2. Wika at Kultura
Kultura- kabuuan ng
isip, damdamin, gawi, kaalaman at
karanasan ng nagtakda ng
maaangking kakayahan ng isang
kalipunan ng tao.
3. Wika at Kultura
Pang-ibabaw Pang-ilalim
Sayaw Panitikan
Sining Panggagamot
Laro Ugat-Salinlahi
Pagluluto Pagtala ng
Kasaysayan
Damit Pagmamapa
“Kahig-Tuka” Wika
4. Wika at Kultura
Ang wika ay ang nagbibigay anyo sa diwa
at saloobin ng isang kultura. Ito rin ang
nag-uugnay sa mga tao sa isang
kultura, at sa pamamagitan nito ang
kultura ay maiintindihan at
mapahahalagahan maging sa mga taong
hindi napaloob sa tinutukoy na kultura.
Wika ay nakapaloob at nagsisilbing puso
ng kultura
5. Wika at Kultura
Sapir-Whorf Hypothesis
- ang wika ay nakaiimpluwensiya sa kung
paano mag-isip at gumalaw ang isang tao o
grupo ng tao
- naiimpluwensiyahan naman ng kultura ang
ating wika na siyang nakaaapekto sa kung
paano natin nakikita ang mundo
6. Wika at Kultura
Nagkakaroon ng iba‟t ibang panananaw ang
nagsasalita ng magkaibang wika
Halibawa: bigas, kanin vs. rice
Mga oras sa bukirin: madaling-araw, bukang
liwayway, tanghaling-
tapat, dapithapon, takipsilim
Nomadikong Arabo: Kamelyo
Pranses: Lasa ng Alak
7. Wika at Kultura
Iba pang aspeto ng wika na
naiimpuwensiyahan ng kultura:
- paksa ng pinag-uusapan
- pag-salungat sa kinakausap
- tono
- pagkamaligoy
- kailan magsasalita ang isang tao
8. Wika Bilang Tagapagpahayag at
Tagapagpahiwatig ng Kultura
Ang wikang ginagamit ng isang lugar
ang siyang nagpapahayag at
nagpapahiwatig ng karanasan at
pananaw ng mga mamamayang
nagsasalita nito.
Wika ang nagpapahayag ng
kaibahan at kakanyahan ng isang
grupo ng tao
9. Wika Bilang Tagapagpahayag at
Tagapagpahiwatig ng Kultura
Konsepto ng Kaluluwa
Ibanag – ikararwa Iluko – kararua
Bikolano – kalag Maranao –
arowak
Tausug – nyawa Bagobo –
gimokud
Pangasinense – kamarerwa
Ifugao – alimaduan at linawa
Tagbanua – kiyaruwa at payu
10. Wika Bilang Tagapagpahayag at
Tagapagpahiwatig ng Kultura
Konsepto ng Kapwa
Mahal Kita vs. I Love You In
gl
es
Kapwa vs. Others
Konsepto ng Kabilang
Buhay
11. Wika Bilang Impukan-Kuhanan ng
Kultura
Ang bawat elemento ng isang kultura ay
nailalarawang ng wika.
- pag-uugali
- damdamin
- isip
Sa wika pumapaloob ang
pagpapahalaga ng mga Pilipino hindi
lamang sa panlabas kundi higit pa sa
kalooban ng ating kapwa.
12. Wika Bilang Impukan-Kuhanan ng
Kultura
Filipino Ingles
Ate Manugang Sister Son
Kuya Hipag Brother Daughter
Ina Bayaw Sister-in-Law
Ama Bilas Mother-in-Law
Balae Diko Father
Biyenan Anak Mother
13. Wika Bilang Impukan-Kuhanan ng
Kultura
Filipino Ingles
Puri at Dangal Honor
Saya at Ligaya Happiness
Pigil at Timpi Control
Dama at Damdam Feel
14. Wika Bilang Impukan-Kuhanan ng
Kultura
Wika rin ang impukan-kuhanan ng
kasaysayan at karanasan ng kultura
Espanyol – lamesa, kutsara, pisara
Tsino – susi, petsay, bakya
Hapones – katol
15. Wika bilang Daluyan ng Kultura
Sa pamamagitan ng sariling
kultura, higit na nakkilala ng isang tao
ang sarili at ang kulturang
kinabibilangan niya.
