Η Ιστορία του Ευόσμου και του ναού του Αγίου Αθανασίου, συμβόλου του Ευόσμου

3. Σας παρουσιάζουμε την εργασία
μας με θέμα:
8.12 1
2Ο ΓΥΜΝ
Γ1
PROJECT
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΥΟΣΜΟΥ ΚΑΙ
ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΟΥ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

6. Είμαστε όλοι εδώ παρόντες να ταξιδέψουμε πίσω στο χρόνο
να γυρίσουμε τις σελίδες τις ιστορίας, της δικής μας ιστορίας…
Ο Εύοσμος, ο τόπος της προσφυγιάς, των ανθρώπων του
μόχθου και της δημιουργίας, ο τόπος που γεννηθήκαμε και
μεγαλώσαμε κοιτάει μπροστά, χωρίς όμως να ξεχνά…
Με βαθιά συγκίνηση και αγάπη για αυτό τον τόπο
επιστρέφουμε στο παρελθόν, στα δύσκολα αλλά τόσο όμορφα
χρόνια της πάλης για επιβίωση, προκοπή, εξέλιξη και πρόοδο.
Γινόμαστε συνοδοιπόροι σε αυτό το ξεχωριστό ταξίδι της ιστορίας
και της γνώσης.
κ. Δημήτρης
Χατζηβρέττας

7. Τυχαίνει να ζούμε σε μία από τις ωραιότερες περιοχές της
Θεσσαλονίκης καθώς και σε μία περιοχή μεγάλης ιστορίας.
Ελπίζουμε, λοιπόν, μέσα από κάποιες συνεντεύξεις και συζητήσεις
με κατοίκους του Ευόσμου να συμμετάσχετε κι εσείς με έναν τρόπο
σε αυτό το ξεχωριστό ταξίδι και να γνωρίσετε όλα αυτά τα
πράγματα που αφορούν τον παρελθόν μας. Πώς άλλωστε θα
δημιουργήσουμε ένα μέλλον χωρίς να γνωρίζουμε το παρελθόν μας;

10. Το τοπωνύμιο Χαρμάνκιοϊ (Ηarmankoj ή Harmankioi, από τις τουρκικές
λέξεις Harman και koy= χωριό με αλώνια) συναντάται για πρώτη φορά στις
πηγες στις αρχές του 17ου αιώνα. Σε φορολογικούς καταλόγους της εποχής
εκείνης το Χαρμάνκιοϊ, όπως και άλλοι όμοροι οικισμοί λ.χ. το Dudular
(Δουδουλάρ, σημερινά Διαβατά), το Kara Huseyin (Καρά Χουσεΐ ή Καραϊσιν,
σημερινή Πολίχνη) και Lenbet (Άνω Λεμπέτ ή Λεμπετάκι ή Λεμπέτ Τσιφλίκ,
σημερινή Ευκαρπία), αναφέρονταν ως «χωριό των καρβουνιάρηδων».
Όνομα

11. «Καρβουνιάρηδες» αποκαλούνταν γιατί η οθωμανική
κυβέρνηση όλο και πιο συχνά στους υπηκόους επέβαλλε
έκτατους φόρους προκειμένου να αντιμετωπίσει τους
συνεχείς πολέμους. Οι κάτοικοι των χωριών της
Θεσσαλονίκης, ωστόσο, ήταν υποχρεωμένοι να
προσφέρουν εκτός από τους φόρους και ορισμένες
υπηρεσίες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, στην
προκειμένη περίπτωση την παροχή κάρβουνου. Με την
ετήσια παραγωγή και παράδοση στο κράτος ορισμένης
ποσότητας ξυλοκάρβουνων, τα οποία χρησιμοποιούνταν
για την καύση και την κατεργασία (καθαρισμό) των
μεταλλευμάτων της Χαλκιδικης.

12. Το 18ο αιώνα οι υποχρεώσεις των κατοίκων έγιναν κυρίως χρηματικές .
Το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα τα «καρβουνιάρικα χωριά» κατέβαλλαν
ένα συνολικό χρηματικό ποσό με αντάλλαγμα την απαλλαγή από την
έκτατη φορολογία.
Π.χ. Στα Διαβατά έπρεπε οι κάτοικοι να πληρώνουν 200 άσπρα, η
Πολίχνη 640, η Νέα Ευκαρπία 360 και ο Εύοσμος 760 στο οθωμανικό
δημόσιο.

13. Το Χαρμάνκιοϊ βρισκόταν πάνω στον οδικό άξονα που οδηγούσε προς τον κάμπο της
Θεσσαλονίκης και βορειοδυτικά του αμαξιτού δρόμου Θεσσαλονίκης-Βιτωλίων(Μοναστηρίου).
Το Χαρμάνκιοϊ εκτεινόταν γεωγραφικά σε μια πολύ μεγάλη περιοχή:
-Βόρεια μέχρι το Ωραιόκαστρο/ Παλαιόκαστρο και τη Νεοχωρούδα
Δυτικά μέχρι την σιδηροδρομική γραμμή, τα Διαβατά
Νότια έφθανε ως τον Κήπο των Πριγκήπων, σημερινό Φιξ και το σιδηροδρομικό σταθμο
Κωνσταντινουπόλεως και
Νοτιοανατολικά ως το λεγόμενο «Λοξό Λάκκο», που ξεκινούσε από την Ακρόπολη και
διερχόταν δίπλα στο στρατόπεδο Παύλου Μελλά.
Συνεπώς επρόκειτο για μια τεράστια έκταση, η οποιά περιελάμβανε τις σημερινές περιοχές:
Νέου Κορδελιού, Ελευθερίου, Διαλογής, Νέα Μαινεμένης, Αμπελοκήπων, Ευόσμου και
Ηλιούπολης. Θέση.
Θέση

15. Κεφάλαιο 2ο: Οι κάτοικοι

16. Γηγενείς
Ο οικισμός του Χαρμάνκιοϊ αποτελούνταν αρχικά από 10 οικίες, ενώ μέσα σε μια
πενταετία 1787-1792 έφθασε τις 32. Οι κάτοικοι από οικισμούς του κάμπου
Θεσσαλονίκης, πχ Κάτω Καβαλάρη, Τρία Χάνια, Χαλάστρα κ.α.
Στην καταγραφή που έγινε στα τέλη του 18ου αιώνα
τα σπίτια ήταν 35. Ωστόσο το Χαρμάνκιοϊ γρήγορα
αναπτύχθηκε και στις αρχές του 20ου αιώνα έγιναν
70, διότι εκείνη τη περίοδο είχαν εμφανισθει και οι
Βλάχοι. Ο οικισμός, παρόλο αυτά, αναπτυσσόταν
κυρίως γύρω από το Ναό του Αγίου Αθανασίου.

17. Δεν υπάρχουν άλλες αναφορές για τον πληθυσμό του Χαρμάνκιοϊ τον 19ο αιώνα. Επώνυμα
προκριτών και εφόρων του οικισμού στη δεκαετία 1880: Τραγιανού, Χριστοδούλου,
Στογιάνου, Γρηγορίου.
Το 1910, ο πρόξενος της Θεσσαλονίκης κ, Χαλκιόπουλος σημείωσε ότι υπήρχαν 222 ορθόδοξοι
Έλληνες. Αξίζει ωστόσο να σημειώσουμε ότι το Χαρμάνκιοϊ άνηκε στη μητρόπολη
Θεσσαλονίκης.

18. Μετά το 1912, είχε 209 κατοίκους. Ήταν ένας οικισμός με χαμηλά σπιτάκια. Οικ αυλές είχαν
συνήθως ακακίες και μουριές, τις οποίες χρησιμοποιούσαν για την οιικοτεχνια του
μεταξοσκώληκα. Μα, πάνω από όλα ο οικιμσός χαρακτηριζόταν για τη ζεστασιά και τη
φιλοξενία των κατοίκων του, οικογένειες των οποίων ζουν μέχρι και σήμερα στον Εύοσμο.

