3. Tatalakayin sa araling ito, ang kahulugan at kahalagahan
ng Information and Communication Technology (ICT).
Dito, ipaliliwanag ang mga dapat isaalang-alang para sa
ligtas at responsabling paggamit ng computer, internet, at
email. Kaugnay nito, ang mga mag-aaral ay gagabayang
makabuo ng mga patakaran sa paggamit nito.
4. Gayundin, ang mga pakinabang dulot nito gaya ng
mas malawak na komunikasyon at mas epektibong
pangangalap ng impormasyon gamit ang computer at
Internet.
5. Matapos gawin ang modyul na ito, ikaw ay
inaasahang:
1.1 naipaliliwanag ang mga panuntunan sa paggamit
ng computer, Internet, at email;
1.2 Naintindihan ang mga pakinabangan ng ICT; at
1.3 nabibigyang kahulugan ang ICT at ang
kahalagahan nito.
6. Bago simulan ang gawain, subukin mong gawin ang
sumusunod. Maglagay ng tsek (√) sa hanay ng
kung NAKASANAYAN ang sagot at ng kung
HINDI NAKASANAYAN ang mga sumusunod na
pangungusap.
Subukin
9. Tuklasin
Naranasan mo na bang magsaliksik o mangolekta ng
impromasyon?
Bukod sa mga libro, magasin, diksiyonaryo, at iba pa,
maaari din tayong gumamit ng ICT para rito.
Malaking tulong ang Internet sa pagsaliksik tungkol sa
iba’t-ibang paksa.
10. 1. Ano-ano ang mga kagamitang nakikita mo sa bahay,
paaralan, at mga lugar-pasyalan na produkto ng
makabagong teknolohiya?
_____________________________________________
_____________________________________________
2. Makatutulong ba ang pagkakaroon ng mga kagamitang
ito? Bakit?
_____________________________________________
_____________________________________________
11. Kilalanin ang mga bagay na sumusunod.
Paano nakatutulong ang mga ito sa atin?
_______________________
_______________________
_______________________
_______________________
_______________________
_______________________
_______________________
_______________________
_______________________
12. Suriin
Dapat maging ligtas at kapakipakinabang sa lahat ang
paggamit ng kagamitan at pasilidad sa ICT katulad ng
computer, email, at Internet.
Kailangang mahusay na mapag-aralan ang mga gabay sa
ligtas at responsableng paggamit ng mga ito sa paaralan.
13. Ano ang Computer, Internet at ICT
Ang computer ay isang kagamitang tumutulong sa atin sa
pagproseso ng datos o impormasyon.
Maaari itong gamitin bilang imbakan ng mahahalagang dokumento
na nasa anyong elektroniko o soft copy.
May maliliit na kompyuter gaya ng personal computers, laptops,
tablets, at mayroon namang mainframe computers na ginagamit ng
malalaking kompanya.
Ang Internet ay malawakang ugnayan ng mga computer network sa
buong mundo.
14. Binubuo ang Internet ng maraming networks na
pampribado, pampubliko, pangkomersiyo, pampaaralan, o
pangpamahalaan
Ang ICT ay tumutukoy sa iba’t ibang uri ng teknolohiya na
ginagamit sa komunikasyon upang magproseso, mag-
imbak, lumikha, at magbahagi ng mga impormasyon.
Ilan sa halimbawa ng ICT ang radyo, telebisyon, smart
phones, computer, at Internet.
15. Ang mga computer sa inyong paaralan, maging sa
ibang organisasyon, kompanya o ahensiya ng
gobyerno, ay maaaring naka-network.
Ang mga computer networks na ito ay maaaring
magkakaugnay at bumubuo ng isang pandaigdigang
computer network.
Ito ang tinatawag nating Internet.
16. Ang Internet ay malawakang ugnayan ng mga
computer network sa buong mundo.
Binubuo ang Internet ng maraming networks na
pampribado, pampubliko, pangkomersiyo,
pampaaralan, o pangpamahalaan.
17. Ang ICT ay tumutukoy sa iba’t ibang uri ng teknolohiya
na ginagamit sa komunikasyon upang magproseso,
mag-imbak, lumikha, at magbahagi ng mga
impormasyon.
