Beden İmajında Bozulma Hemşirelik Tanısı hakkında bilgiler içerir.

1. Beden Bütünlüğü
Bozulan
Bireye Yaklaşım

2. 2
Beden kavramı;
Kişinin kendi bedeninin
görünümü, sınırları ve içsel
yapısıyla ilgili algı ve bilgilerin
tümünü kapsar.

3. 3
Beden imgesi;
Bireyin kişiliğini, değerlerini,
başkalarıyla ilişkilerini ve
düşüncelerinin bütünleştirici
parçasını oluşturur.

4. 4
Beden imgesi;
Bedenimizin zihnimizdeki
görünümü,bedenimizin bize görünen şeklidir.
* İdeal beden
* Gerçek beden
* Sunulan (ortaya konulan beden)

5. 5
gerçek beden ideal beden sunulan beden
beden imajı
başarılı başarısız
uyum var uyum yok
Uygun beden ifadesi Uygunsuz beden ifadesi
“Ben değerli ve zevkli biriyim” “Ben değersiz ve zevksiz biriyim”

6. 6
Benlik kavramı;
Bedenimizin zihnimizdeki görüntüsüdür.
Kişinin kendini algılaması, kendisi
hakkındaki inançlarını tanımlama yoludur.

7. 7
* Bireyin kendisini algılaması ile ilgili
kognitif yönleri içerir.
* Bireyin objektif bir bakışla kendisi
hakkında düşündüklerinin bir
özetidir.

8. 8
Benlik saygısı;
Bireyin kendisini
benimseyip değer
vermesi, güven ve saygı
duyması anlamlarını
içeren bir kavramdır.

9. 9
Beden şeması;
Bir kişinin boşluktaki
bir obje olarak fiziksel
varlığını temsil eden
bir kavramdır.
Beden sınırı;
Bireyin fiziksel
olarak en dıştaki
sınırının veya
bedeni ve çevresi
arasındaki karşı
karşıya gelinen
noktayı
algılamasıdır.

10. 10
Beden imajının bozulması;
Bireyin bedenini kabul etmesi
yada ona uyum sağlamasında
başarısızlık görülür.
Algılanan beden ile bireyin
zihninde oluşturduğu beden
görünümü arasında bir
çatışma olur.

11. 11
Beden imajını etkileyen faktörler;
♥ yaş-kültür ♥kültür-roller
♥kültür-çevre ♥ roller-yaş
♥ yaş-cinsiyet ♥ teknoloji
♥İnanış-değerler ♥ dini ve etnik temeller
♥Değişik görev ve mesleklerde
vücudun oluşturduğu aktiviteler
♥İç dürtüler, bağımlılık gereksinimleri
ve motivasyonel durumlar

12. 12
Beden imajının özellikleri
♣ Beden imgesinin gelişmesinde
bedenle ilgili eski ve yeni tüm algı,
duygu ve tutumlar önemlidir.
♣ Beden imgesi bireyin kendi algıları
kadar başkalarının bakış açısından da
etkilenir.

13. 13
♣Beden imgesinin kavramsal yönü olduğu gibi
gerçek yönüde vardır.
♣Beden imgesi dinamik ve değişebilen
niteliktedir.
♣Beden imgesi yalnız bedene ve beden
parçalarına karşı tutumu değil onların
işlevlerine karşı tutumuda gösterir.
♣ Sosyo kültürel değerler bireyin beden imgesini
yansıtır.

14. 14
♣Beden imgesi bireyin gerçek yapısı ile
uyumlu yada uyumsuz olabilir.
♣Bireyin kendi beden imgesi ve bedeni
algılaması başkalarının gördüklerinden
farklı olabilir.
♣Beden imgesi genellikle genellikle bilinçli
olarak düşünülmesine rağmen aynı
derecede bilinş dışı bir boyutuda vardır.