19. Μεγαλολιβαδιώτες Βλάχοι
Μαζί με τους Γηγενείς του Παλιού Χαρμάνκιοϊ, τη περιοχή γύρω
από τον Άγιο Αθανάσιο τη μοιράζονταν μέχρι και το 1922
οικογένειες Βλάχων από τα Μεγάλα Λιβάδια.

20. Χρόνια δόξας και ταπείνωσης
(1900-1922)
Τα χρόνια που μεσολάβησαν από το 1900-1922 αποτελούν χρόνια
δόξας και ταπείνωσης. Οι κάτοικοι του Χαρμάνκιοϊ που αψηφώντας
κάθε κίνδυνο, αλλά και το θάνατο ακόμη, έδωσαν το «παρών» σε
κάθε προσκλητήριο της πατρίδας τους.

21. Πείνασαν, κόπιασαν, στερήθηκαν, ταπεινώθηκαν, όμως συνέχισαν πιο
αποφασισμένοι από ποτέ. Παρόλο αυτά, αξίζουν το θαυμασμό και την
ευγνωμοσύνη μας. Τη νικηφόρα για την Ελλάδα έκβαση του Α’
Παγκοσμίου Πολέμου, ακολούθησε η αποβίβαση του Ελληνικού
Στρατού στη Σμύρνη το 1919 και οι γνωστές ημέρες της δόξας αλλά και
της απόλυτης ταπείνωσης.

23. Οι πρόσφυγες του Παλαιού Χαρμάνκιοϊ
Το Χαρμάνκιοϊ και το Καράμπουρνου αποτέλεσαν τους βασικούς
χώρους υποδοχής των χιλιάδων προσφύγων πριν και μετά το 1922.
Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι είχε ονομασθεί έτσι ο τόπος,
αφού θα ερχόταν εκείνη την εποχή πρόσφυγες και έτσι, θα γινόταν
ένα «χαρμάνι» γηγενείς και πρόσφυγες, που θα προσπαθούσαν να
επιβιώσουν και να συμβιώσουν.

24. Η άφιξη των προσφύγων αναμφισβήτητα άλλαξε τη διαδρομή του
Χαρμάνκιοϊ. Έτσι προκλήθηκε για πρώτη φορά η διαίρεση του
τοπωνύμιου Χαρμάνκιοϊ :
Α. Παλαιό Χαρμάνκιοϊ ήταν πλέον η περιοχή γύρω από τον
ιστορικό ναό του Αγίου Αθανασίου, όπου χρονικά ήταν ο πρώτος
οικισμός
Β. Νέο ή Κάτω Χαρμάνκιοϊ ή απλώς Χαρμάνκιοϊ ονομάσθηκε η
περιοχή με τις σκηνές, τις παράγκες και τους θαλάμους από όπου
διήλθαν ή εγκαταστάθηκαν προσωρινά χιλιάδες-μόνιμα πολύ
λιγότεροι- πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη, την Ανατολική
Ρωμυλία, τον Πόντο και τη Μ. Ασία στο χρονικό διάστημα 1914-
1924.

25. Το 1922, ο πληθυσμός του Παλαιού Χαρμάνκιοϊ ανερχόταν στους 393
κατοίκου(212 άνδρες και 181 γυναίκες).

26. Το 1750, κατά την προφορική παράδοση, οι πρώτοι Έλληνες κάτοικοι
του Κουκλουτζά, είχαν εγκατασταθεί στους πρόποδες του Τιμώλου, που
βρισκόταν 250 περίπου μέτρα από τη θάλασσα. Χάρη σε αυτή του τη
θέση, είχε πανοραμική θέα σε όλο τον Ερμαίο κόλπο, την πόλη της
Σμύρνης και τα παραθαλάσσια προάστιά της από το Μερσίνλη μέχρι
τον Κορδελιό. Αυτοί κατάγονταν από νησιά του Αιγαίου και από την
ηπειρωτική Ελλάδα, ιδιαίτερα την Πελοπόννησο. Προορισμός τους
ήταν όμως η Σμύρνη, θέλοντας ένα καλύτερο μέλλον, με σκοπό να
εργασθούν εκεί, προσωρινά στην αρχή και στη συνέχεις μόνιμα, είτε ως
έμποροι είτε ως αγρότες οι περισσότεροι. Οι κάτοικοι του Κουκλουτζά
αναγκάσθηκαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους όταν το μέτωπο
κατέρρευσε πια από τον Αύγουστο 1922.

27. Σεπτέμβρης του 1922, έγραφε το ημερολόγιο όταν επιβιβάσθηκαν
σε βάρκες και πλοία στο λιμάνι της Σμύρνης. Μαζί με χιλιάδες
άλλους πρόσφυγες κατευθύνθηκαν στη Μυτιλήνη, τη Χίο, τη Σάμο,
το Ηράκλειο της Κρήτης, τον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη.

28. Συμβίωση με γηγενείς και Βλάχους
Η πρώτη τους επαφή με τη νέα αυτήν πατρίδα τους ήταν
τραυματική. Οι επιδημίες τους αποδεκάτιζαν καθημερινά.
Το βασικότερο πρόβλημα που είχε πάρει διαστάσεις εθνικής
τραγωδίας ήταν το ζήτημα της περίθαλψης και της εγκατάστασης
των ταλαιπωρημένων αυτών προσφύγων. Αρχικά οι πρόσφυγες
εγκαταστάθηκαν σε εκκλησίες, σχολεία, αποθήκες, σκηνές και
παράγκες. Η ελληνική κυβέρνηση αδυνατούσε να αντιμετωπίσει
μόνη της το πρόβλημα αυτό. Έτσι ζήτησε τη συνδρομη της
διεθμούς κοινότητας, Το Νοέμβριο του 1923 ιδρύθηκε, με
παρέμβαση της Κοινωνίας των Εθνών Προσφύγων, η Επιτροπή
Αποκαταστάσεως Προσφύγων (Ε.Α.Π.)

29. Στο Παλαιό Χαρμάνκιοϊ οι προσφυγικές οικογένειες
εγκαταστάθηκαν δυτικά του ντόπιου πληθυσμού και του Ι.Ν.
Αγίου Αθανασίου. Ήταν σπίτια φτωχικά, αλλά γεμάτα ζεστασιά
και πολλή αγάπη, τα οποία στέγαζαν τα όνειρα όλων των
προσφύγων.

31. Ελληνοϊταλικός πόλεμος
Η δεκαετία του 1930, παρόλο που υπήρχαν πολιτικές
αντιπαραθέσεις , ήταν μια περίοδος προσαρμογής για όλους
του κατοίκους, γηγενείς και πρόσφυγες. Ωστόσο η ανάπτυξη
σταματάει τη δεκαετία του 1940 λόγω των πολεμικών
γεγονότων.

32. Γερμανική Κατοχή
Τον Απρίλιο του 1941, στο Ν. Κουκλουτζά, οι Γερμανοί
εγκατέστησαν αντιαεροπορική Μονάδα, η βάση της οποίας ήταν
το γήπεδο του Αγροτικού Αστέρα και νοτιοδυτικά αυτού.
Το τόπος μας δεν υπέστη βομβαρδισμούς, σε αντίθεση με τον
Κορδελιό και του Κάτω Χαρμάνκιοϊ.

34. Α. Γεωργία
Η συμβολή των προσφύγων στη γεωργική αναμόρφωση της Ελλάδας
ήταν πραγματικά αποφασιστική. Οι πρόσφυγες του Ν. Κουκλουτζά
ήταν κυρίως αγρότες. Οι περισσότεροι άλλωστε προέρχονταν από
μικρασιατικούς οικισμούς της εύφορης επαρχίας της Σμύρνης. Ο
Κουκλουτζάς είχε ελαιώνες, κλήματα, οπωροφόρα, δέντρα και κήπους
που όχι μόνο ομόρφαιναν τον οικισμό αλλά αποτελούσαν την βασική
πηγή βιοπορισμού των κατοίκων του.