Hindi lamang salita kundi
karanasan, kaalaman at panananaw
buhat sa kultura ang dala ng isang
wika
Polyglot
17. Salamyaan Marikina at ang Tagalog-
Marikina
Salamyaan
isang silungan kung saan ang
mga
Marikeño, partikular ang mga
matatanda, ay nagsasama-sama
upang
magkuwentuhan, magkainan
at maglibang
18. Salamyaan Marikina at ang Tagalog-
Marikina
Tagalog-Marikina bilang impukan ng
kaalamang-bayan at batis ng mga
sailiksik hinggil sa Marikina
Tagalog-Marikina bilang salamin ng
kamalayang bayan ng Marikeño
19. Salamyaan Marikina at ang Tagalog-
Marikina
• Pagkain:
Okoy – Pritong Lumpia
Picadillo – Ginisang Upo
Ala Berde – Pagkaing Binebenta sa
Murang Presyo Kapag Magsasara na ang
Tindahan
Pakalog – Dalag o Buiig sa Sampalok
Pinapayahan – Tinola
Patanim- Ginataang Mais
Everlasting – Giniling na Baboy (Steamed)
20. Salamyaan Marikina at ang Tagalog-
Marikina
•Kalinisan
Maangis – Amoy Basahan
Lelempot-lempot – Lampa, Mahina
Keteponin – Sakitin
Amoy K – Mabaho, Malansa
Boses K – Ipit na Boses
Nangangalirang – Sobrang Tuyo
Nangungulirong – Sobrang-sobrang Tuyo
21. Salamyaan Marikina at ang Tagalog-
Marikina
•Kalinisan
Banil – Makapal ang Libag
Ulukan – Uto-Uto
Nanghuhulas – Pawis na Pawis
Petek-Petek – Tamad
Mahangyod – Sobrang Panghi
Nanggigitata – Sobrang Dumi
Huga-Huga – Hindi Maayos
22. Salamyaan Marikina at ang Tagalog-
Marikina
•Pang-uri
Hinihilaturan – Tinatamad
Namumuratrat – Banat ang Tiyan sa
Kabusugan
Alibutdan – Sinaing na Hilaw
Namimigta – Basang-basa
Walang Latoy – Walang Gana
Nakaembay – Walang Dala
23. Salamyaan Marikina at ang Tagalog-
Marikina
• Pandiwa
Gagad – Ginagaya ang Pagsasalita
Sibasib – Inatake (ng Halik)
Nagtitingarok – Naghihingalo
Salampak – Umupo nang Basta na Lang
Isadsad – Pagtiisan Hanggang Dulo
Inot-Inot – Tiyaga Lang, Paunti-unti
Ugaga – Makadala, Maasikaso
24. Salamyaan Marikina at ang Tagalog-
Marikina
• Pangngalan
Kuyagot – Kalat
Plorga – Allowance
Kuyog – Pangkat
Hangya – Eskinita
Kopong-kopong – Pagtitipon
Rupero – Lalagyan ng Maruming Damit
Ilaya – Bayan
Ibayo – Kabila ng Ilog
25. Salamyaan Marikina at ang Tagalog-
Marikina
• Paggawa ng Sapatos
Pangungustura – Pagtatahi ng Sapatos
Magtatakong – Nagkakabit ng Takong ng
Sapatos
Mag-aareglo – Mananahi ng Sapatos
Magsuswelas – Tagalagay ng Suwelas ng
Sapatos
Scarfing – Gumagawa ng Disenyo
Finishing – Naglilinis ng Sapatos at
Nagsasalang sa Quality Control
26. Salamyaan Marikina at ang Tagalog-
Marikina
•Iba pa
Walastik – Wow
Kamukatmukat – „Yun Pala
Alalaong Baga – Sana
Kamurimurikot – „Yun Pala
27. Salamyaan Marikina at ang Tagalog-
Marikina
• Marami sa salitang Tagalog-Marikina ay
mga katutubong konsepto na natatangi
sa karanasan ng bayan at ng mga
karatig-bayan
• Pinapalooban ng kaalaman na hinubog
ng mahabang panahon ng pakikipag-
ugnayan
• Pinasukan ng iba‟t ibang salitang
banyaga na inaangkin at nagkakaroon
ng bagong kahulugan
30. Sanggunian
http://salaminsamatanikiko.multiply.com/journal/item/3
Introduction to Language and Linguistics nina
Fasold, Ralph at Connor-Linton, Jeff
http://www.angelfire.com/journal/worldtour99/sapirwhorf.
html
http://www.timog.com/forum/taga-marikina-and-
maristians-meron-po-ba
