ปรัชญาทั่วไป ตอนทฤษฎีความรู้ (ญาณวิทยา)
•
4 likes•5,842 views
ดาวน์โหลดไฟล์นี้ได้ที่ www.philosophychicchic.com ปรัชญาทั่วไป ตอนทฤษฎีความรู้ (ญาณวิทยา) มนุษย์รู้ความจริงได้อย่างไร? มนุษย์รู้อะไร? มนุษย์รู้ได้อย่างไร? นักปรัชญาต้องการความเข้าใจที่ชัดเจนของคำว่า “รู้” (To Know) ว่าเรารู้อะไรบางอย่างนั้น เรารู้อย่างไร? วิธีการแสวงหาความรู้แบบใดที่จะให้ความรู้ที่แท้จริงกับเราได้?
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Viewers also liked
Viewers also liked (20)
Similar to ปรัชญาทั่วไป ตอนทฤษฎีความรู้ (ญาณวิทยา)
Similar to ปรัชญาทั่วไป ตอนทฤษฎีความรู้ (ญาณวิทยา) (20)
More from Padvee Academy
More from Padvee Academy (20)
ปรัชญาทั่วไป ตอนทฤษฎีความรู้ (ญาณวิทยา)
- 2. • มนุษย์รู้อะไร?? • มนุษย์รู้ได้อย่างไร?? • นักปรัชญาต้องการความเข้าใจที่ ชัดเจนของคาว่า “รู้” (To Know) ว่าเรารู้อะไรบางอย่างนั้น >> เรารู้อย่างไร >> วิธีการแสวงหาความรู้แบบใดที่จะให้ ความรู้ที่แท้จริงกับเราได้??
- 4. • 1.เหตุผลนิยม(Rationalism) • 2.ประสบการณ์นิยม (Empiricism) • 3.ความรู้สึก
- 6. ARE YOU DREAMING OR WAKING ??
- 7. โลกกับความคิดมนุษย์: “เหตุผลนิยม” (Rationalism) • มีแนวคิดว่า เหตุผลเป็นที่มาของความรู้/....ความ จริงที่แท้ (Reality)จะสามารถรู้ได้โดยการใช้เหตุผล เท่านั้น......ซึ่งความรู้ หรือ ความจริงที่รู้ได้ด้วย เหตุผลนั้น ย่อมจะต้องแน่นอน ไม่เปลี่ยนแปลง และเชื่อว่าความจริงนั้น รวมทั้งสมรรถภาพในการ ใช้เหตุผลเป็นสิ่งติดตัวมนุษย์มาตั้งแต่เกิด
- 8. ชาวเหตุผลนิยมที่สาคัญ คือ เพลโต ในสมัยโบราณ เดส์การ์ต (Descartes 1595-1650) , สปิโนซ่า (Spinoza 1632-1677) และ ไลป์ นิซ (Leibniz) ในสมัยใหม่
- 9. 1.1 ความตายตัวแน่นอนของความรู้ • อะไรก็ตามที่เรารู้ ถ้าเราไม่แน่ใจว่ามันเป็นจริง แน่นอนตายตัวแล้วก็ไม่น่าถือว่าเป็นความรู้.... ความรู้หรือความจริงที่แท้ มีความสาคัญ เพื่อ เป็นหลักรองรับความรู้อื่นๆ - ความจริงง่อนแง่น - ความจริงที่จาต้องเป็น
- 10. 1.2 ความรู้กับความคิด • - ชาวเหตุผลนิยม ไม่ค่อยศรัทธาในประสาทสัมผัส เพราะมันไม่สามารถให้ความจริงที่แน่นอน ถูกต้อง ตายตัวได้ และหลายครั้งที่ประสาทสัมผัส หลอกลวง เรา เช่น...... • - ความรู้ที่แท้จริงเกิดจากเหตุผลมากกว่า ประสบการณ์...ประสบการณ์อาจให้ข้อมูล แต่ เหตุผลเป็นผู้ตัดสิน และจัดระเบียบ เช่น......
- 12. • - กิจกรรมทางปัญญา คือ การคิดตามเหตุผล เป็นเครื่องมือที่สามารถนามนุษย์ไปสู่ความรู้ที่ แน่นอนได้ • - เราทุกคนเกิดมาพร้อมความรู้และความจริง บางอย่างที่แฝงอยู่ในจิตของเรา(Innate Idea) ถ้าเราใช้ปัญญา คิดตามหลักเหตุผล ความรู้นี้ก็จะปรากฏเป็นจริงออกมา - ยกตัวอย่าง Innate Idea ......
