ng salita para sa bagay, o magkaiba ang
pagbuo ng mga pangungusap na siyang nagpapaiba sa dayalek ng lugar sa
iba pang lugar.
• Ang halimbawa ng dayalek ay ang pagsasalita ng Tagalog ng mga taga-
Batangas na naglalagay ng “e” sa dulo gaya ng “ala e.

2. Idyolek
•Ito ang sinasalita ng pangkat ng mga tao na mayroong
pansariling paraan ng pagsasalita ang bawat isa.
Napatunayan nito na hindi homogeneous ang wika
sapagkat may pagkakaiba ang paraan ng pagsasalita ng
isang tao sa iba pang tao. Ilan sa mga personalidad na
gumagamit ng idyolek ay sina Marc Logan, Noli De Catro,
Mike Enriquez at Kris Aquino

3. Sosyolek
• Ito ang barayti ng wikang nakabatay sa katayuan o antas
panlipunan o dimensyong sosyal ng mga taong gumagamit ng
wika. Kapansin-pansin ang mga tao na nagpapangkat-pangkat
batay sa ilang katangian tulad ng kalagayang panlipunan,
paniniwala, oportunidad, kasarian, edad at iba pa. Madali
nating malalaman ang pagkakaiba sa paraan ng pagsasalita ng
kabataan sa matatanda, ang mga nakapag-aral sa hindi
nakapag-aral at babae sa lalaki. Maihahanay sa sosyolek na
barayti ng wika ang gay lingo, conyospeak, jejemon, jargon.

4. Etnolek
•Ang salitang ito ay nagmula sa etniko at dayalek na
taglay nito ang mga salitang nagiging bahagi ng kanilang
pagkakakilanlan ng isang pangkat etniko. Halimbawa ay
ang salitang vakkul na ibig sabihin ay pantakip sa ulo
at ang salitang palangga na nangangahulugang mahal o
minamahal.

1. instrumental
•Tungkulin ng wikang ginagamit
sa pagtugon sa mga
pangangailangan. Nagagamit
ang tungkuling ito sa pakikiusap
o pag-uutos.

Mga Bigkas na ginaganap o performative
utterences
•Panghihikayat
•Pagmumungkahi
•Pag-uutos o pagpilit
•Pakikiusap
•pagpapahayag

halimbawa
Ang pagpilit mo sa iyong
kamag-aral na manood ng
concert ng gusto mong banda.
Ang paghingi mo ng
kapatawaran sa iyong kaibigan

Ang pagpapalabas ng palabas sa isang
commercial.

Gumawa ng pangungusap na Instrumental
•Magmungkahi sa
iyong mga kamag-
aral na nahihirapan
sa pagsagot ng
kanilang self-
learning modules.

2. Regulatori
•Tungkulin ng wikang ginagamit sa
pagkontrol o paggabay sa kilos o
asal ng ibang tao. Ito ang
pagsasabi kung ano ag dapat o
hindi dapat gawin.

Bigkas na ginaganap operformative
utterences
•Pagtatakda ng mga tuntunin
•Pagbibigay ng mga panuto
•Pagsang-ayon o pagtutol
•Pag-alalay sa kilos o gawa

halimbawa
Bawal manigarilyo dito. Panatilihin ang sosyal
distancing.

sitwasyon
•Magbigay ka ng
panuto sa iyong
kapatid para
marating niya ng
mabilis na
paraan ang
palengke.

•Tandaan at sundin mo ang mga
palatandaan ibinilin ko sayo. Liliko
ka sa unang kanto at mag-ingat ka
sa pagtawid.

ng tao sa pagtatatag,
pagpapanatili at pagpapatatag
ng relasyong sosyal sa kapwa.
3. Interaksyonal

halimbawa
Pagbati ng magandang umaga.
Pangangamusta sa mga kaibigan.

4. personal
•Ang tungkulin ng wikang
ginagamit sa pagpapahayag
ng sariling damdamin o
opinyon.

utterences
•Papagsulat ng diary
•Pagpapahayag ng tuwa,
paghanga, galit, pagkabalisa,
pagkayamot, at iba pa.

halimbawa
Pagsulat ng Journal.
Pagpost ng status sa social media account na
nagpapahayag ng sariling pananaw o opinion
hinggil sa isang usapin.

sitwasyon
•Masaya ka sa pagpapahintulot
IATF na makalabas na dahil sa
esensyal na Gawain ang mga
may edad na labing lima (15
pataas). Paano mo ito ipopost
bilang fb status?

5. heuristik
•Tungkulin ng wika na
ginagamit sa paghahanap
o paghingi ng
impormasyon

utterences
•Pagtatanong
•Paggawa ng hypothesis
•Pagtuklas
•Pag-eekperimento
•Pag-uulat
•pangangatwiran

halimbawa
Pagbabasa ng libro, pahayagan,
magazine
Panonood ng telebisyon.

6. impormatib
•Ginagamit sa
pagbibigay ng
impormasyon.

7. Imahinatibo
sa pagpapahayag ng
imahinasyon sa malikhaing
paraan.

Halimbawa
Malikhaing Pagsulat.
Malikhaing pagbigkas.

•Tukuyin ang gamit ng wika sa
mga sumusunod na
sitwasyon.

