Grade 10 EsP LAS.docx

Edukasyon
sa
Pagpapakatao
Ikalawang Markahan
GAWAING PAGKATUTO
10

ii
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Republic of the Philippines
Department of Education
REGION II – CAGAYAN VALLEY
COPYRIGHT PAGE
Learning Activity Sheets in Edukasyon sa Pagpapakatao
(Grade 10)
Copyright © 2020
DEPARTMENT OF EDUCATION
Regional Office No. 02 (Cagayan Valley)
Regional Government Center, Carig Sur, Tuguegarao City, 3500
“No copy of this material shall subsist in any work of the Government of the Philippines. However,
prior approval of the government agency or office wherein the work is created shall be necessary
for exploitation of such work for profit.”
This material has been developed for the implementation of K to 12 Curriculum through the
Curriculum and Learning Management Division (CLMD). It can be reproduced for educational
purposes and the source must be acknowledged. Derivatives of the work including creating an
edited version, an enhancement of supplementary work are permitted provided all original works
are acknowledged and the copyright is attributed. No work may be derived from this material for
commercial purposes and profit.
Consultants:
Regional Director
Assistant Regional Director
Schools Division Superintendent
: BENJAMIN D. PARAGAS, PhD., CESO V
:JESSIE L. AMIN, EdD, CESO V
: RACHEL R. LLANA, PhD., CESO VI
Asst. Schools Division Superintendent : MARY JULIE A. TRUS, PhD., CESE
Chief Education Supervisor, CLMD : OCTAVIO V. CABASAG, PhD
Chief Education Supervisor, CID : EVELYN V. RAMOS
Development Team:
Writers : JANE B. BASKIAL, Mungia NHS, SDO NV
EULALIE S. GALVIZO, Bambang HS, SDO NV
OLIVIA D. EMBONG, Bambang HS, SDO NV
FLORENCE L. BAUTISTA, Casat NHS, SDO NV
LESTER S. CALACALA
CHITO C. CONCEPCION, Binalian NHS SDO NV
CHERRY JANE S. WAKAT, Malabing Valley NHS, SDO NV
ROMANA P. PUYAO, Kayapa HS, SDO NV
MICHAEL IVONE B. CATAP, Paina NHS, SDO NV
EDDIE C. VILLENA, Paniki NHS, SDO NV
DANILO M. LIDAY, Bagabag NHS, SDO NV
JOEAN S. ANDAL, Binatawan NHS, SDO NV

iii
CHITO C. CONCEPTION, Binalian IS, SDO NV
CHERRY JANE WAKAT, Malabing Valley NHS, SDO NV
Content Editors : ROBERT CUTILION, Murong NHS, SDO NV
FELIZA BALADAD, Bambang NHS, SDO NV
FLORENCE F. ESPARAGO Nansiakan NHS, SDO NV
KARAL SHERYL C. CABANIZAS, Bagabag NHS, SDO NV
Language Editor : ROMANA PUYAO, Kayapa HS, SDO NV
FELIZA BALADAD, Bambang NHS, SDO NV
Illustrators JANE B. BASKIAL, Mungia NHS, SDO NV
EULALIE S. GALVIZO, Bambang HS, SDO NV
OLIVIA D. EMBONG, Bambang HS, SDO NV
FLORENCE L. BAUTISTA, Casat NHS, SDO NV
CHITO C. CONCEPCION, Binalian NHS SDO NV
CHERRY JANE S. WAKAT, Malabing Valley NHS, SDO NV
JANICE B. ESNARA, Bambang HS, SDO NV
EDDIE C. VILLENA, Paniki NHS, SDO NV
DANILO M. LIDAY, Bagabag NHS, SDO NV
JOEAN S. ANDAL, Binatawan NHS, SDO NV
ARLOU F. JEMINEZ (Caloocan City)
Layout Artist : CHESTER C. CORTEZ
Focal Persons : RAYDA JOY C. CALANSI, Division EPS - EsP, SDO NV
BERMELITA E. GUILLERMO, PhD., Division LR Supervisor, SDO NV
: RICHARD PONHAGBAN, Regional EPS- EsP
: RIZALINO D. CARONAN, Regional LR Supervisor
Printed by: DepEd Regional Office No. 02
Regional Center, Carig Sur, Tuguegarao City

iv
TALAANNG NILALAMAN
Kasanayang Pampagkatuto Pahina
Naipaliliwanag na may pagkukusa sa makataong kilos kung nagmumula ito sa
kalooban na malayang isinasagawa sa pamamatnubay ng isip/kaalaman
(EsP10MK-IIa-5.2)
1
Natutukoy ang mga kilos na dapat panagutan (EsP10MK-IIa-5.3) 1
Napatutunayan na gamit ang katwiran, sinadya (deliberate) at niloobng tao ang
makataong kilos; kayapananagutan niyaang kawastuhan okamalian nito,
(EsP10MK-IIb-5.4).
8
Nakapagsusuri ng sariling kilos na dapat panagutan at nakagagawa ng paraan
upang maging mapanagutan sa pagkilos (EsP10MK-IIc-6.1)
8
Naipaliliwanag ang bawatsalik na nakaaapekto sa pananagutan ng tao sa
kahihinatnan ng kaniyang kilos at pasya. (EsP10MK-IIc-6.2)
15
Nakapagsusuri ng isang sitawasyong nakaaapekto sa pagkukusa sa kilos dahil sa
kamangmangan, masidhing damdamin, takot, karahasan, gawi (EsP10MK-IId-6.3)
19
Napatutunayan na nakaaapekto ang kamangmangan, masidhing damdamin, takot,
karahasan at ugali sa pananagutan ng tao sa kalalabasan ng kanyang mga pasya at
kilos dahil maaaring mawala ang pagkukusa sa kilos (EsP10MK-IIe-6.4)
21
Nakapagsusuri ng sarili batay sa mga salik na nakaaapekto sa pananagutan ng tao
sa kahihinatnan ng kilos at pasiya at nakagagawa ng mga hakbang upang mahubog
ang kanyang kakayahan sa pagpapasiya (EsP10mk-IIe-7.1)
31
Naipaliliwanag ang bawat yugtong makataong kilos. (EsP10MK-IIe-7.2) 35
Natutukoy ang mga kilos at pasiyang nagawa na umaayon sa bawatyugto ng
makataong kilos (EsP10MK-IIf-7.3)
40
Naipaliliwanag na ang bawat yugto ng makataong kilos ay kakikitaan ng
kahalagahan ng deliberasyon ng isip at kilos-loobsa paggawa ng moral sa pasya at
kilos. (EsP10MK-IIf-7.4)
44
Nakapagsusuri ng sariling kilos at pasya batay sa mga yugto ng makataong kilosat
nakagagawa ng plano upang maitama ang kilos o pasya (EsP10MK -IIg-8.1)
53
Naipaliliwanag ng mga mag-aaral ang layunin, paraan at mga sirkumstansya ng
makataong kilos (EsP10MK -IIg-8.2)
59
Nakapagsusuri ng kabutihan okasamaan ng sariling pasya o kilos sa isang
sitwasyon batay sa layunin, paraan at sirkumstansiya nito (EsP10-IIh-8.3)
65
Napatutunayan na ang layunin, paraan at sirkumstansiya ay nagtatakda ng
pagkamabuti o pagkamasama ng kilos ng tao (EsP10mk-IIh-8.4)
72

1
EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO 10
Pangalan:
Seksiyon:
Lebel:
Iskor:
GAWAING PAGKATUTO
Ang Pagkukusa ng Makataong Kilos at mga Salik na Nakaaapekto
sa Pananagutan ng Tao sa Kahihinatnan ng Kilos at Pasya
Panimula (Susing Konsepto)
May kasabihang madaling maging tao pero mahirap ang magpakatao. Inihahalintulad
ito sa mga paniniwala na madaling magmahal pero mahirap masaktan, at madaling magpayo
pero mahirap sumunod.
Inyong basahin at unawain ang nakapaloob na babasahin upang lalo niyong
maintindihan kung paanong ang mga kilos natin ay nagiging makatao sa pamamagitan ng
ating katwiran, pananagutan at kaloobang malaki ang kaugnayan sa malayang pagpili (free
will).
Mayroong dalawang uri ng kilos ang tao. Ang una ay ang kilos ng tao (acts of man)
kung saan likas sa tao o ayon sa kanyang kalikasan bilang isang tao at hindi ginagamitan ng
isip at kilos-loob kaya walang aspekto ng pagiging masama o pagiging mabuti kaya walang
pananagutan ang tao kung naisagawa ito. Ang pangalawa ay ang makataong kilos na
ginagawa natin ng may kaalaman tungkol sa tama at mali, nang malaya at may kusa kaya’t
may kapanagutan ang tao sa pagsasagawa nito.
Ang ating kilos ay maaaring kusang loob, di-kusang loob, at walang kusang loob. Ang
kusang loob ay may kaalaman at pagsang-ayon; ang di-kusang loob ay ang paggamit ng
kaalaman ngunit kulang ng pagsang-ayon; at ang walang kusang loob ay walang kaalaman at
pagsang-ayon. May mga salik din namang nakaaapekto sa makataong kilos. Ang mga ito ay
ang: (A) masidhing damdamin na tinatawag na dikta ng bodily appetites, pagkiling sa isang
bagay o kilos (tendency) o damdamin. Maituturing ito na panlaban ng masidhing damdamin
sa isip. Para bang ang pangangailangan ng masidhing damdamin ay mas matimbang kaysa sa
dikta ng isip. Halimbawa nito ay pag-ibig, pagkamuhi, katuwaan, pighati, pagnanais,
pagkasindak, pagkasuklam, pagnanasa, depresyon, kapahangasan, pangamba at galit; (B)
takot o pagkabagabag ng isip ng tao na humaharap sa anumang uri ng pagbabanta sa kanyang
buhay o mga mahal sa buhay. Tumutukoy rin ito sa pagpataw ng pwersa gaya ng pananakit o
paghihirap upang gawin ng isang tao ang kilos na labag sa kaniyang kalooban; (C) karahasan
o ang pagkakaroon ng panlabas na puwersa upang pilitin ang isang tao na gawin ang isang
bagay na labag sa kaniyang kilos-loob at pagkukusa; at (D) gawi (habits) o ang mga gawain
na paulit-ulit na isinasagawa at naging bahagi na ng sistema ng buhay sa araw-araw. Kung
ang isang gawa o kilos ay nakasanayan na, nababawasan ang pananagutan ng isang tao ngunit
hindi ito nawawala. Halimbawa nito ay ang pagmumura na naging pang araw-araw ng
ekspresyon ng isang tao. (EsP 10 LM, pp 93,95,99-102)
Kasanayang Pagkatuto at Koda: (Quarter 2-Week 1)
1. Naipaliliwanag na may pagkukusa sa makataong kilos kung nagmumula ito sa
kalooban na malayang isinasagawa sa pamamatnubay ng isip/kaalaman (EsP10MK-IIa-
5.2)

