4. Το Συνέδριο της Βιέννης: θέσεις
• Οι πολυεθνικές αυτοκρατορίες της Ευρώπης
εξυπηρετούσαν την ειρήνη επειδή οι
διάφορες γλωσσικές ή θρησκευτικές
κοινότητες δεν είχαν σαφή και διακριτά
γεωγραφικά όρια
• Τα έθνη κράτη διασαλεύουν την ειρήνη
5.
6. Το Συνέδριο της Βιέννης: διάκριση
έθνους και λαού
Έθνος κράτος
• Γαλλία
Λαός και έθνος ταυτίζονται
Κοινή γλώσσα, θρησκεία,
ιστορική συνείδηση και
ταυτότητα, πολιτισμικά
στοιχεία
Πολυεθνικές αυτοκρατορίες
• Ρωσική Αυτοκρατορία
• Αυτοκρατορία των
Αψβούργων (Γερμανοί,
Πολωνοί, Μαγυάροι,
Σλοβένοι, Τσέχοι, Ιταλοί,
κλπ.)
• Οθωμανική Αυτοκρατορία
(Έλληνες, Αρμένιοι,
Βούλγαροι, Σέρβοι,
Ρουμάνοι, Τούρκοι, κλπ.)
7.
8. Τελική πτώση Ναπολέοντα στο
Βατερλώ (1815)
Ιερά Συμμαχία
• Αυστρία, Πρωσία Ρωσία
• Καταδικάζει η Βρετανία
Συμμαχία που αντιτίθεται στην
αρχή της αυτοδιάθεσης των
λαών και της λαϊκής
κυριαρχίας.
Αποσκοπεί στην κατάλυση των
φιλελεύθερων και εθνικών
κινημάτων.
Ευρωπαϊκή Συμφωνία
• Σύστημα ασφάλειας στην
Ευρώπη.
• Καθιερώνονται οι αρχές της
ισορροπίας των δυνάμεων
και της παρέμβασης στο
πλαίσιο της ασφάλειας.
• Παλινόρθωση παλαιού
καθεστώτος.
Αυστρία, Πρωσία, Ρωσία,
Βρετανία, Γαλλία.
9. Εθνικά και φιλελεύθερα κινήματα
στην Ευρώπη
Εθνικά κινήματα (έθνος)
• Κινήσεις μεταξύ των
ανθρώπινων κοινοτήτων με
κοινή γλώσσα ή/και
θρήσκευμα, με διακριτές
παραδόσεις και ιστορία, με
αντίληψη κοινής
ταυτότητας, οι οποίες
επιδιώκουν την
ανεξαρτησία τους από την
εξουσία άλλης διακριτής
κοινότητας.
Φιλελεύθερα κινήματα (λαός)
• Κινήσεις που προωθούν
συνταγματικούς και
κοινοβουλευτικούς θεσμούς
για την εξασφάλιση των
πολιτικών δικαιωμάτων και
ελευθεριών των πολιτών.
• Σύνταγμα για την
κατοχύρωση των
δικαιωμάτων ενός λαού.
10. Χαρακτήρας κινημάτων
Αμερικανική Επανάσταση 1776
• Στοιχεία εθνικών και
φιλελεύθερων κινημάτων
Εθνικά κινήματα στην Λατινική
Αμερική
• Ανεξαρτησία των χωρών της
Λατινικής Αμερικής
• Δόγμα Μονρόε 1823: «Η
αμερικανική ήπειρος δεν
πρόκειται ποτέ να στο
μέλλον να αφεθεί στην
διάκριση των αποικιακών
δυνάμεων της Ευρώπης»
11. Σταθμοί στην δημιουργία εθνικών
κρατών στην Ευρώπη
• 1707: Ηνωμένο Βασίλειο (σταδιακά βρετανικό
έθνος)
• 1830: ελληνικό και βελγικό εθνικό κράτος
• 1848: επαναστάσεις με διπλό αίτημα:
• δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις
• εθνική ανεξαρτησία
• 1861: ενοποίηση της Ιταλίας
• 1871: ενοποίηση της Γερμανίας
• 1914: ολοκληρώνεται η δημιουργία εθνικών
κρατών
12. Ένα παράδειγμα: Βρετανία
Παράγοντες διαμόρφωσης
• Παιδαγωγικός ρόλος του κράτους με δημόσιο
σχολείο και δημόσια διοίκηση
• Χρήση ενιαίας γλώσσας
• Αρχές συμπεριφοράς, κυρίαρχη κουλτούρα
(πνευματική και καλλιτεχνική παραγωγή,
εθνική λογοτεχνία, ήθη, νοοτροπία, κλπ)
• Τα συμφέροντα όλων από την εύρωστη
οικονομικά αυτοκρατορία
• Κοινή βρετανική εθνική ταυτότητα
13. Τύποι εθνικής ιδεολογίας
• Το κράτος δημιουργήθηκε πριν από το έθνος
(Γαλλία, Αγγλία, Ισπανία) – εθνική ιδεολογία
και αίτημα για πολιτικά δικαιώματα και λαϊκή
κυριαρχία
• Η δημιουργία εθνικής κοινότητας προηγείται
της συγκρότησης του κράτους (Γερμανία) –
έμφαση στα πολιτισμικά χαρακτηριστικά:
γλώσσα, κοινό ιστορικό παρελθόν, θρησκεία,
παράδοση
14. Εθνικό κίνημα Γερμανών
• Αναπτύσσεται μέσα στην κατακερματισμένη
Ναπολεόντεια Γερμανία
• Ανάπτυξη εθνικισμού ως αντίδραση στη
Γαλλική κυριαρχία
• Συνδέεται με το κίνημα του Ρομαντισμού, ως
αντίθεση στον ορθολογισμό του Διαφωτισμού
• Χέρντερ: «κάθε αυθεντικός πολιτισμός
πηγάζει από τον απλό λαό (Volk)»
15.
16. Κυριότερα κινήματα στην Ευρώπη
• 1820 επαναστάσεις σε Ισπανία, Πορτογαλία
• 1820 επανάσταση των Καρμπονάρων στην Ιταλία
(Βασίλειο των δύο Σικελιών)
• 1821 επανάσταση των Καρμπονάρων στην Ιταλία
(Πεδεμόντιο)
• 1821 Ελληνική Επανάσταση
• 1825 επανάσταση Δεκεμβριστών στην Ρωσία
• 1830 επανάσταση του Παρισιού (Ιουλιανή
Μοναρχία του Λουδβίκου Φιλίππου)