•A. Instrumental
•B. Regulatori
•C. Impormatibo
•D. Interaksyonal
•E. Personal
•F. Heuristiko
•G. Imahinatibo

•1. Pag-imbita sa
kasal ng iyong
kaibigan.
•2. Pagtuturo ng
aralin sa silid-
aralan.
A. Instrumental
B. Regulatori
C. Impormatibo
D. Interaksyonal
E. Personal
F. Heuristiko
G. Imahinatibo

a. Instrumental
B. Regulatori
C. Impormatibo
D. Interaksyonal
E. Personal
F. Heuristiko
G. Imahinatibo
3. Paskil na
babala sa kalye.
4. paglalagay
ng malaking
billboard

• 5. Pagpopost sa
social media ng
personal na
gawain at
nararamdaman.
• 6. pakikipanayam
sa mayor ng isang
lugar patungkol sa
ipapatupad na
community
guidelines.
a. Instrumental
B. Regulatori
C. Impormatibo
D. Interaksyonal
E. Personal
F. Heuristiko
G. Imahinatibo

•7.Pagsaliksik sa
hinggil sa
climate change
•8. Pagsali sa
mga spoken
poetry.
a. Instrumental
B. Regulatori
C. Impormatibo
D. Interaksyonal
E. Personal
F. Heuristiko
G. Imahinatibo

•9. Paglalagay ng
keep right sa mga
hagdanan
•10. Pangangamusta
sa iyong Tita
a. Instrumental
B. Regulatori
C. Impormatibo
D. Interaksyonal
E. Personal
F. Heuristiko
G. Imahinatibo

•1. Pag-imbita sa
kasal ng iyong
kaibigan.
•2. Pagtuturo ng
aralin sa silid-
aralan.
1. A. Instrumental
2. C. Impormatibo

3. Instrumental
4. Regulatori
3. Paskil na
babala sa kalye.
4. paglalagay
ng malaking
billboard

• 5. Pagpopost sa
social media ng
personal na
gawain at
nararamdaman.
• 6. pakikipanayam
sa mayor ng isang
lugar patungkol sa
ipapatupad na
community
guidelines.
5. E. Personal
6. F. Heuristiko

•7.Pagsaliksik sa
hinggil sa
climate change
•8. Pagsali sa
mga spoken
poetry.
7. F. Heuristiko
8. G. Imahinatibo

•9. Paglalagay ng
keep right sa mga
hagdanan
•10. Pangangamusta
sa iyong Tita
9. B. Regulatori
10. D. Interaksyonal

kasunduan
•Pumili ng isang gamit ng wika na ating tinalakay.
Gawan ito ng maiksing video presentasyon gamit
ang iyong cellphone. Tiyakin na matukoy at
maipaliwanag ang mga performative utterences sa
sitwasyong inyong gagawin.

Kasaysayan ng pag-unlad ng
wikang pambansa

•Ang Pilipinas ay may
pinakamaraming dayalekto. Sa
mahigit na pitong libong pulo
mayroon tayo, higit sa apat na
raang iba’t ibang dayalekto o
wikain ang ginagamit.

•Kung hindi tumagal nang mahigit
na 330 ang pagkakaalipin may
malawak na wikang nauunawaan at
ginagamit ng nakararaming Pilipino.

Mga batas, kautusan, proklama
o kautusan sa wikang pambansa

1935 saligang batas ng pilipinas (Seksyon 3,
Artikulo XIV)
•Sa Saligang Batas ng Pilipinas, nagtadhana
ng tungkol sa wikang Pambansa: “ Ang
kongreso ay gagawa ng mga hakbag tungo
sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang
wikang Pambansa na batay sa isa sa mga
umiiral na katutubong wika.”

Oktubre 27, 1936
•Oktubre 27, 1936 Itinagubilin ng Pang. Manuel L.
Quezon sa kanyang mensahe sa Asemblea
Nasyonal ang paglikha ng isang Surian ng
Wikang Pambansa na gagawa ng isang pag-aaral
ng ga wikang katutubo sa Pilipinas, sa layuning
makapagpaunlad at makapagpatibay ng isang
wikang panlahat na batay sa isang wikang
umiiral.

Nobyembre 13, 1936
•Nobyembre 13, 1936 Pinagtibay ng
Batasang Pambansa ang Batas Komonwelt
Blg. 184 na lumikha ng isang Surian ng
wikang Pambansa at itinatakda ang mga
kapangyarihan at tungkulin niyon.

Tungkulin ng Surian ng Wikang Pambansa
• Tungkulin ng Surian ng Wikang Pambansa
• 1. Pag-aaral ng mga pangunahing wika na ginagamit ng may kalahating
milyong Pilipino man lamang;
• 2. Paggawa ng Paghahambing at pag-aaral ng talasalitaan ng mga
pangunahing dayalekto;
• 3. Pagsuri at pagtiyak sa ponetika at ortograpiyang Pilipino;
• 4. Pagpili ng katutubong wika na siyang magiging batayan ng wikang
Pambansa na dapat umaayon sa
• A. Ang pinakamaunlad at mayaman sa panitikan
• B. Ang wikang tinatanggap at ginagamit ng pinakamaraming Pilipino.

Enero 12, 1937
•Enero 12, 1937 Hinirang ni Pang. Manuel L.
Quezon ang mga kagawad na bubuo ng
urian ng Wikang Pambansa alinsund sa
tadhana ng Seksyon1, Batas Komonwelt
Blg. 184, sa pagkakasusog ng batas
komonwelt Blg. 333.

Mga Hinirang na kagawad
• Mga Hinirang na kagawad
• Jaime C. Veyra- Visayang Samar
• Cecilio Lopez- Tagalog(Pangulo)
• Santiago A. Fonacier- Ilokano(Kalihim at Punong Tagapagpaganap)
• Mga Kagawad
• Filemon Sotto – Visayang Cebu
• Felix Salas-Rodriguez- Visayang Hiligaynon
• Casimiro F. Perfecto – Bikol
• Hadji Butu- Muslim

Hunyo 18, 1937
•Pinagtibay ang Batas ng Komonwelt
Blg. 333 na nagsususog sa ilang
seksyon ng Batas ng Komonwelt Blg.
184

Nobyembre 9, 1937
•Alinsunod sa tadhana ng batas komonwelt Blg.
184, ang surian ng Wikang Pambansa ay
nagpatibay ng isang resolusyon na roo’y
ipinahahayag na ang Tagalog ay siyang halos
lubos na nakatutugon sa mga hinihingi ng Batas
ng Komonwelt Blg. 184, kayat itinagubilin niyon
sa Pangulo ng Pilipinas na iyon ay patibayin
bilang saligan ng wikang Pambansa.

