การสร้างการเรียนรู้เพื่อศิษย์ในศตวรรษที่ ๒๑ ครูดีสอนดี บรรยายโดย ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช ใน ในการประชุมปฏิบัติการ เรื่อง การพัฒนาสมรรถนะอาจารย์ด้านการเรียนการสอน สถาบันพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสุข วันที่ ๖ สิงหาคม ๒๕๖๑. ณ โรงแรมแอมบาสซาเดอร์ ซิตี้ จอมเทียน พัทยา จังหวัดชลบุรี Part Two

1. การสร้างการเรียนรู้เพื่อศิษย์ในศตวรรษที่
๒๑
วิจารณ์ พานิช
ครูดี สอนดี
บรรยายในการประชุมปฏิบัติการ เรื่อง การพัฒนาสมรรถนะอาจารย์ด้านการเรียนการสอน สถาบันพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสุข วันที่ ๖ สิงหาคม ๒๕๖๑. ณ โรงแรมแอมบาสซาเดอร์
ซิตี้ จอมเทียน พัทยา จังหวัดชลบุรี
Part Two

2. เรียนให้บรรลุ
• Transformative Learning
Informative -> Formative -> Transformative
Leadership / Change Agent
• Mastery Learning
• Learning Skills
Learn, Unlearn, Relearn
• มนุษย์ระดับ ๖
Moral Develoment of Lawrence Kohlberg

3. เป้าหมายการเรียนรู้ในศตวรรษที่ ๒๑
• ไม่เน้นความรู้
• เน้นการประยุกต์ใช้ความรู้ ในหลากหลายบริบท
• และการเตรียมตัวไปเผชิญการเปลี่ยนแปลง
• และความไม่แน่นอน
• Higher-order learning / thinking เน้นความคิด > เทคนิค

4. เป้าหมายผลลัพธ์การเรียนรู้
•คิดตามแบบแผน
•มีความรู้ตามที่รับถ่ายทอด
•รู้วิชา สอบได้คะแนนดี
ตามหลักสูตร
•Informative learning
• มีความคิดของตนเอง
• มีความรู้ตามที่ตนปฏิบัติ
และสะท้อนคิด
• มีทักษะแห่งศตวรรษที่
๒๑
• Transformative learning
20 21ศตวรรษที่

5. การเรียนรู้ที่แท้ จึง
• เรียนจากชีวิตจริง การทางานจริง ดีที่สุด
• เป็นการเรียนจากการปฏิบัติ ไม่มีขอบเขตวิชา
• ตามด้วย reflection / AAR เพื่อนาข้อมูลจากการปฏิบัติ มา
ตรวจสอบกับทฤษฎี / สาขาวิชา มองหลายมุม จากต่างทฤษฎี ต่างสาขาวิชา
• เพื่อให้การเรียนรู้ลึกและเชื่อมโยง
• เตรียมพร้อม transfer ไปใช้ในบริบทอื่น

6. ประเด็นนาเสนอ
• การปฏิรูปการศึกษาของ
วิชาชีพสุขภาพ
• ระบบการศึกษากับระบบ
สุขภาพ
• การเรียนรู้ข้ามวิชาชีพ
• ศตวรรษที่ ๒๑
• ผลลัพธ์การเรียนรู้
• กลไกการเรียนรู้
• การสอน กับการเรียนรู้
• การประเมินผล
• การพัฒนาอาจารย์(CPD)

7. การเรียนรู้
•การเรียนรู้เป็นผลของการกระทาและการคิดของ
นักเรียน
•เกิดจากการกระทาและการคิดของนักเรียนเอง
เท่านั้น
•ครูช่วยทาให้เกิดการเรียนรู้ได้โดยเข้าไปจัดการ
สิ่งที่นักเรียนทา (ปฏิบัติ และคิด) เพื่อการเรียนรู้
Herbert A. Simon
https://www.scbfoundation.com/publishing.php?project_id=292#publishing/292/5462

8. การเรียนรู้ไม่ได้เกิดจากการถ่ายทอดความรู้สาเร็จรูป
ค. สาเร็จรูป
ถ่ายทอดแบบกลไก
งอกงามขึ้นเอง
ภายในตน
จากการทาและคิด
ของตน
หลัก Cognitive Science
ถามคือสอน สะท้อนคิด (reflect) คือเรียนรู้

9. เหตุการณ์ ความจาใช้งาน
ความจาระยะยาว
ตระหนักรู้ และคิด
รู้ข้อเท็จจริงและกระบวนการ
เรียนรู้ จา
สังเกต เก็บข้อมูล
ลืม
Ref.: Daniel T. Willingham. Why Don’t Students Like School?, 2009
Working
Memory
Longterm
Memory

10. Adult Learning
Observation &
Reflection
Forming Abstract
Concepts
Testing in New
Situations
Concrete
Experience
1
2
3
4
Student Learning = AL + Scaffolding

11. Constructionism นิรนัย
อุปนัย

12. ไม่สามารถบรรลุได้
โดยการถ่ายทอด
ความรู้สาเร็จรูป
การพัฒนาคนทั้งคน
เพื่อสร้างพลเมืองแห่งศตวรรษที่ ๒๑

13. ประเด็นนาเสนอ
• การปฏิรูปการศึกษาของ
วิชาชีพสุขภาพ
• ระบบการศึกษากับระบบ
สุขภาพ
• การเรียนรู้ข้ามวิชาชีพ
• ศตวรรษที่ ๒๑
• ผลลัพธ์การเรียนรู้
• กลไกการเรียนรู้
• การสอน กับการเรียนรู้
• การประเมินผล
• การพัฒนาอาจารย์(CPD)

14. การสอน กับ การเรียน เป็นคนละสิ่ง
• การสอน ทาโดยครู/อาจารย์
• การเรียน ทาโดยศิษย์(และครู/อาจารย์)
• การสอนในศตวรรษที่ ๑๘ - ๒๐ กับการสอนในศตวรรษที่ ๒๑ เป็น
คนละสิ่ง ... สอนแบบไม่สอน

15. วิถีการเรียนรู้ใหม่
•เรียนโดยลงมือทา เพื่อให้เกิดทักษะ (Learning by Doing)
•สุดยอดทักษะ ๔ ประการ (๓ร ๑ว) : แรงบันดาลใจ/ไฟ
(Inspiration Skills) เรียนรู้ (Learning Skills) ร่วมมือ
(Collaboration Skills) วินัย (ในตน) (Self-Discipline Skills)
•เรียนโดยการลงมือทาเป็นทีม แล้วร่วมกันไตร่ตรองสะท้อนคิด
(Reflection) ว่าได้เรียนรู้อะไร ต้องการเรียนอะไรต่อ/เพิ่ม

16. ต่อ Part Two