36. Β. Αμπελοκαλλιέργεια
Λογικό και αναμενόμενο ήταν οι
πρόσφυγες να καλλιεργήσουν
προϊόντα που γνώριζαν στην
ιδιαίτερη πατρίδα τους. Προς
αυτή την κατεύθυνση τους και η
Ε.Α.Π, η οποία διέβλεψε την
σημασία της ανάπτυξης
καλλιεργειών, είτε εντελώς
άγνωστα είτε εγκαταλειμμένων
στις περιοχές, γενικότερα της
Μακεδονίας και της Θράκης
(κτηνοτροφικά φυτά, αμπέλια,
καπνός κλπ).

37. Οι πρόσφυγες του Νέου Κουκλουτζά ασχολήθηκαν με τα αμπέλια
τους στα νότια του οικισμού έχοντας την βοήθεια του προέδρου του
δήμου Κολοκυθά. Η καλλιέργεια πάντως των αμπελιών φαίνεται ότι
άρχισε σταδιακά να φθίνει στις αρχές της δεκαετίας του 1950 μέχρι
που διακόπηκε εντελώς. Πολλοί από τους αμπελώνες, κυρίως στην
περιοχή του σημερινού οικισμού της Ελπίδας, πωλήθηκαν από το
1955 και μετά στους εσωτερικούς μετανάστες ως μικρά οικόπεδα
εκτός σχεδίου πόλης.

38. Γ. Καπνοκαλλιέργεια
Ο καπνός αποτελούσε παραδοσιακά μια πλούσια πηγή εσόδων για
την Ελλάδα. Οι πρόσφυγες όμως ως έμποροι καπνοκαλλιεργητές και
καπνέμποροι, όχι μόνο αντικατέστησαν επάξια τους μουσουλμάνους
που με την ανταλλαγή των πληθυσμών εγκατέλειψαν τις καπνικές
περιοχές και κυρίως την Μακεδονία αλλά και έδωσαν νέα ώθηση
στην καλλιέργεια του καπνού εισάγοντας ή εξαπλώνοντας τον στην
Μακεδονία και την Θράκη: περιοχές με κατάλληλο για τον καπνό
έδαφος. Η συνολική παραγωγή καπνού στην Ελλάδα το 1922 ήταν
23.500 τόνοι ενώ το 1925 η παραγωγή αυτή ανήλθε σε 66.000
τόνους. Οι πρόσφυγες του Νέου Κουκλουτζά καλλιέργησαν τον
καπνό <<νοτίως και κάτω της δημοσίας οδού Θεσσαλονίκης-
Γιαννιτσών>>

40. Δ. Σιτοκαλλιέργεια
Αναφορικά με τις σιτοκαλλιέργειες είναι γεγονός ότι οι εκτάσεις που
καλλιεργήθηκαν με σιτηρά στην Μακεδονία διπλασιάστηκαν από το
1915 έως το 1932. Το ποσοστό μάλιστα, που έφτανε το 93% της
αύξησης στην καλλιέργεια σίτου, προήλθε από τις περιοχές στις
οποίες η γη διανεμήθηκε στους ακτήμονες. Οι κάτοικοι του Ν.
Κουκλουτζά ασχολήθηκαν ιδιαίτερα με τα σιτηρά, που εκτείνονταν
στα βόρεια και ανατολικά του οικισμού (παραγωγή απογράφηκαν το
έτος 1943). Τα αλώνια ή <<αλωνότοποι>> ήταν ακριβώς πάνω από
την οδό Κολοκοτρώνη, πάνω δηλαδή από τον Σταθμό
Χωροφυλακής.

41. Άλλα παραγόμενα γεωργικά προϊόντα του οικισμού ήταν: η κριθή, η
βρώμη, ο αραβόσιτος, η σίκαλη και τα οπωροκηπευτικά. Πρόσφυγες
και γηγενείς ( << πολέμησαν με την γη και με όλα τα στοιχεία της
φύσης: τις ανάβροχες, τις πλημμύρες , το χαλάζι. Πάλεψαν με τις
παγωνιές του χειμώνα, την κάψα του καλοκαιριού και βγήκαν
νικητές>>. Δεν βαρυγκόμησαν, καθώς μία ήταν η λαχτάρα τους: να
ζήσουν και να μεγαλώσουν τα παιδιά τους, να τα καμαρώσουν
παλικάρια και κοπέλες με δικά τους σπιτικά και δική τους οικογένεια.
Για αυτό και δούλεψαν μερόνυχτα.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 έκαναν την εμφάνισή τους στον
οικισμό τα πρώτα τρακτέρ:
α) Γ.Π.Σ. του Ν. Κουκλουτζά (αμερικάνικος τύπος),
β) ιδιωτικά (γερμανικού τύπου).

42. Ε. Συνεταιρισμοί
Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι η
γενικότερη ανάπτυξη της αγροτικής
οικονομίας επιτεύχθηκε πανελλαδικά
χάρη στην κοινωνική και οικονομική
οργάνωση των προσφύγων την οποία
εξασφάλισε η Ε.Α.Π με την ίδρυση
αγροτικών συνεταιρισμών ήδη από το
πρώτο έτος της λειτουργίας της
(1924).

43. Ουσιαστικά οι αγρότες οργανώνονταν σε εταιρείες, οι οποίες
κατείχαν την περιουσία όλων των μελών ως συμπληρωματική
εγγύηση των δανείων που απαιτούνταν για τις χρηματοδοτήσεις της
σποράς και των σχετικών αγροτικών εργασιών. Στα τέλη του 1924
είχαν ιδρυθεί συνολικά 4.481 αγροτικοί συνεταιρισμοί γηγενών και
προσφύγων σε όλη την χώρα μεταξύ αυτών και οι συνεταιρισμοί του
Ν. Κουκλουτζά (Γεωργικός Πισθωτικός Συνεταιρισμός Ν.
Κουκλουτζά και Γεωργικός Πιστωτικός Συνεταιρισμός Π.
Χαρμανκιόϊ.

44. Οι δύο συνεταιρισμοί του οικισμού μας τα γραφεία των
οποίων, χτισμένα στην δεκαετία του 1950 βρίσκονταν
επί της σημερινής οδού 28ης Οκτωβρίου.

45. ΣΤ. Κτηνοτροφία
Με την κτηνοτροφία ασχολούνταν επίσης πολλοί κάτοικοι του
οικισμού. Βοοειδή εξέτρεφαν οι πρόσφυγες, οι οποίοι στην
προσπάθεια τους να καταστούν με κάθε τρόπο αυτάρκεις τόσο από
άποψη κτηνοτροφικών ειδών διατροφής όσο και από άποψη κτηνών
εργασίας, κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια για πολλαπλασιασμό
των ζώων τους, τα οποία τους είχαν παραχωρηθεί από την Ε.Α.Π
και από το Κράτος από τους ίδιους.

46. Όλοι φυσικά θα θυμούνται τους
στάβλους που υπήρχαν εντός του
οικισμού μέχρι και την δεκαετία του
1980. Οι τέσσερις τελευταίοι στάβλοι,
στο κέντρο του παλιού οικισμού,
έκλεισαν μόλις το 1989. Ο Ν.
Κουκλουτζάς (Εύοσμος) αποτέλεσε
έναν από τους κύριους οικισμούς
τροφοδοσίας γάλακτος της
Θεσσαλονίκης, αφού οι γαλατάδες που
πωλούσαν καθημερινά την παραγωγή
τους με τα κάρα τους σε όλη την πόλη,
φτάνοντας ακόμη και μέχρι την Αγία
Τριάδα.

