2. ANO NGA BA ANG WIKA?
Ang Wika ang isa sa pinakadakilang biyaya ng
Poong Maylikha. Ito ang kasangkapan upang
mapadama ng tao sa kaniyang kapwa ang
anumang kaniyang naiisip, nadarama, at nakikita
tungkol sa kaniyang paligid. Nang dahil sa wika
nasasalamin ng tao ang uri ng pamumuhay ng mga
ninunong pinagmulan ng mga mamamayan ng
isang bansa.
Ang Wika ang namamagitan upang maunawaan
ang sarili, karanasan, kapwa tao, paligid, mundo,
obhektibong realidad, politika, ekonomik, at kultura.
Ito ang daluyan ng kaisipan at kamalayan ng isang
lahi, lipi, at lipunan.
3. Ayon kay Marquez Jr. sa taong 2016, bawat
bansang malaya, tulad ng Pilipinas, ay nagnanais
magkaroon ng isang panlahat na wikang
pambansang may silbi bilang: a. isang simbolo ng
pambansang dangal, b. isang simbolo ng
pambansang pagkakakilanlan, c. kasangkapang
pambuklod ng mga grupong may iba’t ibang sosyo-
kultural at lingguwistikang pinagmulan, at d. isang
paraan ng komunikasyong inter-aksiyonal at
interkultural.
4. WIKA AT KOMUNIKASYON
Ang wika ay isang mahalagang salik ng pagiging tao na
nagpapaangat sa kahit anong likha. Ang wika ng tao ang siyang
nagpapatunay na ang tao ay tao. May sariling wika at may sariling
katha na siyang nagbibigay boses sa kahit anumang likha sa
daigdig.
Ang wika ay masistemang balangkas na ginagamit sa
pagpapahayag ng kuro-kuro at damdamin sa pamamagitan ng
pasalita at pasulat na paraan upang magkaunawaan ang lahat. Ayon
sa aklat ni Nuncio (2016) ipinahayag ni Constantino, isang
dalubwika, “ang wika ay maituturing na behikulo ng pagpapahayag
ng damdamin, isang instrumento rin sa pagtatago at pagsisiwalat ng
katotohanan.”
Wika ang namamagitan upang maunawaan ang sarili, karanasan,
kapwa tao, paligid, mundo, obhektibong realidad, politika, ekonomik,
at kultura. Ito ang daluyan ng kaisipan at kamalayan ng isang lahi,
lipi, at lipunan. Ayon kay Hutch (1991), “ito ay isang sistema ng mga
tunog, arbitraryo na ginagamit sa komunikasyong pantao”. Ayon
naman nina Emmert at Donagby (1981), “isang sistema ng mga
sagisag na binubuo ng mga tunog o kaya ay mga pasulat na letra na
iniuugnay natin sa mga kahulugang nais nating ipabatid sa ibang
tao.”
5. HENRY ALLAN GLEASON
Ang wika ay masistemang
balangkas ng mga sinasalitang
tunog na pinili at isinaayos sa
paraang arbitraryo na ginagamit
sa pakikipagkomunikasyon ng
mga taong kabilang sa isang
kultura.
6. SAPIRO
Ang wika ay isang likas at
makataong pamamaraan ng
paghahatid ng mga kaisipan,
damdamin, at mga hangarin sa
pamamagitan ng isang kusang-
loob na kaparaanan na lumikha
ng tunog.
7. HEMPHILL
Ang wika ay masistemang kabuoan ng
mga sagisag na sinasalita o binibigkas
na pinagkaisahan o kinaugalian ng
isang pangkat ng mga tao, at sa
pamamagitan nito ay nagkakaugnay,
nagkakaunawaan at nagkakaisa ang
mga tao.
8. TANDAAN!
Sa lingguwistikong paliwanag, tinatawag na wika
ang sistema ng arbitraryong pagpapakahulugan sa
tunog at simbolo, kodipikadong paraan ng pagsulat,
at sa pahiwatig ng galaw o kilos ng tao na
ginagamit sa komunikasyon (Bloch at Trager 1942;
Peng 2005).
