2. Hasta Güvenliğinde Temel Hedef
2
Süreçlerdeki basit hataların, hasta ve sağlık
çalışanlarına zarar verecek şekilde ortaya çıkmasını
engelleyecek tasarımlar yapmak
Hataların hasta ve sağlık çalışanlarına ulaşmadan
önce belirlenmesini, raporlanmasını ve düzeltilmesini
sağlayacak önlemler almak
3. Tıbbi Hata Nedir?
3
Hata, tıbbi bakımın parçası olarak bir eylem
yapılmadığı zaman ya da yanlış plan/eylem
uygulandığı zaman oluşur:
1. Diyagnostik
2. Tedavi
3. Koruyucu
4. Diğer
4. 4
Hastaneye yatışlarda tıbbi hata oranı : % 2,9 ve %3,7
%53-58: Önlenebilir tıbbi hata
%44,9: Ameliyatlara bağlı
%46,1: Cerrahlar sorumlu
Tıbbi Hata Nedir?
Instute Of Medicine Priorty Areae For National Action:
Transfonning Health Care Quality, 2003
Cerrahi Girişim: 234 milyon insan/yıl
Yaşamlarının herhangi bir döneminde cerrahi
girişim: %5 İnsan
5. 5
Tıbbi Hata Nedir?
Uluslararası Birleşik Komisyon'un (JCAHO) verilerine
göre;
Temmuz 2005
Tıbbi Hata: 3548 hasta (dünya çapında)
Yanlış Taraf Cerrahisi: 444 hasta (%13)
Tıbbı hata olgularına bağlı ÖLÜM: 2450 hasta (%69)
7. Ameliyathanede Tıbbi Hatalar
7
1. İlaç hataları
2. Yanlış taraf cerrrahisi
2. Kayıp örnek
3. “Elektrokoter veya Laser”in emniyetsiz kullanımı
4. Unutulan cerrrahi araç veya “spanç”lar
8. Yanlış Taraf Cerrahisi Nedir?
8
• Vücudun iki tarafında da bulunan göz, diş, böbrek,
bacak gibi organ, doku ve uzuvların ameliyatlarında,
hasta organın yerine yanlış taraftaki sağlam organın
alınması ya da ameliyat edilmesi
• Günümüz tıp uygulamasındaki çeşitli yöntemlerle
oldukça azaltılmış bir tıbbi hata türü
Yanlış Taraf Cerrahisi, müdahale edilmesi planlanan
hasta, parça veya organ yerine; yanlış bir hastaya
veya organa cerrahi müdahalede bulunulmasıdır
9. Yanlış Taraf Cerrahisi Nedir?
9
1. Yanlış hasta
2. Yanlış parça/örnek
2. Yanlış vücut tarafı
4. Doğru işaretlenmiş anatomik tarafın yanlış düzeyi
üzerinde gerçekleştirilen tüm cerrahi uygulamalar
11. Yanlış Taraf Cerrahisinin
Nedenleri
11
SİSTEME AİT FAKTÖRLER
* Kurumun kontrol sistemindeki eksiklikler
* Her kontrolün yapıldığından emin olmak için yapılan kontrol listesindeki eksiklik
* Belirlenmiş cerrahi ekip üyelerinin dışarıda tutulması
* Doğru cerrahi tarafı belirlemede sadece cerraha güvenilmesi
* Alışılmadık zaman baskıları (örn., plansız aciller veya yüksek sayıda işlem)
* Preoperatif hazırlık süresinin azaltılması konusundaki baskılar
* Alışılmadık ekipman veya hasta pozisyonunun gerektiği işlemler
* Ekibin yeterlilik veya kimlik kavgası
* Bilgi durumu
* Organizasyonel kültür
* Oryantasyon ve eğitim
* Personel
* Çevresel güvenlik
* Bakım sürekliliği
* Hastanın normal pozisyonunu bozan obesite veya anormal anatomi gibi özellikleri
12. Yanlış Taraf Cerrahisinin
Nedenleri
12
İŞLEME AİT FAKTÖRLER
* Hastanın değerlendirilmesindeki yetersizlik
* Tedavi planındaki yetersizlik
* Medikal kayıtların değerlendirilmesindeki yetersizlik
* Cerrahi ekip ve hasta arasındaki iletişimde bozukluk
* İşleme birden fazla cerrahın dahil olması
* Tek operasyonda birden fazla bölgeye birden fazla işlem yapılması
* Doğru tarafı tanımlarken konuya hastanın dışında ailesinin veya diğerlerinin dahil
olması
* Doğru operasyon bölgesini net olarak işaretlemede başarısızlık
* Cerrahi ekipte tam veya doğru olmayan iletişim
* İşlemin uygunsuzluğu
* Operasyona başlamadan önce hasta bilgilerinin yeniden kontrol edilmesinde
yetersizlik
13. Cerrahi Alanın İşaretlenmesi
Nasıl Uygulanır?
