BS. HỒ VIỆT THU - BM SẢN PHỤ KHOA

1. QUAÛN LYÙ
THAI NGHEÙN
Chaêm soùc tröôùc sanh
Bs HOÀ VIEÄT THU

2. MUÏC TIEÂU
1. Trình baøy ñöôïc muïc ñích , lôïi ích cuûa quaûn lyù thai ngheùn .
2. M« t¶ 4 c«ng cô ®Ó qu¶n lý thai nghÐn.
3. Kh¸m ®óng quy trình, kh¸m toµn diÖn cho tõng thai phô trong
mçi lÇn kh¸m thai ®Ó chÈn ®o¸n thai nghen theo dâi sù ph¸t
triÓn cña thai vµ ph¸t hiÖn c¸c yÕu tè nguy c¬ .
4. Höôùng daãn veä sinh thai ngheùn dinh döôõng thai phuï trong
luùc mang thai vaø cho con buù thoâng qua coâng taùc tö vaán .
5. Vaän ñoäng taát caû thai phuï ñaêng kyù thai ngheùn sôùm vaø khaùm
thai ñònh kyø ñuùng vaø ñuû.
6. TruyÒn ®¹t c¸c th«ng tin chñ yÕu vÒ chaêm sãc bµ mÑ.

3. NOÄI DUNG:
◼ I – MUÏC ÑÍCH
◼ II – LÔÏI ÍCH
◼ III- CÔNG CỤ
◼ IV- ÑOÁI TÖÔÏNG
◼ V- CAÙC VAÁN ÑEÀ CUÏ THEÅ

4. I – MUÏC ÑÍCH
CUÛA QUAÛN LYÙ THAI NGHEÙN :
◼ Khaùm thai ñeå chaån ñoaùn thai sôùm vaø ñeå phaân loaïi thai
ngheùn
◼ Theo doõi söï phaùt trieån cuûa thai , chaêm soùc toát cho söùc khoûe
toát cho baø meï vaø thai nhi nhaèm ®¶m baûo sinh ra nhöõng ñöùa
treû khoûe maïnh thoâng minh .
◼ Phaùt hieän , döï phoøng vaø xöû lyù kòp thôøi caùc beänh lyù vaø baát
thöôøng xaûy ra trong thai kyø .
◼ Taïo cô hoäi ñeå baø meï ñöôïc tö vaán veà nhöõng chuyeån bieán cuûa
cô theå, nhöõng lo sôï veà vieäc mang thai , phaùt hieän vaø ñieàu trò
nhöõng roái loaïn taâm lyù cuûa thai phuï trong suoát thai kyø .
◼ Baø me seõ ñöôïc thoâng baùo roõ veà nhöõng phöông thöùc hay thuû
thuaät caàn thieát phaûi ñöôïc thöïc hieän cho baø : muïc ñích , lyù do
vaø nhöõng keát quaû coù theå coù .
◼ Caû hai vôï choàng ñeàu ñöôïc chuaån bò cho cuoäc sinh , ngaøy döï
sanh , chaêm soùc treû qua söï tieáp nhaän nhöõng thoâng tin , cheá
ñoä dinh döôõng , veä sinh thai ngheùn ,töï chaêm soùc mình ,
chaêm soùc treû vaø thöïc hieän keá hoaïch hoaù gia ñình .

5. II – LÔÏI ÍCH CUÛA VIEÄC ÑAÊNG KYÙ
THAI NGHEÙN SÔÙM :
◼ Nhaèm giaûi quyeát sôùm , deã vaø an toaøn neáu
thai ngoaøi keá hoaïch .
◼ Xöû trí sôùm neáu thai coù nguy cô .
◼ Chaêm soùc vaø theo doõi chu ñaùo neáu thai trong
keá hoaïch .

