2. W I K A
> Lengua – dila at wika
> Instrumento ng komunikasyon
> Simbolo ng kalayaan
2
3. Sa paglipas ng panahon, marami na ang
nabago at mababago ng panahon. Patuloy na
umuunlad ang teknolohiya at komunikasyon.
Kasabay ng mga pagbabagong nagaganap, maging
ang wika natin ay nababago din dala ng makabagong
henerasyon. Bilang isang wikang buhay, patuloy na
umuunlad ang wika dahil sa marami ang umaadap ng
mga wikang banyaga na nakakaimpluwensiya sa
ating mga natutuhan sa mga ninuno natin.
3
4. Sa kasalukuyan, marami sa atin ang malaki ang
naiaambag sa paggamit ng wika. Tulad na lamang ng
pagdidiskubre ng mga bagay-bagay sa tulong ng
teknolohiya. Karamihan sa mga taong
nagpapakadalubhasa sa larangan ng wika ay lumalago at
naglilinang ng makabagong konsepto ng wika.
Kaalinsabay nito ang pag-aaral tungo sa pananaliksik
ukol sa kalikasan, katangian, pag-unlad, gamit at
paggamit ng Wikang Filipino sa mga sitwasyong
komunikatibo at kultural sa lipunang Pilipino
4
5. Layunin ng modyul:
> malinang at mapayabong pa ang kaalaman ng mga
estudyante gamit ang wikang Filipino.
> Masuri ang kalikasan, gamit, mga kaganapang
pinagdaanan at pinagdadaanan ng Wikang Pambansa
ng Pilipinas.
> Palalimin ang pagkaunawa ng mga estudyante sa
pamamagitan ng pagkilatis at pagsariwa ng mga
konseptong pangwika.
5
7. 1. Gleason(1961)
- ang wika ay masistemang balangkas
ng sinasalitang tunog na pinili at
isinaayos sa paraang arbitraryo
upang magamit sa
pakikipagtalastasan ng mga taong
nasa iisang kultura.
8. Ang wika ay may kanya-kanyang paraan
ng pagkakabuo at sa pamamagitan nito
ang mga taong gumagamit nito ay lalong
nagkakaunawaan at nagkakaugnayan.
Kaya’t walang superior na wika- walang
mataas at walang mababang uri ng wika.
8
9. 2. Tumangan
- ang wika ay pananagisag ng mga
tunog na nililikha ng mga bahagi ng
katawan sa pagsasalita
10. Ang ngalangala, labi,
ngipin, dila, gilagid atbp
ang mga sangkap ng
katawan na kailangan natin
upang makabuo ng wika.
10
12. 3. Finnocchiaro (1964)
- ang wika ay isang sistemang arbitraryo
ng simbolong pasalita na nagbibigay
pahintulot sa mga taong may kultura o
ng mga taong natutunan ang ganoong
kultura upang makipagtalastasan o di
kaya’y makipag-ugnayan.
13. 4. Hill (1976)
- ang wika ay ang pangunahin
at pinakaelaboreyt na anyo
ng simbolikong pantao.
14. Ang mga simbolong ito ay binubuo ng
mga tunog na nalilikha ng aparato sa
pagsasalita at isinasaayos sa mga klase
at padron na lumilikha at simetrikal na
istruktura.
14
15. 5. Barker at Barker (1993)
- Ikunukunekta ng wika ang
nakaraan, ang kasalukuyan at
ang hinaharap. Iniingatan din
nito ang ating kultura at mga
tradisyon.
16. Maaring mawala ang mga matatandang
henerasyon, subalit sa pamamagitan ng
wika, naipababatid pa rin nila ang
kanilang mga ideya, tagumpay, kabiguan
at maging ang kanilang mga plano,
adhikain sa hinaharap.
16
17. Masasabi na sa pamamagitan ng wika ay
umuunlad tayo sa mga aspektong
intelektwal, sikolohikal, at kultural.
17
18. 6. Sturtevant(1968)
- ang wika ay isang sistema
ng mga simbolong
arbitraryo ng mga tunog
para sa komunikasyong
pantao.
19. 7. Brown(1980)
- ang wika ay masasabing
sistematiko. Set ng mga
simbolikong arbitraryo, pasalita,
nagaganap sa isang kultura,
pantao, at natatamo ng lahat ng
tao.
20. 7. Bouman(1990)
- ang wika ay isang paraan ng
komunikasyon sa pagitan ng mga tao
sa isang tiyak na lugar, para sa isang
partikular na layunin na ginagamitan
ng mga verbal at viswal na signal para
makapagpahayag.
21. 8. Webster(1990)
- ang wika ay kalipunan ng mga
salitang ginagamit at
naiintindihan ng isang
maituturing na komunidad.
22. Ang wika ay isa sa pinakamahalagang
kasangkapan sa buhay ng tao sa
anumang gawain niya sa araw-araw
hindi maiiwasan ang paggamit ng wika
sa anumang anyo nito sapagkat saklaw
ng wika ang bawat bagay na ginagawa ng
tao.
22
23. Siya ang panlahat na salik o element na
nagbibigay ng kaisipan sa karunungan
ng tao.
Ang wika ang siyang naging behikulo na
siyang tagahatid ng damdamin, kilos at
niloloob ng tao.
23
24. Ayon kay JVP
Ang wika ay parang tubig, ang hugis
ng tubig ay kung ano ang hugis ng
sisidlan. Ang sisidlan ng wika ay
bayan-taumbayan.
24
25. 25
PANUTO: Malaki ang
ginagampanang bahagi ng wika sa
pakikipagkapwa ng mga tao. Isulat
ang kahalagahan ng wika sa ating
pakikipag-ugnayan sa kapwa gamit
ang radial circle na nasa ibaba.