Disyembre 30, 1937
•Bilang pag-alinsunod sa tadhana ng Bats ng
komonwelt Blg. 184, sa pamamagitan ng
kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 ay
ipinahayag ng Pang. Quezon ang Wikang
Pambansa ng Pilipinas na batay sa Tagalog.

Abril 1, 1940
• Sa pamamagitan ng kautusang Tagapagpaganap Blg.
263 ay binigyang-pahintulot ang pagpapalimbag ng
isang Diksyunaryo at isang Gramatika ng Wikang
Pambansa, at Itinakdang mula sa Hunyo 19, 1940 ay
pasisimulan anng ituro ang wikang Pambansa ng
Pilipinas sa lahat ng paaralang-bayan at pribado sa
buong bansa.

ABRIL 12, 1940
•Pinalabas ng kalihim Jorge Bocobo ng
pagtuturong Pambayan ang isang Kautusang
Pangkagawaran; ito’y sinundan ng isang sirkular
(Blg. 26 serye 1940) ng Patnugot ng Edukasyon
Celedonio Salvador. Ang pagtuturo ng wikang
Pambansa ay sinimulan muna sa matas at
paaralang normal.

Hunyo 7, 1940
•Pinagtibay ang batas ng komonwelt Blg.
570, na nagtatadhana, bukod sa iba pa,
na ang Pambansang Wika ay magiging
isa na sa mga wikang opisyal ng Pilipinas
simula sa Hulyo 4, 1940.

Marso 26, 1954
•Nilagdaan ng Pangulong ramon Magsaysay ang
Proklama Blg. 186 na nagsusog sa Proklama blg.
12, serye ng 1954, na sa pamamagitam nito’y
inililipay ang panahon ng pagdiriwang ng lingo
ng wikang Pambansa taon-taon simula sa ika-13
hanggang ika-19 ng Agosto. Nakapaloob sa
panahong saklaw ang pagdiriwang ng kaarawan
ni Quezon (Agosto 19)

Agosto 13, 1959
•Pinalabas ng Kalihim Jose E. Romero ng
Kagawaran ng Edukasyon ang Kautusang
Pangkagawaran Blg. 7, nanagsasaad na
kalian ma’y tutukuyin ang Wikang
Pambansa, ang salitang PILIPINO ay siyang
gagamitin.

Oktubre 24, 1967
•Nagglagda ang pangulong Marcos ng
isang Kautusang Tagapagpaganap Blg.
96, na nagtatadhanang ang lahat ng
gusali, edipisyo at tanggapan ng
pamahalaan ay papangalanan na sa
Pilipino.

Marso 27, 1968
• Pinalabas ng kalihim Tagapagpaganap Rafael M. Salas ang
Memorandum Sirkular blg. 172 na nagbibigay-diin sa
pagpapairal ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96, at
bilang karagdagan ay iniatas din na ang mga letterhead ng
mga kagawaran, tanggapan at mga sangay ng pamahalaan
ay nararapat na nasusulat sa Pilipino, Kalakip ang
kaukulang teksto sa Ingles. Iniatas din na ang pormularyo
ng panunumpa sa tungkulin ng mga pinuno at emleyado
ng pamahalaan ay sa Pilipino gagawin.

Agosto 5, 1968
•Pinalabas ang Memorandum Sirkular Blg.
199 na nilagdaan ni Kalihim
Tagapagpaganap Rafael M. salas na
nanawagan sa mga pinuno at empleyado ng
pamahalaan na umalo sa mga seminar sa
Pilipino na idaraos ng Surian ng Wikang
Pambansa sa lahat ng purok pangwika.

Agosto 6, 1968
•Ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187 ay
nilagdaan ng Pangulo na nag-aatas sa lahat ng
kagawaran, kawanihan, tanggapan at iba pang
sangay ng pamahalaan na gamitin ang wikang
Pilipino hanggat maari sa Linggo ng Wikang
Pambansa at pagkaraan nito, sa lahat ng opisyal
na komunikasyon at transaksyon ng pamahalaan.

Agosto 7, 1969
• Ang Memorandum Blg. 277 ay pinalabas ni Kalihim
Tagapagpagganap Ernesto M. Maceda na bumabago sa
Memorandum sirkular Blg. 199 na nananawagan sa mga
pinuno at empleyado ng pamahalaan na dumalo sa mga
seminar sa Pilipino na idaraos ng Surian ng Wikang
Pambansa sa lahat ng purok pangwika hanggang sa ang lahat
ng pook ay masaklaw ng kilusang pangkapuluan sa
pagpapalaganap ng Wikag Pambansa.

Agosto 17, 1970
•Pinalabas ni Kalihim Tagapagpaganp Alejandro
Melchor ang Memorandum Sirkular Blg. 384 na
nagtatalaga komunikasyon sa Pilipino sa lahatng
departamento, kawaniha, tanggapan at iba pang
sangay ng pamahalaan, kabilang ang mga
korporasyong ari o kontrolado ng pamahalaan.

Marso 4, 1971
•Pinalabas ng Kalihim Tagpagpaganap Alejandro
Melchor ang Memorandum Sirkular Blg. 443 na
hinihiling sa lahat ng tanggapan ng pamahalaan
na magdaos ng palatuntunan sa alaala ng ika-
183 anibersaryo ng kapanganakan ni Francisco
(Balagtas) Baltazar sa Abril 2, 1971.