6. III- CÔNG CỤ
◼ 1. Sæ kh¸m thai
◼ 2. PhiÕu theo dâi søc kháe bµ mÑ t¹i nhµ
◼ 3. B¶ng qu¶n lý thai s¶n
◼ 4. Hép vµ phiÕu hÑn

7. IV- ÑOÁI TÖÔÏNG THAM GIA COÂNG TAÙC
QUAÛN LYÙ THAI NGHEÙN:
◼ Baùc só, y sü s¶n khoa vaø caùc nöõ hoä sinh trong c¸c
tuyÕn y tÕ tõ TW ®Õn c¬ së
◼ Söï chaêm soùc naøy ngaøy trôû neân phoå bieán hôn coù theå
ñöôïc thöïc hieän ôõ caùc phoøng maïch baùc só , döôõng
ñöôøng , nhaø Baûo Sanh , trung taâm ch¨m sãc søc kháe
sinh s¶n, khoa s¶n beänh vieän … vaø phaûi ®¶m baûo neáu
coù bieán chöùng naøo x¶y ra thì s¶n phuï laäp töùc ñöôïc
chuyeån tôùi nôi chuyeân khoa coù nhieàu kinh nghieäm
®Ó ñöôïc xöû lyù .

8. V- CAÙC VAÁN ÑEÀ CUÏ THEÅ TRONG COÂNG
TAÙC QUAÛN LYÙ THAI NGHEÙN :
◼ Vaán ñeà 1: Tríc thai kú:
- Chuaån bò taâm lyù cho baø meï töông lai
- Thaêm kh¸m søc kháe
◼ Vaán ñeà 2 : Trong thai kú thùc hiÖn quy
trình kh¸m thai.
◼ Vaán ñeà 3: Thai ngheùn nguy cô.

9. Vaán ñeà 1:Tríc thai kú:
Chuaån bò taâm lyù cho baø meï töông lai
◼ Moät soá phuï nöõ mang thai taâm traïng bình thöôøng , töï tin.
◼ Phaàn lôùn phuï nöõ khaùc raát lo laéng: sôï bò saåy thai , veà phaùt
trieån cuûa thai, dò taät, thai chaäm phaùt trieån, chuyÓn d¹ ñau ñôùn
vaø nguy hieåm.
◼ coù khoaûng 5% -10% thai phuï coù vaán ñeà traàm caûm trong suoát
thai kyø , nhöõng phuï nöõ naøy caàn ñöôïc caûm thoâng vaø ñöôïc giaûi
thích tyû myû , ñoäng vieân taïi caùc phoøng khaùm ñeå traùnh söï traàm
caûm trong thai kyø .
◼ Moät soá khaùc coøn quan taâm sau khi sanhï coù laáy laïi hình daùng
bình thöôøng nhö tröôùc mang thai khoâng ? nhöõng lo laéng naøy
hoï seõ bieåu loä khi ñöôïc khuyeán khích baøy toû vôùi Baùc só .
◼ ÑÓ gi¶m nhöõng lo sôï veà söï ñau ñôùn vaø khoù khaên cuûa chuyeån
daï cÇn giaûi thích ñôn giaûn ve ànhöõng diÔn bieán töï nhieân cuûa
quaù trình chuyeån daï töø baùc só hay töø nhöõng lôùp hoïc höôùng
daãn chaêm soùc tieàn thai hoaëc nhöõng thoâng tin töø saùch vôû ,taïp
chí, giuùp hoï yeân taân hôn ñeán ngaøy sinh nôû .

10. Vaán ñeà 1 :Tríc thai kú:
Thaêm kh¸m søc kháe
◼ Muïc ñích
◼ Cho ngöôøi phuï nöõ bieát hoï coùtheå mang thai ñöôïc khoâng ?
◼ Höôùng daãn cheá ñoä ñieàu trò th.hôïp ñÓ coù theå mang thai ñöôïc .
◼ Noäi dung khaùm : khaùm toaøn dieän vaø caàn chuù yù :
◼ Hoûi kyõ tieàn caên
◼ Phuï khoa(caùc bieän phaùp ngöøa thai, beänh phuï khoa ñaõ maéc)
◼ Noäi khoa : cöôøng giaùp , tim maïch , tieåu ñöôøng , beänh lyù thaän
◼ Ngoaïi khoa nhöõng beänh lyù ñeã laïi di chöùng treân khung chaäu
aûnh höôõng ñeán chuyeån daï sau naøy : chaán thöông vuøng chaäu ,
xöông ñuøi , coät soáng , dò taät baåm sinh gaây guø , veïïo …
◼ Tieàn caên veà nhöõng thai kyø tröôùc ñoù .
◼ Tieàn söû gia ñình ( hoûi caû 3 theá heä ) caùc beänh di truyeàn:
CHA, tieåu ñöôøng, beänh veà maùu , sinh ñoâi .

