2. Sau khi học xong chương này, sinh viên có thể nhận
diện và giải thích được:
- Một số thuật ngữ về thuế.
- Mối quan hệ giữa cơ sở thuế, thuế suất và tiền
thuế.
- Các loại thuế do chính quyền địa phương (bang) và
trung ương (liên bang) được phép thu.
- Lý do tại sao các cấp chính quyền phải sửa đổi các
hệ thống thuế của họ.
- Ba thẩm quyền sơ cấp của luật thuế liên bang. 2
MỤC TIÊU
3. NỘI DUNG Phân loại thuế
Phân chia nguồn thu thuế
Một số thuật ngữ cơ bản
3
4. Theo từ điển tiếng Việt (Từ điển tiếng Việt-NXB Khoa học xã
hội–Trung tâm từ điển 1994):
“Thuế là khoản tiền hay hiện vật mà người dân
hoặc tổ chức kinh doanh, tùy theo tài sản, thu
nhập, nghề nghiệp… buộc phải nộp cho nhà
nước theo quy định”.
4
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
I
5. Theo luật Quản lý thuế của Việt Nam:
Thuế là một khoản nộp ngân sách nhà nước
bắt buộc của tổ chức, hộ gia đình, hộ kinh
doanh, cá nhân theo quy định của các luật
thuế.
5
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
6. Theo giải thích của tòa án tối cao Hoa Kỳ:
Thuế là một công cụ phân phối gánh nặng chi
tiêu của chính quyền. Lợi ích duy nhất mà
người nộp thuế được hưởng theo Hiến pháp
quy định đó là việc họ được hưởng đặc ân
sống trong một xã hội có tổ chức, có trật tự
và an ninh bằng việc đóng góp tiền thuế cho
các mục tiêu công cộng.
6
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
7. Sự khác biệt giữa thuế, tiền phạt, phí, lệ phí:
- Thuế nằm trong kế hoạch thu ngân sách nhà
nước hàng năm.
- Thuế không có ý định cấm đoán.
- Thuế mang tính cưỡng chế hơn là tính tự
nguyện.
- Người nộp thuế không có quyền đòi hỏi được
đền đáp bằng một hàng hóa, dịch vụ cụ thể nào
như phí. 7
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
8. Về mặt lý thuyết, công dân có thể nhận được
lợi ích từ phía chính quyền đối với tiền thuế
mà họ đã nộp. Tuy nhiên, giá trị của các lợi ích
từ phía chính quyền mà một cá nhân nhận
được không tương ứng với tiền thuế mà họ
phải nộp.
8
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
9. Ví dụ:
- Thuế suất thuế TTĐB mặt hàng thuốc lá điếu
tại Việt Nam là 75%.
9
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
10. Phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với
hành vi hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm
10
11. 11
Mức thu 1 tháng 24 tháng
Loại xe 16 chỗ 45 chỗ 16 chỗ 45 chỗ
Tiền 270.000 đ 590.000 đ 6.220.000 đ 13.590.000 đ
PHÍ SỬ DỤNG ĐƯỜNG BỘ
12. 12
STT NỘI DUNG MỨC THU
1 Lệ phí xin nhập quốc tịch Việt Nam 3.000.000 đồng/trường hợp
2 Lệ phí xin trở lại quốc tịch Việt Nam 2.500.000 đồng/trường hợp
3 Lệ phí xin thôi quốc tịch Việt Nam 2.500.000 đồng/trường hợp
4
Phí khai thác, sử dụng thông tin trong
cơ sở dữ liệu hộ tịch
8.000 đồng/bản sao trích lục/sự kiện
hộ tịch đã đăng ký
LỆ PHÍ NHẬP QUỐC TỊCH VIỆT NAM
13. Giá thuê phòng tại cùng 01 khách sạn 5 sao ở
thành phố Hồ Chí Minh:
- Phòng 43 mét vuông, 2 giường đơn, có
internet tại phòng: giá 5.900.000 đồng.
- Phòng 43 mét vuông, 2 giường đơn, có
internet tại phòng, bữa sáng trong thời gian
lưu trú: giá 6.400.000 đồng.
13
GIÁ DỊCH VỤ
14. - Người nộp thuế: là cá nhân hay tổ chức
theo luật định phải nộp thuế cho cơ quan thẩm
quyền Nhà nước.
14
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
15. 15
Ở Việt Nam
Người nộp thuế
được hiểu là cá
nhân (cá thể) lẫn
các tổ chức kinh
doanh
Ở Mỹ
Người nộp thuế
được hiểu là cá
nhân (cá thể) lẫn
các công ty cổ
phần.
16. - Gánh nặng thuế: liên quan đến gánh nặng
kinh tế cuối cùng đối với tiền thuế đã nộp.
