3. Fiziksel Mobilitede Bozulma
Hemşirelik Tanısı
Tanım: mmobil olmayan, ancak fiziksel olarak hareket etmekte birİ
sınırlılı ı olan ya da bu riski taşıyan bireydeki durumdur.ğ
TANIMLAYICI KR TERLERİ
MAJÖR (%80-%100)
Çevrede amaçlı olarak hareket etme (örn: yatak içinde mobilitede, transferler,
ambulasyon-gezinme) yetene inde zayıflamağ
ROM (range-of-motion) yani eklem hareket açıklı ında sınırlılıklarğ
M NÖR (%50-%80)İ
Hareket kısıtlamasının konulması
Hareket etmeye gönülsüzlük
4. Yazarın notu
Fiziksel mobilitede bozulma tanısı, kolunu/kollarını,
baca ını/bacaklarını kullanmakta ya da kas gücünde bazığ
kısıtlılıklar olan bir bireyi tanımlar.
Fiziksel mobilitede bozulma tanısı, tam olarak immobilite olan
durumları tanımlamakta kullanılmamalıdır. Bunun yerine, bu
durumlar için Disuse Sendromu tanısı daha uygundur.
Fiziksel hareket sınırlılıkları öz-bakım eksikli i ya da travmağ
riski gibi di er bazı hemşirelik tanılarının etiyolojisi de olabilir.ğ
Fiziksel mobilitede bozulma tanısına yönelik hemşirelik
girişimleri; işlevi güçlendirmeye, iyileştirmeye ve bozulmayı
önlemeye odaklanır.
5.
6. İlişkili Faktörler
Patafizyolojik
Aşa ıdaki durumlara sekonder olarak, dayanıklılık ve gücün azalmasınağ
ba lı;ğ
Nöromüsküler bozukluklar
Otoimmün de işimler (örn: multiple sklerozis, artritis)ğ
Sinir sistemi hastalıkları (örn: parkinsonizm, myestina gravis)
Musküler distrofi
Kısmi ya da total paralizler (örn: spinal kord travması, felç)
Santral sinir sistemi tümörleri
ntrakranial basınçta artmaİ
Duyusal defisitler
Kas iskelet bozuklukları
Fraktüler
Kollajen doku hastalıkları (sistemik lupus eritematozis)
Ödeme ba lı (synovial sıvıda artma)ğ
7. İlişkili Faktörler
Tedavi ile ilişkili
Eksternal araçlara (alçı, tespit, ateller, intravenöz tüpler/yollar)
ba lığ
Protez, koltuk de ne i, yürüteç vb. ile hareket etmeye güç veğ ğ
dayanıklılı ın yetmemesine ba lığ ğ
Durumsal
Yorgunlu a, motivasyonun azalmasına ya da a rıya ba lığ ğ ğ
8. İlişkili Faktörler
Maturnasyonel
Çocuklar
Aşa ıdaki durumlara sekonder, anormal yürüyüşe-postüreğ
ba lı;ğ
Konjenital iskelet bozuklukları
Osteomyelitis
Konjenital kalça çıkı ığ
Legg-Calve-Peithes hastalı ığ
Yaşlı Yetişkin
Motor çevikli in azalmasına ya da kas zayıflı ına ba lığ ğ ğ
9. Amaçlar ve Göstergeler
Amaçlar
Kişi, ekstrimitelerin gücünde ve dayanıklılı ında bir artışğ
oldu unu bildirecektir.ğ
Göstergeler
Mobiliteyi artırmak için uyumlandırıcı araçları kullandı ınığ
göstermesi
Travma olasılı ını minimize edecek güvenlik önlemleriniğ
kullanması
Girişimlerin mantı ını açıklaması/tanımlamasığ
Mobiliteyi artırıcı önlemleri göstermesi
10.
11. Genel Girişimler
mmobilitenin komplikasyonlarını önleyici girişimler için bakınız:İ
Disuse (kullanmama sendromu)
Etkilenmemiş/sa lıklı ektremitede, günde en az dört kez olmakğ
üzere, aktif ROM egzersizlerini yapmayı ö retiniz:ğ
Etkilenmiş ekstremitede pasif ROM egzersizlerini uygulayınız
Yavaş yavaş uygulayınız
Ekstremiteyi ilgili eklemin üstünden ve altından destekleyiniz.