11. Thaêm khaùm søc kháe :
◼ Thaêm khaùm toång quaùt caùc boä phaän .
◼ Thaêm khaùm phuï khoa .
◼ Xeùt nghieäm :
◼ Maùu : Hct , GS , Rh , HbsAg , VDRL , HIV , ñöôøng
huyeát , KSTSR, Rubella, Toxo, CMV ….
◼ Nöôùc tieåu : TPTNT , soi caáy …
◼ Huyeát traéng : soi , nhuoäm , caáy dòch aâm ñaïo , PAP’s

12. Vaán ñeà 2: Trong thai kú
◼ 1. Kh¸m thai 3 th¸ng ®Çu
◼ 2. Kh¸m thai 3 th¸ng giòa
◼ 3. Kh¸m 3 th¸ng cuèi

13. 1. Kh¸m thai 3 th¸ng ®Çu
◼ Laàn khaùm ñaàu tieân :
◼ Muïc ñích :
- Chaån ñoaùn thai ngheùn .
- Tìm caùc yeáu toá nguy cô lieân quan ñeán meï vaø thai .
◼ Thôøi ñieåm khaùm :
- TrÔ hôn moät chu kyø kinh ñoái vôùi thai phuï bình
thöôøng
- Moät tuaàn sau khi treã kinh ñoái ngöôøi coù tieàn caên saåy
thai , thai ngoaøi töû cung …

14. Noäi dung khaùm:
◼  Hoûi veà teân , tuoåi , ngheà nghieäp , ñiaï chæ .
◼  Tieàn caên nhöõng thai kyø tröôùc ñoù :
◼ Tuoåi thai luùc sanh , con caân naëng luùc sanh , tình traïng cuûa
treû , thôøi gian chuyeån daï , caùc lÇn sanh , bieán chöùng tröôùc
sanh , trong chuyeån daï , haäu s¶n .
◼ Tieàn caên saåy thai (sinh non lieân tieáp gôïi yù ñeán hôû eo töû
cung)
◼ Beänh lyù ñi keøm tieåu ñöôøng , cao huyeát aùp .
◼ Tieàn caên nhieãm truøng baøo thai , neáu coù nhieãm truøng hieän taïi
neân ñieàu trò ñeã ñaùnh giaù aûnh höôõng treân thai .
◼ Khieám khuyeát cuûa thai kyø tröôùc, tình traïng mieãn dòch , nhoùm
maùu ABO, Rh , mieån dòch ñoái vôùi Rubella , Hepatitis B,C .
◼ Ñoái vôùi phuï nöõ coù tieàn caên sanh con bò voâ soï hoaëc taät cheû
ñoâi coät soáng caàn ñöôïc cho a.folic 5mg/ngaøy vaøi tuaàn tröôùc
khi coù thai .

15.  Tieàn caên phuï khoa:
◼ Tình traïng kinh teá xaõ hoäi .
◼ Soá baïn tình , tieàn caên beänh laây lan qua ñöôøng
tình duïc ñaõ maéc tröôùc ñoù Herpes , HIV … test
HIV baét buoäc ë nhöõng ngöôøi coù nguy cô cao .
◼ Tieáp xuùc vôùi nhöõng thuoác nguy hiÓm…

16.  Tieàn caên noäi khoa :
◼ Nhöõng beänh noäi khoa naëng theâm do thai : tim
maïch , tieâu hoùa , noäi tieát ñoøi hoûi phaûi ñùaùnh
giaù caån thaän .
◼ Tieàn caên truyeàn maùu coù theå gôïi yù kh¶ naêng
keát hôïp taùn huyeát cuûa sô sinh vì khaùng theå
meï töø nhoùm maùu khoâng töông xöùng .
◼ Hoûi kyõ hieåu bieát cuûa saûn phuï veà traùnh ñoät
bieán vaø nhöõng nguy cô sinh ung th.