- 13. • ชาวเหตุผลนิยมเชื่อว่าความรู้ที่ตายตัวเกิดจากเหตุผล หรือ การ ใช้ความคิด • ไลป์ นิซ (ค.ศ. ๑๖๔๖-๑๗๑๖) • “ก็เพราะประทีปธรรมชาตินี้เอง ที่ทาให้เราเห็นความจริงของมูล บทของคณิตศาสตร์ เช่น สิ่งที่เท่ากัน เมื่อเอาส่วนที่เท่ากันออก ส่วนที่เหลือย่อมเท่ากัน...นี่เป็นความจริงที่เรารู้ได้โดยไม่ต้อง อาศัยประสบการณ์ ด้วยพื้นฐานนี้เองที่เราสร้างเลขคณิต เรขาคณิต เมคานิคส์...ซึ่งในวิชาเหล่านี้ ประสาทสัมผัสก็เป็น ของจาเป็น...แต่พลังของการพิสูจน์ขึ้นอยู่กับความคิดอันเป็นสิ่ง เดียวที่ทาให้เราเข้าใจถึงความจริงที่ตายตัว”
- 14. 1.2 เพลโตกับทฤษฎีระลึกได้ • เพลโต เชื่อว่า ความรู้ คือ การระลึกได้ ....วิญญาณ ของมนุษย์เป็นอมตะ ความจริงทั้งมวลมีแฝงอยู่แล้ว ในวิญญาณของเรา แต่มันถูกหลงลืมไป เนื่องจาก มนุษย์มีร่างกาย และร่างกายของเราทาให้เราลืม ความจริงที่แฝงอยู่ในตัวตั้งแต่เกิด....ความรู้เป็น เพียงการรื้อฟื้นความจา
- 15. • ชาวเหตุผลนิยมเชื่อว่าความรู้ที่แท้จริงของมนุษย์นั้นเป็น อิสระจากประสบการณ์ (ได้มาโดยไม่อาศัยประสบการณ์) • เรียกว่า >> A PRIORI KNOWLEDGE หรือ “ความรู้ที่มีอยู่ ก่อนประสบการณ์” • ชาวเหตุผลนิยมปฏิเสธว่าความรู้จากประสบการณ์ หรือ ประสาทสัมผัส ไม่ใช่ความรู้ แต่เป็นเพียง “ข้อมูล” ที่ต้อง อาศัยเหตุผลหรือความคิดมาจัดระเบียบ • เหตุผลนิยม จะใช้ วิธีการนิรนัย (Deduction) ในการ แสวงหาความรู้ / เป็นวิธีการที่ดีที่สุดที่จะให้ความจริง
- 16. กระบวนการใช้เหตุผล (ตรรกวิทยา) • ตรรกวิทยา คือ ปรัชญาสาขาหนึ่ง ที่ศึกษาเกี่ยวกับ กฎเกณฑ์การใช้เหตุผลที่ถูกต้อง เป็นเครื่องมือหรือวิธีการ ที่สาคัญในการหาความจริงหรือความรู้ • *** วิธีการหาความรู้โดยการอ้างเหตุผลนี้ แบ่งเป็น ๒ วิธี ด้วยกัน คือ วิธีการอ้างเหตุผลแบบนิรนัย และวิธีอุปนัย
- 17. กระบวนการใช้เหตุผล นิรนัย(Deduction) คือ การอ้างเหตุผล ที่มีการนาข้ออ้างที่ถือว่าเป็ นความจริง อย่างแน่นอน(ความจริงทั่วไป)มา สนับสนุนหรือยืนยันข้อสรุปที่มีลักษณะ เป็นความจริงเฉพาะ
- 18. Ex.1. คนทุกคนเป็นสิ่งต้องตาย โสกราตีสเป็นคน ดังนั้น โสกราตีสจึงเป็นสิ่งที่ต้องตาย Ex.2. ถ้าฝนตกถนนจะเปียก วันนี้ฝนตก ดังนั้น วันนี้ถนนจะเปียก
- 20. อุปนัย(Induction) คือการ อ้ างเหตุ ผลที่ ข้ ออ้ างไ ด้ หลักฐานมาจากข้อเท็จจริงที่ ถือว่าเป็ นความจริงเฉพาะที่ ได้ มาจากประสบการณ์ บางส่วนแล้วนาไปยืนยัน ข้อสรุปที่ถือว่าเป็ นความจริง ทั่วไป
- 21. Ex. กาตัวที่ 1 สีดา , กาตัวที่ 2 สีดา, กาตัวที่ 3 สีดา ... ดังนั้น กาทุกตัวสีดา -เนื้อความของข้อสรุป(conclusion) เป็ น สิ่งที่มีเกินกว่าเนื้อความในข้ออ้าง (premise)