47. Η ίδρυση γαλακτοβιομηχανίας
ΑΓΝΟ και από γαλατάδες του
Εύοσμου το 1956 και η
παστερίωση του γάλακτος
κατάφερε ένα σημαντικό πλήγμα.
Παρά τις αντιδράσεις τους και
εξαιτίας της καθημερινής
καταδίωξης τους από τις
αστυνομικές αρχές, οι
περισσότεροι γαλατάδες άρχισαν
να χάνουν σταδιακά την δουλειά
τους από τα μέσα δεκαετίας του
1960, ενώ όσοι άντεξαν, έδιναν
την παραγωγή τους υποχρεωτικά
απευθείας στην γνωστή
βιομηχανία.

48. Ο Ν. Κουκλουτζάς ήταν αγροτικός και κτηνοτροφικός
οικισμός. Όμως ήδη από τα χρόνια της εγκατάστασης,
χρόνια του μεσοπολέμου, υπήρχαν κι εκείνοι που
ασχολούνταν με άλλα επαγγέλματα: εμπόριο, συγκοινωνία-
μεταφορά, βιοτεχνία-βιομηχανία, παροχή υπηρεσιών κλπ.

49. Επαγγέλματα:
Παντοπωλεία
κουρεία
καφενεία
κρεοπωλεία
αλευρόμυλοι κλπ

51. Α. ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ-
ΒΙΟΤΕΧΝΙΕΣ
Με το πέρασμα του χρόνου και
των ερχομό των εσωτερικών
μεταναστών στη δεκαετία του
1950, συστήθηκαν οι πρώτες
βιοτεχνίες και εργοστάσια εντός
των ορίων του παλιού οικισμού,
κυρίως κατά μήκος της οδού Ι.
Μεταξά και Αριστοτέλους.

52. Το Δεκέμβριο του 1957 καταγράφονται μόνο οι παρακάτω
βιοτεχνίες-βιομηχανίες:
1.Σπορελαιουργεία, Βογιατζή και Σία
2.Εκκοκιστήρια βάμβακος Βογιατζή και Σία
3.Εργοστάσιο Σπορελαιουργίας Σκανδάλη και Σία
4.Ορυζόμυλος Κρασόπουλου
5.Εργοστάσιο υφαντουργίας Κεραμίδα
6.Εργοστάσιο Αφών Παντελεμίδη
Συνολικά οι βιομηχανίες-βιοτεχνίες έφθασαν περίπου τις 70, ενώ τα
χυτήρια ήταν 20. Το κακό από όλα αυτά όμως ήταν βρισκόντουσαν δίπλα
και ανάμεσα στα σπίτια των κατοίκων του Ευόσμου.

54. ESSO PAPPAS - EKO

55. Ιδιαίτερη αναφορά χρήζει η εγκατάσταση την ίδια περίοδο, μέσα της
δεκαετίας του 1960, η ESSO PAPPAS εντός των ορίων της τότε κοινότητας
του Ευόσμου. Συγκεκριμένα, η κορυφαία από τις σημαντικότερες επενδύσεις
στην Ελλάδα, ειδικά της περιοχής της Θεσσαλονίκης ήταν του Τομ Πάππας.
Οι πρώτες συζητήσεις του ελληνοαμερικάνου επιχειρηματία από τη Βοστόνη
και της εταιρείας ESSO ξεκίνησαν το 1962 με την κυβέρνηση του Κ.
Καραμανλή οπότε και υπογράφηκε η πρώτη μεταξύ τους συμφωνία στις 10
Οκτωβρίου 1962

56. Οι επενδυτές θεώρησαν συμφέρον
να συγκεντρώσουν τις
εγκαταστάσεις σε ένα σημείο στη
Θεσσαλονίκη για αυτό και
αγόρασαν έκταση 6.000
στρεμμάτων για την κατασκευή των
βιομηχανικών μονάδων.

57. Τα θεμέλια του συγκροτήματος της ΕSSO στη Θεσσαλονίκη
τέθηκαν παρουσία κυβερνητικών στελεχών, στις 10 Μαΐου 1964 από
τον τότε βασιλιά της Ελλάδος Κωνσταντίνο. Δύο χρόνια περίπου
αργότερα, στις αρχές του 1966, οι εργασίες κατασκευής του
συγκροτήματος συνεχιζόταν κανονικά. Το Μάιο του ίδιου έτους
άρχισε να λειτουργεί το διυλιστήριο πετρελαίου και αμέσως μετά
ξεκίνησαν τη λειτουργία τους το εργοστάσιο αμμωνίας. Το
διυλιστήριο περιελάμβανε την πρώτη θέση μεταξύ των 22
διυλιστηρίων της Ελλάδας.

60. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980
έγινε επιτακτικό το παγκόσμιο
αίτημα για εκσυγχρονισμό των
διυλιστηρίων και για διακοπή όλων
των παλιότερων. Στο πλαίσιο αυτό
αποφασίστηκε το 1982 από τη
διοίκηση της ESSO η διακοπή
όλβων των εγκαταστάσεων της
στην Ελλάδα. Η εξέλιξη μας είναι
γνωστή. Το ελληνικό Δημόσιο
αγόρασε τις μετοχές της ESSO
στην Ελλάδα το 1984 και ανέλαβε
τη λειτουργία του διυλιστηρίου με
την εταιρία ΕΚΟ που υπάχθηκε
στη Δημόσια Επιχείρηση
Πετρελαίου.

62. Η ύπαρξη δημοτικού σχολείου το Xαρμάνκιοϊ
χρονολογείται βάσει της βιβλιογραφίας, ήδη από το β΄
μισό του 19ου αιώνα, χωρία να αποκλείεται η λειτουργία
του και σε τα προηγούμενα χρόνια. Το Δημοτικό Σχολείο
του Xαρμάνκιοϊ βρισκόταν δίπλα στον Ιερό Ναό Αγίου
Αθανασίου. Το σχολείο αυτό άνηκε σε έναν επίτροπο του
Αγίου Αθανασίου.

63. ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΦΙΞΗ
ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ
Το 1923 το Δημοτικό Σχολείο
ήταν μονοθέσιο. Είχε μόνο μία
δασκάλα, 21 μαθητές και
11μαθήτριες, ενώ η κατάσταση
του κτηρίου δεν ήταν καλή. Μετά
τον ερχομό και εγκατάσταση των
προσφύγων, άλλαξε στέγη και
μεταφέρθηκε σε ένα τούρκικο
δίπατο σπίτι στην οδό Αχιλλέως
και Πλάτωνος.

64. Η σύσταση της κοινότητας το 1934 δημιούργησε ευνοϊκότερες
συνθήκες για τη λειτουργία του σχολείου. Γενναία ήταν, επίσης,
πάντα η κοινοτική ήταν υποχρεωμένη να συντηρεί ταυτόχρονα και
τα άλλα δύο σχολεία στους συνοικισμούς Νέο Κορδελιό και (Νέο)
Xαρμάνκιοϊ. Μέχρι το 1936 το σχολείο παρέμεινε στην οδό
Πλάτωνος. Σύμφωνα με νέο ενοικιαστήριο συμβόλαιο μεταφέρθηκε
και πάλι σε ένα ενοικιαζόμενο οίκημα αυτή τη φορά πάνω στην οδό
28ης Οκτωβρίου.

65. Στη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής και λίγο μετά την
απελευθέρωση, το σχολείο στεγάσθηκε προσωρινά στις παράγκες
των Δυνάμεων Κατοχής κοντά στον Αγροτικό Αστέρα και στο
χώρο του μετέπειτα οικοδομηθέντος 1ου Δημοτικού Σχολείου.