17.  Tieàn caên ngoaïi khoa :
◼ PhÉu thuaät phuï khoa , ñaëc bieät laø phÉu thuaät
töû cung caàn thieát phaûi moå laáy thai?
◼ Saûn phuï coù veát moå laáy thai cuõ thö cho sanh
ñöôøng aâm ñaïo neáu ñuû ñieàu kieän .

18.  Tieàn caên gia ñình : hoûi 3 theá heä :
◼ Tieåu ñöôøng , treû naëng caân baát thöôøng .
◼ Test dung naïp Glucose , test taàm soaùt nhieàu
beänh di truyeàn .
◼ Tieàn caên gia ñình coù ngöôøi ñeû song thai .

19.  Khaùm toång quaùt : baét buoäc phaûi
thöïc hieän ngay ôû laàn khaùm ñaàu tieân
◼ Ñaàu , maët , coå : da ñaàu coù bình thêng khoâng coù lôû loeùt , muïn
nhoït , toùc moïc coù xanh toát , maét coù gì khaùc thöôøng nhìn coù
roõ khoâng ? xem keát maïc coù thieáu maùu khoâng ? tai , mòi ,
mieäng , raêng ,löôõi , hoïng … khaùm coå coù gì baát thöôøng khoâng?
ÑÓ yù ñeán tuyeán giaùp , heä thoáng haïch …
◼ Khaùm ngöïc : tim , phoåi , vuù coù phaùt trieån khoâng , nuùm vuù
ngaén hay daøi coù thuït vaøo trong , coù bò nöùt khoâng ? Coù vuù
phuï khoâng , heä thoáng haïch…
◼ Khaùm thaàn kinh, cô xöông khôùp, tay chaân .
◼ Maïch, huyeát aùp, chieàu cao, caân naëng, phuø .
◼ Khaùm buïng : sôø vuøng gan, laùch, thaän, thaønh buïng coù saên
chaéc khoâng, coù bò phuø nhaát laø vuøng bôø treân xöông mu , seïo
moå cuõ .

20. Khaùm xaùc ñònh coù thai:
Daáu hieäu cô naêng :
◼ Daáu hieäu taét kinh : ôû nhöõng ngöôøi kinh nguyeät vaãn
ñeàu boång nhieân taét kinh neân nghó ñeán tình traïng coù
thai .
◼ Coù trieäu chöùng ngheùn : buoàn noân vaø noân thaät söï ,
noân vaøo buoåi saùng , tieát nöôùc boït nhieàu , coù söï thay
ñoåi veà khöùu giaùc nhö thích hoaëc sôï muøi , theøm hoaëc
sôï moät vaøi moùn aên khaùc , vò giaùc cuõng thay ñoåi .
◼ Thay ñoåi veà thaàn kinh : deã bò kích trhích , buoàn nguû
, nguû nhieàu coù khi maát nguû , thay ñoåi tính tình , meät
moûi.

21. Khaùm xaùc ñònh coù thai:
Daáu hieäu thöïc theå
◼ Thay ñoåi ôû da vaø nieâm maïc , coù veát naâu saäm xuaát
hieän ôû maët , hai vuù cöông leân, quaàng vuù thaâm laïi vaø
to leân , caùc haït Montgomery noåi roõ , tónh maïch vuù
noåi roõ , ñöôøng naâu ôû giöõa da buïng noåi roõ , hai beân
ñuøi coù nhöõng veát naâu ( xuaát hieän treã).
◼ Nieâm maïc aâm ñaïo vaø coå töû cung tím .
◼ Khaùm aâm ñaïo : meàm , coå töû cung vaø töû cung meàm
(daáu hieäu Heùgar) hoaëc töû cung phình to (daáu hieäu
Noble) nhö quaû boùng .

22. Khaùm xaùc ñònh coù thai:
Caän laâm saøng :
◼ Xeùt nghieäm HCG .
◼ Sieâu aâm giuùp xaùc ñònh coù thai vaø tuoåi thai
(neáu saûn phuï khoâng nhôù ngaøy kinh ).

