Παρευξείνιος ελληνισμός, δειγματική διδασκαλία

1. Κατερίνα Τζάμου
Φιλόλογος
Δρ. Ιστορίας της Τέχνης

2.  η τελευταία φάση της παρουσίας του ελληνικού
στοιχείου στα τουρκικά παράλια του Ευξείνου Πόντου,
δηλαδή στην περιοχή του «ιστορικού Πόντου»
 Έλληνες του Πόντου σε περίοδο οικονομικής,
κοινωνικής και πνευματικής ανάπτυξής τους
 Έλληνες του Πόντου κατά την περίοδο ανάπτυξης του
τουρκικού εθνικισμού, σε αντίξοες συνθήκες για τις
μειονότητες που δημιουργήθηκαν
 Χρονική περίοδος: 1856-1923

7. Γιατί εκδιώχθηκε ο παρευξείνιος
ελληνισμός;
Γιατί αναπτύχθηκε ο τουρκικός
εθνικισμός;

8. χρονολόγιο γεγονότα
1682-1922 Περίοδος λειτουργίας του
Φροντιστηρίου της Τραπεζούντας
β΄μισό 19ου αι. – αρχές 20ου αι. Σταδιακά, μεγάλη ανάπτυξη των Ποντίων σε
όλους τους τομείς: οικονομία, κοινωνία,
εκπαίδευση/παιδεία, πολιτισμός
1880 Εγκατάσταση ελληνικού τυπογραφείου
στην Τραπεζούντα
1912 Μεγάλη χρηματική προσφορά των Ελλήνων
της Σαμψούντας προς το Ελληνικό Ναυτικό
1913/14-1923/24 Περίοδος διώξεων ελληνικού στοιχείου
του Πόντου από Τούρκους (κεμαλικούς)
Απρίλιος 1916 Παράδοση Τραπεζούντας από τον Τούρκο
διοικητή της στον Μηροπολίτη Χρύσανθο,
ενόψει κατάκτησης της πόλης από ρωσικά
στρατεύματα

9. Τανγανρόγκ
(σπανιότερα
Ταϊγάνιο, ρωσ.
Таганрог)
είναι μία πόλη της νότιας
Ρωσίας, επίνειο του Ροστόφ
στη βόρεια ακτή του κόλπου
Ταγκανρόγκ (Αζοφική).
Αναφέρετραι από τον ιστορικό
Ηρόδοτο ως Εμπόριον Κρεμνές
(Ταϊγάνιον), αλλά και από τον
Ξενοφώντα και τον Στράβωνα
ως μια ελληνική αποικία του
7ου-5ο αιώνα π.Χ. των
Μιλησίων. Η πόλη είναι
γνωστή και ως γενέτειρα του
μεγάλου Ρώσου συγγραφέα
Άντον Τσέχωφ, αλλά και ως ο
τελικός προορισμός του
Έλληνα ευργέτη Ιωάννη
Βαρβάκη που στην ακμή της
επιχειρηματικής του
δραστηριότητας
μεταγκαταστάθηκε το 1812 από
το Αστραχάν μεταφέροντας
εκεί όλη την κινητή του
περιουσία και εγκαθιστώντας
εκεί την οικογένεια του το 1815.

10. Ιούλιος 1917 Α΄Πανελλήνιο Συνέδριο Ελλήνων
Ποντίων της Ρωσίας στην πόλη Ταϊγάνιο
Οκτώβριος 1917 Επικράτηση μπολσεβίκων στην Ρωσία
Φεβρουάριος 1918 Αποχώρηση ρωσικών στρατευμάτων από
Τραπεζούντα
Η περιοχή υπό των έλεγχο των κεμαλικών
Σύγκληση Α΄ Πανποντιακού Συνεδρίου στην
Μασσαλία (Πόντιοι Διασποράς)
Δεκέμβριος 1918 Συνέδριο Ειρήνης στο Παρίσι
Αποκλεισμός της περιοχής του Πόντου από τον
φάκελο των ελληνικών διεκδικήσεων
Απρίλιος 1919 Συνάντηση Μητροπολίτη Χρύσανθου και Βενιζέλου
στο Παρίσι, συζήτηση για το Ποντιακό Ζήτημα
Επαφές Μητροπολίτη Τραπεζούντας Χρύσανθου με
αντιπροσώπους και διπλωμάτες των Μεγάλων
Δυνάμεων
15 Μαΐου 1919 Απόβαση ελληνικού στρατού στην Σμύρνη: ένταση
διώξεων ελληνικού στοιχείου από τους κεμαλικούς
19 Μαΐου 1919 Άφιξη Κεμάλ στην Σαμψούντα
Οργάνωση Β΄φάσης διώξεων