Marso 16, 1971
•Nilagdaan ni Pang. Ferdinand E. Marcos ang
kautusang Tagpagpaganap Blg. 304 na
nagpapanauli sa Surian ng Wikang
Pambansa at nililiwanag ang kanyang mga
kapangyarihan at tungkulin

Kapangyarihan, tungkulin at Gawain ng Surian
ng Wikang pambansa
•1. Maghayag ng mga kinakailangang panuntunan
at mga alintuntunin, na alinsunod sa mga
pamantayang umiiral at tumutugon sa mga
pinakabagong kaunlaran sa agham ng
lingguwistika tungo sa pagpapalawak at
pagpapalakas ng Wikang Pambansa.

ng Wikang pambansa
•2. Ialinsbay sa panahon ang gramatika ng Wikang
Pambbansa.
•3. Magpanukal ng diksyonaryo, tesauro,
ensaklopidya o ano mang kasangkapang
lingguwistik ayon sa mga pinakabagong
leksikograpiya, pilosopiya at pagkatha ng
ensayklopidya.

ng Wikang pambansa
• 5. Pah-aralan at pagpasyahan ang mga pangunahing
isyung may kinalaman sa Wikang Pambansa
• 6. Magpanukala ng ma patakarang naglalayon ng
maramihang produskyon ng mga aklat, pamphlet at
katulad ding babasahin sa Wikang Pambansa sa uri at
obrang, orihinal;at
• 7. Isagawa ang iba pang kaugnay ng Gawain.

Hulyo 29, 1971
•Itinadhana ng Memorandum Sirkular Blg. 488 na
humihiling sa lahat ng tanggapan ng pamahalaan
na magdaos ng palatuntunan sa pagdiriwang ng
Linggo ng wikang Pambansa, Agosto 13-19.

Disyembre 1, 1971
• Nilagdaan ni Pang. Marcos ang kautusang Panlahat
Blg. 17 , na annag-uutos na limbagin sa Pilipino at
Ingles sa Official gazette at gayon din sa mga
pahayagang may malawak na Sirkulasyon bago idaos
ang plebisito para sa ratipikasyon ng Saligang batas,
Enero 5, 1973.

Disyembre 1972
•Nag-atas ang Pang. Ferdinand Marcos sa
Surian ng Wikang Pambansa na ang
Saligang Batas ay Isalin sa mga wikang
sinasalita ng may limampung libong
mamayan, alinsunod sa probisyon ng
saligang batas (Artikulo XV, Seksyon 3)

1973 saligang batas , Artikulo XV, Seksyon 3,
ganito ang sinabi
• Ang saligang-batas na ito ay dapat ipahayag sa ingles at Pilipino, ang
dapat na mga Wikang Opisyal, at isalin sa bawat dayalektong
sinasalita ng mahigit sa limampung libong taong-bayan, at sa Kastila
at Arabik. Sakaling may hidwaan, ang tekstong Ingles ang mananaig.
• Ang pambansang Asamblea ay dapat gumawa ng mga hakbang tungo
sa pagpapaunlad at pormal na adapsyon ng panlahat na Wikang
Pambansa na makikilalang Filipino.

1974 Hunyo 19
• Nilagdaan ni Kalihim Juan L. Manuel ng Edukasyon at
kultura ang Kautusang Pangkagawaran Blg. 25 na
nagtatadhana ng mga panuntunan sa pagpapatupad
ng patakarang edukasyong bilingguwal sa mga
paaralan na magsisimula sa taong-aralan 1974-1975.
Ang kautsang ito ay alinsunod sa mga tadana ng
Saligang-Batas ng 1972.

Hulyo 21, 1978
•Nilagdaan ng Ministro ng Edukasyon
atkultura Juan l. Manuel ang kautusang
Pangministri Blg. 22 na naguutos na isama
ang Pilipino sa lahat ng kurikulum na
pnadalubhasang antas.

Agosto 12, 1986
•Nilagdaan ni Panguoong Corazon C.
Aquino ang Proklamasyon Blg. 19 na
kumikilala sa Wikang Pambansa na
gumagawa ng napakahalagang papel sa
himagsikang pinasiklab ng
Kapangyarihang Bayan na nagbunsod sa
bagong pamahalaan.

Pebrero 2, 1987
•Sek. 6. Ang wikang Pambansa ng
Pilipinas ay Filipino. Samatalang
Nililinang, it ay dapat payabungin at
pagyamanin pa salig sa umiiral na wika
sa Pilinas at iba pang mga wika.

Seksyon 7
•Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at
pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng
pilipinas ay Filipino at hanggat walang
ibang itinatadhana ang batas , Ingles.

Sekyon 8
•Ang Konstistusyong ito ay dapat
ipahayag sa filipino at ingles at
dapat isalin sa mga pangunahing
wikang panrelihiyon, arabik at
kastila.

Seksyon 9
• Dapat magtatag ang kongreso ng isang komisyon ng
wikang Pambansa na binubuo ng mga kinatawan ng
ia’t ibang mga rehiyon at mga disiplina na
magsasagawa, mag-uugnay at magtataguyod ng mga
pananaliksik sa Filipino at iba pang ma wika para sa
kanilang pagpapaunlad, pagpapalaganap at
pagpapanatili.

Resoluyong 96-1 ng komisyon sa wikang
Filipino
•Ang Filipino ay ang katutubong wika na ginagamit sa
buong Pilipinas bilang wika ng Komunikasyon ng mga
etnikong grupo. Katulad ng iba pang wikang buhay, ang
Filipino ay dumaraan sa proseso ng paglinang sa
pamamagitan ng mga panghihiram sa mga wika sa
Pilipias at mga di-katutubong wika at ebolusyong ng
iba’t ibang barayti ng wika para sa iba’t bang saligang
sosyal, at para sa mga pksa ng talakayan at iskolarling
pagpapahayag.