23.  Caùc xeùt nghieäm khaùc:
◼ Coâng thöùc maùu : noàng ñoä Hb ( BT 10,5 – 15g/L) , Hct ( BT
> 35% ) , MCV vaø MCH , ABO – Rh ,GS.
◼ VDRL , HbsAg , HIV antibody , Antiruballa antibody ,
Rubella ,Toxoplasmo .
◼ Nöôùc tieåu : toång phaän tích nöôùc tieåu .
◼ + Protein > 300mg/24h : coù rop61I loaïn chöùc naêng thaän keát
hôïp vôùi cao huyeát aùp töông ñoái , tieàn saûn giaät – saûn giaät.
◼  Xaùc ñònh tuoåi thai : baèng coâng thöùc Naegeleù .
◼ Neáu chu kyø > 35ngaøy : + 1tuaàn
◼ Neáu chu kyø ngaén : - 1tuaàn
◼ Neáu khoâng nhôù ngaøy kinh thì döïa vaøo sieâu aâm 3 thaùng ñaàu .

24.  Caùc xeùt nghieäm khaùc:
◼ + Glucose (+) söï saûn xuaát glucose vöôït quaù ngöôõng
haáp thu , neáu glucose maùu taêng : khoâng dung naïp
ñöôøng laøm theâm test dung naïp glucose ( thöû ñöôøng
huyeát 1h sau khi uoáng 50gr ñöôøng ) .
◼ Caáy nöôùc tieåu giöõa doøng : neáu keát quaû caáy > 10 vi
truøng /ml coù nhieãm truøng phaûi laøm khaùng sinh ñoà .
◼ Pheát aâm ñaïo :tìm Gonorrhea , Chlamydia : neáu coù
thì neân ñieàu trò traùnh nguy cô saåy thai sinh non
◼ Caáy phaân , tubercullin Skin test cho nhöõng beänh
nhaân coù nguy cô cao .

25.  KÕt luËn lÇn kh¸m ®Çu tiªn:
◼ Töø tieàn caên phuï khoa , saûn khoa , noäi khoa , ngoaïi khoa , gia
ñình + thaêm khaùm xem meï coù kh¶ naêng chòu ñöïng ñöôïc thai
kyø ñoù hay khoâng vaø neáu ñöôïc ñeà ra caùch quaûn lyù thai ngheùn.
◼ + >>Hoûi yù muoán coù thai cuûa ngöôøi phuï nöõ ? coù yù muoán nuoâi
con? ¶nh höôûng cuûa thai treân cuoäc soáng phuï nöõ.
◼  Ghi trong hoà sô löu vaø phieáu khaùm thai : höôùng ñaãn caùch
töï chaêm soùc thai taïi nhaø vaø lòch taùi khaùm ñònh kyø laàn sau
◼ Neáu ñuû ñieàu kieän cho pheùp : ñeà nghò khaùm 4tuaàn /laàn töø luùc
baét ñaàu coù thai ñeán 32tuaàn , sau ñoù hai tuaàn/laàn ñeán 36tuaàn
vaø moåi tuaàn /laàn cho ñeán khi sanh .
◼ Neáu khoâng ñuû ñieàu kieän : laàn khaùm thöù nhaát luùc thai 10tuaàn
, laàn thöù 2 khi thai 22tuaàn , laàn thöù 3 luùc thai 30tuaàn vaø sau
ñoù lòch khaùm seõ nhaët hôn .

26. Laàn khaùm ôû 3 thaùng giöõa :
◼ Môc ®Ých:
- X¸c ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn cña thai
- Ph¸t hiÖn c¸c yÕu tè bÊt thêng
- Thaêm hoûi veà nhöõng thaéc maéc , lo laéng trong
thai kyø .

27. Xaùc ñònh caùc yeáu toá nguy cô:
◼  Xaùc ñònh vaø ñaùnh giaù veà söï phaùt trieån cuûa thai :
◼ Tình traïng maùy ( baét ñaàu khoaûng töø tuaàn 16 – 24 ) .
◼ Ño beà cao töû cung : ño chieàu cao töû cung vaø so vôùi tuoåi thai
ñeã xaùc ñònh tieán ñoä thai ngheùn :
◼ Neáu thai quaù to nghi sinh ñoâi .
◼ Neáu quaù nhoû thai coù theå phaùt trieån khoâng toát .
◼ Caû hai tröôøng hôïp naøy xem laïi sau hai tuaàn vaø chuyeån ñi leân
tuyeán treân neáu kích thöôùc vaãn baát thöôøng .
◼ Nghe tim thai : Tuaàn thöù 12 - 17 : Doppler
◼ Tuaàn 18 – 22 : oáng nghe tim thai .
◼ Baát thöôøng : kieåm tra baèng sieâu aâm Monitor.