67. ΤΟ ΝΕΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ
ΓΕΓΟΝΟΣ
Το φθινόπωρο του 1948 έγινε με καθυστέρηση 10 ετών η θεμελίωση
του πολυπόθητου νέου σχολικού κτηρίου. Το κτήριο αποπερατώθηκε
το 1950. Το εξατάξιο 1ο Δημοτικό Σχολείο Ν. Κουκλουτζά ήταν,
κατά κοινή ομολογία, πρότυπο ως προς τον τρόπο δόμησής τους. Το
σημαντικότερο όμως είναι ότι αποτελούσε επρόκειτο για ένα σχολείο-
πρότυπο στη Θεσσαλονίκη αναφορικά με τον εξοπλισμό του(όργανα
φυσικής και χημείας, βαλσαμωμένα και οικόσιτα ζώα, κήπο κλπ) και
τους διδασκάλους που υπηρετούσαν σε αυτό, πραγματικό στολίδι και
εστία παιδείας-πολιτισμού για τον οικισμό και την ευρύτερη περιοχή.

68. Για πρώτη φορά οι μαθητές, το σχολικό έτος 1950-1951 έκπληκτοι
αντίκρισαν μεγάλες, ευήλιες και ευάερες αίθουσες διδασκαλίας,
καινούρια θρανία και φυσικά μια πολύ μεγάλη αυλή, έτοιμη
κατάλληλα να τους υποδεχθεί για πολλές ώρες παιχνιδιού.
Το2ο Δημοτικό Σχολείου Ευόσμου ιδρύθηκε το 1961 και οι
μαθητές έφθασαν τους 400 ήδη από το πρώτο έτος της λειτουργίας
του.

69. ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Στις δεκαετίες του 1960 και 1970 η σταδιακή
βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και η αλλαγή της
νοοτροπίας των κατοίκων είχαν ως αποτέλεσμα να
αυξηθεί κατά πολύ το ποσοστό των μαθητών και
μαθητριών που συνέχιζαν τις σπουδές τους στη
δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση. Όμως
επειδή δεν υπήρχε Γυμνάσιο στον Εύοσμο, τα
παιδιά εξακολουθούσαν να φοιτούν σε σχολεία του
κέντρου της πόλης.

71. Έτσι σιγά-σιγά οι παραπάνω λόγοι και η μεγάλη αύξηση του
πληθυσμού οδήγησαν στην ανέγερση του 1ου σχολείου
δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην οδό Ι. Μεταξά και 28ης
Οκτωβρίου.
Τα προβλήματα στη λειτουργία των σχολείων ήταν πολλά, αλλά το
κυριότερο ο μεγάλος αριθμός των παιδιών.
Το σχολικό συγκρότημα για τη στέγαση του 2ου Γυμνασίου
Ευόσμου οικοδομήθηκε το 1979 στην οδό Μεσολογγίου

73. Τα πρώτα, δύσκολα χρόνια της προσφυγικής εγκατάστασης
(δεκαετία 1920), με τις μνήμες της πατρίδας που χάθηκε
πρόσφατες και τις κακουχίες του ξεριζωμού να
<<στοιχειώνουν>> τη ζωή τους, δεν άφησαν και πολλά
περιθώρια στους κατοίκους του Παλιού Xαρμάνκιοϊ- Νέος
Κουκλουτζάς για διασκεδάσεις και γλέντια. Καθημερινός αγώνας
ήταν για όλους ήταν ο αγώνας για επιβίωση, που ήταν έντονος και
τη δεκαετία του 1930.

74. Αναμφίβολα όμως, μετά το αρχικό <<μούδιασμα>> οι
άνθρωποι ξαναβρίσκουν δειλά δειλά τη διάθεση να αστειευτούν,
να χαρούν και να γλεντήσουν στα σπίτια τους, τα αλώνια, στις
γειτονιές. Εκδρομές οικογενειών και νέων στην ύπαιθρο την
Πρωτομαγιά και στις κοντινές παραλίες της Θεσσαλονίκης το
καλοκαίρι, βεγγέρες το χειμώνα και μεταμφιέσεις στην περίοδο
των Απόκρεων καθώς και αστειολογήματα στις πολυάριθμες
κοινόχρηστες κρήνες του οικισμού ήταν ορισμένες από τις απλές
διασκεδάσεις τους.

75. Ευκαιρία επίσης για χορό και τραγούδι προσέφερε η πανήγυρη
του Αγίου Αθανασίου στις 2 Μαΐου, πανήγυρη που είχαν
καθιερώσει χρόνια πριν οι γηγενείς.
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε επίσης τις φωτιές του
Αη-Γιάννη στις 23 Ιουνίου και τον Κλήδονα που έφεραν μαζί
τους οι πρόσφυγες.

77. ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΄40: ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ
ΛΕΣΧΗ
Στα τέλη του 1945 και στις αρχές του 1946,
οικοδομήθηκε η περίφημη κοινοτική λέσχη
΄΄ΕΑΜΟΚΡΑΤΙΑΣ΄΄

78. ΔΕΚΑΕΤΙΑ 1950-1970
Επίκεντρο της ψυχαγωγίας αποτελούσε πάντα η βόλτα.
Στη δεκαετία του 1960 η βόλτα γινόταν και στην οδό
Παύλου Μελά. Στη δεκαετία του 1970 η βόλτα άρχισε
πια σταδιακά να φθίνει, μέχρι που σταμάτησε.
Απαραίτητα για κάποιους ήταν η επίσκεψη στα
τραπεζάκια των ζαχαροπλαστείων του Οκταποδά (οδός
28ης Οκτωβρίου) και του Τζήκα (οδός Παύλου Μελά. Η
φτώχεια θέλει καλοπέραση, αυτό φαίνεται πως το ήξεραν
καλά οι κάτοικοι του οικισμού. Ο κόσμος ήξερε να
διασκεδάζει με τα απλά, τα καθημερινά.

79. ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΙ
Ιδιαίτερης αναφοράς αξίζει η λειτουργία των
κινηματογραφικών αιθουσών στον Εύοσμο. Το
<<φαινόμενο>> του Ελληνικού και Ξένου
Κινηματογράφου της δεκαετίας του 1960, το σχετικά
φθηνό και συνεπώς προσιτό ακόμη και στους
ασθενέστερους οικονομικά εισιτήριο είχε ως αποτέλεσμα
να λειτουργήσουν 9 κινηματογράφοι στην περιοχή του
Ευόσμου.

80. ΜΕΣΑ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1970
Η διασκέδαση των ανθρώπων αλλάζει. Σταμάτησαν τα
πάρτυ στα σπίτια και η περίφημη βόλτα. Κυρίαρχη θέση
στη διασκέδαση της νεολαίας του Ευόσμου άρχισαν να
έχουν οι καφετέριες και οι ντισκοτέκ που αυξήθηκαν το
1980.

82. Στην περιοχή του Xαρμάνκιοϊ διαμορφώθηκαν μετά την ανταλλαγή των
πληθυσμών προσφυγικοί οικισμοί, σε κάποιους από τους οποίους δόθηκαν
ονόματα των τόπων προέλευσης των προσφύγων. Ειδικότερα μετά την
εγκατάσταση των προσφύγων ο συνεχώς αναπτυσσόμενος γεωγραφικά και
πληθυσμιακά οικοσμός του Παλαιού Xαρμάνκιοϊ μετονομάσθηκε σε Νέος
Κουκλουτζάς, κυρίως μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1920.

84. Το 1953 ο Νέος Κουκλουτζάς έγινε ξεχωριστή κοινότητα αφού
αποσπάσθηκαν οι οικισμοί Νέου Κορδελιού και Ελευθέριου. Το κοινοτικό
συμβούλιο μετά από έρευνα πρότεινε τις παρακάτω ονομασίες για την
επωνυμία της κοινότητας:

85. Α. Κορυφάσιον γιατί έτσι ονομαζόταν ο ελληνικός οικισμός στη
Μ. Ασία πριν μετονομασθεί σε Κουκλουτζας
Β. Δημήτρια προς τιμήν του Πολιούχου της Θεσσαλονίκης Αγίου
Δημητρίου
Γ. Εύοσμος ως μετάφραση της τουρκικής λέξης Κουκουλούτζε.
Τελικά επικράτησε η τελευταία.