2
2. Natutukoy ang mga kilos na dapat panagutan (EsP10MK-IIa-5.3)
Gawain 1: FACT O BLUFF!
Panuto: Isulat ang Fact kung ang sitwasyon ay totoo at Bluff naman kung hindi.
1. Ang makataong kilos (human act) ay kilos na isinagawa ng tao nang may
kaalaman, malaya, at kusa.
2. Ang pagkatakot ay isa sa mga halimbawa ng masidhing silakbo ng damdamin.
3. Sa buhay natin may mga pagkakataong kumikilos tayo nang may takot o di kaya
ay dahil sa takot kaya nagawa natin ang isang bagay.
4. Ang kamangmangan na hindi madaraig ay ang kawalan ng kaalaman sa isang
gawain subalit may pagkakataong itama o magkaroon ng tamang kaalaman kung gagawa ng
paraan upang malaman at matuklasan ito.
5. Ang halimbawa nang masidhing damdamin ay ang pag-ibig, pagkamuhi,
katuwaan, pighati, pagnanais, at pagkasindak.
6. Ang karahasan ay ang pagkakaroon ng palabras na pwersa upang pilitin ang
isang tao na gawin ang isang bagay na labag sa kanyang kilos-loob at pagkukusa.
7. Ang pagkaalimpungat sa gabi ay maituturing na gawi.
8. Nakagagawa ng mali ang tao hindi dahil ninanais niya kundi nakikita niya ito
bilang mabuti at nakapagbibigay ito ng kasiyahan. Ito ay sa kadahilanang ang isip niya ay
nakatuon at kumikiling sa mabuti sa kanya na nakikita niya bilang tama.
9. Ang pag-ilag ng isang boksingero sa suntok ay dahil sa takot.
10. Ang pag-uwi nang isang studyante ng maaga dahil may emergency meeting ang
mga guro ay isang halimbawa ng kilos na hindi madaraig.
Gabay sa pagpupuntos:
Sa gawaing ito, lahat ng tamang sagot ay may katumbas na isang puntos.
Gawain 2: KILOS MO SURIIN MO!
Panuto: Tukuyin kung ang kilos sa unang kolum ay nagpapakita ng presensiya ng isip, kilos-
loob, at mapanagutang kilos. Lagyan ng tsek (/) kung ang kilos ay ginamitan ng isip, kilos-
loob, at ekis naman (x) kung hindi.
Mga Kilos at Gawain ng
Tao
Isip Kilos-loob Mapanagutang
Kilos
Paliwanag
1. Pagnakaw ng pera dahil
walang baon.
2. Pagtulong sa kapwa na
walang pagkain dahil sa
lockdown.
3. Pagmumura sa kaklase na
nakitang nangopya sa iyong
sagot sa pagsusulit na
ibinigay ng guro.
4. Pagtuturo sa kaibigan ng
aralin dahil siya ay lumiban
sa klase.

3
5. Pagliban sa klase ng
walang dahilan.
6. Pag-sigaw dahil sa
pagkagulat sa paputok.
7. Pagtanggi sa alok ng
kaibigan na uminom ng alak
dahil may takdang aralin na
dapat tapusin para bukas.
8. Pagsagot sa magulang ng
hindi maganda dahil walang
ibinigay na baon.
9. Pakikipag-away dahil
binubully ka ng iyong ka-
klase.
10. Pagsumite ng project ng
maaga kaysa sa ibinigay na
araw ng pagsumite.
Sagutin ang mga tanong:
a. Aling kilos ang nagpapakita ng kilos-loob? Ipaliwanag.
b. Aling kilos ang nagpapakita ng hindi paggamit ng isip at kilos-loob? Bakit?
c. Bakit mahalaga na magpakita ng kapanagutan sa mga kilos na ginagawa?
d. Paano magiging mapanagutan ang isang tao sa kanyang piniling kilos?
Gawain 3: KILOS MO PANAGUTAN MO!
Panuto: Pumili ng isang balita at suriin ito kung ang mga kilos na ipinakita ng tauhan ay
mapanagutan o hindi. Tukuyin ang mga salik na nakaapekto sa ikinilos ng tauhan. Pumili sa
mga sumusunod na salik: kamangmangan, masidhing damdamin, takot, karahasan, at gawi.
Pagkatapos sagutin ang mga katanungan sa ibaba.
Sitwasyon Mga Salik na Nakaaa-pekto
sa Kilos
Pananagutan
ng Tauhan

4
Mga tanong:
a. Ano ang ipinakitang sitwasyon?
b. Dapat ba talagang managot ang may gawa ng kilos? Bakit?
c. Batay sa sitwasyong inilahad, ano ang maaaring ipataw na kaparusahan o pabuya?
Ipaliwanag.
Gawain 4: MAALAALA MO KAYA!
Panuto: Balikan mo ang buhay mo bilang isang mag-aaral, kung saan may tao o mga tao kang
nasaktan na maaaring dahil sa pansariling kabutihan o dili kaya’y maaaring sa kapabayaan.
Isulat sa unang kolum ang isang karanasan na kinaharap; sa ikalawang kolum ay ang mga
taong nasaktan; at sa ikatlong kolum naman ay magtala ng mga hakbang upang ayusin ang
mga nasirang relasyon o ugnayan sa iyong mga nakahalubilo sa paaralan bilang pangalawa
mong tahanan.
Karanasan/Sitwasyon Taong nasaktan
Mga hakbang upang
maayos ang relasyon sa
taong nasaktan

5
Reflect and Claim!
Natutunan ko
Reflect and Claim!
Napagtanto ko
Gawain 5: LIWANAGIN
Batayan sa pagpupuntos:
Mga Pamantayan Puntos
Organisasyon ng ideya 20 %
Nilalaman 50%
Linaw ng pagpapaliwanag 30%
Kabuuan 100%
Repleksiyon
Panuto: Ngayon nakahanda ka ng punan ang mga hinihinging kasagutan ng mga kahon sa
ibaba.
Panuto: Ipaliwanag ang kasabihang “the end does not justify the means.”

6
Mga Sanggunian
Edukasyon sa Pagpapakatao 10
Agapay, R. (2001). Ethics and Filipino: A Manual on Morals for students and educators.
Mandaluyong City, Philippines: National Book Store.
Susi ng pagwawasto:
Gawain 1: FACT O BLUFF!
1. Fact 6. Bluff
2. Fact 7. Fact
3. Bluff 8. Fact
4. Fact 9. Bluff
5. Fact 10. Fact
Gawain 2: KILOS MO SURIIN MO!
Tao
Isip Kilos-loob Mapanagutang Kilos
1. / / /
2. / / /
3. / / /
4. / / /
5. / / /
6. X x X
7. / / /
8. / / /
9. X x X
10. / / /
Gawain 3: KILOS MO PANAGUTAN MO!
Magkakaiba ang sagot ng mag-aaral
Gawain 4: MAALAALA MO KAYA!
Gawain 5: LIWANAGIN
Reflect and Claim!
Ipinapangako ko

7
Repleksiyon
Ang mga mag-aaral ay magbibigay ng kanilang napag-aralan tungkol sa aralin na
pwedeng gamitin sa pang araw-araw nilang pamumuhay.
Mga Sanggunian
Articulo, A.C. et al. 2003. Values and Work Ethics. Trinita, Publishing Inc.
Meycauayan, Bulacan
Brizuela, MB. et al. 2015. Modyul sa Edukasyon sa Pagpapakatao 10. FEP Printing
Corporation. Pasig City
Inihanda ni:
JANE B. BASKIAL
May-akda