28.  Ñaùnh giaù toaøn thaân:
◼ Maïch , ño huyeát aùp , caân naëng .
◼ Caân naëng : thoâng thöôøng seõ taêng döôùi 4 kg trong nhöõng
thaùng ñaàu ,
◼ 1kg/thaùng trong nhöõng thaùng giöõa vaø
◼ 2 kg /thaùng trong nhöõng thaùng cuoái thai kyø .
◼ Neáu meï khoâng taêng caân thai suy dinh döôõng , neáu taêng 1kg
/tuaàn trong nhöõng thaùng cuoái : tieàn saûn giaät , ñoái vôùi nhöõng
phuï nöõ beùo phì vaø leân caân nhieàu phaûi chuù yù xem coù tieåu
ñöôøng hoaëc CHA , neáu meï cao < 157cm , < 45kg neân coá
gaéng taêng 11 – 12 kg , neáu meï nheï caân phaûi taêng nhieàu hôn
, meï beùo phì chæ caàn taêng töø 6-9kg. Taêng caân quaù nhieàu
trong thai kyø : thai to .

29. Ñaùnh giaù toaøn thaân
◼ Taêng caân khoâng ñuû : thai nhoû .
◼ Phuø maïch , tay : neáu coù CHA laø daáu hieäu cuûa tieàn
saûn giaät .
◼  Xeùt nghieäm nöôùc tieåu : glucose , protein .
◼  Tieâm phoøng VAT .
◼  Sieân aâm :
◼ Ñaùnh giaù söï phaùt trieån cuûa thai .
◼ Chaån ñoaùn ña thai .
◼ Söï baát thöôøng vaø dò daïng cuûa thai nhi .

30.  Höôùng daãn thai phuï sau khi khaùm :
◼ Veä sinh thai ngheùn .
◼ Kieåm tra tieâm phoøng VAT .
◼ Neáu coù nguy cô xöû trí .
◼ Heïn khaùm thai laàn sau .

31. Laàn khaùm 3 thaùng cuoái thai kyø
◼  Ñaùnh giaù söï phaùt trieån cuûa thai :
◼ Hoûi thai ñaïp thöôøng xuyeân khoâng ? ñaïp nhieàu beân naøo ?
◼ Chuù yù phaùt hieän daáu cô naêng cuûa CHA : meät moûi , nhöùc
ñaàu, môø maét, uø tai .
◼ Ño voøng buïng , beà cao töû cung : ño baèng thöôùc daây vaûi , ño
töø ñieåm giöõa bôø treân khôùp mu ñeán ñaùy töû cung : soá ño chieàu
cao töû cung vaø voøng buïng cho ta :
◼ + Öôùc tính tuoåi thai baèng CCTC + 1
◼ 4
◼ + Öôùc Tính troïng löôïng thai nhi : CCTC (cm) + Voøng buïng
(cm) x 100 = gram
◼ 4
◼  Döï kieán nôi sinh .

32. Laàn khaùm 3 thaùng cuoái thai kyø:
◼ Xem kích thöôùc hình daùng coù bình thöôøng khoâng .
◼ Xaùc ñònh ngoâi vaø theá cuûa thai coù bình thöôøng khoâng baèng
thuû thuaät Leùopole .
◼ Nghe tim thai
◼  Thöû nöôùc tieåu : nhö laàn khaùm 1 vaø 2 .
◼  Kieåm tra tieâm phoøng uoán vaùn : ñaõm baûo tieâm phoøng ñaày
ñuû 2 muûi .
◼  Cho vieân saét /axit folic , thuoác phoøng soát reùt ( neáu trong
vuøng coù nguy cô ).
◼  Giaùo duïc söùc khoeû nhaán maïnh caùc ñieåm caàn löu yù .
◼  Döï tính ngaøy sinh .