11. Μάρτιος 1921 Υπογραφή Συνθήκης Φιλίας και
Συνεργασίας μεταξύ μπολσεβίκων
και Κεμάλ
10 Μαρτίου 1921 Πρόταση Μητροπολίτη Αμάσειας Γερμανού
Καραβαγγέλη προς Έλληνα υπουργό
εξωτερικών για συνεργασία με τους Κούρδους
και τους Αρμένιους εναντίον του Κεμάλ
17 Αυγούστου 1921 Συνέδριο Ποντίων στην Κωνσταντινούπολη
(πρωτοβουλία Μητροπολίτη Αμάσειας )
4 Σεπτεμβρίου 1921 Συνέδριο Ποντίων στην Αθήνα (πρωτοβουλία
Μητροπολίτη Αμάσειας )
αρχές 1921 Τελευταία προσπάθεια για ποντοαρμενική
συνεργασία
Αύγουστος 1922 Κατάρρευση ελληνικού μετώπου
Μικράς Ασίας
Ξεριζωμός ποντιακού ελληνισμού

13.  1821: εχθρικό κλίμα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία εναντίον
όλων των Ελλήνων, εξαιτίας Ελληνικής Επανάστασης
 Χάτι Σερίφ (1839) και Χάτι Χουμαγιούμ (1856):
διατάγματα που παραχωρούν δικαιώματα ισονομίας και
θρησκευτικής ελευθερίας στους μη μουσουλμάνους,
σταδιακή υποχώρηση εχθρικού κλίματος
 Ανάπτυξη εμπορίου και οικονομίας
 Δημογραφική αύξηση
 Καλλιέργεια ελληνικής παιδείας
 Ανάπτυξη νεοελληνικής συνείδησης
 Επανακατοίκηση των παραλίων

14.  Δασοκομία (παραγωγή ξυλείας, εργοστάσια ατμοπριόνων – εξαγωγές
ξυλείας)
 Γεωργική οικονομία (σιτηρά, όσπρια, δενδροκαλλιέργειες, καπνός,
τυροκομικά)
 Εκμετάλλευση υπεδάφους (μεταλλεία αργύρου, χαλκού, μολύβδου,
βιοτεχνία μετάλλων)
 Εμπόριο (διαμετακομιστικό εμπόριο στα μεγάλα λιμάνια της Μαύρης
Θάλασσας, υποκαταστήματα ελληνικών επιχειρήσεων του Πόντου σε Ρωσία,
Περσία, Αγγλία, Κωνσταντινούπολη, Μασσαλία, κ.ά.)

15.  Σταυροδρόμι εμπορικής κίνησης μεταξύ Ανατολής και
Δύσης
 Ήλεγχε το 40% του εμπορίου της Περσίας
 Κέρδος από διακομετακομιστικό εμπόριο 200.000.000
φράγκα τον χρόνο
 1869: σταδιακή παρακμή, λόγω διάνοιξης της Διώρυγας
του Σουέζ
 1883 και μετά: 4 μεγάλοι τραπεζικοί οίκοι της
Τραπεζούντας ήλεγχαν όλη την οικονομία του Πόντου

16.  Αμισός: εξαγωγικό λιμάνι (από τις 214 επιχειρήσεις
οι 156 ανήκαν σε Έλληνες)
 Κερασούντα: έδρα μεγάλων εφοπλιστικών και
εμπορικών οίκων: Κωνσταντινίδη, Κακουλίδη,
Σούρμελη, Πισάνη

18. Χορηγίες Ελλήνων επιχειρηματιών για:
 Θρησκευτικά, εκπαιδευτικά και φιλανθρωπικά
ιδρύματα
 Υποτροφίες
Μεγάλη πνευματική και καλλιτεχνική ανάπτυξη σε
ολόκληρο τον Πόντο, ως αποτέλεσμα και συνάρτηση
της οικονομικής ανάπτυξης