16
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
17. Ví dụ:
- Ông Minh là chủ căn nhà trên đường 3/2 quận
10, năm 2022 ông Minh cho công ty Thảo Điền
thuê nhà với giá 180 trđ/năm.
- Cuối năm 2022 ông Minh nhận được thông báo
từ cơ quan thuế là tiền thuế đối với cho thuê
nhà của ông sẽ tăng thêm 10 trđ vào năm
2023.
Ông Minh phản ứng với việc tăng thuế này
như thế nào? 17
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
18. - TH1: Nếu ông Minh tăng tiền cho thuê nhà vào
năm 2023 lên 190 trđ/năm. Ai sẽ là người
gánh chịu thuế?
- TH2: Nếu ông Minh không tăng tiền cho thuê
nhà vào năm 2023. Ai sẽ là người gánh chịu
thuế?
18
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
21. - Quyền đánh thuế: là quyền hạn của chính
quyền được đánh thuế vào các cá nhân hoặc
tổ chức cụ thể.
21
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
22. Công dân
Hoa Kỳ
Quyền đánh thuế thu nhập cá nhân của
chính quyền liên bang Hoa Kỳ
Cá nhân
không cư trú
22
Cá nhân
cư trú
23. Ví dụ: Ông Kohala là công dân Tây Ban Nha và
đang cư trú tại Madrid. Ông Kohala phát sinh
khoản lợi tức trong một công ty có một phần
vốn góp của ông, công ty hoạt động kinh
doanh ở Hoa Kỳ.
Hỏi: chính quyền Hoa kỳ có quyền đánh thuế
đối với thu nhập được chia từ công ty của ông
Kohala?
23
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
25. Ví dụ: Ông GREEN là công dân MỸ, năm 2022
ông GREEN không hiện diện tại Mỹ và không
phát sinh khoản thu nhập nào tại Mỹ; năm
2022 ông GREEN cư trú tại Úc và thu nhập tại
Úc là 400.000 AUD.
Hỏi: chính quyền Hoa Kỳ có quyền đánh thuế
đối thu nhập ông GREEN phát sinh tại Úc
không?
Để trả lời câu hỏi này hãy đọc bài viết sau: 25
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
29. LÀM VIỆC
Ở VIỆT NAM
ông Brown
năm 2022
LÀM VIỆC
Ở Singapore
29
30. - Cơ sở thuế: là một sự kiện, giao dịch hoặc
hoạt động mà một khoản thuế được thu.
Khi soạn thảo các loại thuế, các chính quyền
cố gắng xác định cơ sở thuế mà người nộp
thuế khó có thể dễ dàng trốn hoặc che đậy
thuế.
Tiền thuế (T) = Cơ sở thuế (B) * Thuế suất (r)
30
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
31. Ví dụ: thuế đánh theo giao dịch? Thuế đánh
theo sự kiện? Thuế đánh theo hoạt động?
Thuế TTĐB, thuế GTGT
Thuế Thừa kế
Thuế TNDN
31
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
32. Đối với thuế đánh theo giao dịch, người nộp
thuế có thể tránh thuế bằng cách tránh
những giao dịch mà giao dịch đó chịu thuế.
Ví dụ: Thuế TTĐB đánh vào rượu và thuốc lá;
như vậy muốn tránh thuế TTĐB thì chúng ta
có quyền tự do quyết định không dùng thức
uống có cồn, không hút thuốc lá.
32
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
33. Dựa vào đặc điểm của thuế suất mà cơ sở thuế
có thể được tính bằng:
- Đơn vị giá trị (tiền) nếu thuế suất %.
- Đơn vị số lượng (lít, kg...) nếu thuế tuyệt đối.
33
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
35. - Thuế tuyệt đối: là loại thuế suất được quy
định theo đơn vị vật lý của đối tượng chịu thuế.
35
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
36. 36
THUẾ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
STT Hàng hóa
Đơn vị
tính
Mức thuế
(đồng/1
đơn vị
hàng hóa)
I Xăng lít 4.000
II Than đá nâu tấn 15.000
III Dung dịch Hydro-chloro-fluoro-carbon kg 5.000
IV Túi ni lông thuộc diện chịu thuế kg 50.000
V Thuốc diệt cỏ thuộc loại hạn chế sử dụng kg 500
VI Thuốc trừ mối thuộc loại hạn chế sử dụng kg 1.000
VII Thuốc bảo quản lâm sản thuộc loại hạn chế sử dụng kg 1.000
VIII Thuốc khử trùng kho thuộc loại hạn chế sử dụng kg 1.000
37. - Thuế suất tỷ lệ % không lũy tiến: quy định tỷ
lệ % trên một đơn vị giá trị.