8
Pangalan:
Seksyon:
Gawaing Pagkatuto
Lebel:
Iskor:
Ang Pagkukusa ng Makataong Kilos (Voluntariness of Human Act)
Ano sa pakiramdam ang makarinig ng salitang “salamat” mula sa ibang tao? Masaya
ka ba kung madalas na nasasabi nila ito sa iyo o kahit minsan lamang? Tama ka Kaibigan.
Labis na nakagagalak ang makagawa ng tama sa ating kapwa tao. Ang pasasalamat na ating
naririnig mula sa ibang tao ay hudyat na mayroon kang naibahagi sa kanila nang may
pagkukusa. Hindi ka pinilit na gawin ang mga bagay na ito kundi sa kalooban mo’y nais
mong gampanan ang sinasabi nilang ‘makataong’ gawain. Ibig sabihin, ikaw ay nagiging
responsible sa mga kilos na iyong pinili lalo na kung ito ay katanggap-tanggap sa ating
lipunan.
May dalawang uri ng kilos ng tao: ang kilos ng tao (acts of man) at makataong kilos
(human act). Ang kilos ng tao ay mga kilos na nagaganap sa isang tao. Ito ay likas sa tao
ayon sa kanyang kalikasan bilang tao at hindi ginagamitan ng isip at kilos-loob. Ang kilos na
ito ay masasabing walang aspekto ng pagiging mabuti o masama kaya walang pananagutan
ang tao kung naisagawa ito. Halimbawa ng mga ito ay mga kilos na nagaganap sa tao tulad
ng paghinga, pagtibok ng puso, pagkurap ng mata, pagkaramdam ng sakit mula sa isang
sugat, paghikab at iba pa. Ang makataong kilos naman ay isinasagawa ng tao nang may
kaalaman, malaya at kusa. Karaniwang tinatawag itong kilos na niloob, sinadya at kinusa
sapagka’t isinasagawa ito ng tao sa panahon na siya ay responsable, alam niya ang kanyang
ginagawa at ninanais niyang gawin ang kilos na ito. Ang makataong kilos ay kilos na
malayang pinili mula sa paghuhusga at pagsusuri ng konsensiya. Pananagutan ng taong
nagsagawa ng makataong kilos ang bunga ng kanyang piniling kilos. Kung mabuti ang kilos,
ito ay katanggap-tanggap. At kung masama ang kilos, ito naman ay kahiya-hiya at dapat
pagsisihan.
Layunin ng mga gawaing inihanda rito ay matukoy sa iyong sarili na ikaw ay karapat-
dapat sa mga gawaing makatao. Ipinaaalala sa iyo na gawing masaya, simple ngunit
makabuluhan ang bawat araw na lumilipas sa iyong buhay. Ihanda mo na ang iyong sarili at
nawa’y masiyahan ka sa mga sumusunod na mga gawain.
Kasanayang Pampagkatuto at Koda: (Quarter 2, Week 2)
Napatutunayan na gamit ang katwiran, sinadya (deliberate) at niloob ng tao ang makataong
kilos; kaya pananagutan niya ang kawastuhan o kamalian nito (EsP10MK-IIb-5.4)
Nakapagsusuri ng sariling kilos na dapat panagutan at nakagagawa ng paraan upang maging
mapanagutan sa pagkilos (EsP10MK-IIc-6.1)

9
Gawain 1: Ipakita Mo!
Panuto: Gamit ang mga sumusunod na parte ng ating katawan, ipakita kung ano ang mga
inaasahang kilos o gawain ang madalas na nagagawa ng mga ito. Maaaring sinadya o hindi
ngunit naglalarawan ng isang kilos (10 pts).
Halimbawa: Mata- Gamit ang mata, nakikita nito ang tama at maling gawain ng tao. Ito ay
nagsisilbing saksi sa lahat ng mga kaganapan sa ating buhay.
1.
2.
3.
4.
5.

10
Nadaanan mo ang isang
grupo ng mga kabataang nag-
uusap. Ikaw ay pumunta sa
kantin upang bumili ng
makakain ngunit di sinasadya
na marinig mo ang kanilang
usapan dahil nabanggit ang
pangalan ng iyong matalik na
kaibigan. Di umano ay nakita
sila na magkahawak-kamay
ng lalaking iyo rin palang
kasintahan. Ano ang mga
susunod mong gagawin?
4
3
2
1
Oh, napakadali hindi ba? Mahusay, Kaibigan. Batid kong handa ka na rin sa susunod na
gawain.
Gawain 2: Hagdan-hagdanan
Panuto: Inihanda ang isang sitwasyon para sa iyo. Isulat ang mga maaaring maganap o mga
kasunod na mangyayari batay sa ipinakitang kilos o gawain sa may bahaging bulletin
board. Isulat mo ngayon sa hagdan ang iyong mga kasagutan (10 pts).
Sagutin ang tanong:
Ano naman ang ipinahihiwatig ng hagdan para sa iyo upang ikaw ay makasunod sa
pagiging makatao?
Nasubok ba ang kakayahan mong mag-imahinasyon sa gawaing ito? Binabati kita! Sana ay
maging makatotohanan ang paggawa ng mabuti sa ating kapwa dahil ito ang ninanais ng
Diyos para sa atin.
Gawain 3: Pag-isipan Mo!

11
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga sitwasyon sa ibaba. Ipaliwanag sa 3-4 na pangungusap
kung kakikitaan ng makataong kilos o mabuting gawain ang mga ito. Ibig sabihin,
may kakayahang panagutan ng sinuman ang kaniyang piniling pasiya (15 pts).
1. Si Josefa ay isang mag-aaral sa Grade 10. Aminado siya na mas mahirap pa sa daga
ang katayuan nila sa buhay. Kaya naman, ganoon na lamang kung magsikap siya sa
kaniyang pag-aaral. Kung may bakanteng oras siya ay tumatanggap ng labada mula sa
kaniyang mga guro o kapitbahay na nais tumulong sa kaniya. Ano sa palagay mo ang
kabutihan o kasamaan sa ipinakikitang kilos ni Josefa?
2. Si Cassy ay isang napakahusay na sekretarya sa isang sikat na kompanya. Hindi siya
nagpapahuli sa kahit anumang lakad lalo na kung kasama ang malalaking boss ng
kanilang kompanya. Isang araw, natuklasan niyang mayroon pa lang ibang
kinakasama ang kaniyang boss na lalake. Naitaon naman na sa oras na ito ay biglang
tumawag ang asawa ng kaniyang boss. Dahil ayaw niyang masali sa magiging away
ng mag-asawa kaya’t sinabi niyang abala lang talaga ang kaniyang boss kaya’t minsan
ay sa opisina pa ito natutulog. Ramdam ni Cassy ang bigat na nararamdaman ng
babae ngunit kailangan niyang pagtakpan ang kaniyang boss upang hindi siya
matanggal sa trabaho. Ano ang masasabi ninyo sa ginawang kilos ni Cassy?
3. Si Jocson ay ipinanganak na mayroong depekto sa kaniyang kanang mata. Kusa itong
kumikindat kahit gaano pa man niya ito gustong pigilin. Kung hindi man madalas ay
nagiging sentro siya ng panunukso sa kanilang paaralan lalo na noong siya ay nasa
elementarya. Ngayong nasa Grade 10 na siya ay nasanay na sa bahagyang pagngiti at
pagsulyap ng kaniyang mga kaklase dahil sa kaniyang pagkindat. Isang bagong
kaklase ang tumabi sa kaniya ngunit dagli ring tumayo at hinudyatan ng sampal ang
kanang pisngi ni Jocson. Pati ang kanilang mga kaklase ay nagulat sa ginawa nito.
May kapanagutan ba si Jocson kaya’t siya ay nasampal ng kanilang bagong kaklase?
Gawain 4: Mag-selpi Tayo! (Selfie)
Panuto: Katulad ng mga uso ngayon gamit ang ating mga telepono, kabi-kabilaan ang selfie
o pagkuha ng sariling larawan lalo na kung nasa iba’t ibang lugar. Ngayon naman ay
isalarawan o idebuho ang inyong sarili kaugnay ng makataong kilos o mabubuting gawain
mo sa araw-araw. Patunayan mo sa selping ito na ikaw ay may tatak ng pagiging makatao (15
pts).