13
* İşaret insizyon bölgesine veya yakınına konulmalı, işlem yapılmayacak alanlara
işaret konulmamalıdır
* İşaret kuşku uyandırmamalıdır (örn., “EVET” veya insizyonu temsil eden çizgi
olabilir; “X” kuşku yaratabilir)
* İşaret hasta hazırlandıktan ve örtüldükten sonra da görülebilir olmalıdır,
yapışkanlı işaretleyiciler kullanılmamalıdır
* Bütün kurumda işaretleme yöntemi ve tipi sabit olmalı
* En azından lateralite, birden fazla uzuv, birden fazla seviye içeren bütün olgular
işaretlenmeli (Vertebra cerrahilerinde ek olarak operasyon başlangıcında
radyografik görüntüleme ile de işaretleme yapılmalı)
* İşaretlemeyi işlemi yapacak kişi yapmalı
* İşaretleme mümkünse hastanın da olaya dahil olduğu, uyanık ve farkında bir
durumdayken yapılmalı
* İşaretlemeyi kabul etmeyen hastalara tanımlanmış bir prosedür yapılmalı
20. Cerrahi Alanın İşaretlenmesi
Kimlere Uygulanmaz?
20
* Tek organ olguları (örn., sezaryen, kardiyak cerrahi)
* Önceden belirlenmemiş kateter/enstrüman yerleştirilen
girişimsel olguları (örn., kardiyak kateterizasyon)
* Dişler (Koşul; işlem uygulanacak dişin adı belgelenmişse veya
dental radyografide işaretlenmişse)
* İşaret kalıcı dövmeye neden olabileceğinden prematür
yenidoğanlar
21. YTC ÖRNEK - 1
21
Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi'nde katarakt ameliyatı olması
gereken hastanın yanlışlıkla rahmi alınmıştır. 55 yaşındaki S.K.
mağdur olurken, DEÜ Tıp Fakültesi Hastanesi de yaşanan
bu talihsiz olay sebebiyle güvenilirliğini kaybetmiştir.
22. 22
Niğde'de sağlam dişi çeken diş hekimi, yaralama suçundan hapis
cezasına çarptırılmış, Yargıtay cezayı onamıştır.
YTC ÖRNEK - 2
23. YTC ÖRNEK - 3
23
Samsun'da bir hasta mide şikâyeti sebebiyle ameliyata alınmış
ve bir hafta sonra komaya girmiştir.
24. 24
2002 yılında İngiltere'deki bir hasta, röntgene ters bakan hekimin
kurbanı olmuş, hasta olan böbreği yerine sağlıklı böbreği alınmıştır.
Hasta operasyondan birkaç saat sonra hayatını kaybetmiştir.
YTC ÖRNEK - 4
25. 25
Amerika'da bir kadın meme kanseri teşhisiyle ameliyat edilmiş
ve iki memesi de alınmıştır.
Operasyondan 48 saat sonra tahlillerin karıştığı, aslında kadının
kanser olmadığı anlaşılmıştır.
YTC ÖRNEK - 5
26. TALİMAT TAKİBİ
26
Ameliyat günü verilmiş hastaların ameliyat
öncesinde hekimin serviste yapacağı son
kontrolleri sırasında taraf cerrahisi işaretlemesi
yapılır
1
27. TALİMAT TAKİBİ
27
Ameliyat günü verilmiş hastaların ameliyat
öncesinde hekimin serviste yapacağı son
kontrolleri sırasında taraf cerrahisi işaretlemesi
yapılır
Ameliyat edilecek bölge hekim veya hekim
direktifiyle hemşire tarafından hasta üzerinde
silinmez cerrahi kalem ile işaretleme yapılır
1
28. TALİMAT TAKİBİ
28
Aynı bölge “Cerrahi Taraf Bölge Tespit ve
Ameliyata Hazırlık Formu” üzerinde de
işaretleme yapılarak kayıt tutulur.
2
29. TALİMAT TAKİBİ
29
Ameliyat edilecek olan bölge için ameliyat olacak
hasta veya yakınının onayı bu formun ikinci
sayfasında bulunan onam kısmına imza onayı
şeklinde alınır
3
30. TALİMAT TAKİBİ
30
Hasta ameliyata girmeden önce “Cerrahi Taraf
Bölge Tespit ve Ameliyata Hazırlık Formu”nun
arka yüzünde bulunan servis hemşire notları,
ameliyatı gerçekleştirecek olan cerrahın ve
anestezi uzmanının ameliyat ile ilgili önemli
notları varsa yazılarak form hasta dosyası ile
ameliyathaneye gönderilir
4
31. TALİMAT TAKİBİ
31
Hastayı karşılayan anestezi ekibi form üzerinden
taraf cerrahisi uygulamasını hasta ve “Cerrahi
Taraf Bölge Tespit ve Ameliyata Hazırlık Formu”
üzerinden son kez kontrol eder
5
32. TALİMAT TAKİBİ
32
Ameliyat ekibi ameliyata başlamadan önce
“Cerrahi Kontrol Listesi” üzerindeki bilgileri sözlü
olarak teyitleşerek kontrol eder
6
33. TALİMAT TAKİBİ
33
Kontrol işlemi eksiksiz olarak gerçekleşmeden
ameliyata başlanmaz. Her iki formla da tutulan
kayıtlar hasta dosyasına kaldırılır
7