37
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
38. Ví dụ: DN Toàn kinh doanh điện thoại, thuế suất
thuế GTGT điện thoại là 10%.
Khi DN Toàn bán điện thoại:
38
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
- Giá chưa thuế GTGT: 5.000.000 đồng
- Thuế GTGT: 5.000.000 đồng * 10%
= 500.000 đồng
-Giá chưa thuế GTGT 10.000.000 đồng
- Thuế GTGT: 10.000.000 đồng * 10%
= 1.000.000 đồng
39. - Thuế suất tỷ lệ % lũy tiến: quy định theo tỷ lệ
% trên một đơn vị giá trị và tăng dần theo sự
gia tăng của giá trị tính thuế.
+ Lũy tiến từng phần
+ Lũy tiến toàn phần
39
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
40. THUẾ SUẤT LŨY TIẾN TỪNG PHẦN
THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN CỦA VIỆT NAM
BẬC THU NHẬP TÍNH THUẾ THÁNG THUẾ SUẤT
1 Đến 5 trđ 5%
2 Trên 5 trđ đến 10 trđ 10%
3 Trên 10 trđ đến 18 trđ 15%
4 Trên 18 trđ đến 32 trđ 20%
5 Trên 32 trđ đến 52 trđ 25%
6 Trên 52 trđ đến 80 trđ 30%
7 Trên 80 trđ 35%
41. Ví dụ: Ông An là cá nhân cư trú ở Việt Nam,
thu nhập từ tiền lương 01 tháng được 27 trđ
(chưa trừ các loại bảo hiểm bắt buộc).
Tính thuế TNCN mà ông An nộp theo biểu thuế
từng phần?
Biết mức giảm trừ gia cảnh của bản thân ông
An là 11 trđ, các khoản bảo hiểm bắt buộc bị
trừ trước khi thanh toán tiền lương 2 trđ và ông
không có người phụ thuộc.
42.
43. - Thuế suất tỷ lệ % lũy thoái: theo tỷ lệ % trên
một đơn vị giá trị và mức thuế suất giảm
xuống khi giá trị tính thuế tăng.
43
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
44. - Tiền thuế: là toàn bộ tiền thuế chính quyền thu
được và sẵn sàng sử dụng cho chi tiêu công.
Tiền thuế (T) = Cơ sở thuế (B) * Thuế suất (r)
Công thức trên cho thấy chính quyền có thể
tăng tiền thuế lên bằng cách gia tăng cả hai biến
số thông qua việc soạn thảo chính sách thuế.
44
MỘT SỐ THUẬT NGỮ CƠ BẢN VỀ THUẾ
46. PHÂN LOẠI THUẾ
II
Thuế
gián thu
Phương thức
đánh thuế
Thuế
trực thu
- Đánh trực tiếp vào
thu nhập, tài sản của
người nộp thuế.
- Rất khó chuyển giao
được gánh nặng
thuế.
- Đánh thông qua giá
cả hàng hóa, dịch vụ.
- Chuyển giao được
gánh nặng thuế.
1. Phân loại dựa vào phương thức đánh thuế.
46
47. TIỀN THUẾ
CƠ QUAN
THU THUẾ
Hóa đơn GTGT
- Giá chưa thuế GTGT = 10.000.000
- Tiền thuế (T.S 10%) = 1.000.000
- Tổng = 11.000.000
NGƯỜI MUA NGƯỜI BÁN
Thuế GTGT
là thuế gián thu
- Đánh thông qua giá cả hàng hóa, dịch vụ.
- Chuyển giao được gánh nặng thuế.
48. PHÂN LOẠI THUẾ
Thuế
tài sản
Cơ sở
đánh thuế
Thuế
thu nhập
Cơ sở đánh thuế là
thu nhập: tiền lương,
tiền công, thu nhập từ
SXKD.
Cơ sở đánh thuế là giá
trị tài sản.
2. Phân loại dựa vào cơ sở đánh thuế
Thuế
tiêu dùng
Cơ sở đánh thuế là
phần thu nhập được
mang đi tiêu dùng
trong hiện tại.
48
49. PHÂN LOẠI THUẾ
Thuế
chuyên
dùng
Mục đích sử
dụng
Thuế
Thông
thường
Những loại thuế đáp
ứng mục đích thu
ngân sách, điều tiết
thu nhập
Những loại thuế khi
thu được chuyên
dùng tài trợ cho các
chương trình đã được
chỉ định.
3. Phân loại dựa vào mục đích sử dụng
49
50. Ví dụ ở Mỹ:
- Số thu từ thuế bất động sản của địa phương
là loại thuế chuyên dùng đài thọ cho hệ
thống trường công lập.