15. 15
♣Beden imgesi kişilik için
temeldir.
♣Beden imgesi bireyin
internal tutumları ve dış
dünyadan alınan bilgilerle
gelişir

16. 16
BEDEN İMAJININ GELİŞİMİ
Gelişim dönemleri;
 bebeklik dönemi
 çocukluk dönemi
 okul öncesi dönem
 okul çağı dönem
 adölesan dönem
 yetişkin dönem
 yaşlılık dönemi

17. 17
BEBEKLİK (0-1 yaş)
♥Fiziksel beden imajını algılayamaz.
♥Ağız çevresinde odaklanır
♥Rahatlık, doyum, memnunluk, hoşlanma
ve ağrıyı deneyimler.
♥Güven duygusunun oluşması ile ‘BEN’
kavramı gelişir.

18. 18
Çocukluk (1-3 yaş)
♥Self ve çevre arasında ayrım yapabilir.
♥Fiziksel büyümedeki artışa bağlı olarak beden
imgesinde modifikasyon yaşar.
♥Çocuğun bedenine verdiği değer, kendisine
bakan kişilerin ona verdiği değeri yansıtır.
♥Otonomi duygusu gelişir.

19. 19
OKUL ÖNCESİ (3-6 yaş)
♥‘BEN’ kimliği ile ilgilenir.
♥Anne-baba modeliyle özdeşleşir.
♥Dil, entellektüel ve motor becerilerin
gelişmesi artar.
♥Cinsel merak başlar.

20. 20
OKUL ÇAĞI (6-12yaş)
♥Cinsiyet rolü belirlenir, arkadaş ilişkileri öğrenme
becerilerinin gelişimi üzerinde yoğunlaşır.
♥Yaşantılarıyla nasıl sosyal ilişki kuracağını
öğrenir.
♥Psikososyal sorunlar artar.
♥ Çocuğun beden imajı , kişilik oluşumu ve ego
bütünlüğünün en önemli sonucudur.

21. 21
Adölesan döneminde beden imajı;
Fiziksel büyüme beden
imgesinde değişmeye yol
açar.
 Büyüme adölesan dönemin
en temel özelliğidir.

22. 22
Büyümeyle birlikte beden imajıda değişir.
Kendi bedeninin farkına varır.

23. 23
Yeni imaja uyum adölesanın
hassaslaşmasına neden olur.
Bu hassasiyet beden imajının
bozulmasına veya oluşmasına
neden olabilir.

24. 24
Zaman içinde öğrenimi ve ailesinin desteği ile
beden imajına daha gerçekçi bakmaya başlar.
Herhangi bir bedensel sınırlılığı kabul eder ve
erişkin beden imajını benimser.

25. 25
Erişkin dönemde beden imajı
Beden imajı sosyal değişimlerle biçimlenir.
 Kendi beden imajı hakkında olumlu düşünen
birey olumlu tutum gösterir.
 Erkek ve kadınlar beden sınıflamasında ayrılır.

26. 26
Yaşlılık Döneminde Beden İmajı
Yaşlılık döneminde birey ilgi
azalmasına uğrar
Liderlik rolünün, sevdiklerinin
kaybı, çocukların evden
ayrılması emeklilik benlik
kavramını olumsuz etkiler.

27. 27
BEDEN İMAJINDAKİ DEĞİŞİKLİĞİN
NEDENLERİ
Normal bir beden imgesi ve self
kavramı, öğrenme, olgunlaşma,
kişinin ve başkalarının algısının
sonucu oluşur.
Bireyin beden imajı, hastalıklara
bağlı gelişen fizyolojik
değişikliklerden, gebelik vb.
durumlara bağlı gelişen normal
beden değişimlerinden, tedavi
sürecine bağlı olarak gelişen
değişimlerden etkilenebilir.

28. 28
Normal beden değişimleri;
 Bedendeki normal büyümeyle yaşanan
değişimlerdir.
 Adölesan, yaşlılık, gebelik dönemlerinde
yaşanan değişimler bireylerin benlik
kavramını etkiler.