Ilan sa halimbawa ng ICT ang radyo, telebisyon, smart
phones, computer, at Internet.
18. Paano makatutulong ang mga makabagong teknolohiyang
ito sa pangangalap ng iba’t ibang uri ng impormasyon?
Sa pangangalap ng impormasyon sa Internet, gumagamit
tayo ng mga web browser gaya ng Internet Explorer,
Mozilla Firefox, at Google Chrome.
19. Mga search engine sites naman tulad ng Google o Yahoo
ang binabasa natin upang mas mapadali ang pangangalap
ng impormasyon.
Kailangan lamang i-type ang mga salita o keywords na
tumutukoy sa paksang nais nating saliksikin at ibibigay na
sa atin ng search engine ang mga kawing o links sa mga
website na maaaring may kinalaman sa ating sinasaliksik.
Napakaraming uri ng impormasyong maaaring makuha sa
Internet, gaya ng teksto, musika, video, at animation.
21. 1. Mas mabilis na komunikasyon
Ang mga mobile phone, webcam, at instant messaging
applications ay ilan lamang sa produktong ICT na
tumutulong para sa mas mabilis at mas malawak na
komunikasyon.
2. Maraming trabaho
Nagbukas din ang ICT ng maraming oportunidad para sa
tao upang magkaroon ng hanapbuhay tulad ng pagiging
computer programmer, web designer, graphic artist,
encoder, at technician.
22. 3. Maunlad na komersiyo
Malaki rin ang ginagampanan ng ICT upang mas
mapaunlad ang pangangalakal. Tinatawag na e-
commerce ang pagbebenta at pagbili ng kalakal sa
tulong ng Internet.
4. Pangangalap, pag-iimbak, at pagbabahagi ng
impormasyon
Ngayong tayo ay nasa Information Age, isang
mahalagang kasanayan ang matalinong pagsusuri at
pangangalap ng makabuluhang impormasyon gamit ang
makabagong teknolohiya.
23. TAKDANG ARALIN:
1. IBIGAY ANG MGA IBAT
IBANG SALIK SA PAGGAMIT
NG INTERNET.
2.IBIGAY ANG IBAT IBANG
BAHAGI NG COMPUTER AT
GAMIT NITO.
24. Kasiya-siyang gawain ang paggamit ng computer, Internet,
at email. Ngunit, may kalakip na mga salik ang paggamit ng
mga ito.
Exposure o pagkalantad ng mga
di-naaangkop na materyales.
Maaari kang makakita ng
materyales na tahasang seksuwal,
marahas, at ipinagbabawal o
illegal.
25. Viruses, Adware, at Spyware
Maaaring makakuha ng mga virus sa
paggamit ng Internet na maaaring
makapinsala sa mga files at memory ng
computer at makasira sa maayos nitong
paggana.
Paniligalig at Pananakot o
Harassment at Cyberbullying
Maaari ka ring makaranas ng
cyberbullying o malagay sa
peligro dahil sa pakikipag-
ugnayan sa mga hindi kakilala.
26. Pagnanakaw ng Pagkakakilanlan o
Identity Theft
Ang naibahagi mong personal na
impormasyon ay gamitin ng ibang
tao sa paggawa ng krimen.
Maaaring ding makuha ang
impormasyon na hindi mo nalalaman
o binibigyang pahintulot.
Ito ang tinatawag na identity theft o
fraud.
27. Ilang Bagay na Dapat Isaalang-alang Para sa Ligtas
na Paggamit ng Internet
Magkaroon ng malinaw na patakaran ang paaralan
sa paggamit ng computer, Internet, at email.
Ang pasilidad ng Internet ay para sa layuning pang-
edukasyon lamang. I-access o buksan ang Internet
sa pahintulot ng guro. Bisitahin lamang ang mga
aprobadong sites sa Internet.
Ipinagbabawal ang paggamit ng chat rooms na
maaaring magdulot ng kapahamakan para sa mag-
aaral.
28. Ipagbawal ang pagdadala ng anumang
pagkain o inumin sa loob ng computer
laboratory.