- Số thu từ thuế tiền lương, thuế tự doanh đài
thọ cho hệ thống bảo hiểm xã hội và chăm
sóc y tế.
50
PHÂN LOẠI THUẾ
51. Ở Việt Nam:
Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp
là các bảo hiểm bắt buộc (không phải thuế):
- Bảo hiểm xã hội: bù đắp một phần thu nhập của
người lao động khi bị giảm do ốm đau, thai sản, tai
nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động
hoặc chết.
- Bảo hiểm y tế: được dùng chi trả chi phí khám bệnh,
chữa bệnh.
- Bảo hiểm thất nghiệp: bù đắp một phần thu nhập của
người lao động khi bị mất việc làm, hỗ trợ học nghề.
51
PHÂN LOẠI THUẾ
52. Ví dụ ở Việt Nam:
Tại Việt Nam hiện nay, thuế Bảo vệ môi
trường có được xem là một loại thuế chuyên
dùng hay không ?
52
PHÂN LOẠI THUẾ
53. PHÂN LOẠI THUẾ
NST, NSH,
NSX
NGÂN SÁCH
NHÀ NƯỚC
VIỆT NAM
Ngân sách
trung ương
4. Phân loại dựa vào phân cấp nguồn thu và
thẩm quyền ban hành
Ngân sách
địa phương
53
54. PHÂN LOẠI THUẾ
Ngân sách
địa phương
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
THEO THỂ CHẾ LIÊN
BANG (HOA KỲ)
Ngân sách
liên bang
Ngân sách
bang
54
55. THẨM QUYỀN BAN HÀNH THUẾ
HOA KỲ
VIỆT NAM
Luật thuế do Quốc hội
ban hành.
Các cấp chính quyền
không được quyền
ban hành thuế riêng,
mà chỉ hưởng nguồn
thu theo phân cấp luật
ngân sách.
Các cấp chính quyền
được quyền ban
hành thuế cho riêng
mình.
- Thuế liên bang.
- Thuế bang, thuế địa
phương.
56. 1. PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ Ở MỸ
1.1. Thuế thuộc quyền đánh thuế chính quyền
địa phương
Chính quyền địa phương bị lệ thuộc rất lớn
vào thuế bất động sản. Loại thuế này thường
hay được ám chỉ là loại thuế theo giá trị. Theo
thống kê, loại thuế này chiếm hơn 70% số thu
thuế của chính quyền địa phương.
56
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
III
57. Thuế bất động sản (thuế Tài sản) là loại thuế
đánh vào đất và bất cứ vật gì được xây hoặc
dựng lên trên phần đất.
Thuế bất động sản được thu mỗi năm, dựa vào
Giá trị thị trường và Thuế suất
Giá trị thị trường của tài sản được chính quyền địa phương
xác định. Thuế suất được xác định hàng năm và tùy thuộc và
nhu cầu của quyền đánh thuế đối với tiền thuế cho năm ngân
sách Nhà nước cụ thể đó.
57
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
58. Ví dụ: Hội đồng thành phố Springfield quyết định
phải thu thuế bất động sản trong năm 2024 đạt 12
triệu USD. Do thành viên định giá xác định tổng trị
giá hiện tại của bất động sản tọa lạc trong phạm vi
giới hạn hành chính của thành phố Springfield là
230 triệu USD nên Hội đồng thiết lập mức thuế suất
cho năm 2022 là 5,22% (12 triệu ÷ 230 triệu).
Mức thuế suất này có thể được điều chỉnh mỗi
năm và nó phụ thuộc vào nhu cầu tiền thuế trong
tương lai và biến động giá trị của căn cứ tính thuế
bất động sản của thành phố Springfield.
58
59. 1.2. Thuế thuộc quyền đánh thuế của chính
quyền bang
Các cấp chính quyền bang có nguồn thu từ:
thuế doanh thu, thuế quyền sử dụng, thuế tiêu
thụ đặc biệt và thuế thu nhập cá nhân và thuế
thu nhập công ty. Trong đó, thuế doanh thu
và thuế thu nhập chiếm 90% tổng số thu thuế
của chính quyền bang.
59
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
60. - Thuế doanh thu dựa trên giá bán lẻ, áp dụng
cho hầu hết các loại hàng hóa, dịch vụ tiêu
dùng. Người bán có trách nhiệm thu tiền thuế
tại thời điểm bán hàng và nộp lại tiền thuế cho
cấp chính quyền bang.
60
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
61. Bên cạnh thuế Doanh thu, mỗi bang có thể sẽ áp
đặt thuế Quyền sử dụng (use taxes). Thuế
Quyền sử dụng được áp dụng chỉ khi người chủ
của hàng hóa đã không nộp thuế Doanh thu của
bang họ đang cư trú khi mua hàng hóa.