- 22. -ถ้าข้ออ้างจริง ข้อสรุปมีความน่าจะ เป็ นไปได้สูงที่จะจริง (อาจจะจริง หรือไม่จริงก็ได้) -ตัวอย่างวิชาที่มีรากฐานอยู่บนวิธี อุปนัย คือ วิทยาศาสตร์
- 23. ข้อแตกต่างของวิธีนิรนัยและอุปนัย • 1. นิรนัย อาศัยหลักฐานจากความจริงทั่วไป หรือความรู้ เดิม แต่อุปนัยอาศัยหลักฐานจากประสบการณ์หรือ ความจริง เฉพาะ 2. นิรนัย เริ่มต้นจากหลักฐาน ซึ่งเป็นลักษณะทั่วไป ไปสู่ ข้อสรุปซึ่งมีลักษณะเฉพาะ /ส่วนอุปนัยเริ่มต้นจากข้อมูลที่มี ลักษณะเฉพาะไปสู่ข้อสรุปซึ่งเป็นลักษณะทั่วไป • 3. ความน่าเชื่อถือของข้อสรุปด้วยวิธีนิรนัยอยู่ในขั้น แน่นอนตายตัว แต่ของวิธีอุปนัยอยู่ในระดับ ความน่าจะเป็น • 4. วิธีการนิรนัยไม่ให้ความรู้ใหม่ แต่วิธีการอุปนัยมี ความรู้ใหม่เกิดขึ้น
- 24. 1.4 แนวคิดแบบ “เหตุผลนิยม” ของเดส์การ์ต (Descartes 1595-1650) • เขาเป็นบิดาของปรัชญาสมัยใหม่ • เขาอาศัยวิธีการทางคณิตศาสตร์ คือ สหัช ญาณ หรือ การเห็นเองทันที (intuition)และ การนิรนัยมาเป็นรากฐาน การคิดปรัชญา • โดยสหัชญาณ หรือ ปัญญา เราจะได้ ความจริงที่แน่นอนตายตัวเป็น จุดเริ่มต้น หลังจากนั้นก็จะใช้วิธีนิรนัย สรุปความจริงใหม่ออกมาทีละขั้น
- 25. • เขามุ่งมั่นที่จะแสวงหาความจริงที่แน่นอนตายตัว โดยเริ่ม ด้วยการสงสัยทุกสิ่งทุกอย่างเท่าที่จะสงสัยได้ • ทุกอย่างที่เราเห็นอยู่ในขณะนี้อาจเป็นเพียงความฝัน และ อาจมีปีศาจมาเล่นมายากลอยู่กับเราตลอดเวลาก็ได้ • แต่ถึงเราจะสงสัยอะไรก็ตาม เราจะสงสัยความสงสัยที่ กาลังเกิดขึ้นอยู่ไม่ได้...นั่นคือ สิ่งที่เราแน่ใจว่ามีอยู่จริง ก็ คือ เจ้าตัวความสงสัย ที่กาลังเกิดขึ้นกับเราเดี๋ยวนี้ • การที่เรามีความสงสัยต่อสิ่งต่างๆ เกิดขึ้น แสดงว่า เรากาลังคิดอยู่ ( I Doubt therefore I think )
- 26. • - เมื่อมีความคิดสงสัย ก็แสดงว่าย่อมจะต้องมีผู้ที่กาลังคิดสงสัย อยู่ ดังนั้น จึงสรุปได้ว่า • “ฉันคิด ฉันจึงมีอยู่”(I think therefore I am ).....นี่คือความจริง แน่นอนพื้นฐานที่ไม่มีใครปฏิเสธได้ • -จากความจริงที่ว่าตัวเราเองมีอยู่ได้นาไปสู่ความจริงที่ว่าพระ เจ้ามีอยู่ • -จากความจริงที่ว่าพระเจ้ามีอยู่ได้นาไปสู่ความจริงที่ว่า สรรพสิ่งทั้งหลายในโลกมีอยู่
- 27. โลกเป็นแหล่งสัจธรรม • ชาวเหตุผลนิยม เชื่อในอานาจของ ปัญญา ว่าถ้าเราคิดอย่างมีเหตุผล เรา จะเข้าสู่โลกของสัจธรรมอันเที่ยงแท้ได้ • จุดหมายแท้จริงของชีวิต คือ “สัจธรรม” มิใช่ความสุขสบายจากโลกแห่งวัตถุ • ความรู้ในสัจธรรมเป็นสิ่งมีค่าในตัวเอง เป็นสิ่งประเสริฐของมนุษย์ที่มนุษย์ควร แสวงหา