Ingatan lahat ng kagamitan sa loob ng
computer laboratory. Sundin ang mga
direksyon ng guro tungkol sa tamang
paggamit ng anumang kagamitan.
Gamitin lamang ang mga ligtas na
search engine sa Internet. Halimbawa:
www.kidzui.com, www.kids.aol.com
www.surfnetkids.com
29. Alamin ang pagkakaiba ng publiko at
pribadong impormasyon.
Huwag maglathala, magbigay o mamahagi
ng anumang personal na impormasyon
tungkol sa iyo o sa ibang tao (katulad ng
tirahan, email address, o telepono).
Pumili ng password na mahirap mahulaan, at
palitan ito kung kinakailangan.
30. Huwag ibigay ang password
kaninuman (maliban sa mga
magulang)
at siguraduhing nakalog-out ka bago
patayin o i-off ang computer.
I-shut down ang koneksiyon ng
Internet kung tapos nang gamitin
ang mga ito.
Huwag hayaang nakabukas ang
mga ito kapag hindi ginagamit.
31. Ang ilan sa mga kasiya-siya at tamang pamamaraan sa
paggamit ng computer, Internet, at email ay ang
sumusunod:
• Tiyakin/Itakda kung aling websites ang maaaring bisitahin
at kung gaano katagal maaaring gumamit ng computer,
Internet, at email.
• Magpa-install o magpalagay ng internet content filter.
Magagamit ito upang ang mga kapaki-pakinabang na
nilalaman lamang ang matitingnan at maida-download gamit
ang Internet.
32. Makipag-ugnayan lamang sa mga kakilala o kaibagan
sa online.
Sundin ang tamang panuntunang itinakda sa paggamit
ng mga social networking, instant messaging, email,
online gaming, at webcam
33. Pagyamanin
Panuto: Kopyahin sa sagutang papel. Isulat sa graphic
organizer ang mga mahalagang alalahanin para sa ligtas
at responsabling paggamit ng internet.
34. Isaisip
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na
katanungan. Isulat ang mga sagot sa sagutang papel.
1. Bakit may panganib na dala ang paggamit ng Internet?
Magbigay ng apat ng halimbawa.
_______________________________________________
_______________________________________________
2. Anu-ano ang kasiya-siya at tamang pamamaraan sa
paggamit ng computer, Internet, at email?
_________________________________________________
_________________________________________________
35. 3. Sa tingin mo ba, mahalagang matutuhan ang paggamit sa
makabagong teknolohiya? Bakit?
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
4. Sa palagay mo ba maiiwasan pa natin ang paggamit ng
ICT tools sa kasalukuyang panahon?
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
36. Panuto: A. Isulat ang T kung tama ang pahayag at M
naman kung mali. Isulat ang mga sagot sa sagutang papel.
Isagawa
______1. Makatutulong sa mabilis na pagpapadala at
pagkuha ng impormasyon ang paggamit ng mga ICT
equipment at gadgets.
______2. Dapat gumamit ng Internet sa paaralan anumang
oras at araw.
37. ______3. Maaaring magbigay ng personal na
impormasyon sa taong nakilala mo gamit ang Internet.
______4. Dapat ipaalam sa guro ang mga nakita mo sa
Internet na hindi mo naiintindihan.
______5. Ibigay ang password sa kamag-aral upang
magawa ang output sa panahong liliban ka sa klase.
38. B. Pagtambalin ang Hanay A sa Hanay B. Isulat ang titik
lamang.
HANAY A
1. Electronic device na
ginagamit upang mas mabilis
na makapagproseso ng datos
o impormasyon.
2. Isang malawak na ugnayan
ng mga computer network na
maaaring gamitin ng publiko
sa buong mundo
39. 3. Tumutukoy sa iba’t ibang uri ng
teknolohiya, gaya ng radyo,
telebisyon, telepono, smartphones,
computer, at Internet.
4. Halimbawa ng produkto ng ICT na
kaiba sa simpleng mobile phone na
maaari ding makatulong sa iyo sa
pangangalap at pagproseso ng
impormasyon.