19.  Για 697.000 κατοίκους και στις 6 μητροπόλεις του
Πόντου υπήρχαν 1.401 σχολεία όπου φοιτούσαν
85.890 μαθητές (1913)
 1.890 εκκλησίες, μοναστήρια: 22 μοναστήρια, 1.647
παρεκκλήσια
 1880: ελληνικό τυπογραφείο στην Τραπεζούντα
(συμβάλλει στην ανάπτυξη εθνικής συνείδησης και
αγωνιστικού κλίματος για την διεκδίκηση
ελεύθερου και δημοκρατικού καθεστώτος στην
περιοχή)

20. Φροντιστήριο
Τραπεζούντας
Ιδρύθηκε το 1682 από
τον Τραπεζούντιο
διδάσκαλο του
Γένους Σεβαστό
Κυμινήτη
Λειτούργησε μέχρι το
1922
Σημαντικός ο ρόλος
του στην ηθική
διαμόρφωση και την
ανάπτυξη εθνικής
συνείδησης των
Ελλήνων του Πόντου

21. Επιστολικό δελτάριο
του 1906
ΠαναγίαΣουμελά
Τραπεζούντας

22.  Ελληνοκεντρικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης
 Πρωτεργάτες της ανάπτυξης η ανερχόμενη αστική τάξη
 Πατριωτική δράση της αστικής τάξης: συμμετέχουν
ενεργά στον ρωσοτουρκικό πόλεμο (στο πλευρό των
Ρώσων), στην κρητική επανάσταση 1866-67, στους
ελληνοτουρκικούς πολέμους
 Οικονομική ενίσχυση στην Ελλάδα για τους πολέμους
(1912: οι Έλληνες της Σαμψούντας προσφέρουν 12.000
λίρες στο ελληνικό ναυτικό)

24.  Θεαματικό προβάδισμα του ελληνισμού του Πόντου σε
σχέση με άλλες εθνότητες της περιοχής
 Εξαιρετικά εχθρική η πολιτική των νεοτουρκικών
κυβερνήσεων απέναντι σε Έλληνες: δυσμενή
οικονομικά μέτρα, εμπόδια στην εκπαίδευση και
άσκηση θρησκευτικών καθηκόντων, δυσμενή
στρατιωτικά μέτρα
 Η πολιτική αυτή των Νεοτούρκων θεωρήθηκε αντίθετη
με την Αρχή Αυτοδιάθεσης των Λαών (που είχε
διατυπώσει ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ουίλσον ως βασική
αρχή της διεθνούς διπλωματίας

25.  Οι Πόντιοι (κυρίως της Διασποράς)
προσανατολίστηκαν προς την
δημιουργία μιας αυτόνομης Ποντιακής
Δημοκρατίας
 Αγώνες για αυτόνομη Ποντιακή
Δημοκρατία (1917-1922)

26. Πρωτεργάτες:
 Κ. Κωνσταντινίδης από Μασσαλία
 Β. Ιωαννίδης και Θ. Θεοφυλάκτου από Βατούμ
 Ι. Πασσαλίδης από Σοχούμ
 Λ. Ιωαννίδης και Φ. Κτενίδης από Κρασνοντάρ
 Χρύσανθος Φιλιπίδης , μητροπολίτης Τραμεζούντας
 Γερμανός Καραβαγγέλης, μητροπολίτης Αμάσεις

27. Απρίλιος 1916:
 ρωσικός στρατός στην Τραπεζούντα, ο Τούρκος
διοικητής παραδίδει την πόλη στον μητροπολίτη
Χρύσανθο
 Συνετή η πολιτική του μητροπολίτη, γίνεται αποδεκτός
από ξένους προξένους και από μουσουλμάνους του
Πόντου
Φεβρουάριος 1918:
 Αποχώρηση ρωσικού στρατού
 Οι Νεότουρκοι καταλαμβάνουν την περιοχή και
αρχίζουν διώξεις

28.  Α΄Πανελλήνιο Συνέδριο Ελλήνων της Ρωσίας στο Ταϊγάνιο
(Ιούλιος 1917): αποφασίζεται η δημιουργία ανεξάρτητου
Ποντιακού Κράτους με προσωρινή έδρα το Ροστόβ, Εκλογή
κεντρικού συμβουλίου
 Οργανώνεται ο Ποντιακός ελληνισμός της Διασποράς
 Κ. Κωνσταντινίδης από Μασσαλία: υπομνήματα προς
συμμάχους
 Έκδοση χάρτη
 Α΄Παγκόσμιο Πανποντιακό Συνέδριο στη Μασσαλία (1918)
 Τηλεγραφήματα στον Τρότσκι, αιτήματα υποστήριξης στον
ποντιακό αγώνα