Ang wika ay Arbitraryo o nagbabago-bago ang wika
depende sa pook, panahon, at kulturang
kinabibilangan ng tao.
9. MGA TEORYA SA PINAGMULAN NG WIKA
Teorya ang tawag sa maka-agham na pag-aaral
sa iba’t ibang paniniwala ng mga bagay-bagay na
may mga batayan subalit hindi pa lubusang
napapatunayan. Iba’t ibang pagsipat o lente ang
pinanghahawakan ng iba’t ibang eksperto. Ang iba
ay maka-agham ang paraan ng pagdulog
samantalang relihiyoso naman sa iba. May ilang
nagkakaugnay at may ilan namang ang layo ng
koneksiyon sa isa’t isa. Narito ang iba’t ibang
teorya ng wika.
10. MGA KATANGIAN NG WIKA
1. Dinamiko ang wika. Patuloy itong nagbabago, dumarami,
at nadaragdagan.
2. May antas. Ang wika ay maaring pormal o di-pormal.
3. Ang wika ay komunikasyon. Mahalagang gamitin sa
pakikipagtalastasan.
4. Ang wika ay malikhain at natatangi. Walang dalawang
wikang magkatulad. May kanikaniyang katangian ang mga ito
na dahilan upang mamukod at maiba sa karamihan.
5. Ang wika ay kaugnay ng kultura. Ang iba’t ibang
larangan ng sining, paniniwala, kaugalian, karunungan, at
kinagawian ang bumubuo sa kultura. Ang mga taong
kabahagi sa isang kultura ay lumilinang ng isang wikang
naaangkop sa kanilang mga pangangailangan sa buhay.
6. Ang wika ay gamit sa lahat ng uri ng disiplina o
propesyon. May isang tiyak na wikang ginagamit sa bawat
disiplina o propesyon. Ito ang nagpapalawak sa gamit ng wika
upang maging mabisang kasangkapan sa pagsulong ng isang
lahi.
11. DALUYAN NG PAGPAPAKAHULUGAN SA WIKA
1.Ang lahat ng wika ng tao ay nagsisimula sa tunog.
2. Ang simbolo ay binubuo ng mga biswal na larawan, guhit,
o hugis na kumakatawan sa isa o maraming kahulugan.
3. Kodipikadong pagsulat ang sistema ng pagsulat tulad ng
paggamit ng Cuneiform o Tablet ng mga Sumerian, Papyrus
ng mga Egyptian, at ang paglitaw ng mga Hieroglyph sa
sinaunang Ehipto at ng Alpabetong Phoenician, Griyego, at
Romano. Sa atin, nandiyan ang Baybayin ng mga Tagalog at
Buhid ng mga Mangyan sa Mindoro.
4. Ang galaw ay tumutukoy sa ekspresyon ng mukha, kumpas
ng kamay, at galaw ng katawan o bahagi ng katawan na
nagpapahiwatig ng kahulugan o mensahe.
5. Ang kilos ay tumutukoy sa kung ano ang ipinahihiwatig ng
isang ganap na kilos ng tao tulad ng pag-awit, pagtulong sa
tumatawid sa daan, at iba pa.
12. MGA GAMIT NG WIKA
1. Gamit sa talastasan
2. Lumilinang ng pagkatuto
3. Saksi sa panlipunang pagkilos
4. Lalagyan o imbakan ng kaalaman ng isang
bansa
5. Tagapagsiwalat ng damdamin
6. Gamit sa imahinatibong pagsulat
13. ANTAS NG KOMUNIKASYON
1. Intrapersonal Komunikasyong nakatuon sa
sarili o paraan ng pakikipag-usap sa sarili sa
pamamagitan ng dasal, meditasyon, at pagninilay-
nilay.
2. Interpersonal Komunikasyong nagaganap sa
pagitan ng dalawa o higit pang kalahok.
3. Organisasyonal Komunikasyong nagaganap
sa loob ng isang organisasyon tulad ng paaralan,
kompanya, simbahan, at pamahalaan sa pagitan ng
mga taong may iba’t ibang posisyon, obligasyon, at
responsibilidad.