86. Δύο χρόνια αργότερα, τον
Ιούνιο του 1955, Ο Ν.
Κουκλουτζάς απέκτησε πλέον
με Βασιλικό Διάταγμα, την
επωνυμία το Εύοσμον, και
μετά το 1960 Εύοσμος.

87. Κεφάλαιο 10ο:
Ακούγοντας την ιστορία και
την αλήθεια του καθένα
ξεχωριστά

93. Ενότητα 2η: Ιστορία του Ιερού Ναού
Αγίου Αθανασίου

95. Κεφάλαιο 1ο: Ο Πολιούχος του
Ευόσμου

96. Ο ναός του Αγίου Αθανασίου είναι το σύμβολο του Ευόσμου,
ιστορικό μνημείο του τόπου μας αλλά και της ευρύτερης περιοχής.
Ως ο παλαιότερος σωζόμενος μεταβυζαντινός ναός της Δυτικής
Θεσσαλονίκης, ανακηρύχτηκε μάλιστα με υπουργική απόφαση
ιστορικό διατηρητέο μνημείο και ¨λογότυπο¨ του Δήμου μας.

97. Ο ταπεινός ναός άρχισε να οικοδομείται το 1817 –σύμφωνα με
άλλη εκδοχή το 1812- και αποπερατώθηκε το 1819, όπως
προκύπτει από την κτιτορική επιγραφή στο τέμπλο του.

98. Σύμφωνα με την προφορική
παράδοση, ο ναός
ανεγέρθηκε σε σημείο όπου
προϋπήρχαν στάβλοι του
Αλή μπεή. Συγκεκριμένα, ο
Αλής ήταν εξισλαμισμένος
νέος, ενήλικος γιος του
Γεωργίου (Τραγιανού) και
είχε τεθεί υπό την
καθοδήγηση του
Οθωμανού μπεή Αράπ
Χατζή Μεχμέτ.

99. Η τοπική παράδοση διασώζει την πληροφορία ότι κατόπιν θαυμαστού
οράματος ο Αλής αποφασίζει να παραχωρήσει σημαντική έκταση, για να
κτίσουν οι χριστιανοί κάτοικοι της περιοχής ένα ναό προς τιμήν του
εμφανισθέντος Αγίου Αθανασίου. Η απόφαση τοποθετείται στο έτος 1817.

100. Η ανέγερση ολοκληρώνεται με την
προσωπική εργασία των κατοίκων το
επόμενο έτος, σε χώρο όπου
παλαιότερα υπήρχαν στάβλοι, οι
οποίοι βεβαίως γκρεμίσθηκαν. Η
ανθεκτικότητα και η γραφικότητα
του κτίσματος φανερώνουν την
ευσέβεια, την τέχνη και την επιμέλεια
των κτιτόρων του ναού σε όλες τις
μετέπειτα γενιές των χριστιανών της
περιοχής μας.

101. Η συμβολή του παραχωρήσαντος την
έκταση, του εξισλαμισθέντος Αλή, φαίνεται
ότι ήταν πολύ μεγάλη, διότι και χρήματα
προσέφερε, αλλά και φρόντισε με σωζόμενο
κιτάπι να «προικοδοτήσει» το ναό με
σημαντική πέριξ αυτού έκταση. Η
παράδοση μάλιστα εμμένει στην
πληροφορία ότι πήγαινε ο ίδιος κρυφά τις
νύκτες εκεί για να προσευχηθεί.

102. Επομένως η όλη ιστορία του αποτελεί
μία ακόμη περίπτωση
κρυπτοχριστιανού, ο οποίος με τη
φαινομενική του αλλαξοπιστία πέτυχε
να εξασφαλίσει ναό για τις λατρευτικές
ανάγκες των χριστιανών του
τσιφλικιού.

103. Ο τύπος του ναού του Αγίου Αθανασίου είναι τρίκλιτη βασιλική με
ξύλινη δίρριχτη στέγη και ξύλινο περίστωο, είναι ευρέως
διαδεδομένες στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης.

104. Δηλώσεις γάμου του ναού Αγίου Αθανασίου

105. Κεφάλαιο 2ο: Θρησκευτική ζωή και
πανήγυρη

106. Ο ναός αποτελούσε το επίκεντρο της θρησκευτικής ζωής των
κατοίκων του τόπου μας. Δεν μπορούσε να είναι άλλωστε
διαφορετικά, αφού το Χαρμάνκοϊ αρχικά και στη συνέχεια ο Ν.
Κουκλουτζάς και ο Εύοσμος μέχρι το 1970 είχαν μόνο το μικρό
αυτό ναό για τη χριστιανική πίστη και για την τέλεση των
μυστηρίων. Επίσης παρατηρούμε ότι στο Ν. Κουκλουτζά σε
αντίθεση με άλλες περιοχές της Ελλάδας δεν υπήρχαν προσφυγικές
εκκλησίες.

107. Στο ναό του Αγίου Αθανασίου τελέσθηκαν από τους γηγενείς και τους
πρόσφυγες όλες οι Θείες Λειτουργίες, οι κατανυκτικές ακολουθίες του
Πάσχα, τα απόδειπνα, οι εσπερινοί, τα μνημόσυνα και οι δοξολογίες στις
θρησκευτικές εορτές και εθνικές επετείους. Στη ταπεινή αυτή εκκλησία
εκκλησιάζονταν οι μαθητές υποχρεωτικά κάθε Κυριακή.

108. Ο Άγιος υπήρξε
προστάτης των
κατοίκων Είναι πάρα
πολλοί αυτοί που από
τα παλιά χρόνια μέχρι
και σήμερα έχουν να
διηγηθούν την δική
τους ιστορία, την
ευγνωμοσύνη τους για
τα θαύματα του
Αγίου.

109. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος
κατά τη διάρκεια της Αγρυπνίας του
Δεκαπενταύγουστου
πραγματοποιήθηκε η Περιφορά του
Επιταφίου της Παναγίας στην
Κεντρική Πλατεία του Ευόσμου. Τον
πολύ όμορφο Επιτάφιο συνόδευσε
πλήθος κόσμου.

110. Κεφάλαιο 3ο: Το πολύπλευρο έργο
της ενορίας

111. Α. Το σπίτι των αγγέλων

112. Η ιδέα του ξενώνα φιλοξενίας είχε πραγματοποιηθεί
παλαιότερα σε ενοικιαζόμενο διαμέρισμα στον Εύοσμο. Η
ανάγκη όμως να φιλοξενούνται ταυτόχρονα πολλά άτομα, που
είναι είτε ασθενείς, είτε συγγενείς και οικείοι ασθενών που
νοσηλεύονται στα μεγάλα Νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης
έδωσε ώθηση στη δημιουργία ενός Ενοριακού Ξενώνα
Φιλοξενία, αυτού που ονομάζουμε το «Σπίτι των Αγγέλων».

113. «Το σπίτι των Αγγέλων» είναι ο χώρος φιλοξενίας και
αγάπης των συνανθρώπων μας που λόγω ασθένειας
βρίσκονται στην πόλη μας μαζί με τους συνοδούς τους.
Το σπίτι αυτό κτίστηκε το 2004 ειδικά για αυτόν τον
σκοπό και βρίσκεται στον αύλειο χώρο του Αγίου
Αθανάσιου. Αποτελείται από 8 αυτόνομα τετράκλινα
διαμερίσματα με υπνοδωμάτια, μπάνιο και μπαλκόνι.
Διατίθεται και μαγειρεμένο φαγητό από την κουζίνα
του συσσιτίου κατόπιν συνεννόησης με τους
υπευθύνους.