Thuế quyền sử dụng như một chốt chặn phía sau
của thuế doanh thu nhằm hạn chế cư dân mua
sản phẩm thuộc khu vực của các cấp chính
quyền lân cận với mức thuế doanh thu thấp hơn.
61
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
62. Ví dụ: Bà Goode là cư dân của New Jersy, nơi
mà thuế doanh thu và thuế quyền sử dụng
quy định 7%. Lúc du lịch tại Hawaii, bà Goode
mua một vòng xuyến kim cương giá $7,600
và đã trả $304 (4%) thuế Doanh thu ở Hawaii.
Hỏi: Bà Goode có phải nộp thuế Quyền sử dụng
tại bang New Jersy.
62
64. - Thuế Tiêu thụ đặc biệt được áp đặt vào các
hàng hóa đặc biệt bán lẻ như khí đốt, thuốc
lá, hoặc nước uống có cồn hoặc các dịch vụ
đặc biệt như khách sạn hoặc nhà nghỉ.
- Thuế Thu nhập cá nhân: đánh vào các cá
nhân cư trú hoặc không cư trú nhưng có phát
sinh khoản thu nhập trong phạm vi bang.
64
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
65. - Thuế Thu nhập công ty: đánh thuế các công
cổ phần tính trên phần thu nhập ròng của công
ty nằm trong phạm vi của bang. Nhiều bang
cho phép các thành phố hoặc các hạt đánh
thuế hoặc trên doanh thu gộp hoặc thu nhập
ròng.
65
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
66. 1.3. Thuế thuộc quyền đánh thuế của chính
quyền liên bang
Chính quyền liên bang gần như độc quyền về
thuế thu nhập, xem như là một nguồn thu
thuế phổ biến. Thuế thu nhập liên bang áp
dụng cho cá nhân và công ty.
66
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
67. - Thuế thu nhập cá nhân: áp dụng đối với thu
nhập của cá nhân là công dân Hoa Kỳ, cá
nhân cư trú, cá nhân không cư trú.
- Thuế thu nhập công ty: áp dụng đối thu nhập
của công ty cổ phần C.
67
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
68. - Thuế Tiền lương: là loại thuế căn cứ vào tiền
lương để tính thuế, gồm:
+ Thuế an sinh xã hội.
+ Thuế chăm sóc y tế.
+ Thuế thất nghiệp.
68
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
69. + Thuế an sinh xã hội:
Số thu từ thuế này nhằm đảm sự nghiệp an
sinh xã hội là một sự đảm bảo cho người lao
động khi về già, cho những người khuyết tật.
► Chủ doanh nghiệp gánh chịu một phần.
► Cá nhân gánh chịu một phần (trích từ tiền
lương).
69
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
70. Cá nhân tự kinh doanh cũng phải nộp thuế an
sinh xã hội (nên còn gọi là thuế tự doanh).
Tiền thuế do cá nhân từ kinh doanh gánh chịu toàn
bộ vì họ vừa lao động vừa là người sử dụng lao
động.
70
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
71. + Thuế chăm sóc y tế:
Số thu từ thuế này nhằm đảm chăm sóc sức
khỏe cho người lao động.
► Chủ doanh nghiệp gánh chịu một phần.
► Cá nhân gánh chịu một phần (trích từ tiền
lương).
71
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
72. Cá nhân tự kinh doanh cũng phải nộp thuế
chăm sóc y tế (nên còn gọi là thuế tự doanh).
Tiền thuế do cá nhân từ kinh doanh gánh chịu
toàn bộ vì họ vừa lao động vừa là người sử
dụng lao động.
72
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
73. + Thuế Thất nghiệp: để chi trả quyền lợi cho
người lao động khi họ bị chấm dứt hợp đồng
lao động hoặc bị sa thải.
Doanh nghiệp gánh chịu toàn bộ.
73
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
74. Các loại thuế liên bang khác
- Thuế Tiêu thụ đặc biệt: chính quyền liên bang
đánh vào các hoạt động mua sắm lẻ các hàng
hóa và dịch vụ đặc biệt như là thuốc lá, ôtô cao
cấp, súng cầm tay.
- Thuế quà tặng, thuế thừa kế: loại thuế này
căn cứ vào giá trị của tài sản của một cá nhân
đã chuyển giao để làm quà biếu hoặc di sản
khi chết.