30.  Η Δημοκρατία του Πόντου ήταν από
το 1917 έως το 1922 κράτος στην
περιοχή του Πόντου της σημερινής
Τουρκίας. Η κυβέρνηση
ανακηρύχθηκε από τους Έλληνες
της περιοχής της Ανατολικής
Μαύρης Θάλασσας και παρέμεινε
μέχρι το 1922 μια προσωρινή
κυβέρνηση. De facto υπήρξε αυτό το
κράτος μόνο μέχρι το 1919.
 Η Τραπεζούντα ήταν η πρωτεύουσα
της Δημοκρατίας, το οικόσημο ήταν
ο μονοκέφαλος αετός, σύμβολο της
δυναστείας των Κομνηνών, των
κυβερνητών της αυτοκρατορίας της
Τραπεζούντας.
 Μητροπολίτης ήταν ο Αρχιεπίσκοπος
Χρύσανθος.

31. Ο Αρχιεπίσκοπος
Αθηνών Χρύσανθος
(κατά κόσμον Χαρίλαος
Φιλιππίδης, Γρατινή
Ροδόπης, 1881 – Αθήνα,
28 Σεπτεμβρίου 1949)
ήταν Έλληνας θεολόγος
και ακαδημαϊκός (1940)
και μία από τις μεγάλες
μορφές της Ορθοδόξου
Εκκλησίας των
νεοτέρων χρόνων.
Μητροπολίτης
Τραπεζούντας (1913-
1938) και
Αρχιεπίσκοπος Αθηνών
(1938-1940).
Μητροπολίτης
Χρύσανθος

32.  Η στάση του Ελ. Βενιζέλου αρχικά θετική προς τις
διεκδικήσεις των Ποντίων
 Δεκέμβριος 1918: ο Βενιζέλος δεν συμπεριλαμβάνει την
περιοχή του Πόντου στο υπόμνημα με τις ελληνικές
διεκδικήσεις στο Συνέδριο της Ειρήνης
 Ο Βενιζέλος συμφωνεί να παραχωρηθεί ο Πόντος στην
Αρμενική Δημοκρατία
Αντιδράσεις Ποντίων:
 συνέδρια σε Μπακού, Βατούμ, Μασσαλία
 τηλεγραφήματα προς Βενιζέλο
 επίσκεψη μητροπολίτη Χρύσανθου στο Παρίσι

33.  Πρόταση για δημιουργία ανεξάρτητου ποντιακού
κράτους υπό ελληνική εντολή (mandat)
 Διαφωνία Άγγλων, θετική αντίδραση των ΗΠΑ
 Επαφές μητροπολίτη Χρύσανθου με Αρμενίους και
μουσουλμάνους για δημιουργία συνομοσπονδίας
 1921: σύμφωνο φιλίας μεταξύ Κεμάλ και μπολσεβίκων,
ο Κεμάλ γίνεται δεκτός στην Συνδιάσκεψη του
Λονδίνου

34.  1921: πρόταση προς τον Έλληνα υπουργό εξωτερικών για
συνεργασία μεταξύ Ποντίων, Κούρδων, Αρμενίων
 Η ελληνική κυβέρνηση κρατάει αποστάσεις
 Διοργάνωση ποντιακών συνεδρίων: 17 Αυγούστου 1921 στην
Κωνσταντινούπολη και 4 Σεπτεμβρίου 1921 στην Αθήνα
 Αρχές 1922: προσπάθεια ποντο-αρμενικής συνεργασίας
 Οι Μεγάλες Δυνάμεις στρέφονται προς τον Κεμάλ
 Μικρασιατική Καταστροφή: ναυάγιο της ποντιακής
προσπάθειας για αυτονομία
 Συνθήκη της Λοζάνης, αναγκαστική ανταλλαγή των
πληθυσμών

36.  Πριν την γενοκτονία: 500.000 Πόντιοι
 Μετά την αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από
τον Πόντο: 750.000 Πόντιοι
 Σήμερα: 500.000 Πόντιοι στην πρώην Σοβιετική Ένωση