115. Το εσωτερικό…

116. Ας γνωρίσουμε την
υπεύθυνη από το σπίτι
των αγγέλων

118. Β. Ενοριακή Τράπεζα αίματος

119. Η δραστηριοποίηση της ενορίας μας για τακτικές Αιμοδοσίες
ξεκίνησε από τους ίδιους τους ενορίτες, όταν αυτοί συχνά
επισκέπτονταν το γραφείο του ναού και αναζητούσαν επειγόντως
αίμα για τους στενούς τους συγγενείς και φίλους.

120. Ξεκινήσαμε με 3 Εθελοντικές Αιμοδοσίες το χρόνο, ενώ οι
συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες οδήγησαν και σε τέταρτη-
καλοκαιρινή αιμοδοσία. Έχουν πλέον καθιερωθεί 4 αιμοδοσίες
ετησίως με ημερομηνίες που ανακοινώνονται εγκαίρως.
Η ανάγκη αυτή οδήγησε στη δημιουργία της Ενοριακής
Τράπεζας Αίματος, η οποία προσπαθεί να καλύψει τις
πολλές -δυστυχώς- ανάγκες σε αίμα της Ενορίας.

121. Γ. Κανένα παιδί χωρίς πρωινό –
«Υιοθεσία» πρωινού

122. Η τοπική Εκκλησία μας
αφουγκράζεται τις οικονομικές
δυσκολίες που βιώνουν πολλές
από τις οικογένειές της. Στέκεται
δίπλα τους και ξεκίνησε το
πρόγραμμα «Κανένα παιδί χωρίς
πρωινό» δίνοντας πρωινό (γάλα
και δεκατιανό) σε πολλούς
μαθητές που έχουν ανάγκη.

123. Αρχικά ξεκινήσαμε παρέχοντας πρωινό σε 70
παιδιά, αλλά δυστυχώς έχουμε φτάσει φέτος τους
180 μαθητές (χρειαζόμαστε την εβδομάδα 360
κουτιά γάλακτος εβαπορέ και 900 κρουασάν).
Τα τελευταία χρόνια, ξεκίνησε και η Ὑιοθεσία
πρωινού», δίνοντας την ευκαιρία σε όσους μπορούν
να καλύπτουν το πρωινό ενός ή περισσότερων
παιδιών.

124. Δ. Συσσίτιο

125. Ας γνωρίσουμε την
υπεύθυνη του συσσιτίου

127. Ε. Ο Παιδικός Σταθμός «ΑΝΑΠΝΟΗ»

128. Ο παιδικός σταθμός ΑΝΑΠΝΟΗ λειτουργεί εδώ και
δέκα χρόνια στην Αυλή του Ιερού Ναού Αγίου
Αθανασίου. Τον Οκτώβριο του 2004 ξεκινήσαμε την
πιλοτική λειτουργία του παιδικού σταθμού. Στην αρχή
είχαμε δώδεκα παιδάκια, τα οποία έως το τέλος της ίδιας
χρονιάς είχαν αυξηθεί σε 19, ενώ πλέον η ζήτηση ξεπερνά
κατά πολύ την προσφορά στο επίπεδο των διαθέσιμων
θέσεων του σταθμού.

129. Ο παιδικός σταθμός φιλοξενεί τριάντα παιδιά, ηλικίας από δυόμισι έως πέντε
ετών, τα οποία απασχολούνται σε διάφορες δραστηριότητες από τις 7.00 κάθε
πρωί μέχρι τις 4.00 το απόγευμα. Μάλιστα, για την εξυπηρέτηση των
εργαζόμενων γονέων ο σταθμός μένει ανοικτός καθʼ όλη τη διάρκεια του
έτους, πλην του Αυγούστου.
H επιλογή των παιδιών που θα φοιτήσουν στον παιδικό σταθμό γίνεται με
κοινωνικά κριτήρια. Σε αυτό το πλαίσιο δίδεται προτεραιότητα στις άγαμες ή
στις διαζευγμένες μητέρες, καθώς και στα παιδιά πολύτεκνων ή άπορων
οικογενειών.

130. Κεφάλαιο 3ο: Το έμψυχο προσωπικό
της εκκλησίας

131. Α. Ας γνωρίσουμε ένας από
τους πατέρες της ενορίας

133. Β. Ας γνωρίσουμε τους
επιτρόπους της ενορίας

135. Πρώτα από όλα θα θέλαμε να σας ρωτήσουμε,
από πόσα μέλη από πόσα μέλη αποτελείται η
επιτροπή.
Βαγ. Δημ. : Η επιτροπή αποτελείται από 4 μέλη, τα
οποία επιλέγει ο ιερέας και προϊστάμενος της
ενορίας, μετά από άδεια του Επισκόπου.
Πρόεδρος είναι πάντα ο προϊστάμενος. Τα μέλη
της επιτροπής είναι , ο αντιπρόεδρος, ο
γραμματέας, ο ταμίας και ένα ακόμα μέλος.

136. Πόσα χρόνια διαρκεί η θητεία σας;
Βαγ. Δημ. : Η θητεία διαρκεί συνήθως 3
χρόνια και μετά αλλάζουν τα μέλη της
επιτροπής.
Βασ. Μπρ. : Ακριβώς, όπως είπε ο Δημήτρης

137. Ποιο είναι το έργο σας;
Βαγ. Δημ. Το έργο είναι η περισυλλογή, συντήρηση,
καταγραφή και η διαφύλαξη των ιερών κειμηλίων και εικόνων.
Επίσης, η αποπεράτωση του ναού, από την αρχή μέχρι το
τέλος και η ολοκλήρωση όλων των έργων εντός και εκτός του
ναού (πχ αγιογραφίες). Επιπλέον, έργο μας είναι να βρούμε
πόρους και να αυξήσουμε τα έσοδα, ώστε να μπορούμε να
καλύπτουμε τις ανάγκες τις εκκλησίας. Όλα αυτά γίνονται
όμως, με υπακοή, καλή θέληση , με σεβασμό στον
προϊστάμενο, με αγάπη και καλή συνεργασία.
Βας. Μπρ.: Αυτά τα τελευταία λόγια είναι πολύ σημαντικά.

138. Δηλαδή, για όλα τα πράγματα χρειάζεται καλή
θέληση και αγάπη προς τον συνάνθρωπο.
Βαγ. Δημ. Ακριβώς αυτό. Και είναι πολύ σημαντικό,
ειδικά στη σημερινή εποχή που ζούμε, η ανιδιοτελής
προσφορά.
Βας. Μπρ. : Βέβαια, πρώτα είναι η αγάπη στο Θεό, η
οποία αντανακλάει και διαχέεται στους ανθρώπους.

139. Ποιες είναι οι δυσκολίες που συναντάτε;
Βαγ. Δημ.:Οι δυσκολίες είναι συνήθως οικονομικές,
δηλαδή να βρεθούν τα χρήματα για να καλυφτούν οι
ανάγκες της ενορίας. Επίσης, είναι τεχνικές (πχ
καθυστέρηση έργων) και τέλος οι συμπεριφορές των
ανθρώπων.

140. Από πού αντλείται τους πόρους για την
υλοποίηση των έργων;
Βαγ. Δημ.:Οι πόροι αντλούνται από το κεράκι
που ανάβει ο πιστός, από δωρεές που γίνονται
από κάποιους ανθρώπους και από τους εράνους.

141. Αμείβεσθε για το έργο σας;
Βαγ. Δημ.:Η αμοιβή για αυτό το έργο δεν είναι
οικονομική. Αμοιβή υπάρχει και είναι
πνευματική.
Βασ. Μπ. : Όχι. Είναι προσφορά.