5. Napabilis ito sa tulong ng ICT.
40. Tayahin
Panuto: Piliin ang pinakamabuting sagot ayon sa mga dapat
isaalang-alang sa paggamit ng computer. Isulat ang titik
lamang. Isulat ang mga sagot sa sagutang papel.
1. Pagpasok sa computer laboratory, ang dapat kong
gawin ay:
a. buksan ang computer at maglaro ng online games
b. tahimik na umupo sa upuang itinalaga para sa akin
c. kumain at uminom
41. 2. May nagpapadala sa iyo ng hindi naaangkop na “online
message,” ano ang dapat mong gawin?
a. Panatilihin itong isang lihim.
b. Tumugon at hilingin sa nagpadala sa iyo na huwag
ka na niyang padalhan ng hindi naaangkop na
mensahe.
c. Sabihin sa mga magulang upang alertuhin nila ang
Internet Service Provider.
42. 3. Sa paggamit ng Internet sa computer laboratory, alin
sa mga ito ang dapat gawin?
a. Maaari kong i-check ang aking email sa anumang
oras na naisin ko.
b. Maaari ko lamang gamitin ang Internet at
magpunta sa aprobado o mga pinayagang
websites kung may pahintulot ng guro.
c. Maaari akong pumunta sa chat rooms o gamitin
ang instant messaging para makipag-ugnayan sa
aking mga kaibigan.
43. 4. Kapag may humingi ng personal na impormasyon
tulad ng mga numero ng telepono o address, dapat
mong:
a. iwasang ibigay ang personal na impormasyon
online, dahil hindi mo batid kung kanino ka
nakikipag-ugnayan.
b. ibigay ang hinihinging impormasyon at magalang
na gawin ito.
c. i-post ang impormasyon sa anumang
pampublikong websites, tulad ng Facebook, upang
makita ninuman.
44. 5. Nakakita ka ng impormasyon o lathalain sa computer
na sa iyong palagay ay hindi naangkop, ano ang dapat
mong gawin?
a. Huwag pansinin. Balewalain.
b. I-off ang computer at sabihin ito sa iyong kaibigan.
c. Ipaalam agad sa nakatatanda.
6. Ano ang kahulugan ng ICT?
a. International Convention Technology
b. Information Communication Technology
c. Information Center Training
45. 7. Alin sa mga sumusunod ang HINDI kasiya siyang
paggamit ng computer?
a. Nakakatulong upang makakuha ng impormasyon.
b. Nakakatulong ito sa pakikipagbalitaan sa mga
kamag anak sa ibang lugar.
c. Nakakatulong ito upang makuha at magamit ang files
sa maling paraan ng ibang tao.
d. Nakakatulong sa pagsasaliksik ng mahahalagang
aralin.
46. 8. Alin sa mga sumusunod ang HINDI magandang
kapakinaba- ngan ng ICT?
a. Mas nagiging maunlad ang komersyo.
b. Mas madali ang pangangalap, pag iimbak at
pagbabahagi ng impormasyon.
c. Mas madali ng makapanood ng mga malalaswang
palabas.
d. Mas pinabilis ang komunikasyon
47. 9. Sa anong dahilan na mabilis na ang pagpapadala at
pagtatanggap ng mensahe sa ibang tao?
a. Dahil sa computer.
b. Dahil mayroong email.
c. Dahil sa tulong ng mailbox.
d. Dahil mayroong Internet koneksyon.
48. 10. Gusto ni Jose na mapapabilis ang pagpapadala at
pagtanggap ng sulat sa ibang tao. Ano ang kanyang
gagamitin?
a. Electronic mail
b. Snail mail
c. Telegram
d. Twitter
49. Sanggunian Books:
K to 12 Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan 4 TG at LM.
Online Sources:
https://images.app.goo.gl/jdmi61LJKDgieeeP6
https://i0.wp.com/creditfast.com/wpcontent/uploads/2012/10/victim-of-
identitytheft.png?fit=1514%2C693&ssl=1
https://w0.pngwave.com/png/212/404/identity-theft-databreach-laptop-theft-crime-
staff-member-png-clip-art.png