12
Iguhit ang
inyong
selpi sa
bahaging
ito.
Rubriks sa Pagpupuntos:
1. Nilalaman- 5 puntos
2. Pagkamalikhain- 5
3. Kalinisan- 5
Kabuuang puntos: 15 puntos
Maikling paliwanag: Bakit ito ang iyong napiling selpi?
Rubriks sa Pagpupuntos (Gawain 1-2)
Level 1 (0 pt) Level 2 (3 pts) Level 3 (7 pts) Level 4 (10 pts)
Sukat ng Walang Nakapagbigay Nakapagbigay Nakapagbigay
Pagkatuto naipakitang ng 1-2 sagot ang ng 3 sagot ang ng 4-5 sagot ang
sagot ang mag- mag-aaral. mag-aaral. mag-aaral.
aaral.
Rubriks sa Pagpupuntos (Gawain 3)
Level 1 (0 pt) Level 2 (5 pts) Level 3 (10 pts) Level 4 (15pts)

13
Pagkatuto naipakitang
sagot ang mag-
aaral.
ng 1-2
pangungusap
ang mag-aaral.
ng 3
pangungusap
ang mag-aaral.
ng 4 na
pangungusap
ang mag-aaral.
Rubriks sa Pagpupuntos (Gawain 4)
Mga Kraytirya Level 1 (2 pts) Level 2 (3 pts) Level 3 (4 pts) Level 4 (5 pts)
Nilalaman Walang
naipakitang
pagsasalarawan.
Nagpakita ng
pagsasalarawan.
Nagpakita ng
makabuluhang
pagsasalarawan.
Lubos na
nagpakita ng
makabuluhang
pagsasalarawan.
Pagkamalikhain Walang
ipinamalas na
pagkamalikhain
sa paghahanda.
Hindi gaanong
naging
malikhain sa
paghahanda.
Naging
malikhain sa
paghahanda.
Lubos na
nagpamalas ng
pagkamalikhain
sa paghahanda.
Kalinisan Walang
kalinisan sa
gawain.
Nagpamalas ng
malinis na
gawain bagamat
nakakikitaan ng
mga bura o mga
linya.
Nagpamalas ng
malinis na
gawain.
Lubos na
nagpamalas ng
napakalinis na
gawain.
Repleksiyon:
Paano ka magiging tunay na makatao sa sarili, Diyos at kapwa?
Mga Sanggunian
Modyul sa Edukasyon sa Pagpapakatao 10, pp. 92-98.
Illustrations: http://clipart-library.com/clipart/n821556.htm
https://www.netclipart.com/isee/iTTJobx_ear-clipart-clip-art-free-
panda-images-classroom/
https://www.123rf.com/photo_68072688_stock-vector-foot-icon-
outline-illustration-of-foot-vector-icon-for-web.html
https://clipartlook.com/img-63469.html

14
http://clipart-library.com/clipart/5cRK9K9Ki.htm
Susi sa Pagwawasto (para sa guro)
Gawain 1:
Magkakaibang pagsasalarawan sa kanilang mga sagot sa kamay, paa, tainga, puso at
bibig katulad ng: ginagamit sa pag-alalay sa mga kapwang nangangailangan, pagkilos
upang maiparating ang magandang balita ng Diyos, pakikinig sa mga hinaing ng kapwa,
pag-unawa sa mga nararamdaman ng kapwa, at mahinahong pananalita upang makahikayat
sa kapwa na maging makatao.
Gawain 2:
Sa bahaging ito ay magkakaiba ng opinion at pananaw ang mga mag-aaral.
Maaaring sagot ang mga sumusunod katulad ng:
 Magtatanong kung sino ang kanilang pinag-uusapan
 Itatanong ko kung sino ang nakakita
 Kakausapin ko muna ang aking kasintahan upang alamin ang katotohanan
 Kakausapin ang aking kaibigan upang malaman ang katotohanan
 Ipagsasawalang-bahala ko na lamang ang aking narinig
 Wala naming katibayan ang mga nagsasalita kaya hahayaan ko na lamang
ito
 Makikipaghiwalay sa aking kasintahan
Gawain 3:
1. Lubos na kahanga-hanga ang mga ginagawa ni Josefa dahil nais niyang
makapagtapos ng pag-aaral. Kung ako man ay ganoon din ang aking gagawin, ang
magsikap at magtiwala sa sarili. Higit sa lahat, maging inspirasyon ang aking
pamilya upang sa maliit na bagay ay makatulong sa anumang gawain at mapagaan
ang nararamdamang kakulangan sa buhay.
2. Hindi ako sumang-ayon sa ginawa ni Cassy. Ngunit sa kabilang banda ay may
katwiran naman siya dahil trabaho niya ang kaniyang pinakaiingatan. Lalo lamang
na nadaragdagan ang isang kasalanan kung nasusundan pa ito ng panibagong
kwento sa isang pangyayari. Ang boss naman sa sitwasyon ay may kilos na hindi
kanais-nais dahil sa kawalan ng respeto sa sarili.
3. Hindi sinasadya ng bagong kaklase ang kaniyang ginawa dahil bago pa lamang ito.
Ngunit kailangan pa rin niyang humingi ng paumanhin kay Jocson dahil sa
pangyayari sakali mang malaman niya ang totoong manerismo nito. Si Jocson naman
ay kailangang magpasensiya at tanggapin ang paumanhin ng bagong kaklase.
Gawain 4:
Ang mga selpi o larawan ay maaaring kasama ang buong pamilya sa pagsisimba, o
mga kaibigan na nakangiti habang may hawak na bandila ng Pilipinas. Maaari ding kasama
ang kaniyang paboritong alaga, tumutulong sa kapwa kahit walang ibang taong nakakikita
at iba pang mga katulad na sagot.
Inihanda nina:

15
EULALIE S. GALVIZO
OLIVIA D. EMBONG
May-akda
Pangalan:
Seksiyon:
Lebel:
Petsa:
GAWAING PAGKATUTO
Ang Kilos at Pasya ng Tao
Panimula
Bilang nilalang ng Diyos, isinilang ka nang may iba’t ibang uri ng pananagutan sa
Maykapal, sa iyong sarili, sa iyong kapwa, sa lipunan, sa pamayanan at kahit na sa kalikasan
na bahagi ng iyong kapaligiran. Binigyan ka ng sapat na lakas at sangkap ng Panginoong
Diyos upang magampanan mo ang mga pananagutang iniatang sa iyo at magagawa ito kung
buo at matibay ang iyong panuntunan at prinsipyo sa buhay.
Sapagkat, ang lahat ng bagay ay likas na may dahilan, kaya kung ilalapat sa mga
sitwasyon, ang bawat kilos ng tao ay may layunin at ang ginagawang pagpapasya ay
nagsasaad ng isang malinaw na pagsusuri na tiyak magbubunga ng mahalagang
pagpapahalaga o pagbibigay-pansin. Ito rin ay nagbibigay ng kahulugan sa buhay ng isang
tao.
KASANAYANG PAMPAGKATUTO (Quarter 2, Week 3)
Naipaliliwanag ang bawat salik na nakaaapekto sa pananagutan ng tao sa kahihinatnan ng
kaniyang kilos at pasya. (EsP10MK-IIc-6.2)
Gawain 1: Updated ka ba?
Panuto: Maghanap ng babasahin o balita tungkol sa pandemic na COVID 19 na naganap sa
Pilipinas. Sa mga walang mahanap na babasahin o balita, pwedeng magtanong sa mga
nakakatanda tungkol sa isyu na ito upang masagot ang mga tanong.
Tanong:
1. Ano ang sanhi ng paglaganap ng sakit na COVID-19 sa bansa?
2. Bakit ipinatupad ang malawakang community quarantine sa buong bansang
Pilipinas?

16
3. Paano nakaapekto ang mga naganap na sitwasyon sa isip at kilos-loob ng bawat
indibidwal na naharap sa ganitong pangyayari?
4. Sang-ayon ka ba sa paraang pinili ng pamahalaan upang makatugon sa
sitwasyon? Bakit?
Gawain 2: ANONG LATEST/BALITA? I-Post Mo!
Panuto:
1. Magtala ng mga napapanahong impormasyon tungkol sa mga iba pang isyu/suliranin sa
inyong pamayanan o maaaring sa ating bansa na nauugnay sa mga salik na nakaaapekto sa
mapanagutang kilos.
2. Ipaliwanag ang nakalap na impormasyon sa pamamagitan ng paggawa ng mga ilang
katanungan na nauugnay dito.
3. Sa mga may facebook account, i-post ang inyong awtput at screenshot nyo ito at
ipakita ang ebidensya.
.
*Sa mga mag-aaral na walang facebook account ay maaaring maisulat na lamang ang
awtput at isumite ng magulang sa guro sa itinakdang araw ng pagpasa nila.
Gawain 3: Suri Mo, Idokyu Natin!
Panuto:
1. Pumili ng inyong paksa mula sa inyong awtput sa Gawain 2.
2. Maaari ding magbigay ng mga halimbawa ng mga isyu sa paaralan na sa inyong palagay
ay nakaaapekto sa pagkukusa sa kilos na maaaring dahil sa kamangmangan, takot, karahasan,
gawi.
3. Suriin ang paksa at gumawa ng plano ng pagkilos upang tugunan ang isyu ng sitwasyon
sa paraang pakwento, paggawa ng poster o islogan.
4. Gawing basehan ang pamantayan sa pagpupuntos.
5. Ipakita ang awtput sa google meet o ipasa ng magulang sa guro.
Pagtataya sa Indibidwal na Pagkatuto para sa Gawain 3
Batayan ng
Pagkatuto
Lebel Antas ng Pagkatuto Katumbas
na Marka
4 Napakahusay 25
3 Mahusay 20
2 Medyo Mahusay 15
1 Hindi Mahusay 10
Pamantayansa Pagwawasto para sa Gawain1 at Gawain2
5 points – kung wasto at napunan ang lahat ng gawain