14. ANG PANGKARANIWANG MODELO NG
KOMUNIKASYON
Ang tagapagpadala (sender) ang pinagmumulan ng
mensahe. Dumadaan ang mensahe sa isang tsanel
(channel) upang maihatid ito sa patutunguhang tao o
destinasyon. 7 Tagatanggap (receiver) ang tao o
institusyong pinadadalhan ng mensahe. Nagkakaroon
ng tugon, puna, o reaksiyon (feedback) ang
institusyong pinadadalhan ng mensahe ng
tagapagpadala. Ito ay bumabalik sa tagapagdala. Sa
nagpapaabot ng mesahe, maaring hindi ito maintindihan
dahil sa ingay. Ang ingay ang nagiging hadlang sa
komunikasyon dahil maari itong ingay na likha ng
kapaligiran, ng mga tao, at mga bagay. Maari rin
namang internal ang ingay o sikolohikal dulot ng
bagabag sa sarili, pag-aalala, at kalituhan ng
tagapagdala o tagatanggap (Nuncio 2016).
15. 1. PORMAL
Pormal ang wika na kinikilala at
ginagamit ng higit na nakararami, sa
pamayanan, bansa, o isang lugar.
Madalas ginagamit sa mga paaralan at
opisina
KATEGORYA AT KAANTASAN NG WIKA
16. MAY DALAWANG ANTAS ANG PORMAL NA
WIKA
A. Opisyal na Wikang Pambansa at Panturo
Ito ay ginagamit sa pamahalaan, mga aklat
pangwika, at panturo sa paaralan. Ito ang wikang
ginagamit sa buong bansa.
Wikang Pambansa Wikang pinagtibay ng
pambansang pamahalaan ang wikang pambansa
ginagamit sa pamamahala at pakikipag-ugnayan sa
mamamayang kaniyang sakop.
17. WIKANG PANTURO
Ginagamit upang makatulong sa pagtatamo ng
antas ng edukasyon. Gaya ng isinasaad sa
Probisyong Pangwika ng Artikulo XIV ng Saligang-
batas ng 1987, Seksyon 6 kaugnay ng wikang
panturo na: “Sek.6 –Ang wikang pambansa ng
Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay
dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa mga
umiiral na wika sa Pilipinas at iba pang mga wika.
Dapat magsagawa ng mga hakbangin ang
pamahalaan upang ilunsad at puspusang itaguyod
ang Filipino bilang midyum ng opisyal na
komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa
sistemang pang-edukasyon.”
18. A.WIKANG OPISYAL
Ang pangunahing wikang ginagamit sa edukasyon,
sa pamahalaan, at sa politika, sa komersiyo at
industriya.“Sek.7 ng Artikulo XIV ng Saligang-batas
ng 1987 na: Ukol sa mga layunin ng komunikasyon
at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas
ay Filipino at hangga’t walang itinatadhana na
batas, Ingles”. Tinatanggap din ang Ingles bilang
isa sa mga wikang opisyal maliban sa Filipino.
Maaari itong gamitin sa pakikipagkomunikasyon at
edukasyon, hangga’t walang batas nagbabawal
gamitin ang Ingles sa nasabing sitwasyon,
kaagapay ito ng Filipino bilang wikang opisyal.
19. B. WIKANG PAMPANITIKAN
Masining at malikhain ang kahulugan ng mga
salitang ito. Halimbawa nito ay ang wikang
ginagamit sa mga akdang tuluyan at patula.
20. TATLONG ANTAS
a. Wikang Panlalawigan – mga salitang diyalektal
b. Wikang Balbal – ang katumbas ng slang sa
Ingles. Ito ang mga nababago 8 sa pag-usad ng
panahon. Salitang lansangan Hal. Chichi (pagkain),
epal (mapapel), utol (kapatid)
c. Wikang Kolokyal – mga salitang ginagamit sa
pang-araw-araw na pakikipag-usap Halimbawa:
ewan, kelan, musta, meron
2. DI- PORMAL –
Madalas ginagamit sa pang-araw-araw
na pakikipagtalastasan.