27. a. Sinasalitang tunog
Ang wika ay nabubuo
bunga ng mga
pinagsama-samang mga
tunog na nililikha ng
ating mga sangkap ng
katawan sa pagsasalita.
Kalikasan ng Wika
b. Arbitraryo
Bawat wika ay magkakaiba
sa paraan kung paano ito
binalangkas at binuo.
Bawat wika ay may
katangiang wala sa iba
pang wika.
27
28. c. Pinili at isinaayos
Ayon kay Gleason, pinipili
at isinasaayos ang wika
upang may magamit ang
mga taong kabilang sa
isang kultura. Sa ganitong
paraang ang kultura mong
kinabibilangan.
Kalikasan ng Wika
d. Pantao lamang
Ang tao ang itinuturing na
pinakamataas na uri na
nilalang sa mundo at dahil na
rin sa wika, nahiwalay ang tao
sa hayop. Ang tao ay
maaaring matuto at
makaunawa sa ibang tao.
Samantalang ang hayop ay sa
sariling lahi lamang.
28
29. e. Para sa Komunikasyon
Ang wika ang
pinakagamitin sa
komunikasyon pasulat
man o pasalita. Hindi mo
magagawang makipag-
ugnayan o magkaunawaan
na wala ang wika.
Kalikasan ng Wika
f. May antas o lebel
Ang wika ay nahahati sa
iba’t ibang kategorya
ayon sa kaantasan nito.
Pormal at Impormal na
may nakapaloob na ilan
pang antas.
29
30. PORMAL
Pampanitikan
Pinakamataas na antas
spagkat gumagamit ng
malalim, masining at matayog
na salita. Ito ang wika ng mga
taong may pinag-aral na
naiiba sa karaniwang wika.
Kadalasan ginagamit sa mga
akdang pampanitikan.
Pambansa
Ito ang pinakamalawak na
ginagamit na wika
sapagkat ginagamit sa
pahayagan, pagpupulong
at maging sa paaralan.
Tinawag din itong wika ng
mga edukado.
30
31. IMPORMAL
Lalawiganin
Ginagamit sa
isang
partikular na
lugar o pook
Kolokyal
Pagpapaikli sa
mga salita at
nagpapakita ng
mga
makabagong
termenolohiya
Balbal
Pinakamababang
antas sapagkat
kadalasan itong
hindi naaayon o
sumusunod sa
tuntunin ng balarila
o gramatika. Mga
salitang kalye.
31
32. g. Kapantay ng
kultura
Sa pamamagitan ng
wika nakikilala ang
kulturang
kinabibilangan ng
isang tao
Kalikasan ng Wika
h. Makapangyarihan
Maaari nitong hikayatin o
maimpluwensyahan sa mabuti o
masamang paraan. May mga
nasasabi tayong hindi natin
namamalayang
nakapagpapagaan o maaring
makasakit ng damdamin ng
ating kapwa.
32
33. i. Nagbabago
Kasabay ng pagbabago ng panahon ay nagbabago na
rin o umuunlad ang wika. Ang wika ay nagbabago
upang umayon sa;
Pangangailangan ng henerasyong gagamit nito at
upang umakma sa pag-unlad ng teknolohiya.
Halimbawa: makinilya at computer.
Kalikasan ng Wika
33
34. j. Masisitemang
balangkas
Ang bawat wika
ay binubuo ng
balangkas, ito
ang tunog at
kahulugan.
Kalikasan ng Wika
34
Bata - /b/ /a/ /t/ /a/- child
Ata - /a/ /t/ /a/ - maybe
Ponema – makabuluhang tunog
Morpema – maliit na yunit ng salita
Ponolohiya – pag-aaral ng tunog
Morpolohiya – pag-aaral sa
morpema
35. k. May Pulitika
Ang wika ay sinasabing
may pulitika dahil ito ay
nakapanghihikayat ng
tao.
Kalikasan ng Wika
l. Nanghihiram
Lahat ng wika ay
nanghihiram. Ang wikang
hindi nanghihiram ay
namamatay.
35
36. m. Ang lahat ng wika ay pantay-pantay
Ito ang nagpapatunay na walang superior at
inferior bagaman at magkakaiba ngunit lahat
pantay-pantay. Bawat wika ay may sariling
kkanyahan at kaparaanan kung paano gamitin.
Kalikasan ng Wika
36
37. Kahalagahan ng Wika
Ang wika ay napakahalaga sa bawat tao.
Hangga’t ag tao ay humihinga, siya ay
gumagamit ng wika. Wika ang siyang
pinakakasangkapan ng tao upang makipag-
ugnayan sa kanyang kalahi maging sa
ibang lahi. Wika rin ang nagbubuklod sa
atin. Sa pamamagitan ng wika marami
tayong nagagawa.
37
38. Naipahahayag natin ang ating mga saloobin,kaalaman
o ideya tungo sa ikabubuti ng isang hangarin o layunin
38
Nakatutulong sa paglutas ng isang suliranin
Nalalaman ang mga nagdaang pangyayari o kasaysayan
ng lahi o ng bansa
Napapanatili ng isang mabuting samahan o ng
kapayapaan
39. Nagiging daan sa pagtuklas ng iba pang karunungang
maaaring magpaunlad sa tao at sa lipunang ginagalawan
39
Nagiging gabay sa pagtahak sa isang panibagong
bukas.
Daan tungo sa pakikipagkapwa-tao o pakikipagkaibigan.
Nasasalamin ang kultura, kaisipan at sining ng
isang lahi o lipi.