142. Και κάτι τελευταίο. Τι είναι αυτό που αποκομίζετε
από αυτή σας την προσφορά;
Βαγ. Δημ.: Πολλά, πάρα πολλά. Είναι πνευματική
τροφή, πνευματική χαρά, αλλά συγχρόνως και
υποχρέωση μας να προσφέρουμε στο έργο της
εκκλησίας. […]
Βας. Μπρ. : Αυτά που αποκομίζουμε
δεν περιγράφονται εύκολα.[...]

143. Γ. Ας έναν από τους
νεοκόρους της ενορίας

145. TΩΡΑ ΑΣ ΚΑΝΟΥΜΕ ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ
ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

146. ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

147. ΟΣΤΕΟΦΥΛΑΚΕΙΟ

148. ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ

149. ΜΝΗΜΑ

150. Ενότητα 3η:
Ερωτηματολόγιο

151. •Ηλικία:
•14-25
•26-35
•36-45
•46-65
•66-…
•Ο Εύοσμος παλιά ονομαζόταν:
Α. Χαρμάνκιοϊ
Β. Κουκλουζάς
Γ. Εύοσμος
Δ. Νέα Σμύρνη
•Ο Νέος Κουκλουτζάς πήρε το όνομά του:
Α. από έναν ελληνικό οικισμό της Κρήτης
Β. από το Δήμαρχο
Γ. από τη μετάφραση της λέξης¨Κουκλουτζάς¨
Δ. από τη μετάφραση της λέξης ¨Κουκλουτζάς¨
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ
ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΑΓΙΟΥ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

152. •Ο Εύοσμος αποτελεί έναν από τους παλαιότερους δήμου, αλλά και συνοικίες της
Θεσσαλονίκης;
Α. ΝΑΙ
Β. ΟΧΙ
•Στην περιοχή αυτή κατοικούσαν:
Α. πλούσιες οικογένειες
Β. πρόσφυγες
Γ. άνθρωποι από διάφορες περιοχές της Ελλάδας
Δ. μετανάστες
•Γνωρίζετε ποιος είναι ο Πολιούχος και σύμβολο του Ευόσμου;
Α. ΝΑΙ
Β. ΌΧΙ
Γνωρίζετε το πολύπλευρο έργο της ενορίας;
Α. ΝΑΙ
Β. ΟΧΙ
7.Έχετε αναρωτηθεί ποια είναι η ιστορία του τόπου αυτού;
Α. ΝΑΙ
Β. ΟΧΙ

153. Ηλικίες:
14-25 : 10
26-35: 10
36-45: 10
46-65: 10
66-…: 10

154. 1. Ο Εύοσμος παλιά ονομαζόταν
5
37
8
0
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Χαρμάνκιοϊ Κουκλουτζάς Εύοσμος Νέα Σμύρνη

155. 2. Ο Νέος Κουκλουτζάς απέκτησε την
επωνυμία Εύοσμον
3
30
10
7
0
5
10
15
20
25
30
35
Μετά το 1960 Μετά το 1980 Μετά το 1953 Μετά το 1990

156. 3. Ο Εύοσμος πήρε το όνομά του:
1
5
12
32
0
5
10
15
20
25
30
35
Από έναν παλιό
οικισμό της Κρήτης
Από τη μετάφραση
της λέξης
Χαρμάνκιοϊ
Από το Δήμαρχο Από τη μετάφραση
της λέξης
Κουκλουτζάς

157. 4. Ο Εύοσμος αποτελεί ένας από τους
παλαιότερους δήμους, αλλά και
συνοικίες της Θεσσαλονίκης;
ΝΑΙ: 41
ΌΧΙ:10

158. 5. Στην περιοχή αυτή κατοικούσαν:
2
35
7 6
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Πλούσιες
οικογένειες
Πρόσφυγες Μετανάστες Άλλο

159. 6. Γνωρίζετε ποιος είναι ο Πολιούχος
και σύμβολο του Ευόσμου;
ΝΑΙ: 43
ΌΧΙ: 7

160. 7. Η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου
χτίστηκε το:
15
13
20
2
0
5
10
15
20
25
1826 1936 1816 Άλλο

161. 8. Γνωρίζετε την ιστορία της
εκκλησίας;
NAI, 9
OXI, 41

162. 9. Γνωρίζετε το πολύπλευρο έργο της
ενορίας;
NAI, 45
OXI, 4

163. 10. Έχετε αναρωτηθεί ποια είναι η
ιστορία του τόπου αυτού;
NAI, 36
OXI, 14

164. Ελπίζουμε μέσα από αυτή την εργασία να εμπλουτίσατε έστω και λίγο
τις γνώσεις σας σχετικά με τον Εύοσμο και την παλαιότερη εκκλησία
αυτού του τόπου, τον Άγιο Αθανάσιο. Είναι δύο μέρη, για τα οποία
θα έπρεπε να γνωρίζουμε όσο κατοικούμε στον Εύοσμο, μια περιοχή
με σημαντική ιστορία και βαθύ νόημα και κυρίως τα νέα παιδιά που
θα ανοίξουν το δρόμο προς την πρόοδο. Πάντα όμως θα υπάρχουν
και αυτοί που θα τυχαίνει να μην ξέρουν και να μην έχουν ακούσει
ποτέ πληροφορίες για τη περιοχή τους και την παλαιότερη εκκλησία
της. Έτσι προσπαθήσαμε να σας μεταδώσου με τις πιο χρήσιμες και
αξιόπιστες πληροφορίες. Ελπίζουμε η εργασία αυτή να σας άρεσε και
να πληροφορηθήκατε έστω και λίγο για αυτά τα δύο σημεία που θα
μείνουν ως δυο ξεχωριστές πινελιές στο μεγάλο αυτό καμβά της
ιστορίας μας…!
ΕΠΙΛΟΓΟΣ

166. Ευχαριστούμε…
Πάτερ Ιωάννη Κωστούλα
Πάτερ Γεώργιο Μίλκα
Κ.Ιωάννη Τσαμπαρλή
Κ. Βασίλη Μπρούζα
Κ. Γιώργο Καραμίχο
Κ. Ανέστη
Κ. Δημήτρη Ιωσηφίδη
Κ. Πόπη Αργυριάδη
Κ. Μαρία Καβάση
 Κ. Ιωάννη Ευγενικάκη
Κ. ΕλένηΤαουσίδου
Κ. Δημήτρη Αθανασίου

167. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε
ιδιαιτέρως, όμως, έναν άνθρωπο:
Τον κύριο ΒΑΓΕΝΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟ,
γιατί χωρίς αυτό δε θα καταφέρναμε
να κάνουμε όσα είδατε. Χάρη σε αυτό
τον άνθρωπο, κάναμε όλες τις
συνδέσεις αυτές με τα πρόσωπα της
εκκλησίας, τους παλιούς κατοίκους
του Ευόσμου και τα βιντεοσκοπήσαμε.
Σας ευχαριστούμε πολύ!

168. • Έρευνα: Αρμουδή Ελευθερία, Γεροντίδου Ελένη, Γκουζιώνη
Μαρία, Δουσίδης Θεόδωρος, Γράβαλη Γεωργία Βαγενά
Πολυξένη
• Σύνταξη κειμένου: Αρμουδή Ελευθερία, Γεροντίδου Ελένη,
Γκουζιώνη Μαρία, Βαγενά Πολυξένη
• Συλλογή φωτογραφιών: Δουσίδης Θεόδωρος, Γράβαλη Γεωργία,
Αρμουδή Ελευθερία, Γεροντίδου Ελένη, Γκουζιώνη Μαρία
• Επεξεργασία video: Δουσίδης Θεόδωρος, Βαγενά Πολυξένη
• Εικονοληψία: Δουσίδης Θεόδωρος
• Μουσική Επένδυση: Γιωργία Γράβαλη, Βαγενά Πολυξένη