Agosto 25, 1988
• Nilagdaan ng Pang. Corazon C. Aquino ang kautusang
tagapagpaganap Blg. 335 na nagtatagubilin sa lahat ng
departamento, kawanihan, tanggapan, ahensya at
kaparaanan ng pamahalaan na gumawa ng mga
kinakailangang hakbang para sa paggamit ng wikang
Filipino sa mga opisyal na transaksyon, komunikasyon
at Korespondensya.

Magsaliksik hinggil sa paksang itatakda sa
inyo at sumulat ng sanaysay hinggil doon.
• 1. Ang Sitwasyong Pangwika sa Panahon ng kastila
• 2. Ang Sitwasyong Pangwika sa Panahon ng Rebolusyong Pilipino
• 3. Ang Sitwasyong Pangwika sa Panahon ng Amerikano
• 4. Ang Sitwasyong Pangwika sa Panahon ng hapon
• 5. Ang Sitwayong pangwika sa Panahon ng Pagsasarili
• 6. Ang Sitwasyong Pangwika sa Panahon ng Bagong Republika hanggang
sa Kasalukuyan

•Gawan ng Video
documentary ang itinakda sa
inyong paksa. Gamiting gabay
ang isinulat ninyong
sanaysay.

Mga sitwasyong Pangwika sa
Pilipinas

“Kung ano ang wika mo, iyon ang
pagkatao mo… Sa larangang Pambansa ang
karanasan at kaalaman ng gumagamit na
bayan”.
-VIRGILIO S. ALMARIO

Mga sitwasyong pangwika sa pilipinas
•Malaking hamon sa pambansang wika
ng Pilipinas.
•Sari-sari ang kinaharap sa gitna ng
pagbabago ng panahon at
modernisasyon ng lipunan.

•Ang mayamang kultura,
kasaysayan at makulay
na politika sa bansa ang
nagbubunsod ng
pagbabago sa sitwasyon
ng polisiyang pangwika
sa edukasyon at iba pang
aspekto ng lipunan.

Multilingguwal at multi
kulturalang pilipinas

pilipinas
•Multilingguwal at
multicultural ang pilipinas

•Arkipelago ang ating bansa kung
kaya’t ang katangiang
heograpikal nito ang nagdudulot
ng pagkakaiba-iba ng wika at
kultura

•Mahigpit na magkaugnay ang
wika at kultura kung kaya’t
nasasalamin sa wika ang ano
mang katangiang pisikal at
kultural ng bansa.

Mcfarland 2004
•May lagpas isang daang
(100) magkakaibang wika
ang Pilipinas.

Nolasco 2008
•Mayrong humigit kumulang 170
iba’t ibang wika sa iba’t ibang
pulo ng pilipinas

Nolasco 2008 batay sa sensus (2000)
•Tagalog- 21.5 milyon Cebuano -18.5 milyon
Ilocano- 7.7 milyon Hiligaynon- 6.9 milyon
Bicol- 4.5 milyon Waray- 3.1milyon
Kapampangan- 2.3 milyon Pangasinan- 1.5 milyon
Kinaray-a- 1.3 milyon Tausug- 1 milyon
Maranao- 1 milyon Maguindanao- 1 milyon

filipino
•Lingua Franca ng Bansa. Pinapakita na
65 milyon mula sa kabuuang 76 milyong
mga Pilipino o 85.5 % ng kabuuang
populasyon ay may kakayahang
magsalita ng pambansang wika
(Gonzales 1998)

Pangunahing ikalawang wika
•Ayon sa isang sarbey na isinagawa
ng Social Weather Station (sa
Gonzales, 1998) noong 1994, 74%
ang nagsabing nakaiintindi ng
wikang Ingles kapag kinakausap sila
gamit ito.

•Sa kabila ng pagkakaroon ng
pambansang wika ng Pilipinas,
nananatiling makapangyarihang wika
ang Ingles sa ating lipunan.

Ayon sa social weather station noong
2008(Nolasco, 2008)
• 76%-pilipinong nasa sapat na gulang ang nagsabing
nakauunawa at nakapagsasalita sila ng ingles
• 75%- nakapagbabasa sila sa wikang ingles
• 61%- nagsabing nakapagsusulat sila sa wiakng ingles
• 38% ang nagsabing nag-iisip sila gamit ang wikang
ingles.

•Bilang pinakamakapangyarihang
wika ng mundo, patuloy ang
wikang Ingles bilang Wikang
panturo sa iba’t ibang bahagi ng
daigdig.

•Maraming Pilipino ang nanatiling
naiimpluwensyahan at gumagamit ng
wikang Ingles sa iba’t ibang antas sa
kabila ng pagkakaroon ng pambansang
wika ng Pilipinas.

•Kasama sa opisyal na wika ang
Ingles at bagama’t Filipino ang
pambansang wika, ingles pa rin ang
mas ginagamit sa Sistema ng
edukasyon at print media.

Wikang global ang wikang
filipino

•Ang kalagayang pang-ekonomiya sa
bansa ang nagtutulak sa mga Pilipinong
magtrabaho sa ibang bansa at maging
Overseas filipino Workers (OFW)

•Ilan sa mga mauunlad na Departamento
ng Filipino at mga kaugnay na programa
ang matatagpuan sa University of
Hawaii-Manoa at Philippines Studies
Program sa Osaka University sa Japan.

Wikang Filipino sa social
media

•Binago ng social media ang
pamamaraan ng pamumuhay
ng milyon-milyong Pilipino.

•Porma ng Komunikasyon, hindi
rin maitatwa na simbolo ng
panlipunang istattus ang access
sa internet.

Pilipinas
•Tinaguriang Social
Media Capital of the
World.