33. Laàn khaùm 3 thaùng cuoái thai kyø
◼ Nhöõng thai phuï coù nguy cô phaûi ñöôïc ñeû ôû nhöõng nôi coù
ñieàu kieän hoài söùc vaø phaåu thuaät .
◼ Nhöõng thai phuï ôû xa hoaëc tieân löôïng ñeû khoù neân ñeán beänh
vieän tröôùc khi chuyeån daï
◼  Höôùng daãn nhöõng daáu hieäu baùo sanh hoaëc nguy hieåm ñeã
nhaäp vieän : khi ñau buïng töû cung co 3 côn trong 10 phuùt
hoaëc khi coù nhöõng daáu hieäu nhö vôõ oái , xuaát huyeát aâm ñaïo ,
phuø maët vaø tay , hoa maét , nhöùc ñaàu , ñau thöông vò , co giaät
, soát , ñau buïng , ñau löng nhieàu cuøng nhöõng vaán ñeà noäi
khoa traàm troïng khaùc …
◼  Ghi hoà sô löu ,phieáu khaùm thai heïn laàn khaùm keá tieáp .
◼  Höôùng daãn baø meï vaø con khi ñeû .
◼ (Xem baøi veä sinh thai ngheùn )
◼  Höôùng daãn dinh döôõng ( xem baøi dinh döôõng trong thôøi kyø
mang thai vaø cho con buù )

34. Vaán ñeà thöù 3: THAI NGHEÙN NGUY CÔ
◼ ®Þnh nghÜa
◼ Ph©n lo¹i
◼ Xö trÝ

35. THAI NGHEÙN NGUY CÔ :
I. Ñònh nghóa :
◼ Thai ngheùn nguy cô laø thai ngheùn keøm moät
yeáu toá baát thöôøng coù theå laøm cho thai ngheùn
chuyeån daï vaø sau ñeû phöùc taïp coù theå daãn ñeán
beänh lyù hay töû vong meï vaø con.
◼ Phuï nöõ mang thai coù nguy cô phaûi ñeû ôû beänh
vieän , phieáu theo doõi söùc khoûe baø meï taïi nhaø
giuùp phaùt hieän thai kyø cã nguy cô .

36. 2. Ph©n lo¹i
Tríc khi cã thai:
◼ 1. ThÓ tr¹ng bÊt thêng
◼ 2. Tình tr¹ng c¸ nh©n
◼ 3. ®Æc ®iÓm vÒ x· héi

37. 1. ThÓ tr¹ng bÊt thêng:
◼ Chieàu cao < 1,45m
◼ Meï nheï caân < 35kg
◼ Bieán daïng khung chaäu, khôùp haùng hay coät
soáng do coøi xöông, g·y xöông, lao ,baïi lieät vaø
nguyeân nhaân khaùc .
◼ Beänh cuûa meï nhö beänh tim , huyeát aùp cao ,
lao , ñaùi thaùo ñöôøng vaø beänh phuï khoa .

38. 2. Tình tr¹ng c¸ nh©n
◼ Tuoåi quaù treû ( döôùi 18 ) , quaù giaø ( treân 40 ) hoaëc con so khi
nhieàu tuoåi ( chöûa laàn ñaàu sau 35 tuoåi ).
◼ Ñeû nhieàu laàn (töø 4 trôû leân ).
◼ Tieàn söû saûn khoa:
- Ba laàn saåy hoaëc hôn.
- Thai cheát löu hoaëc treû chÕt sau 1 tuaàn.
- Saûn giaät.
- Moå ñeû hoaëc boùc nhaân xô
- Giaùc huùt hoaëc sanh keàm.
- Baêng huyeát sau ñeû.
- Raùch TSN ñoä 3 . ñoä 4 .
- Con nhÑ c©n, con to, ®Î non, dÞ tËt bÈm sinh.
- Thai qu¸ ngµy

39. 3. ®Æc ®iÓm vÒ x· héi:
◼ - Phô nöõ ®éc th©n
◼ - Kinh tÕ thÊp
◼ - Khã tiÕp cËn dÞch vô y tÕ
◼ - Vaên hãa thÊp
◼ - NghiÖn rîu, thuèc l¸, chÕ ®é aên uèng kÐm
hîp lý

