Ελληνική επανάσταση και
ευρωπαϊκή διπλωματία
(1821-1826)

Στην ενότητα αυτή θα δούμε
•Τις προσπάθειες των Ελλήνων να αναγνωριστεί
η επανάστασή τους ως εθνική
•Τις διεθνείς συνθήκες που επικρατούσαν
•Το ανατολικό ζήτημα
•Τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων που
οδήγησαν στην αναγνώριση του Ελληνικού
κράτους
•Το κίνημα του φιλελληνισμού

Οι Έλληνες προσπαθούν από την πρώτη στιγμή
να εξασφαλίσουν τη συμπαράσταση των
ηγετών της Ευρώπης διακηρύσσοντας ότι η
επανάστασή τους είναι εθνική όμως:
– Η ιερή συμμαχία υποστηρίζει την ακεραιότητα
των αυτοκρατοριών
– Η περίπτωση της Ελλάδας εντάσσεται στο
λεγόμενο ανατολικό ζήτημα
Τι είναι το
ανατολικό
ζήτημα;

Ανατολικό Ζήτημα
Μέχρι τότε υπήρχε για τους Ευρωπαίους η αρχή της
διατήρησης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ήταν
δηλαδή πρόθυμοι να τη βοηθήσουν στη διατήρηση
των εδαφών της.
Καθώς όμως οι συσχετισμοί άλλαζαν, οι Ευρωπαίοι
προτιμούν το διαμελισμό της ή την απόσπαση
εδαφών της όταν αυτό τους εξυπηρετεί

Έτσι:
• Στα δύο πρώτα χρόνια της Επανάστασης
(1821-1822) οι Δυνάμεις (Αγγλία, Ρωσία,
Αυστρία, Γαλλία, Πρωσία) κράτησαν αρνητική
στάση απέναντι της, από φόβο μήπως τα
προβλήματα στην οθωμανική αυτοκρατορία
εξαπλωθούν και στις χώρες τους.

Θυμάστε τη στάση της Ρωσίας
απέναντι στην επανάσταση στις
ηγεμονίες;
Η Ρωσία όχι μόνο δε βοήθησε (όπως ήλπιζε ο
Υψηλάντης) αλλά και καταδίκασε την ελληνική
επανάσταση.
Μόνο μετά από παρεμβάσεις του Καποδίστρια,
υπουργού τότε Εξωτερικών της Ρωσίας
διαμορφώθηκε μια πιο ευνοϊκή ρωσική και
ευρωπαϊκή πολιτική για τους Έλληνες

Όμως το 1823
Αγγλία:
Νέος Άγγλος υπουργός Εξωτερικών Τζορτζ Κάνιγκ
Εκτιμά ότι ένα ελληνικό κράτος θα μπορούσε
να αποτελέσει χρήσιμο συνεργάτη της Αγγλίας
στη νοτιοανατολική Μεσόγειο,
 αναθεωρεί την πολιτική της χώρας του
 αναγνωρίζει τους Έλληνες ως εμπόλεμη
δύναμη

1824 Ρωσία:
• Φοβάται ότι λόγω των χειρισμών του Κάνινγκ
θα χάσει την επιρροή της στους Έλληνες
• Παρουσιάζει το σχέδιο των τριών τμημάτων,
– σχηματισμός τριών αυτόνομων ελληνικών
ηγεμονιών. (φόρου υποτελείς) Ανατολική
Ελλάδα, Ήπειρο και Αιτωλοακαρνανία,
Πελοπόννησο και Κρήτη
– Το σχέδιο απορρίφθηκε όχι μόνο από τον
σουλτάνο αλλά και από τους Έλληνες

Δημιουργία τριών κομμάτων στο
εσωτερικό της Ελλάδας
Αγγλικό: αρχηγός Αλ. Μαυροκορδάτο
Γαλλικό: αρχηγός Ι. Κωλέττης
Ρωσικό: αρχηγός Α. Μεταξάς και Θ.
Κολοκοτρώνης
Καθένα επηρεάζεται και παίρνει εντολές από
την αντίστοιχη χώρα.