74
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
75. 75
41.1
5.1
53.8
TAX REVENUES BY TYPE OF TAX
USA 2020
Individual Income Taxes Corporation Income Taxes others
NGUỒN: https://taxfoundation.org/publications/sources-government-revenue-united-states/
76. 76
11.2
23.1
65.7
TỶ TRỌNG THU THUẾ THEO LOẠI THUẾ
VIỆT NAM NĂM 2020
THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP THUẾ KHÁC
NGUỒN: Báo cáo ngân sách dành cho công dân – Bộ tài chính
77. Đối với những hệ thống thuế hiện đại thì thuật
ngữ luật thuế (tax law) bao gồm ba thẩm quyền
cơ bản của cơ quan quyền lực nhà nước:
- Thẩm quyền lập pháp.
- Thẩm quyền hành chính.
- Thẩm quyền phán quyết.
77
THẨM QUYỀN CỦA LUẬT THUẾ LIÊN BANG
78. - Luật thuế Liên bang được biên soạn với khối
lượng đồ sộ với các điều khoản luật và đã
được Quốc hội thông qua. Luật thuế Liên bang
chính là một đạo luật năng động; ít nhất mỗi
năm một lần, Quốc hội thông qua pháp chế để
thêm vào, xóa bỏ hay thay đổi các điều khoản.
78
THẨM QUYỀN LẬP PHÁP
79. - Văn bản hướng dẫn của Bộ Tài chính cung
cấp những hướng dẫn rộng cho những người
nộp thuế và những người tư vấn thuế. Hiếm
khi thấy những người nộp thuế đã thuyết phục
được Tòa án Liên bang rằng văn bản giải thích
đạo luật là không đúng và là bất hợp pháp.
Sở thuế Liên bang (IRS) cũng cung cấp nhiều
hướng dẫn dưới các hình thức quy định thu,
thủ tục thu. 79
THẨM QUYỀN HÀNH CHÍNH
80. - Những người nộp thuế không đồng tình với
giải thích của Sở thuế Liên bang về luật áp
dụng trong trường hợp của họ thì họ sẽ đưa vụ
kiện ra Tòa án Liên bang.
Tòa án tối cao trở thành nơi cuối cùng để
giải quyết các tranh chấp.
80
THẨM QUYỀN PHÁN QUYẾT
81. SỰ CẠNH TRANH QUYỀN ĐÁNH THUẾ
Do chính quyền bang được ban hành một số luật
thuế, nên họ cạnh tranh nhau đối với số thu theo 2
cách:
- Bảo vệ quyền đánh thuế, vì mất quyền đánh thuế
của riêng cấp mình thì đồng nghĩa bị mất số thu về
tay các cấp thẩm quyền khác.
- Thu hút đầu tư bằng chính sách thuế, vì nếu tận
dụng quyền đánh thuế quá mức sẽ đẩy doanh
nghiệp rời khỏi phạm vi quyền đánh thuế của mình.
81
ĐỌC THÊM
82. 2. PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ Ở VIỆT NAM
- Thuế Xuất khẩu, thuế Nhập khẩu.
- Thuế Tiêu thụ đặc biệt.
- Thuế Giá trị gia tăng.
- Thuế Thu nhập doanh nghiệp.
- Thuế Thu nhập cá nhân.
- Thuế Tài nguyên.
- Thuế Sử dụng đất nông nghiệp.
- Thuế Sử dụng đất phi nông nghiệp.
- Thuế Bảo vệ môi trường.
82
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
83. - Luật thuế ở Việt Nam do Quốc hội ban hành,
áp dụng thống nhất trên phạm vi cả nước. Các
cấp chính quyền địa phương không được
quyền ban hành chính sách thuế riêng.
- Các cấp chính quyền được thụ hưởng nguồn
thu từ các luật thuế theo phân cấp của Luật
ngân sách.
83
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
84. Nguồn thu thuế ngân sách trung ương hưởng 100%
- Thuế giá trị gia tăng thu từ hàng hóa nhập khẩu.
- Thuế Xuất khẩu, thuế Nhập khẩu.
- Thuế Tiêu thụ đặc biệt thu từ hàng hóa nhập khẩu.
- Thuế Bảo vệ môi trường thu từ hàng hóa nhập
khẩu.
- Thuế Tài nguyên, thuế Thu nhập doanh nghiệp từ
hoạt động thăm dò, khai thác dầu, khí.
84
ĐỌC THÊM
85. Nguồn thu thuế ngân sách địa phương hưởng 100%
- Thuế Tài nguyên (trừ thuế Tài nguyên thuộc ngân
sách trung ương hưởng 100%).
- Thuế Sử dụng đất nông nghiệp.
- Thuế Sử dụng đất phi nông nghiệp.
85
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
86. Nguồn thu thuế phân chia % giữa ngân sách
trung ương và địa phương
- Thuế Giá trị gia tăng (trừ thuế Giá trị gia tăng ngân sách trung
ương hưởng 100%).