Performance task
• Hatiin ang klase sa 4 na pangkat.
• Manood ng Pelikula
• 1. Itala ang ilang mahahalagang terminong ginagamit sa inyong
pinakinggan/binasa/pinanood.
• 2. Tukuyin ang iba’t ibang barayti at rehistro ng wikang ginagamit sa
inyong pinakinggan/binasa/pinanood. Ipaliwanag ang inyong sagot
• 3. Tukuyin ang iba’t ibang paggamit ng wika sa inyong
pinakinggan/binasa/pinanood. Ipaliwanag.
• 4. Suriin ang lumutang na kultural na katangian ng lipunang Pilipino sa
inyong pinakinggan/binasa/pinanod. Ipaliwanag kung paano iyon
napalutang

Kasaysayan ng Wika sa Iba’t
ibang Panahon

Panahon ng Espanyol
• Ang isinasaalang-alang na ang unang pananakop ng
mga Espanyol sa ating kapuluan ay ang pananatili rito
ni Miguel Lopez De Legaspi noong 1565.

PANAHON NG ESPANYOL
Miguel Lopez De Legaspi -kauna-unahang Espanyol na
gobernador-heneral sa Pilipinas.
Kalaunan napasailalim naman ang kapuluan sa pamumuno ni
Villalobos na nagbigay ng ngalang Felipinas bilang parangal sa
Haring Felipe II na naunang namuno noong panahong iyon.
Naging Filipinas ang Felipinas dahil sa maling pagbigkas ng
mga tao rito.

• Ayon sa mga Espanyol, nasa kalagayang barbariko, di-
sibilisado o pagano ang mga katutubo noon. Itinuro
nila ang Kristiyanismo sa mga katutubo upang maging
sibilisado diumano ang mga ito.

• Naniniwala ang mga Espanyol noong mga panahong iyon na
mabisa ang paggamit ng katutubong wika sa
pagpapatahimik sa mamamayan kaysa sa libong sundalong
Espanyol. Hinati-hati sa apat na ordeng misyonerong
Espanyol ang pamayanan kaya’t ito’y nagkaroon ng malaking
epekto sa pakikipagtalastasan ng mga katutubo.

•Upang mas maging epektibo ang
pagpapalaganap ng Kristiyanismo, ang mga
misyonerong Espanyol ay nag-aral ng wikang
katutubo upang madaling matutunan ang wika
ng isang rehiyon kaysa sa ituro sa lahat ang
wikang Espanyol.

• Mas magiging kapani-paniwala kung ang mismong
banyaga ang nagsasalita ng wikang katutubo. Dahil
dito, ang mga prayle ay nagsulat ng mga diksyunaryo
at aklat-panggramatika, katekismo at mga
kumpensyonal para mas mapabilis ang pagkatuto nila
ng katutubong wika.

• Sa panahong ding ito napalitan ang “alibata” ng alpabetong
Romano na binubuo ng 29 na titik.
• A, B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L, LL, M, N, Ñ, O, P, Q, R, RR, S, T,
U, V, W, X, Y,Z

• Sa panahon ng pananakop ng mga Espanyol sumibol ang
mga Propagandista. Ito ang panahon kung saan namulat ang
makabayang damdamin ng mga Pilipino. Sa pamumuno
nina Jose P. Rizal, Marcelo H. Del Pilar, Antonio Luna, at
Graciano Lopez Jaena, ginamit ang wikang Tagalog sa
pagsulat sa mga pahayagan ng mga akdang pampanitikan.

•Nang sakupin ng Amerikano ang Pilipinas, sa
simula ay dalawa ang wikang ginagamit ng mga
bagong mananakop sa mga kautusan at
proklamasyong Ingles at Espanyol. Sa kalaunan
napalitan ng Ingles ang Espanyol bilang wikang
opisyal.

•Dumami ang natutong bumasa at magsulat
sa wikang Ingles dahil ito ang naging
wikang panturo sa rekomendasyon ni
Komisyong Schurman noong Marso 4, 1899
habang pantulong naman ang wikang
rehiyonal.

•Marso 24, 1934, pinagtibay ni Franklin
Roosevelt ang Batas Tydings McDuffie na
nagtatadhanang pagkalooban ng kalayaan
ang Pilipinas matapos ang 10 taong pag-
aaral ng Pamahalaang Komonwelt.

Panahon ng
Komonwelt/Malasariling
Pamahalaan

•Masasabing may puwang na
sa pamahalaan ang pagtukoy
ng wikang pambansa.

•Saligang Batas 1935 (Artikulo XIV, Sek.3) na:
• Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo
sa pagkakaroon ng isang wikang pambansa na
ibabatay sa isa sa mga umiiral na katutubong
wika. Hangga’t itinatadhana ng batas, ang Ingles
at Espanyol ay patuloy na magiging wikang
opisyal.

• Sa panahon ding ito nabuo ang Surian ng Wikang
Pambansa (SWP) sa pamamagitan ng Batas
Komonwelt Blg. 184. At bilang tugon, humirang si
Pang. Quezon ng mga kagawad na bubuo sa SWP.
Batay sa isinagawang pag-aaral inirekomenda ng
lupon ng SWP na ibatay sa Tagalog ang wikang
pambansa at inaprubahan ito.

•Gayundin, sa panahong ito, ipinasok na
rin sa mga kurikulum ang pagtuturo ng
wikang pambansa.

•Nang lumunsad sa dalampasigan ng Pilipinas ang
mga Hapon noong 1942, nabuo ang isang
grupong tinatawag na “purista” Sila ang
nagnanais na gawing Tagalog na mismo ang
maging wikang pambansa at hindi na batayan
lamang.

•Ayon kay Prof. Leopoldo Yabes, ang
pangangasiwa ng Hapon ang nag-utos
na baguhin ang probisyon sa
konstitusyon at gawing Tagalog ang
pambansang wika.