37. 1915: γενοκτονία Αρμενίων
από τους Νεότουρκους
 Γνωστή Διεθνώς
 Μεγάλος αριθμός
εκκαθαρίσεων (εξόντωσης
πληθυσμού)
 Χριστιανική μειονότητα,
αναγκαστική ανταλλαγή
πληθυσμών μετά την
συνθήκη της Λοζάνης
 Δρόμοι προσφυγιάς προς
την Ελλάδα και διασπορά
προς την Ευρώπη
 Άγνωστη Διεθνώς
 1913: 697.000 Έλληνες
κάτοικοι στην περιοχή
του Πόντου
 1923: 353.000 Έλληνες
του Πόντου
θανατώθηκαν από τους
Κεμαλικούς
1916-1923: γενοκτονία
Ελλήνων Πόντου

38. ομοιότητες
 Φύση, μέθοδος,
συστηματικός
χαρακτήρας των διώξεων
 Η γενοκτονία των Ελλήνων
δεν στηριζόταν σε
ιδεολογικές, θεωρητικές ή
ψευδοεπιστημονικές
βάσεις περί φυλετικής
καθαρότητας
 Εθνοκάθαρση και όχι
ρατσιστική γενοκτονία
 Μέθοδοι εθνοκάθαρσης
διαφορετικοί (εξορίες,
τάγματα εργασίας,
οδοιπορίες
διαφορές

39. Αρχεία Υπουργείου Εξωτερικών των
ευρωπαϊκών κρατών και των ΗΠΑ
Εκθέσεις Διεθνών Οργανισμών

40.  Aπό τις αρχές του 19ου αιώνα και μετά η Οθωμανική
Αυτοκρατορία άρχισε να παρακμάζει. Καθώς σταδιακά
συρρικνωνόταν το μέγεθος, η στρατιωτική ισχύς και ο
πλούτος της, πολλοί Βαλκάνιοι Μουσουλμάνοι
μετανάστευαν στην καρδιά της Αυτοκρατορίας στη Μικρά
Ασία, μαζί με τους Τσερκέζους που διέφυγαν εκεί μετά τη
Ρωσική κατάκτηση του Καυκάσου.
 Η παρακμή της Οθωμανική Αυτοκρατορίας οδήγησε σε
άνοδο των εθνικιστικών αισθημάτων μεταξύ των διάφορων
υποτελών λαών, που με τη σειρά της οδήγησε σε αυξημένες
εθνικές εντάσεις, που κατά καιρούς ξεσπούσαν βίαια, όπως
οι σφαγές του Χαμιντιάν (Αρμενίων 1894-1896).

41.  Η Οθωμανική αυτοκρατορία μπήκε στον Α΄ Παγκόσμιο
Πόλεμο στο πλευρό των Κεντρικών Δυνάμεων και τελικά
ηττήθηκε. Κατά τον πόλεμο, σχεδόν 1,5 εκατ. Αρμένιοι
εκτοπίοστηκαν και εξοντώθηκαν κατά την Αρμενική
Γενοκτονία. Η Τουρκική κυβέρνηση αρνείται ότι υπήρξε
Αρμενική Γενοκτονία και υποστηρίζει ότι οι Αρμένιοι απλώς
μετεγκαταστάθηκαν από την ανατολική ζώνη του πολέμου.
Μεγάλης κλίμακας σφαγές διαπράχθηκαν επίσης και κατά
άλλων μεινοτικών ομάδων της αυτοκρατρορίας, όπως οι
Ελληνες και οι Ασσύριοι. Μετά τη Συνθήκη του Μούδρου
στις 30 Οκτωβρίου 1918 οι νικήτριες Συμμαχικές Δυνάμειες
απαίτησαν τη διάλυση του Οθωμανικού κράτους με τη
Συνθήκη των Σεβρών το 1920.

42.  Ιδεολογία Νεοτούρκων: εθνικισμός
 Ποικιλώνυμες ομάδες διαμαρτυρίας εναντίον της
απολυταρχίας του Αβδούλ Χαμίτ, συχνά φορείς ιδεών
δυτικού φιλελευθερισμού
 Αιτήματα για συνταγματικές μεταρρυθμίσεις και
διατήρηση της ενότητας της αυτοκρατορίας
 Σε πρώτη φάση ανομοιομορφία στην έκφραση της
ιδεολογίας των Νεοτούρκων

44.  Το κόμμα των Νεοτούρκων
 Η επανάσταση του 1908
 Ο Σουλτάνος αναγκάζεται να επαναφέρει το σύνταγμα
του 1876 με ορισμένες τροποποιήσεις
 Εκλογές
 Αντεπανάσταση του 1909 με αίτημα την επιστροφή στις
ισλαμικές παραδόσεις
 Κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τον στρατό,
ανατροπή Αβδούλ Χαμίτ