40. II. Ph©n lo¹i
Trong khi cã thai:
◼ 1. TiÕp xóc víi mét sè yÕu tè cã thÓ g©y
dÞ tËt bÈm sinh thai nhi
◼ 2. Nhöõng biÕn chøng thai kú
◼ 3. BÖnh lý hình thµnh trong thai kú

41. 1. TiÕp xóc víi mét sè yÕu tè cã thÓ g©y dÞ
tËt bÈm sinh thai nhi
◼ -
◼ -
◼ -

42. 2. Nhöõng biÕn chøng thai kú
◼ Chaûy maùu trong nöa ®Çu thai kú.
◼ Ch¶y m¸u trong nöa ®Çu thai kú sau
◼ Chuyeån daï tröôùc 36 tuaàn .
◼ Ræ oái , vì èi tröôùc khi chuyeån daï.
◼ NghÐn naëng
◼ Rèi lo¹n dÞch èi.
◼ TiÒn s¶n giËt, s¶n giËt
◼ ThiÕu m¸u
◼ Thai keùm phaùt trieån, suy dinh dìng .
◼ Thai to, ®a thai
◼ Ngoâi baát thöôøng, ngoâi ngang , ngoâi ngöôïc .

43. 3. BÖnh lý hình thµnh trong thai kú
◼ Sèt
◼ NhiÔm trïng
◼ Nhöõng bÖnh lý ph¶i phÉu thuËt
◼ Nhöõng bÖnh lý tim
◼ BÊt ®ång nhãm m¸u

44. III. Xöû trí thai nguy cô:
◼ Caàn ñi khaùm thai sôùm ñeå xaùc ñònh sôùm caùc yeáu toá
nguy cô vaø chuyeån tuyeán tröôùc khi chuyeån daï .
◼ Caùn boä y teá phaûi nhaïy beùn , caûnh giaùc vaø coù kyõ
naêng khi khaùm thai ñeå xaùc ñònh vaø xöû lyù ñuùng ñaén
cho moïi tröôøng hôïp thai ngheùn nguy cô cao, giaûi
thích cho gia ñình vaø saûn phuï taïi sao caàn phaûi ñeû ôû
beänh vieän .
◼ T vÊn cho s¶n phô vµ gia ®ình
◼ CÇn kh¸m søc kháe ®Þnh kú tríc khi quyÕt ®Þnh cã
thai.

45. NHÖÕNG ÑIEÀU CAÀN LÖU YÙ
◼ Giaûi thích veà nhöõng yeáu toá nguy cô .
◼ Khoâng bao giôø queân khaùm , SP coù thieáu maùu , HA
taêng .
◼ Kieåm tra vaø tieâm VAT .
◼ Khuyeán khích cho saûn phuï uoáng vieân saét .
◼ Khi tieán haønh thoâng tin giaùo duïc truyeàn thoâng caàn :
◼ Noùi moät caùch thaân aùi vôùi caùc thai phuï , tìm hieåu veà
hoaøn caûnh soáng , veà coâng vieäc , dinh döôõng vaø taäp
quaùn veä sinh cuûa hoï

46. NHÖÕNG ÑIEÀU CAÀN LÖU YÙ
◼ Phaùt hieän moät caùch kheùo leùo yù nghó vaø haønh vi cuûa thai phuï
.
◼ Giuùp hoï laøm ñuùng ñaén nhöõng ñieàu hoï bieát .
◼ Giaûi thích taïi sao coù moät soá taäp quaùn coù haiï, khuyeân hoï boû
caùc taäp quaùn ñoù .
◼ Noùi caùc haønh ñoäng cuï theå phaûi laøm vaø traùnh noùi coù nhöõng
caâu chung chung : “ phaûi dinh döôõng toát “ hoaëc “ phaûi traùnh
vieäc naëng “ hoaëc “ phaûi chuù yù veä sinh thaân theå “.
◼ Lôøi noùi phaûi coù tính thuyeát phuïc baèng lyù leõ vaø haønh ñoäng .
◼ Giuùp hoï choïn caùch aên uoáng , thöùc aên , soá löôïng vaø thaønh
phaàn .
◼ Phaûi bieát söû duïng cô hoäi trong moåi laàn ñi khaùm thai vaø khi
thaêm thai taïi nhaø ñeå tö vaán cho thai phuï./.