•Sa layunin ng mga Hapon na burahin sa
mga Pilipino ang anumang kaisipang
pang-Amerika at mawala ang
impluwensya ng mga ito kaya Tagalog
ang kanilang itinaguyod.

Nang panahong iyon, Niponggo at Tagalog
ang naging opisyal na mga wika. Sa panahong
ito namulaklak ang Panitikang Tagalog
sapagkat maraming manunulat sa Ingles ang
gumamit ng Tagalog sa kanilang tula,
maikling kuwento, nobela at iba pa.

Panahon ng 1987 hanggang
sa Kasalukuyan

•Sa panahong ito, pinagtibay ang bagong
Konstitusyon ng Pilipinas. Mula sa dating
katawagang Pilipino ay naging Filipino ang
Wikang Pambansa.

Ayon sa Saligang Batas ng 1987, Sek. 7:
•Ukol sa layunin ng komunikasyon at pagtuturo,
ang wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at
hangga’t walang itinatadhana ang batas, Ingles.
Ang mga wikang panrehiyon ay pantulong na
mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbi
na pantulong na mga wikang panturo roon.
Dapat ay itaguyod ng kusa at opsyonal ang
Kastila at Arabic.

• Noong Enero 30, 1987, nagpalabas ng Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 112 si Pangulong Corazon
Aquino, Ipinailalim ang Surian ng Wikang Pambansa sa
Kagawaran ng Edukasyon, Kultura, at Isports. Binago
rin ang pangalan ng ahensiya bilang Linangan ng mga
Wika ng Pilipinas o Institute of Languages.

•Marso 19, 1990, bisa ng Kautusang
Pangkagawaran Blg. 21, pinalabas ni Kalihim
Isidro Cariño ng DECS na na gamitin ang Filipino
sa pagbigkas ng panunumpa sa katapatan ng
Saligang Batas at sa bayan.

• Agosto 14, 1991 naman, ang Republic Act Blg. 7104 ay
nilagdaan ni Pangulong Corazon Aquino bilang
pagsunod sa itinatadhana ng Konstitusyon. Nakasaad
din na ang dating Linangan ng mga Wika sa Pilipinas
ay tatawaging Komisyon sa Wikang Filipino at
ipaiilalim sa Tanggapan ng Pangulo ng Pilipinas.

• Noong 2001, tungo sa mabilis na istandardisasyon at
intelektwalisasyon ng wikang Filipino, ipinalabas ng
Komisyon ng Wikang Filipino ang 2001 na Revisyon sa
Alpabeto at Patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino
(Kautusang Pangkagawaran blg. 45). Walang naganap na
pagbabago sa mga alpabeto ngunit may mga tuntuning
binago hinggil sa paggamit ng walong (8) dagdag na letra.

Ilang Batas, Kautusan,
Proklamasyong Pinairal sa
Pagpapaunlad ng Wikang
Pambansa: Tagalog/Pilipino/
Filipino

•● Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134
(1937)- ipinahayag na ang Tagalog ang
siyang maging batayan ng wikang
pambansa sa Pilipinas

• ● Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 (Abril 1, 1940)-
isinaad ang pagpapalimbag ng “A Tagalog-English
Vocabulary” at “Ang Balarila ng Wikang Pambansa”.
Inihayag din ang pagtuturo ng wikang pambansa
(Tagalog) sa mga paaralang pampubliko at pribado
simula Hunyo 19, 1940.

•● Batas ng Komonwelt Blg. 570-
Ipinahayag na isa sa wikang opisyal ang
wikang pambansa (Tagalog) simula
Hulyo 4, 1946.

•● Proklamasyon Blg. 12- Ipinalabas noong Marso
26, 1954 ni Pangulong. Ramon Magsaysay ang
pagkakaroon ng pagdiriwang ng Linggo ng Wika
mula Marso 29- Abril 4 (kapanganakan ni
Franciso Balagtas.)

•● Proklamasyon Blg. 186 (1955)-
Inilahad ang paglilipat ng
pagdiriwang ng Linggo ng Wika sa
Agosto 13-19 (kapanganakan ni
Manuel L. Quezon).

•Kautusang Pangkagawaran Blg.7- Ipinalabas
noong Agosto 13, 1959 ng noo`y Kalihim ng
Kagawaran ng Edukasyon na si Jose E.
Romero na nag-atas na tawagin ang wikang
pambansa na Pilipino.

•Kautusang Tagapagpaganap Blg. 60 (1960) –
nilagdaan ng Pangulong Diosdado
Macapagal na nag-uutos na awitin ang
Pambansang Awit sa titik nitong Pilipino.

•Kautusang Pangkagawaran Blg. 24 (1962) –
Nilagdaan ni Kalihim Alejandro Roces at nag-
utos na simulan sa taong-aralan 1963-1964
ang mga sertipiko at diploma ng magtatapos
ay ipalimbag sa Wikang Pilipino.

•Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96
(1967) – nilagdaan ng Pangulong Marcos
at nagtadhana na ang lahat ng edipisyo,
gusali at tanggapan ng pamahalaan ay
pangalanan sa Pilipino

• Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187 (1969) – nilagdaan ng
Pangulong Marcos at nag-utos sa lahat ng kagawaran,
kawanihan at tanggapan at iba pang sangay ng pamahalaan
na gamitin ang Wikang Filipino hangga’t maaari sa Linggo ng
Wikang Pambansa at pagkaraan man nito sa lahat ng opisyal
na komunikasyon at transaksyon.

Nilagdaan ni Kalihim Juan Manuel na itinagubilin
sa mga guro ang mga bagong tuntunin sa
Ortograpiyang Pilipino ang pagpapairal ng
Edukasyong Bilinggwal sa mga paaralan simula sa
taong panuruan 1974-9175.