29. 29
Ani beden değişimleri:
 Travma, beden veya zihne ani bir
saldırıdır.
 Kaza sonrası meydana gelen travmalar
kişilerin yaşam tarzını aniden
değiştirebilir.

30. 30
Yavaş beden değişimleri:
Artritler, kalp sorunları bireyin beden
imgesinde yavaş yavaş değişim
yapan hastalıklardır.

31. 31
Geçici beden değişimleri:
Katater, elastik bandajlar, geçici
kolostomi vb. bireyin beden imgesini
değiştirebilir .

32. 32
Fiziksel-sosyal-psikolojik–emosyonel
değişiklikler kişinin beden imajını
etkiler.
Takma diş, gözlük, baston-tekerlekli
sandalye kullanma, cilt ve saçlardaki
değişimler beden imajını olumsuz
etkiler.

33. 33
Teknolojiye bağlı beden
değişimleri:
Protezler, organ transplantasyonları gibi
durumlar bireyin fizik yapısını değiştirir.
Hasta kendisine ait olmayan bu organa
uyum ile yüz yüze gelebilir.

34. 34
Anksiyeteyi arttırıcı beden
değişimleri:
Çoğu insan için hastanede
olmak bile bir tehdidtir.
Kişi kendini
gereksinimlerinin başkası
tarafından karşılanması
nedeniyle kötü hissedebilir.

35. 35
Hastalık ve müdahalelere bağlı olarak benlik
saygısı değişebilir.
Cerrahi müdahale
Kanser
Amputasyon, transplantasyon, yanıklar
Serobrovasküler hastalıklar
Yoğun bakım

36. 36
Vücut imajının değişme tipi Olası problemler
Konjenital
Örn:Kas distrofisi, kistik
fibrozis
Ebeveynleri ve çocukları etkiler,
günlük aktiviteleri engeller
Herediter
Örn: Sickle cell anemia (orak
hücre anemisi)
Çocuklarında hastalık gelişeceğini
bilmek ailede emosyonel travma ya
neden olur.
Medikal
Örn: Artrit,, anoreksia
nervosa
Değişikliklerle başa çıkmak için
zamana ihtiyaç duyar.
Travma
Örn:Yanıklar
Vücut imajında ani değişiklik kol-
bacak fonksiyonunun kaybı ve
negatif self-image ile sonuçlanır

37. 37
Bireyin Beden İmajı Değişikliğine Tepkileri
1-İmpact (etki):
Değişikliğin tanınması
2-Retreat(geriçekilme):
Kayıptan uzaklaşmak
3-Acknowledgement(kabul):
Değişiklikle yüzleşme
4- Reconstruction(yenilenme):
Yaşam tarzının yeniden kurulması

38. 38
Hasta Bireyin Kullandığı Savunma Mekanizmaları
PASİFLİK Kendi bakımına katılmak istemez ve zayıf motive hale
gelir.
İNKAR Değişen kısmını inkar eder, daha önceki gibi olduğunu
düşünü
İÇİNİ
RAHATLATMA
Hasta kendisinin hala kabul edilebilir olduğunun
kontrolü için birisinden ilgi ister.
YANSITMA Benzer duygulara sahip olduğuna inandığı başka bir
kişi üzerine duygularını yansıtır.
YER DEĞİŞTİRME Hastanın yaşadığı duygular uygun bir kişi yerine ilgisi
olmayan bir kişi veya nesne üzerine aktarılır.
TEPKİ VERME Hasta hissedilene karşı zıt bir tepki oluşturur

39. 39
Beden İmajı Bozulan Hastaya Yaklaşım
Beden imajının bozulduğundan şüphe edilen
kişinin ilk olarak gözlenilmelidir.
Uyum sürecinin her evresinde, değişen beden
imajı konusunda birey değerlendirilir.
 Değişiklikle baş etmede bireye yardım etmek
için müdahale edilip, müdahalenin etkinliği
takip edilir.