- Thuế Thu nhập doanh nghiệp (trừ thuế Thu nhập ngân
sách trung ương hưởng 100%).
- Thuế Thu nhập cá nhân.
- Thuế Tiêu thụ đặc biệt (trừ thuế Tiêu thụ đặc biệt ngân sách
trung ương hưởng 100%).
- Thuế Bảo vệ môi trường (trừ thuế Bảo vệ môi trường ngân
sách trung ương hưởng 100%).
86
PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ
87. 3. TÍNH LAN TỎA CỦA THUẾ
Tại sao thuế quá lan tỏa trong thế giới hiện đại của
chúng ta?
Lý do là có vô số những quyền đánh thuế mà nơi đó
người dân, tổ chức tiến hành hoạt động kinh doanh.
Ở những nước theo thể chế liên bang, các cấp chính
quyền có quyền ban hành một sắc thuế cho riêng
mình:
- Chính quyền liên bang.
- Chính quyền bang.
- Chính quyền địa phương.
87
TÍNH LAN TỎA CỦA THUẾ
88. - Một doanh nghiệp nội địa nhỏ nhất cũng luôn
được yêu cầu nộp thuế để hỗ trợ cho ít nhất là
3 cấp chính quyền khác nhau.
- Nếu một doanh nghiệp nội địa quản lý thêm
hoạt động kinh doanh ở nước ngoài thì số
lượng các quyền đánh thuế sẽ chi phối thậm
chí sẽ nhiều hơn.
88
TÍNH LAN TỎA CỦA THUẾ
89. Vậy ở Việt Nam thuế có lan tỏa không?
Luật quản lý thuế quy định về Người nộp thuế:
- Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân nộp thuế theo
quy định của pháp luật về thuế.
- Tổ chức, cá nhân khấu trừ thuế; tổ chức, cá
nhân làm thủ tục về thuế thay người nộp
thuế…
89
TÍNH LAN TỎA CỦA THUẾ
90. BỘ MÁY THU THUẾ Ở VIỆT NAM
TỔNG CỤC THUẾ TỔNG CỤC HẢI QUAN
BỘ TÀI CHÍNH
CỤC THUẾ
CHI CỤC THUẾ
CỤC HẢI QUAN
CHI CỤC HẢI QUAN
91. 1. Ông A là chủ sở hữu khu nhà liên hợp đang cho
khách hàng thuê. Năm nay, chính quyền tăng
thuế bất động sản đánh vào nhà đất. Để bù đắp
cho khoản thuế tăng thêm này, ông A đã giảm
khoản tiền mà ông thường xuyên chi ra để bảo trì
đường nội bộ và hệ thống chiếu sáng xung
quanh tòa nhà.
Hỏi: ai là người phải gánh chịu phần thuế bất
động sản tăng thêm này?
91
THẢO LUẬN
93. 2. Chính quyền áp dụng sắc thuế mới với mức
thu 2% trên doanh thu của doanh nghiệp.
Công ty XYZ sản xuất xà bông phản ứng đối
với thuế này bằng cách giảm kích cỡ các cục
xà bông nhưng giá bán không đổi. Bằng cách
thực hiện những thay đổi này, công ty XYZ
vẫn bảo lưu được mức lợi nhuận như trước
đây.
Hỏi: ai là người gánh chịu thuế mới này?
93
THẢO LUẬN
95. 3. Sông Green thuộc bang SOS bị ô nhiễm nặng do
chất thải công nghiệp, dọc theo bờ sông Green có
20 công ty đang hoạt động sản xuất. Mới đây bang
SOS đã ban hành quy định yêu cầu mỗi công ty
phải đóng khoản thuế là $50.000/năm để tạo lập
một quỹ đặc biệt dùng để tài trợ cho việc làm sạch
dòng sông Green.
Hỏi: Khoản tiền thuế phải nộp này tương ứng với
nhóm thuế nào trong các cách phân loại của thuế?
Việt Nam có loại thuế nào tương ứng với loại thuế
này không?
95
THẢO LUẬN
97. 4. Chính quyền trong năm trước đang áp dụng mức
thuế trên doanh thu là 1%, năm nay chính quyền
tăng thuế doanh thu từ 1% lên 2% với hy vọng
tiền thuế thu được tăng tương ứng với mức tăng
thuế suất. Tuy nhiên, số tiền thuế doanh thu (thu
được của chính quyền) chỉ tăng 30%.
Hỏi: giải thích nguyên nhân khiến cho số tiền thuế
doanh thu chỉ tăng 30%?