17
4 points – kung wasto ngunit kalahati lamang ang napunan na gawain
3 points – kung wasto ngunit sangkapat lamang ang napunan na gawain
2 points – kung kalahati ang mali at napunan na gawain
1 point – kung mali lahat ang gawain
Pangwakas/Repleksiyon:
1. Ano- ano ang mga natutunan mo tungkol sa aralin?
2. Bilang isang mag-aaral, paano mo isasabuhay ang mga aral na natutunan mo?
Mga Sanggunian:
Modyul sa Edukasyon sa Pagpapakatao 10
MELC Guide 2020
Susi sa Pagwawasto:
Gawain 1: Updated ka ba?
1. Ang Covid-19 ay isang uri ng coronavirus na nagdudulot ng ibat ibang sakit mula sa
karaniwang ubo’t sipon hanggang sa mas malulubhang impeksiyon tulad ng pneumonia at
ito’y unang naramdaman ng ilang tao sa bansang Tsina at kumalat na rin sa iba pang mga
siyudad at bansa.
2. Ipinatupad ang community quarantine sa buong bansa upang maiwasan ang pagkalat ng
sakit.
3. Nakaapekto ng todo sa bawat individwal hindi lang sa pamumuhay, buhay kundi pati na
rin sa ekonomiya ng bansa. Lahat ay nag-isip kung paano makakatakas sa pandemya na ito.
Dahil sa pandemya na ito marami ang nabago ang buhay, marami ang naghirap.
4. Oo, dahil isa itong paraan para mabawasan ang pagkalat ng sakit sa buong bansa.
Gawain 2: ANONG LATEST/BALITA? I-Post Mo!
1. Halimbawa ng napapanahong impormasyon - Covid-19, SAP, Anti-Terrorism Bill
2. FB Post -output mo
Gawain 3: Suri Mo, Idokyu Natin!
 Gamitin ang output ng mga mag-aaral sa Gawain 2 upang igawan ng pagsasabuhay na
maaaring maipakita ito sa paraang pagganap na ayon sa inihandang kraytirya ng guro.
Inihanda ni
FLORENCE L. BAUTISTA
May-akda

18
Pangalan:
Seksiyon:
Lebel:
Petsa:
GAWAING PAGKATUTO
Mga Salik na Nakaaapekto sa Makataong Kilos
PANIMULA
Bakit nga ba nilikha ang tao? Ano ang misyon natin sa buhay? Nilikha ang tao na
kawangis ng Diyos ayon sa kanyang larawan at sinasabing pinakamataas ito sa lahat ng
nilikha Niya. Ang tao ay nagtataglay ng kakayahan at kapangyarihang mangalaga sa iba pang
nilikha ng Diyos sa lupa kung kaya’t nagiging bukod tangi ito na may angking galing at
talino gamit ang kanyang sariling pag-iisip sa pagpapasya na maaaring may kapanagutan ito
sa kanyang mga kilos.
Ang mga salik ay direktang nakaaapekto o nakapagpapabago ng kalikasan ng isang
makataong kilos lalo na sa papel ng isip at kilos-loob. Maaari ring mabawasan ang
pananagutan ng makataong kilos dahil sa impluwensiya ng mga salik na ito.
Mga Salik na Nakaaapekto sa Makataong Kilos
1. Kamangmangan - tumutukoy ito sa kawalan o kasalatan ng kaalaman na dapat taglay
ng tao. Ito ay may dalawang uri: nadaraig (vincible) at hindi nadaraig (invincible).
Ang kamangmangan na nadaraig ay ang kawalan ng kaalaman sa isang gawain subalit
may pagkakataong itama ito kung gagawa ng paraan upang malaman at malutasan ito.
Ang kamangmangan na hindi nadaraig ay maaaring kamangmangan dahil sa kawalan
ng kaalaman na mayroon siyang hindi alam na dapat niyang malaman.
2. Masidhing Damdamin - ito ay ang dikta ng bodily appetites, pagkiling sa isang bagay
o kilos (tendency) o damdamin. Tumutukoy ito sa masidhing pag-asam o
paghahangad na makaranas ng kaligayahan at pag-iwas sa mga bagay na nagdudulot
ng sakit o hirap.
3. Takot - tumutukoy ito sa pagpataw ng puwersa gaya ng pananakit o pagpapahirap
upang gawin ng isang tao ang kilos na labag sa kaniyang kalooban. Ang takot ay ang
pagkabagabag ng isip ng tao na humahanap sa anumang uri ng pagbabanta sa
kaniyang buhay o mga mahal sa buhay.
4. Karahasan – Ito ay ang pagkakaroon ng panlabas na puwersa upang pilitin ang isang
tao na gawin ang isang bagay na labag sa kaniyang kilos-loob at pagkukusa.
5. Gawi – ang mga gawain na paulit-ulit na isinasagawa at nagging bahagi na ng sistema
ng buhay sa araw-araw.
Sa kapangyarihan na taglay ng isip natin, Paano mo kaya masasabi na ikaw ay
mapanagutan sa kahihinatnan ng iyong kilos at pasya?

19
KASANAYANG PAMPAGKATUTOAT KODA: (Quarter 2, Week 3)
Nakapagsusuri ng isang sitwasyong nakaaapekto sa pagkukusa sa kilos dahil sa
kamangmangan, masidhing damdamin, takot, karahasan, gawi (EsP10MK-IId-6.3)
Gawain 1: Picture Message
Panuto: Gumawa ng paglalarawan sa mga bagay na nilikha ng Diyos. Iguhit mo sa gitna ng
mga ito ang larawan ng iyong sarili bilang tao at sentro ng lahat ng nilikha ng Diyos. Sa ibaba
ng kahon ay sumulat ng isa o dalawang pangungusap na mensaheng nauugnay sa iginuhit mo.
Halimbawa: Ako ang halaman na nagpapatingkad sa kapaligiran.
Mensahe:
Gawain 2: Pag-usapan Natin
Panuto: Suriin mo ang sumusunod na sitwasyon, Ano ang iyong sasabihin o
mararamdaman, kung ikaw ang pangunahing karakter nito? Anong salik ang maaaring
nakaaapekto sa iyong kilos at pagpapasya?
1. Sumama ka sa isinagawang “rally” sa inyong lugar at naranasan mo ang mapalo at
mabugbog ng mga pulis dahil sa pagsali mo rito.
2. Lumapit sa iyo ang kaibigan mong umiiyak dahil sa isang problema.
3. Ang mga magulang mo at hindi ikaw ang pumili ng kursong pag-aaralan mo sa
kolehiyo.
4. Nabalitaan mo ang paglaganap ng isang malalang sakit gaya ng COVID 19 sa inyong
lugar kayat ipatutupad ang malawakang Community Quarantine.
5. Madalas nakikita mo ang pambubulas o panunudyo ng mga kaklase mong lalaki sa
may mahinang pandinig na kaklaseng babae.

20
Gawain 3: Kaya Ko Bang Magpasya?
Panuto: Sagutin mo ang mga sumusunod at punan ng tsek (/) ang patlang sa tapat ng inyong
sagot.
Sino ang nagpapasya ng: Ako Tayo Sila
1. Oras ng pagkain
2. Pagpili ng isusuot na damit
3. Paaralang papasukan
4. Pagdalo sa mga party
5. Paggawa ng palatuntunan ng gawain
6. Pagtanggap ng paanyaya
*Bilangin ang tsek sa hanay ng Ako, Tayo at Sila,
Kung may 6 sa hanay ng Ako, ikaw ay mapanagutan
Kung may 4 sa hanay ng Ako, ikaw ay bahagyang mapanagutan
Kung may 2 sa hanay ng Ako, kinakailangan mong matutunan ang magpasya
Pamantayan sa Pagwawasto para sa Gawain 1 at Gawain 2
5 points – kung wasto at napunan ang lahat ng gawain
4 points – kung wasto ngunit kalahati lamang ang napunan na gawain
3 points – kung wasto ngunit sangkapat lamang ang napunan na gawain
2 points – kung kalahati ang mali at napunan na gawain
1 point– kung mali lahat ang gawain
Pangwakas/Repleksiyon:
Panuto: Gumawa ng Journal Log at itala ang mga naging pagninilay kaugnay sa mga
natutunan.
Mga Sanggunian:
Modyul sa Edukasyon sa Pagpapakatao 10
MELC Guide 2020
Susi ng Pagwawasto:
Gawain 2:
1. Kusang loob
Salik: Kamangmangan
2. Pagsusuri
Salik: Masidhing damdamin
3. Di kusang loob
Salik: Takot
4. Pagsusuri/
Salik: Gawi
5. Di kusang loob
Salik: Karahasan
Inihanda ni:
FLORENCE L. BAUTISTA
May Akda

21
Pangalan: Lebel:
Seksiyon: Petsa:
GAWAING PAGKATUTO
Mga Salik na Nakaaapekto sa Pananagutanng Tao
sa Kahihinatnan ng Kilos at Pasiya
Bawat tao ay mahalaga. Nararapat lamang na ang mga negatibong salik na
nakaaapekto sa paghubog ng pagkatao ay mapagtagumpayan sa bandang huli. Hindi man
maiwasan ang mga nasabing salik sa buhay ay dapat na paghandaan ito ng bawat mag-aaral
upang sa huli ay masasabing ang tao ay gumawa ng tamang desisyon o pagpapasiya sa
kanyang buhay.
Kasanayang Pampagkatuto at Koda (Quarter 2, Week 4)
Napatutunayan na nakaaapekto ang kamangmangan, masidhing damdamin, takot, karahasan
at ugali sa pananagutan ng tao sa kalalabasan ng kanyang mga pasya at kilos dahil maaaring
mawala ang pagkukusa sa kilos (EsP10MK-IId-6.4)
Gawain 1: Pag-isipan Mo
Tingnan ang mga sumusunod na larawan at sagutin ang mga katanungan.
A.
source: https://www.alamy.com/stock-photo/manila-rubbish.html
B. C.