Komplikasyonları önlemek için uygun-do ru pozisyonu veriniz:ğ
Ayak tahtası kullanınız.
Uzun süre aynı pozisyonde oturma ve yatmayı önleyiniz.
Her 2-4 saatte bir omuz eklemlerinin pozisyonunu de iştiriniz.ğ
Fowler pozisyonda iken küçük yastıklar kullanınız ya da hiç yastık kullanmayınız.
El ve bile i do al pozisyonda destekleyiniz.ğ ğ
12. ROM (Range of Motion)
Amaç: Yatak istirahati gerekliyse
veya immobilite varsa vücudu en
iyi olası fiziksel kondüsyonda
tutmak ve egzersiz yapma
PROM- Pasif ROM – Hasta
ba ımsız hareket edemiyorsa veğ
eklem hareketleri hemşire veya
cihaz tarafından yaptırılıyorsa
AROM- Aktif ROM – Hasta
eklem hareketi yapma yetisine
sahipse
13. Genel Girişimler
E er birey supine (sırt üstü) ya da prone (yüzü koyun) pozisyonda ise; belğ
kavisinin altına ya da gö üs kafesinin bitti i yerin altına rulo yapılmış bir havluğ ğ
ya da küçük bir yastık yerleştiriniz.
Kalça ve üst uyluk bölgesinin yanlarına torokanter simidi ya da kum torbaları
yerleştiriniz.
Birey lateral pozisyonda ise; baca ını kasıktan ayaklara kadar desteklemek içinğ
yastıklar yerleştiriniz. Omuz ve dirse i hafifçe gevşetmek için bir yastıkğ
koyunuz. Gerekiyorsa, dorsal fleksiyonda iken aya ının altını kum torbası ileğ
destekleyiniz.
El ve bilek tespitleri kullanınız.
14.
15. Genel Girişimler
Mobilizasyonu ilerletmesini sa layınız:ğ
Yavaş yavaş oturma pozisyonuna geçmesine yardım ediniz.
Aya a kalmadan önce birkaç dakika yata ın kenarından ayaklarını sarkıtması içinğ ğ
olanak sa layınız.ğ
Yatak dışında geçirilen zamanı, ilk defasında birkaç dakika olmak üzere, günde üç
kez 15 dakika ile sınırlayınız.
Tolere edildikçe, kişinin yatak dışında geçirdi i zamanı 15 dakika-15 dakikağ
artırınız.
Yardımcı araçlar kullanarak ya da kullanmadan ambulasyonu ilerletiniz.
E er yürüyemiyorsa bireyin bir tekerlekli sandalye ya da normal sandalyedeğ
oturmasını sa layarak yatak dışına geçmesine yardım ediniz.ğ
Kısa süreli ve sık aralıklarla (günde en az 3 kez) yürüyüşlerle, denge
sa lanamıyorsa yardımla ambulasyona teşvik ediniz.ğ
Yürüyüş mesafesini her gün ilerleterek artırınız.
16. Genel Girişimler
Aşa ıdaki araç-gereçlerin kullanımını ö retiniz veğ ğ
gözleyiniz.
Koltuk de nekleriğ
Yürüteçler
Tekerlekli sandalye
Protezler
Askılar
Bandajlar
17. Genel Girişimler
Güvenlik önlemleri e itimiğ
Duyarlılı ı azalmış alanları aşırı sıcak ve so uktanğ ğ
koruyunuz
Transfer veya ambulasyonda düşme ve düştükten sonra
nasıl kalkılaca ı konusunda uygulama yapınızğ
Tekerlekli sandalyede posizyon de iştirmeyi, her 15 dkdağ
bir kalçayı kaldırmayı, manevra yapmayı, transfer sırasında
sandalyeyi kilitlemeyi ö retiniz.ğ
18. Genel Girişimler
Aşa ıdaki uygulamaları kişinin uygulayarakğ
göstermesini sa layınız:ğ
Güçlendirici/dayanıklık artıran egzersizler
ROM egzersizleri
Yardımcı / uyumlandırıcı araçların bakımı
Güvenlik önlemlerini uygulama
19. Hemşirelik Girişimleri (özet)
yi beslenmeİ
Uygun sıvı alımı
Çıkardı ını takip etğ
Deri bütünlü ünü de erlendirğ ğ
Uykuyu takip et
Stimulasyonu sa lağ
Yardımcı araçları kullan
Ba ımsız hareket edebilmeye teşvik etğ