Paggamit ng katagang Filipino sa pagtukoy sa
wikang pambansa ng Pilipinas. Nilagdaan ni
Kalihim Lourdes Quisumbing ng Kagawaran ng
Edukasyon, Kultura at Isports.

•Saligang-Batas ng 1987, Artikulo XIV, Seksyon 6-
Itinalaga na Filipino ang wikang pambansa ng
Pilipinas. “Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay
Filipino. Samantalang nililinang ito ay dapat na
payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na
wika sa Pilipinas at iba pang mga wika.

•Kautusang Pangkagawaran Blg. 52
(1987)- Panuntunan ng
implementasyon ng patakaran sa
Edukasyong Bilinggwal 1987.

•Proklamasyon Blg. 1041 (1997) –
Nilagdaan at ipinalabas ni Pangulong
Fidel V. Ramos na nagtakda na ang
buwan ng Agosto, ang Buwan ng Wikang
Pambansa

Pagtalakay ng Iba’t ibang
Indibidwal Ukol sa Wikang
Pambansa

SANAYSAY
•Katulad ng ibang anyo ng panitikan, ang
sanaysay ay may uri rin. Ito ay ang pormal at
impormal. Ito ay nagpapahayag ng kuro-kuro ng
may akda hinggil sa isang bagay.

• Naghahatid din ito ng mahahalagang kaalaman o
impormasyon, kaisipang makaagham, at lohikal na
pagkakasunod-sunod ng mga ideya. Maingat na
pinipili ang mga salita at maanyo ang pagkakasulat.
Maaari itong maging makahulugan, matalinhaga at
matayutay. Ang tono ng pormal na sanaysay ay
seryoso at di-nagbibiro.

• Sa impormal na sanaysay, nagbibigay ito ng kasiyahan
sa pamamagitan ng pagtalakay sa mga karaniwan at
pang-araw-araw na paksa. Gumagamit din ng mga
salitang sinasambit sa araw-araw na pakikipag-usap sa
kapwa. Palakaibigan ang tono sapagkat pumapanig sa
damdamin at paniniwala ng may akda ang pananaw
dito.

SIMULA
•- Karaniwang naglalagay ng pang-akit, atensyon
ang nagsusulat ng sanaysay. Dapat makuha ng
akda ang atensyon at damdamin ng mambabasa
at sa bahaging ito makakapag-isip ang
mambabasa kung magpapatuloy pa sa
pagpabasa.

KATAWAN O GITNA
•Dito naman nakalagay ang malaking
bahagi ng nilalaman ng sanaysay.
Nakasaad din ang mga mahahalagang
impormasyon o ideya ng may akda
tungkol sa paksa.

WAKAS
•Dito naman nakalagay ang malaking bahagi
ng nilalaman ng sanaysay. Nakasaad din ang
mga mahahalagang impormasyon o ideya ng
may akda tungkol sa paksa.

Tema/Paksa –
•Sa bahaging ito ipinapahayag
ng may-akda ang layunin ng
kanyang pagsulat ng
sanaysay.

Anyo at Istruktura-
•Ito ay isang mahalagang sangkap sapagkat
nakakaapekto ito sa pagkaunawa ng
mambabasa, ang maayos na pagkakasunod-
sunod ng ideya o pangyayari ay makakatulong sa
mambabasa sa pag-unawa sa sanaysay.

Wika at Istilo-
•Elemento ng sanaysay na higit na
nagpapayaman sa kaisipan ng mga
mambabasa kung kaya’t higit na mas
mabuting gumamit ng simple, natural at
matapat na mga pahayag.

Kaisipan –
•Mga ideyang nagpapalinaw sa tema.
Nailalarawan ang buhay sa isang
makatotohanang salaysay. May masining na
paglalahad na ginagamitan ng sariling himig ng
may-akda

Damdamin –
•Naipapahayag ng isang magaling na
may-akda ang kanyang damdamin nang
may kaangkupan at kawastuhan sa
paraang may kalawakan at kaganapan.

•Ang sanhi ay isang pangyayari na
maaaring humantong sa isang bunga.
Halimbawa, narinig mo ang sirena ng
trak ng bombero. Ano ang maaaring
bunga ng sirenang ito?

•Isang maaring mangyari ang ikagulat at
ikabahala ang sirenang narinig. Kaya ang
naging bunga ng sirena sa iyo ay nagulat
at nabahala ka.

•May palatandaang salita o pahayag na
karaniwang ginagamit sa pagpapahayag ng
pagkakaroon ng sanhi at bunga: kaya, kaya
naman, dahil sa, dahil dito, buhat nang, bunga
nito, tuloy, sapagkat, pagkat. Ang mga salita o
pahayag na ito ay tinatawag ding mga pang-
ugnay.

TUKUYIN ANG SANHI AT BUNGA
•Naranasan ni Pangulong Manuel L. Quezon na sa
sarili niyang bansa ay hindi sila
nagkakaintindihan ng mamamayan, gumawa siya
nang hakbang at isang ahensya na mag-aaral ng
magiging batayan ng wikang pambansa, at ito ay
ang Surian ng Wikang Pambansa.

•Sanhi: Naranasan ni Pangulong Manuel
L. Quezon na sa sarili niyang bansa ay
hindi sila nagkakaintindihan ng
mamamayan

•Bunga: gumawa siya nang
hakbang at isang ahensya na
mag-aaral ng magiging batayan
ng wikang Pambansa

KOMPAN FIRST QUARTER [Autosaved].pptx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to KOMPAN FIRST QUARTER [Autosaved].pptx

Similar to KOMPAN FIRST QUARTER [Autosaved].pptx (20)

More from EverDomingo6

More from EverDomingo6 (8)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

KOMPAN FIRST QUARTER [Autosaved].pptx