22
1. Ano ang nakikita mo sa mga larawang ito?
2. Anong sitwasyon ang ipinapakita ng mga larawan?
3. Ano ang iyong nararamdaman sa sitwasyong ipinapakita ng mga larawan?
4. Anong problema ang nakikita mo batay sa mga larawan?
5. Ano ang maaaring epekto ng ganitong mga sitwasyon sa isang bata?
Pictures of B and C are the original artwork of Arlou F. Jimenez, Caloocan City.
Gawain 2: Magbasa Tayo
Panuto: Basahin ang sumusunod na teksto at sagutan ang mga sumusunod na katanungan.
Mga Salik na Nakakaapekto sa Makataong Kilos at Pagpapasiya
 Kamangmangan
Isa sa pinakamahalagang elemento ng makataong kilos ay ang papel ng isip. Ang
kamangmangan ay tumutukoy sa kawalan o kasalatan ng kaalaman na dapat taglay ng
isang tao . Ito ay may dalawang uri; nadaraig(vincible) at hindi nadaraig(invincible),
Ang kamangmangang nadaraig ay ang kawalan ng kaalaman sa isang gawain subalit
may pagkakataong itama o magkaroon ng tamang kaalaman kung gagawa ng tamang
paraan upang malaman at matuklasan ito. Ang kamangmangan na hindi madaraig ay
maaring kamangmangan dahil sa kawalan ng kaalaman na mayroon siyang hindi alam
na dapat niyang malaman. O kaya naman walang posibleng paraan upang malaman
ang isang bagay sa sariling kakayahan o sa kakayahan man ng iba.
 Masidhing Damdamin
Ito ay ang dikta ng bodily appetites, pagkiling sa isang bagay o kilos o
damdamin. Maituturing ito na paglaban ng masidhing damdamin sa isip-para bang
ang pangangailangan ng masidhing damdamin ay mas matimbang kaysa sa dikta ng
isip. Ito ay ang malakas na utos ng sense appetite na abutin ang kanyang layunin.
Tumutukoy ito sa masidhing pag-asam o paghahangad makaranas ng kaligayahan o
kasarapan at pag-iwas sa mga bagay na nagdudulot ng sakit o hirap. Halimbawa
nito’y pag-ibig, pagkamuhi, katuwaan, pighati, pagnanais at pagkasindak. Ang
masidhing damdamin o passion ay normal na damdamin subalit ang tao ay may
pananagutan upang pangasiwaan ang kanyang emosyon at damdamin dahil kung
hindi, ang mga emosyon at damdaming ito ang siyang mangangasiwa sa tao. Ang
masidhing damdamin ay maaaring nauuna o kaya’y nahuhuli . Ang nauuna ay
damdamin na nadarama o napupukaw kahit hindi sinasadya, ito ay umiiral bago pa
man gawin ang isang kilos. Ang kilos sa ilalim ng damdaming ito ay hindi malaya
kaya ito ay kilos ng tao (act of man). Ang nahuhuli naman ay damdaming sinadyang
mapukaw at inalagaan kaya ang kilos ay sinadya, niloob at may pagkukusa. Bago pa
isagawa ang kilos ay dapat na magkaroon ng panahon upang labanan nang mas
mataas na antas na kakayahan ang isip upang mawala ang sidhi ng damdamin.

23
 Takot
Ang pagkatakot ay isa sa mga halimbawa ng masidhing silakbo ng damdamin. Ang
takot ay ang pagkabagabag ng isip ng tao na humarap sa anumang uri ng pagbabanta
ng kanilang buhay o maging mahal sa buhay. Tumutukoy rin ito sa pagpataw ng
puwersa gaya ng pananakit o pagpapahirap upang gawin ng isang tao ang kilos na
labag sa kanilang kalooban, kasama na rin dito ang pananakot sa tao o sa kanyang
mahal sa buhay upang mapasunod itong gumawa ng masama.
 Karahasan
Ito ay ang pagkakaroon ng panlabas na puwersa upang pilitin na gawin ng isang tao
ang isang bagay na labag sa kanyang kilos –loob at pagkukusa. Ito ay maaring gawin
ng isang taong may may mataas na impluwensiya. Maaaring mawala ang pananagutan
ng kilos o gawa na may impluwensiya ng karahasan. Ito ay kung nagkaroon ang tao
ng sapat na paraan para labanan ang karahasan subalit nauwi sa wala at mas nasunod
ang kalooban ng labas na puwersa. Ang tanging naaapektuhan ng karahasan ay ang
panlabas na kilos ngunit ang pagkukusa o kilos – loob ay hindi. Ngunit kailangan
mong maglapat ng ibang paraan sa gitna ng karahasan bago masabing hindi ka
mapanagot.
 Gawi
Ang mga gawain na paulit-ulit na isinasagawa at naging bahagi na ng sistema ng
buhay sa araw-araw ay itinuturing na gawi (habits). Kung ang isang gawa o kilos ay
nakasanayan na, nababawasan ang pananagutan ng isang tao ngunit hindi ito
nawawala. Ito ay dahil ang isang gawi bago nakasanayan ay nagsimula muna bilang
isang kilos na may kapanagutan at pagkukusa sa taong gumagawa.
Mga Patnubay na Katanungan:
1. Ano-ano ang mga salik na nakakaapekto sa makataong kilos? Ano ang dahilan at
epekto ng bawat salik?
Salik Dahilan Epekto
a.
b.
c.
d.
e.
2. Sumasang-ayon ka ba sa mga nasabing mga salik? Bakit oo o hindi?
3. Batay sa iyong sariling pananaw, alin sa mga salik ang may pinakamasidhi ang
epekto nito sa kabuuang pagkatao?

24
4. Ano-ano ang mga maaring gawin upang mapagtagumpayan ang ano mang
negatibong epekto ng mga nasabing salik sa buhay ng tao?
Gawain 3: Pangatwiranan Mo
Panuto: Basahin ang sumusunod na talata ayon kay Agapay. Ipaliwanang kung bakit
sumasang-ayon ka o hindi sa nasabing kaisipan. Isulat sa loob ng kahon ang iyong sagot.
“Anumang uri ng tao ang isang indibiduwal ngayon at kung magiging anong uri siya ng tao
sa mga susunod na araw ay nakasalalay sa uri ng kilos na kaniyang ginagawa ngayon at
gagawin pa sa mga nalalabing araw ng kaniyang buhay.”
Rubric para sa Gawain 3
Pamantayan Napakahusay Mahusay-
husay
Mahusay Katamtaman Nangangailangan
ng Pagpapahusay
5 4 3 2 1
Mensahe at
aral na
nakapaloob
Kaayusan at
kalinisan ng
pagkakasulat
Wastong
pagkabaybay
at
pagbabanta
Kaangkupan
ng paggamit
ng mga salita
sa napiling
tema/paksa

25
Gawain 4: Ipahayag Mo
Panuto: Isipin ang mundo ng mga tao kung saan ang mga nasabing salik ay hindi nangyayari
o laganap, anong klaseng pamumuhay kaya ng mga tao ang maaaring maganap o
mangingibabaw. Iguhit ito sa unang kahon at bigyang paliwanang sa pangalawang kahon.
Pamantayan/Rubrik para sa Gawain 4. (Gamitin ang Rubrik sa Gawain 3)
Gawain 5: Irebers Mo!
Panuto: Balikan natin ang larawan sa titik A ng mga bata sa Gawain 1. Ipakita ang mga
inaaasahang larawan ng mga batang ito sa panahon ng ‘new normal’ na kalagayan
natin ngayon. Maaaring sa paraang pagguhit, patula (4 saknong) , at pasanaysay
(100 salita). Gumamit ng ibang papel para rito. Narito ang mga paraan ng
pagbibigay puntos sa inyong awtput:
Nilalaman- 5 puntos
Pagkamalikhain- 5
Kalinisan- 5
Kaangkupan ng mga salitang ginamit sa paksa- 5
Kabuuan- 20 puntos

26
Graphics Source: EsP 10 Learners’ Manual, pp. 80
1.
2.
3.
4.
Gawain 6: Ihakbang Mo!
Panuto: Sa pamagat pa lamang ay literal na paghakbang ng mga paa ang iyong gagawin.
Ngunit gabay ang mga hugis-paa, isulat sa tapat ng mga ito ang maaari mong pasiya
at kilos sa sitwasyong ibinigay sa iyo sa ibaba.
Sitwasyon: Sa puntong ito ng buhay mo, maaaring napagdaanan mo na ang iba’t ibang salik
na nabanggit sa modyul na ito. Maaaring may mga nasaktan kang taong minamahal,
mga magulang, kapatid, kaibigan, kaklase, kapitbahay o kasamahan sa isang youth
organization. Isulat sa mga bilang na nasa loob ng kahon ang maaari mong gawin o
hakbang upang maayos ang iyong mga relasyon sa kanila hanggang sa
mapagtagumpayan mo ito. Tandaan: Piliin ang pinakamabuting hakbang na gagawin
mo nang hindi ka napipilitan lamang.
Repleksiyon/Pangwakas na Gawain
Panuto: Kumpletuhin ang mga sumusunod na kaisipan:
Ang natutunan ko ay

27
Magagamit ko ang aking natutunan sa
Pamantayan/Rubrik para sa Gawain 5
Pamantayan Napakahusay Mahusay-
husay
Mahusay Katamtaman Nangangailangan
ng Pagpapahusay
5 4 3 2 1
Nilalaman
Pagiging
Malikhain
Kalinisan
Kaangkupan
ng paggamit
ng mga salita
sa napiling
tema/paksa
Pamantayan/Rubrik para sa Gawain 6
Lebel 1 (0 pt) Lebel 2 (1 pts) Lebel 3 (2 pts)
Sukat ng
Pagkatuto
Walang naipakitang
sagot ang mag-aaral
Nakapagbigay ng 1
sagot o kaisipan ang
mag-aaral
Nakapagbigay ng 2 sagot o
kaisipan ang mag-aaral
Gawain 1:
Nakikita sa larawang ito ang dalawang bata kung saan nakapalibot sa kanila ang mga
basura. Maliwanag nitong ipinakikita ang kalagayan ng mga batang namumulot ng mga
basura bilang hanapbuhay o pinagkakakitaan.
Ipinapakita nito ang sitwasyong salat sa pinansiyal na pangangailangan ang kanilang
mga magulang kung kaya’t hindi kakayaning maipasok sa paaralan ang mga batang ito.
Maaari ding kabuhayan ang nais nitong ipakita sa kabila ng di natin pagtatapon nang maayos
ang ating mga basura.
Nakalulungkot ang larawang ito dahil sa murang edad, ang mga batang ito ay
napabayaan sa lansangan upang maghanapbuhay sa halip na nag-aaral at lumaking maayos
ang kalagayan.

