Học phần Pháp luật về thuế với Doanh nghiệp - PGS.TS Lê Thị Thanh - Khoa Luật, Đại học Quốc Gia Hà Nội

1. CHƯƠNG 8
Thuế và Pháp luật thuế
trong quan hệ kinh tế quốc tế
1

2. Nguyên tắc hội nhập quốc tế
với chính sách thuế của các quốc gia
Nguyên tắc không phân biệt đối xử:
 Nguyên tắc tối huệ quốc (MFN): Nếu một nước dành cho
một nước thành viên một đối xử ưu đãi nào đó về thuế thì
nước này cũng phải dành sự ưu đãi đó cho tất cả các nước
thành viên khác. (lưu ý có thể có ngoại lệ và miễn trừ nhất
định, như biểu thuế suất, hàng rào thuế quan riêng,…).
 Nguyên tắc đối xử quốc gia (NT): Mọi loại thuế và phí nội
địa đánh vào hàng nhập khẩu không nặng hơn so với hàng
tương tự được sản xuất trong nước (hàng hoá nhập khẩu
sau khi đã đóng thuế nhập khẩu phải được đối xử bình
đẳng như hàng hoá trong nước về thuế và lệ phí nội địa
khác.
2

3. Nguyên tắc hội nhập quốc tế
với chính sách thuế của các quốc gia
 Nguyên tắc có đi có lại: Nếu một quốc gia có một số
biện pháp về thuế để mở cửa thị trường, như hạ thấp
thuế nhập khẩu, xoá bỏ một phần hay toàn bộ hàng rào
phi thuế quan đối với hàng nhập khẩu thì họ có quyền
đòi hỏi các nước thành viên khác có những nhượng bộ
tương tự.
 Nguyên tắc công khai, minh bạch
 Nguyên tắc thực hiện tự do hoá: Thuế quan mà các nước
áp dung để duy trì sự bảo hộ sản xuất trong nước của
mình cần được giảm bớt hoặc xoá bỏ. Hình thành các
khu vực mậu dịch tự do.
3

4. Nguyên tắc hội nhập quốc tế
với chính sách thuế của các quốc gia
 Nguyên tắc phòng ngừa bất trắc:
Cho phép các nước thành viên được áp dung các
hành động tự vệ trong một số trường hợp đặc biệt
Các biện pháp có thể là: Nâng cao mức thuế quan;
ban hành các loại thuế chống bán phá giá; thuế đối
kháng; hạn chế định lượng;…
4

5. VẤN ĐỀ ĐÁNH THUẾ TRÙNG
GIỮA CÁC QUỐC GIA
Theo Uỷ ban các vấn đề về thuế của OECD:
Đánh thuế trùng giữa các quốc gia là hiện tượng hai hay
nhiều Nhà nước cùng áp dụng chồng chéo một loại thuế
trên cùng một khoản thu nhập hay tài sản chịu thuế của
cùng một đối tượng tính thuế trong một kỳ tính thuế làm
cho đối tượng đó phải chịu một gánh nặng thuế lớn hơn
gánh nặng thuế mà đáng lẽ họ phải chịu bởi một Nhà
nước. Ngoài ra còn là hiện tượng khi hai đối tượng nộp
thuế của hai Nhà nước cùng phải nộp thuế tại từng nước
đối với cùng một khoản thu nhập chịu thuế.
5

6. Nguyên nhân của hiện tượng đánh thuế trùng
 Xu thế quốc tế hoá đời sống kinh tế – xã hội ngày càng mở rộng;
 Do sự xung đột về quyền đánh thuế giữa các Nhà nước, trên các
nguyên tắc đánh thuế khác nhau (nguyên tắc đánh thuế theo quốc
tịch, nguyên tắc đánh thuế theo nơi cư trú, nguyên tắc đánh thuế theo
lãnh thổ (nguyên tắc đánh thuế theo nguồn).Đây là nguyên nhân trực
tiếp. Có 3 trường hợp:
- (1) Sự xung đột giữa các nguyên tắc đánh thuế theo quốc tịch và
nguyên tắc đánh thuế theo nơi cư trú;
- (2) Sự xung đột của nguyên tắc đánh thuế theo quốc tịch hoặc nơi
cư trú và nguyên tắc đánh thuế theo nguồn;
- (3) Sự xung đột của chính nguyên tắc đánh thuế theo nguồn (ví dụ
đánh thuế trên lợi nhuận của hoạt động thương mại quốc tế,…) 6

7. CÁC BIỆN PHÁP TRÁNH ĐÁNH THUẾ TRÙNG
 Biện pháp đơn phương: Nhà nước đơn phương đưa ra biện pháp
miễn, giảm số thuế mà các nhà đầu tư phải nộp tại nước mình
 Biện pháp cam kết quốc tế:
Các Điều ước quốc tế về tránh đánh thuế hai lần giữa các quốc gia,
trong đó có các cam kết:
• Cam kết loại bỏ hiện tượng đánh thuế trùng về thân phận cư trú
• Cam kết loại bỏ đánh thuế trùng giữa nước cư trú và nước phát sinh
nguồn thu nhập, theo cách: (1) Miễn thuế (miễn thuế toàn phần hoặc
miễn thuế luỹ tiến); (2) Khấu trừ thuế (khấu trừ toàn phần, khấu trừ
hạn chế, khấu trừ khoán thuế.
• Cam kết loại bỏ đánh thuế trùng về kinh tế 7

8. So sánh
So sánh với pháp luật thuế của Pháp:
 So sánh về thuế tiêu dùng
 So sánh về thuế thu nhập doanh nghiệp
8

9. So sánh
So sánh với pháp luật thuế của Nhật Bản:
 So sánh về thuế tiêu dùng
 So sánh về thuế thu nhập doanh nghiệp
9

10. So sánh
So sánh với pháp luật thuế của Trung Quốc:
 So sánh về thuế tiêu dùng
 So sánh về thuế thu nhập doanh nghiệp
10

11. BÀI HỌC CHO VIỆT NAM?
11