1824, 1825 Αγγλία
• Η κυβέρνηση Κουντουριώτη προώθησε τη
σύναψη δύο δανείων με αγγλικές τράπεζες
• Η επέμβαση του αιγυπτιακού στόλου
διευκολύνει το αγγλόφιλο κόμμα να πείσει τους
περισσότερους Έλληνες ηγέτες να υπογράψουν
την πράξη προστασίας, ένα εξευτελιστικό
έγγραφο υποτέλειας, με το οποίο ζητούσαν από
την Αγγλία να αναλάβει την προστασία των
Ελλήνων. Ένας από τους λίγους που δεν
υπέγραψαν ήταν ο Δ. Υψηλάντης.

Το κίνημα του φιλελληνισμού
Κίνημα συμπαράστασης στους Έλληνες
Κύριοι παράγοντες που γέννησαν τον φιλελληνισμό :
 ο φιλελευθερισμός και ο επαναστατικός ριζοσπαστισμός
που είχε σπείρει η γαλλική επανάσταση
 Στάση εναντίον της οθωμανικής απολυταρχίας και της
Ιερής Συμμαχίας
 Ευνοήθηκε:
 από τον θαυμασμό των Ευρωπαίων για τον αρχαίο ελληνικό
πολιτισμό,
 τον αποτροπιασμό για τις βιαιότητες των Τούρκων σε βάρος
άμαχων Ελλήνων
 από τη συγκίνηση που είχαν προκαλέσει οι ελληνικές επιτυχίες.
 Κάποιοι ενώ παρουσιάζονταν ως φιλέλληνες
συμπεριφέρονταν τυχοδιωκτικά ενδιαφερόμενοι μόνο για
χρήματα και αξιώματα

Τι προσέφερε ο φιλελληνισμός
• ενίσχυση οικονομική (χρήματα, εφόδια)
• ηθική (ποικίλες εκδηλώσεις συμπαράστασης).
• Υπήρξαν φιλέλληνες που συμμετείχαν
προσωπικά στον Αγώνα. Πολλοί από αυτούς
σκοτώθηκαν πολεμώντας για την ελευθερία
των Ελλήνων (Άγγλος λόρδος Μπάιρον).

1826 Προς την ίδρυση ανεξάρτητου
ελληνικού κράτους
• Το ανατολικό ζήτημα μετατρέπεται σε
ελληνικό ζήτημα.
• Η ιουλιανή συνθήκη του Λονδίνου (6 Ιουλίου
1827: Αγγλία, Ρωσία, Γαλλία) προβλέπει την
ίδρυση αυτόνομου ελληνικού κράτους.
• Ο Σουλτάνος αρνείται (ναυμαχία του
Ναβαρίνου 1827) οι στόλοι Αγγλίας, Ρωσίας
και Γαλλίας συντρίβουν τον τουρκοαιγυπτιακό
στόλο.

1828-1829
• ρωσοτουρκικός πόλεμος (νέα τουρκική ήττα)
Εξαναγκασμός Σουλτάνου να δεχτεί τις Ρωσικές
θέσεις.
• Γιαν να μην ωφεληθεί μόνο η Ρωσία, η Αγγλία και η
Γαλλία πρότειναν τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου
ελληνικού κράτους.
• 22 Ιανουαρίου / 3 Φεβρουαρίου (ν.η.) 1830
υπογράφτηκε από την Αγγλία, τη Ρωσία και τη Γαλλία
το πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας, η πρώτη επίσημη
διεθνής διπλωματική πράξη που αναγνώρισε την
Ελλάδα ως κράτος κυρίαρχο και ανεξάρτητο.

Σύνορα και προβλήματα
Το ελληνικό κράτος συμφωνήθηκε ότι θα
εκτεινόταν νότια της συνοριακής γραμμής που
ορίζεται από τους ποταμούς Αχελώο και
Σπερχειό.
Τα σύνορα είναι ασφυκτικά και οι Έλληνες ζητούν
να αλλάξουν
Παράλληλα, οι Δυνάμεις επέλεξαν τον πρίγκιπα
Λεοπόλδο του Σαξ Κόμπουργκ ως ηγεμόνα της
Ελλάδας. Αυτός, όμως, δεν αποδέχτηκε την
εκλογή του.