28
Ang nakikitang mga problema sa larawang ito ay hindi maayos na pagtatapon ng
basura, kapabayaan sa edukasyon ng mga bata, child labor pagkat maagang namulat sa
trabaho ang mga bata, at iba pang sagot.
Ang epekto nito sa mga bata ay hindi maaaring malnutrisyon, kawalan ng karapatang
makapag-aral, kawalan ng sapat na kaalaman sa kabutihang-asal at iba pang sagot.
Gawain 2:
Mga Salik Dahilan Epekto
Kamangmangan Kawalan ng kaalaman sa isang
bagay, hindi nakapag-aral, walang
intensiyong matuto, at iba pang sagot
Nagiging ignorante sa mga
simpleng bagay sa mundo,
napababayaan ang mga sariling
karapatan, nahuhuli sa mga
benepisyong maaaring matanggap,
at iba pang sagot.
Masidhing
damdamin
Kung ang damdamin ay positibo,
nagiging maaayos ang takbo ng isip
ng tao kaya’t mabuti ang
kinalalabasan ng kanyang kilos dahil
sa mabuting pagpapasiya nito.
Ngunit kapag naghahari sa kanyang
damdamin ang galit o poot, nagiging
masama ang magiging kilos o pasiya
na maisasagawa nito.
Maaaring magdulot ito ng mabuti at
hindi mabuting epekto.
Maaaring magkakaroon ng tiwala
ang ibang tao sa iyo, o di kaya
naman ay maraming kaibigan ang
makikilala mo.
Magkakaroon ng away sa pagitan
ninyong dalawa ni isa man sa inyo
ay walang handang makinig sa
paliwanang ng bawat isa. (at iba
pang sagot)
Takot Kawalan ng lakas ng loob na isiwalat
ang katotohanan, kakulangan ng
tiwala sa sarili o suporta mula sa
ibang tao, at iba pang sagot.
Lumalala ang isang sitwasyon dahil
walang nais umamin, napalalayo
ang loob sa isa’t isa, nadaragdagan
ng kasinungalingan ang maling
pangyayari, at iba pang sagot.
Karahasan Kawalan ng lakas ng loob na
lumaban mula sa masasamang
impluwensiya ng tao, napasusunod
na lamang sa nais ipagawa sa iyo,
pagkawala ng sariling pagpapasiya,
at iba pang sagot.
Hindi kusang-loob ang ginagawa
pagkat napipilitan lamang na gawin
ang isang bagay, maaaring
makasuhan ng batas sa maling
gawain tulad ng pagnanakaw,
sunud-sunuran sa mga maling
impluwensiya ng tao, at iba pang
sagot.
Gawi Sa paulit-ulit na gawain o kilos,
maaaring nakasanayan na ang mga
Kung ang gawi o nakasanayang
gawin ng tao ay mabuti, ito ay

29
ito ngunit mayroon pa ring dapat
panagutan. Hindi dahilan na sanay na
sa paggawa ng mabuti ay kalulugdan,
at sanay sa paggawa ng masama ay
kamumuhian. Nasa kanilang mga
kamay ang pananagutan upang
maiwasto ang mga maling
nakasanayan upang magkaroon ng
maaayos na relasyon sa kaniyang
kapwa.
kaaya-aya. Maaaring ipagmalaki o
gawing modelo ng ibang tao.
Ngunit kung ito ay maling gawi o
nakasanayan, hindi na ito kanais-
nais na kilos o gawain. Pananagutan
pa rin ng tao ang mga kilos o
gawaing ito.
Gawain 3:
Magkakaiba-iba ang pananaw ng bawat isa rito, kung kaya’t nakasalalay ang
pagwawasto sa paraan ng kanilang pagpapaliwanag gabay ang ibinigay na pamantayan o
rubrik.
Gawain 4:
Sa kanilang mga guhit ay magpapakita ng isang masayang larawan ng tao, pamilya,
magkakaibigan, malinis na kapaligiran, maraming hayop sa kagubatan, walang away at may
pagkakaisa ang lahat at iba pang sagot.
Nabigyan nila ito ng magandang paliwanag at bibigyan ng puntos gabay ang mga
pamantayang ibinigay.
Gawain 5:
Sa paraang pagguhit, maaaring makikita rito ang isang larawan ng masasayang bata
na naglalaro sa isang malinis na bakuran, o kaya’y nasa loob ng kanilang mga bahay at
ginagabayan ng kani-kanilang mga magulang sa pagsagot ng kanilang modyul, natuturuan ng
magagandang-asal at pakikitungo sa kapwa, at iba pang sagot.
Sa paraang patula at pasanaysay: tiyakin na mayroon itong apat na saknong na
mayroong apat na talata. Gayundin sa pasanaysay na mayroong 100 salita, Magkakaiba ang
istilo ng kanilang pagsulat kaya’t gamiting gabay ang pamantayan sa pagpupuntos.
Gawain 6:
Unang hakbang- pag-iisipan ng mabuti ang aking ginawa
Ika-2 hakbang- Magpapasama sa isang malapit na kaibigan upang kausapin siya/sila
Ika-3 hakbang- Makikipag-usap ng masinsinan at tanggapin ang aking kamalian.
Humingi ng patawad sa aking nagawang kasalanan
Ika-4 na hakbang- Isaisip palagi ang maaaring maramdaman ng aking kapwa sa
anumang sasabihin o gagawin ko.
…at iba pang sagot ng mga mag-aaral.

30
Sanggunian:
Brizuela, Mary Jean B., et. al. 2015. Sanggunian sa Pagpapakatao. Modyul para sa
magaaral 10. Pasig City: FEP Printing Corporation.
Edukasyon sa Pagpapakatao 10 LM, pp. 99-104.
Inihanda nina:
CHITO C. CONCEPCION
EULALIE S. GALVIZO
OLIVIA D. EMBONG

31
Pagpapasiya
Pangalan: Lebel:
Seksyon: Petsa:
GAWAING PAGKATUTO
Makataong Kilos sa Moral na Pagpapasiya
Panimula
Ang Moral na Pagpapasya ay ang kakayahan na magkaroon ng pinag-isipan at
pinaghandaang pagpapasya na naayon sa wasto at katanggap-tanggap na kahihinatnan. Ito ay
isang proseso na kung saan bago kumilos o isagawa ang isang bagay ay isinalang-alang ang
mga batas at kaayusan, mga balakid at mga panuntunang pinaiiral ng lipunan na
kinabibilangan (Gunderlud, 2006).
May mga elemento na isaalang-alang sa pagpapasya. Ilan dito ay ang kabutihang
dulot nito sa panlahat, ang pagtanggap ng ibang tao, at ang pananagutan pagkatapos isagawa
ang isang pagpapasya. Ang pinag-isipang pasya ay may malaking naitutulong sa pagkakaroon
ng mataas na pagkilala sa ating sarili.
Lahat tayo, sa ating buhay, tayo ay nakaranas ng mga sitwasyon na kung saan ay tayo
ay nagpapasya sa kung ano ang dapat nating gawin. Pinag-isipan mo bang mabuti ang iyong
mga pagpasya? Iyo bang sinuri ang mga kinahinatnan ng kilos o gawa? Maayos ba ang
naging pagtanggap ng iba pagkatapos ng pagsasagawa? Pinanindigan mo ba ang katumbas
na pananagutan?
Kasanayang Pampagkatuto at Koda: (Quarter 2, Week 4)
Nakapagsusuri ng sarili batay sa mga salik
na nakaaapekto sa pananagutan ng tao sa
kahihinatnan ng kilos at pasiya at
nakagagawa ng mga hakbang upang
mahubog ang kanyang kakayahan sa
pagpapasiya
(EsP10MK -IIe-7.1)
Gawain 1. Pagbibigay ng Kahulugan.
Panuto:
Isulat sa loob ng mga bilog ang mga salitang kasingkahulugan o naiuugnay sa salitang
PAGPAPASYA.