- 28. ประสบการณ์นิยม(Empiricism) คือทัศนะที่ถือว่าแหล่งความรู้ที่เชื่อถือได้มีอยู่ อย่างเดียว กล่าวคือประสบการณ์ (Experience) ซึ่ง หมายถึงความรู้ผ่านประสาทสัมผัสทั้ง 5 (ตา หู จมูก ลิ้น กาย) -ไม่เชื่อว่ามีความรู้ก่อนประสบการณ์ ( a priori knowledge ) หรือความรู้ที่มีติดตัวมนุษย์มาตั้งแต่ เกิด (innate idea)
- 31. จอห์น ล็อก (John Locke) - ไม่เชื่อเรื่องความรู้ก่อนประสบการณ์ โดย เขาได้กล่าวไว้ว่า “ จิตเหมือนกระดาษเปล่าที่ ปราศจากคุณสมบัติใดๆ และปราศจาก ความรู้ใดๆ ” - ความรู้เกิดจากประสบการณ์ และการเรียน
- 32. -ความรู้ที่ได้จากการคิดโดยไม่อาศัย ประสบการณ์เป็นความรู้ที่ว่างเปล่า เพราะ ความรู้ประเภทนี่จะอยู่ในรูปประโยค วิเคราะห์ ประโยควิเคราะห์(analytic) คือ ประโยคที่ภาค แสดงของมันเป็นส่วนหนึ่งของภาคประธาน Ex. ลุงแดงเป็นผู้ชาย
- 33. ประโยคสังเคราะห์(synthetic) คือ ประโยคที่ ภาคแสดงมิได้เป็นส่วนหนึ่งของภาคประธาน แต่เป็นของใหม่ Ex. ลุงแดงผิวคล้า ผลทุกผลย่อมมีสาเหตุ สิ่งทุกสิ่งย่อมมีสาเหตุ ลูกทุกคนมีแม่ คนทุกคนมีแม่
- 34. -นิรนัยเป็ นวิธีการแสวงหาความรู้ที่ว่างเปล่าคือ ไม่ได้ให้อะไรใหม่ -ความรู้ที่แท้จริง คือ ความรู้เชิงประจักษ์หรือ ความรู้ ที่ได้จากประสบการณ์ (Empirical knowledge) -ยอมรับวิธีการอุปนัย (induction) -ถือว่าวิทยาศาสตร์เป็นขุม ความรู้ที่แท้จริงของมนุษย์
- 36. -เดวิด ฮูม (Devid Hume)กับวิธีอุปนัย -แนวคิดแบบปฏิบัตินิยม (Pragmatism) “อะไรที่สามารถนามาปฏิบัติให้เป็ น ประโยชน์ได้ มันก็จริง แต่ถ้าไม่สามารถนามา ปฏิบัติให้เป็นประโยชน์ มันก็ไม่จริง” -ความรู้ไม่ใช่สิ่งที่มีค่าในตัวของมันเอง
- 37. อิมมานูเอล ค้านท์ (Immanuel Kant 1724 – 1804) • ต้องการประนีประนอมความคิดของฝ่าย เหตุผลนิยมและประจักษ์นิยม • ผัสสะให้เนื้อหาความรู้แก่เรา ต่อจากนั้น จิตก็จะนาเนื้อหาเหล่านี้มาจัดระเบียบทา ให้เป็นความรู้ที่แน่นอนและเป็นสากล • แต่ไม่ได้หมายความว่าเรามีความรู้ในสิ่งที่ แท้จริง ในธรรมชาติสิ่งที่แท้จริงนั้นมีอยู่ แต่ เราไม่รู้จัก (noumena)
- 38. อิมมานูเอล ค้านท์ • สิ่งต่างๆที่เรารู้ เป็นสิ่งที่ล้วนต้องผ่านโครงสร้างของสมอง กลั่นกรองมาก่อนทั้งนั้น • ความรู้นั้นมีส่วนประกอบ ๒ ส่วน คือ “ผัสสะ” กับ “ความคิด” (percepts and concepts) เพราะ ผัสสะที่ปราศจากความคิด นั้นมืดบอด สาหรับความคิดที่ปราศจากผัสสะก็ว่างเปล่า • กระบวนการของความรู้ มี ๒ ระยะ • ๑. ระยะที่มีผัสสะเกิดขึ้น (sensibility) • ๒. ระยะที่เกิดความเข้าใจ (understanding)