45.  Τουρκικός εθνικισμός
 Οικονομικοί λόγοι (οι μειονότητες ελέγχουν εμπόριο
και βιομηχανία)
 Ο ρόλος της Γερμανίας (οικονομική διείσδυση στην
υπανάπτυκτη Τουρκία)
 Βαλκανικοί Πόλεμοι

46.  Ο Τουρκικός Εθνικισμός είναι μια πολιτική ιδεολογία που
προάγει και δοξάζει τους Τούρκους, ως έθνος ή και ως
γλωσσική ομάδα. Όπως τις περισσότερες μορφές
εθνικισμού, τα συμφέροντα του κράτους επηρεάζουν όλα τα
υπόλοιπα, συμπεριλαμβανομένης και της θρησκείας.
 Ο Τουρκικός Εθνικισμός άρχισε με την «Τουρανική
Κοινωνία» που ιδρύθηκε το 1839, και ακολούθησε το 1908 με
την «Τουρκική Κοινωνία», που επεκτάθηκε αργότερα μέσα
στον τουρκικό πυρήνα και τελικά επεκτάθηκε για να
συμπεριλάβει ιδεολογίες όπως Παντουρανισμός και ο
Παντουρκισμός.

47.  Συντηρητικό κίνημα
 Καλλιέργησε σχέσεις με μουσουλμάνους της Ρωσίας
και των βρετανικών και γαλλικών κτίσεων της Ασίας
και Αφρικής
 Χρησιμοποιήθηκε ως ιδεολογικό όπλο εναντίον των
χριστιανικών κρατών
 Χρησιμοποιήθηκε και από τον Σουλτάνο Αβδούλ Χαμίτ
για να αντισταθμίσει την επιρροή των ριζοσπαστικών
Νεότουρκων

48.  Απήχηση μεταξύ των Τούρκων της ρωσικής
αυτοκρατορίας
 τέθηκε υπό διωγμό από τον Σουλτάνο γιατί μπορούσε
να προκαλέσει ρωσοτουρκικό πόλεμο
 Ριζοσπαστικός ως προς την ιδεολογία
 Ο Παντουρανισμός και ο Παντουρκισμός είναι δυο
έννοιες που εμφανίζονται τις τελευταίες δεκαετίες του
19ου αιώνα, ως αντίδραση κυρίως στη διαδικασία
διάλυσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που είχε
αρχίσει από το 1828, με την ίδρυση του ελληνικού
κράτους.

49.  Ο Παντουρανισμός ήταν μια ιδεολογία η οποία πρέσβευε
και αποσκοπούσε στην ενίσχυση των δεσμών μεταξύ όλων
των εθνών που ομιλούσαν γλώσσες που ανήκαν στην
ουραλοαλταϊκή οικογένεια, με απώτερο στόχο την ένωση
όλων αυτών των εθνοτήτων σε ένα κράτος, το οποίο θα είχε
ηγεμονική θέση ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις του κόσμου.
 Ο Παντουρκισμός είναι μια ιδεολογία η οποία πρεβεύει την
συνένωση όλων των εθνών και εθνοτήτων που ομιλούν τις
λεγόμενες τουρκικές γλώσσες και διαλέκτους, με στόχο
την ένωση όλων των κρατών που κατοικούν τα
συγκεκριμένα έθνη και ομάδες σε ένα εννιαίο κράτος, με
κοινή γλώσσα, την τουρκική, κοινό πολιτισμό, έθνική άμυνα
και εξωτερική πολιτική...

50.  Η επανάσταση των νεότουρκων που επικράτησε έναντι του
σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ Β', επέτρεψε στον τουρκικό
εθνικισμό να ανέλθει σαν ιδεολογία στην εξουσία,
οδηγώντας τελικά στην εξουσία τους Τρεις Πασάδες της
πρώην οθωμανικής κυβέρνησης.
 Ευρέως θεωρείται ότι η εθνικιστική κλίση του
Νεοτουρκισμού εν γένει, του Εμβέρ Πασά ειδικότερα, είναι
η αιτία που οδήγησε το Συμβούλιο του κόμματος των
Νεοτούρκων «Ένωση και Πρόοδος» να παραβλέψει μια
σειρά σφαγών, μαζικών συλλήψεων και εκτοπίσεων της
μεγαλύτερης μη μουσουλμανικής μειονότητας στην
Ανατολία, γεγονότα τα οποία έγιναν γνωστά ως Γενοκτονία
των Αρμενίων κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου
Πολέμου.