40. 40
Bireyin yaşına bakılmaksızın beden
imajında değişikliği sağlayan neden,
Değişikliğin birey için önemi,
Başkalarının değişikliğe tepkisi
Algılamasının birey için önemi ve
bireyin baş etme mekanizmaları
değerlendirilir.

41. 41
♦Beden imajını bozan asıl nedeni bulma
♦Tehdidin hasta için anlamı
♦Bireyin başetme mekanizmaları
♦Sosyal destekleri(aile ve arkadaşlar vb)
araştırılır.

42. 42
Hanker, beden imgesi değişen bireylere
yapılacak müdahaleyi üç aşamada incelemiştir.
1- Hazırlık aşaması;
Bireyde beden imgesi değişikliği olacağının
önceden bilindiği durumlarda söz konusudur.

43. 43
Burada hedef;
♦ Hasta ile güvenli ve destekleyici bir ilişki
kurmaktır.
♦ Hasta ve yakınlarını olası değişikliklere karşı
hazırlamaktır.

44. 44
2-Sorunla karşılaşma aşaması;
Bireyin bedeninde bir değişiklik ortaya
çıkmıştır.
Birey kriz ve yas reaksiyonu içinde duruma
uyum sağlamaya çalışmaktadır.

45. 45
Burada hedef;
♦ Bireyin yaşadığı kriz durumunu anlamasına
yardım etmek
♦ Duygularını ortaya koymasına yardım etmek
♦ Baş etme mekanizmalarını kullanmasına
yardım etmek
♦ Sosyal dünya ile ilişki kurmasına yardım
etmek.

46. 46
3- İzleme aşaması;
Beden imgesinin
oluşumundaki en uzun
süreçtir.
Rehabilitasyona yönelik
çeşitli protezler vb.
uyumunun sağlanması
amaçlanır.
Duygusal gerginlikler
yaşanabilir.

47. 47
Benlik saygısı azalan hasta bireyle çalışan
hemşirenin sahip olması gereken özellikler;
 GÜVEN
 EMPATİ
 DOKUNMA
 KİŞİLERARASI YETENEKLER

48. 48
UYUM SÜRECİNDE HEMŞİRENİN GÖREVLERİ
* Destek ve cesaretlendirme
* Tavsiye
* Bakım verme
* Eleştiri yapmadan dinleme
* Eğitim verme
* Koordinasyon ve bakımın değerlendirilmesi
* Danışmanlık

49. Kaynaklar;
 Çam O., Engin E.(2014). Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Bakım Sanatı. İstanbul Medikal
Yayıncılık Tic. Ltd. Şti. İstanbul
 Fortinash K.M., Holoday-Worret P.A.,(1996): Psychiatric Mental Health Nursing.Mosby Year
Book St. Louis, Missouri pp:436-447
 Özcan A. (2006): Hemşire-Hasta İlişkisi ve İletişim. Sistem Ofset Bas. Yay. San. Tic. Ltd Şti.
Ankara
 Öztürk O.,(1997): Ruh Sağlığı ve Bozuklukları.7. Basım Hekimler Yayın Birliği Ankara ss:41 ,
129
 Öz F. (2004). Sağlık Alanında Temel Kavramlar.1. Basım.İmaj İç ve Dış Tic. A.Ş., Ankara.
 Salter M.,(1997): Altered Body İmage The Nurse’s Role. Harcourt Brace& Company, Second
Edition Philadelphia, USA. pp:1-30
 Üstün B., Akgün E., Partlak N.(2005).Hemşirelikte İletişim Becerileri Öğretimi. Okullar Yayınevi,
İzmir.
 Varcarolis E.M.,(1989): Foundations of Psychiatric Mental Health Nursing. Third Edition W.B.
Sounders Company. USA pp:860, 1028
 Videbeck S.L.,(2001): Psychiatric Mental Health Nursing. Lippincott Company, Philadelphia
W&W USA pp:533-534,539-540
49

50. 50
TEŞEKKÜRLERTEŞEKKÜRLER