97
THẢO LUẬN
99. 5. Trong mỗi trường hợp dưới đây, liệu Hoa Kỳ có quyền
thu thuế bà CM không.
a. Bà CM là công dân Brazil nhưng cư trú lâu dài tại bang
Florida.
b. Bà CM là công dân Brazil và trong năm chỉ ở tại Brazil.
Bà có một bất động sản tại bang Manhata, với thu nhập
ròng từ cho thuê bất động sản này $100.000/năm.
c. Bà CM là công dân có quốc tịch Hoa Kỳ, trong năm làm
việc cho công ty Anh, có trụ sở tại Anh.
d. Bà CM là công dân Brazil và trong năm chỉ làm việc cho
công ty của Hoa Kỳ có trụ sở tại Brazil, không khỏi
Brazil.
99
THẢO LUẬN
101. Trong mỗi trường hợp dưới đây, liệu Việt Nam có quyền
thu thuế bà CM không.
a. Bà CM là công dân Brazil nhưng cư trú lâu dài tại Việt
Nam.
b. Bà CM là công dân Brazil và cư trú tại Brazil. Bà là
người góp vốn thành lập công ty ở Việt Nam, có thu
nhập được chia từ công ty hàng năm $100.000.
c. Bà CM là công dân Việt Nam, toàn bộ thời gian trong
năm bà làm việc cho công ty Thái Lan, có trụ sở tại
Thái Lan.
d. Bà CM là công dân Brazil và trong năm chỉ làm việc
cho công ty của Việt Nam có trụ sở tại Brazil, không
khỏi Brazil.
101
THẢO LUẬN
103. 6. Công ty A hoạt động kinh doanh thuộc quyền đánh thuế
của chính quyền A, chính quyền A thu thuế doanh thu và
thuế quyền sử dụng 6%. Năm nay, công ty A mua sắm
một tài sản cố định hữu hình tại khu vực thuộc quyền
đánh thuế của chính quyền B với giá $600.000 và đã trả
$24.000 thuế doanh thu tại đó. Ngoài ra, công ty A còn
mua một tài sản cố định hữu hình tại khu vực thuộc
quyền đánh thuế của chính quyền C với giá $750.000 và
đã trả thuế doanh thu $52.500 tại đó.
Công ty A chuyển cả hai tài sản cố định hữu hình nêu trên
về sử dụng tại trụ sở công ty nằm trong khu vực thuộc
quyền đánh thuế của chính quyền A. 103
THẢO LUẬN
104. a. Tính thuế quyền sử dụng mà công ty A phải nộp cho
chính quyền A đối với tài sản cố định hữu hình mua
tại chính quyền B.
b. Tính thuế quyền sử dụng mà công ty A phải nộp cho
chính quyền A đối với tài sản cố định hữu hình mua
tại chính quyền C.
104
THẢO LUẬN
107. 7. Nhà quản lý công ty WP phải quyết định lựa chọn một vị trí
đặt chi nhánh mới thuộc quyền đánh thuế F hoặc thuộc
quyền đánh thuế H. Bất kỳ vị trí nào, công ty đều phải sử
dụng tài sản hữu hình (nhà máy và trang thiết bị) trị giá $10
triệu và sẽ phát sinh doanh thu gộp mỗi năm $2 triệu.
- Quyền đánh thuế F áp đặt thuế đối với tài sản hữu hình
mỗi năm 3% trên giá trị của tài sản và 15% thuế trên
doanh thu gộp.
- Quyền đánh thuế H không thu thuế tài sản của doanh
nghiệp nhưng lại thu 28% thuế trên doanh thu gộp.
- Bỏ qua các yếu tố khác, công ty WP nên đặt chi nhánh
mới tại khu vực thuộc quyền đánh thuế F hay H? 107
THẢO LUẬN
109. 8. Công ty KTR hiện kiếm được $10 lợi nhuận trên mỗi đơn
vị hàng hóa bán ra và công ty bán 20 triệu đơn vị hàng
hóa mỗi năm. Mức thuế thu nhập công ty của KTR là
20%. Tuy nhiên, chính quyền vừa gia tăng thuế thu nhập
công ty lên 22% trong năm tới. Các ông chủ của công ty
KTR đang xem xét lựa chọn một trong hai lựa chọn:
(1) Giữ doanh số bán hàng như cũ, chấp nhận $4 triệu
thuế tăng thêm, lợi nhuận sau thuế giảm.
(2) Tăng giá bán mỗi đơn vị hàng hóa lên thêm 20 cent.
Tuy nhiên, phòng Marketing ước đoán việc tăng giá lên
có thể làm giảm doanh số bán hàng mỗi năm xuống
còn 19 triệu đơn vị hàng hóa.
Khả năng nào sẽ được các ông chủ công ty lựa chọn?109
THẢO LUẬN