51. φανατικός
παντουρκιστής ένας
από τους ηγέτες του
Κινήματος των
Νεοτούρκων.
Υπήρξε ο ηγέτης της
Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας κατά
τη διάρκεια των
Βαλκανικών
Πολέμων και την
περίοδο του Α'
Παγκοσμίου
Πολέμου.
Ο Ισμαήλ
Εμβέρ πασάς
(1881-1922)

52.  Ο Παντουρκισμός ήταν ο πυρήνας της ιδεολογίας των
Νεοτούρκων στις αρχές και τα μέσα του 20ου αιώνα
 Ο Ενβέρ πασά, ο ένας από την πανίσχυρη τριανδρία των
Νεοτούρκων, ήταν αυτός που ανέλαβε το βάρος μιας
ατελέσφορης εκστρατείας στις τουρκόφωνες περιοχές
της Κεντρικής Ασίας (1920-1922), όπου, στην
προσπάθειά του να συνενώσει όλα τα τουρκόφωνα
έθνη, βρήκε το θάνατο κατά τη διάρκεια μάχης με
μπολσεβικικά στρατεύματα, στο Μπελτσιβάν
(Belcivan) του Τατζικιστάν, στις 4 Αυγούστου 1922.

54.  Ύστερα από την κατάρρευση της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας, στην εξουσία ανήλθε ο μεταρρυθμιστής
Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ.
 Ο Ατατούρκ δεν ενεθάρρυνε τις τάσεις του παντουρκισμού
που επέδειξαν οι προκάτοχοί του.
 Ο Ατατούρκ εισήγαγε, τη θεωρία "Sun Language Theory"
του Ιλέρ ντε Μπαραντόν στους τουρκικούς πολιτικούς και
εκπαιδευτικούς κύκλους το 1935, ως επιστέγασμα μιας
προσπάθειας να "εκκαθαρίσει" την τουρκική γλώσσα από
ξένες επιδράσεις.
 Οι Τούρκοι ερευνητές της εποχής είχαν, επίσης, καταλήξει
στην άποψη ότι οι πρωτο-Σουμέριοι ήταν πρωτο-Τούρκοι.

55. Ήταν ιδρυτής και πρώτος
πρόεδρος της Τουρκικής
Δημοκρατίας. Ουσιαστικά
ανέλαβε πραξικοπηματικά
μια διαμελισμένη
Οθωμανική αυτοκρατορία,
της οποίας το εναπομείναν
υπόλοιπο των εδαφών στην
Ανατολία, κατόρθωσε να το
μετατρέψει σε κράτος
δυτικού προτύπου
ονομάζοντάς το Τουρκία.
Προκειμένου να εφαρμόσει
την πολιτική του, δεν
δίστασε να συνεχίσει
αγριότητες των
Νεοτούρκων, όπως η
γενοκτονία των Αρμενίων
και των Ελλήνων.
Μουσταφά
Κεμάλ
Ατατούρκ
(1881 -1938)

56.  Η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης στον
απόηχο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου οδήγησε στη
δημιουργία του Τουρκικού εθνικού κινήματος. Υπό την
ηγεσία του Μουσταφά Κεμάλ Πασά, στρατιωτικού διοικητή
που είχε διακριθεί στην Εκστρατεία της Καλλίπολης,
διεξήχθη ο Τουρκικός Πόλεμος της Ανεξαρτησίας με στόχο
την κατάργηση των όρων της Συνθήκης των Σεβρών.
 Μέχρι τις 18 Σεπτεμβρίου 1922 όλοι οι στρατοί κατοχής είχαν
εκδιωχθεί και το Τουρκικό καθεστώς με έδρα την Άγκυρα,
που είχε αυτοανακηρυχθεί νόμιμη κυβέρνηση της χώρας
από τον Απρίλιο του 1920, άρχισε να επισημοποιεί τη νομική
μετάβαση από το παλιό Οθωμανικό στο νέο Δημοκρατικοί
πολιτικό σύστημα. Την 1 Νοεμβρίου το νεοϊδρυμένο
κοινοβούλιο κατάργησε επίσημα το Σουλτανάτο,
τερματίζοντας έτσι 623 χρόνια Οθωμανικού κράτους.