32
Sa mga salitang nailimbag sa mga bilog, ano ang iyong nahinuha sa kahulugan
pagpapasya?
Gawain 2: Pagbuo ng pangungusap ayon sa wastong pagpapasiya.
Panuto: Kumpletuhin ang mga sumusunod na pangungusap ayon sa iyong sariling pananaw at
pagpapasya.
1. Gusto kong makapagtapos ng ako ay .
2. Gusto kong magkaroon ng upang ako ay .
3. Nais kong kapag Sabado at Linggo upang ako ay .
4. Gusto ko pumunta sa upang ako ay .
5. Gusto ko maging na tao upang ako ay .
Gawain 3: Paghimay sa kwento ng mapanuring pagpapasya
Panuto: Basahin ang maikling kwento na pinamagatang “Ambisyon” at pag-aralan ang mga
pagpapasya at kilos o gawa ng mga tauhan. Pagkatapos nito ay sagutin ang mga sumusunod
na katanungan.
Ambisyon
Karla May Vidal
Isang mahirap na bata si Mia na nangangarap na maging abogado balang araw. Pero
sadyang kay lupit ng tadhana dahil pagkatapos niya ng highschool ay wala silang kakayahan
na makapag-aral ng kolehiyo. Kahit ganun ang nangyari, hindi pa rin siya nawalan ng pag-asa
na makapag-aral ng kolehiyo.
Lumuwas siya ng Maynila para makipagsapalaran sa buhay. Naghanap siya ng
trabaho para may pambayad siya sa kolehiyo at matustusan ang kanyang mga
pangangailangan. Nakahanap naman ng trabaho si Mia. Nagtatrabaho siya sa umaga at
panggabi naman ay pumapasok siya sa pampublikong paaralan sa kursong gustong-gusto
niya, ang pag-aabogado. Kahit nasa pampublikong paaralan siya ay may malaking bayarin at
hindi na niya kinaya ang mga gastos, hindi na kasya ang kanyang pang-araw-araw na
pangangailangan sa kanyang sahod. Kaya huminto muna siya sa pag-aaral, at nagdesisyong
mag-iipon muna siya.
Para kay Mia, hindi hadlang ang kahirapan sa pag-abot ng kanyang mga pangarap.
Kaya naghanap ng ibang trabaho si Mia na mas maganda at malaki ang sahod. Namasukan
siyang katulong sa mag-asawang Pilipina at Amerikano. Maayos naman ang trabaho ni Mia
sa mag-asawa, mababait ang kanyang amo. Nang napag-usapan nila ang buhay ni Mia, nasabi
din niya sa kanyang amo tungkol sa kanyang pangarap na makapag-kolehiyo at
makapagtapos ng abogasya. Mapalad naman si Mia dahil naghandog naman ang kanyang
amo na pag-aralin siya ng kolehiyo kapalit ng pagsisilbi niya sa kanila. Sobrang saya ni Mia
sa nangyari kaya nagpapasalamat si Mia sa kanila dahil matutupad na rin ang kanyang
pangarap.
Nagsipag at minabuti ni Mia ang kanyang pag-aaral para makatapos na siya ng
kolehiyo sa pag-aabogasya. Nag-aral siya ng mabuti, hindi niya sinayang ang oportunidad na

33
binigay ng tadhana sa kanya. May mga pagsubok din siyang dinaanan pero hindi iyon
hadlang sa kanyang pag-aaral.
Nakatapos si Mia sa pag-aaral bilang Cum Laude, dahil sa sipag at tiyaga niya.
Laking pasasalamat niya sa kanyang amo dahil pinag-aral siya ng kolehiyo. Ngayon, isa na
siyang sikat na abogado sa kanilang lugar. Sinabi ni Mia sa kanyang sarili na kahit gaano
kahirap ang buhay, basta’t gusto mo ang isang bagay, magagawa at makukuha mo iyon kung
pagsisikapan mga ng mga ito.
Ayon sa iyong pagtataya sa mga sitwasyong nailahad, sagutin ang mga sumusunod na
katanungan:
1. Ano ang mga pagpapasyang nailahad sa kwento?
2. Ano ang mga kinahihinantnan ng mga isinagawang desisyon ni Mia?
3. Bakit nagtagumpay si Mia sa kanyang mga mithiin sa buhay?
4. Ano ang kahalagahan ng pagpapasayang isinagawa ng pangunahing tauhan?
5. Paano nakaambag ang pagpapsya ng mga amo ni Mia sa pag-abot ng kanyang
pangarap?
6. Bilang isang kabaataan, ano ang iyong mga ninanais ding maabot sa buhay at ano
ang mga hakbang na gagawin upang maabot ang mga mithiin?
Gawain 4: Pagbabalik tanaw sa mga sariling pasya
Panuto:
1. Mag-isip ng mga sitwasyon sa iyong buhay na hindi mo makakalimutan. Isulat
kung paano ka nagpasiya at nagpakita ng makataong kilos sa bawat sitwasyon.
2. Punan ang hanay sa ibaba. Gabay mo ang halimbawa.
Aking mga
karanasan
Ang aking
naging pasya at
ginawa
Kinahinatnan ng
isinagawang
pasiya
Mga realisasyon
Hal. Blg. 1
Isang hapon ng Lunes
pagkatapos ng klase,
niyaya ako ng aking
kaibigan na pumunta sa
computershop para
maglaro ng mobile
legend (ML). Sa
pagkakataon na iyon ay
may mga takdang aralin
na kailangang sagutan.
Hindi ako
sumama sa mga
kaklse at pinili
kong umuwi ng
maaga para
magbasa at
gawin
anghomeworks/
takdang aralin
Natapos at
naunawaan ng
mabuti ang mga
aralin/homeworks
Mahalagang may mga
kaibigan, subalit sa
pagkakataon na pamimiliin
ako sa pagitan ng paglalaro
at pag-aaral sa panahon ng
pasukan, mas nakakabuting
piliin ang pag aaral dahil
mas nakabubuti ito sa pag-
abot ng aking pangarap sa
buhay

34
Ang mga gawaing napaloob sa Learning Activity Sheets na ito ay inaasahang
makakatulong upang magkaroon ng mataas na pagkilala sa ating sarili. Ating tandaan na sa
bawat pagpapasya at pagsasagawa ay mas nakikilala natin ang ating sarili at nahuhubog na
naayon sa wasto ang ating isip at damdamin. Sa bawat desisyon na ating gagawin, lagi nating
isinasaalang-alang ang kaugnayan nito sa kabutihan, kapakanan ng iba, kaayusan sa batas at
panuntunan ng lipunang ginaglawan at sa pagpapaunlad ng sarili bilang responsableng
mamayan at nagmamahal sa Diyos.
Gawain 5: Closure/ Reflection.
Balikan muli ang isang karanasan sa iyong buhay na nakagawa ng isang pagpapasya
na nagbibigay ng masayang pakiramdam at maipagmamalaki kahit kanino man. Ilahad ang
mga pangyayari at mga natutunan mula rito sa pamamagitan ng pagsulat ng isang Reflection
Paper.
Gabay at pamantayan sa paghuhusga ng Gawain/Reflection Paper.
Pamantayan Bahagdan (%)
Nilalaman
- Kaugnay sa paksa : 20 %
- Kalinawan ng paglalahad : 20%
- Orihinalidad : 10%
50
Organisasyon
- Kaisahan : 10%
- Pagkakaugnay : 10%
- Diin : 10%
30
Mekaniks
- Wastong gamit ng salita : 5%
- Bantas : 5%
- Baybay : 5%
- Pagpili ng wastong salita : 5%
20
Kabuan 100
Mga Sanggunian
A. Aklat
Edukasyon sa Pagpapakatao 10. DepEd-Bureau of Secondary Education
B. Mga Websites
https://prezi.com/dfg3iccusoxf/mga-salik-na-nakaaapekto-sa-pananagutan-ng-tao-sa-
kalalabas/
http://pingolluz-cyberteach.blogspot.com/2009/02/kuwento-ni-sonia.html
https://www.slideshare.net/ArnelSSI/hakbang-sa-pagpapasya
Gunderlud ,Stephen ( 2016) . In Google search. https://www.quora.com/What-is-
moral-decision-making
https://lifebloggersorg.wordpress.com/2016/10/13/maikling-kuwento-2/
Inihanda ni:
LESTER SISON CALACALA
May Akda

35
EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO
Pangalan:
Seksiyon:
Baitang:
Petsa:
GAWAING PAGKATUTO
MAKATAONG KILOS
Ang makataong kilos ay kilos na isinagawa ng tao nang may kaalaman, malaya, at
kusa. Ito ay isinasagawa ng may pagkakasunod-sunod. Ayon kay Sto. Tomas de Aquino, may
12 yugto ito. Nahahati sa dalawang kategorya ito: ang isip na tumutukoy sa pag-gana o
paggamit ng utak na nagpapakita ng desisyon ayon sa pangangailangan ng sitwasyon at kilos-
loob na tumutukoy sa kapangyarihan mong gumawa ng pasiya o pumili ng mga bagay na
gagawin at ang pagdedesisyon sa sarili mo at kung paano mo isasagawa ang mga desisyon na
iyong napili.
Ang mabuting pagpapasiya ay isang proseso kung saan malinaw na nakikilala ng
isang tao ang pagkakaiba-iba ng mga bagay-bagay. Sa anumang pagpapasiya, mahalaga na
mabigyan ito ng sapat na panahon para mapag-isipan o mapagnilayan ng mabuti ang
isasagawang kilos kung ito ay masama o mabuti. Dahil napakalaki ang magiging epekto nito
sa atin at sa ating kapwa. Ang pagpapasiya ay kailangan isagawa ng maingat gamit ang
talino, puso at gabay ng ating Panginoon. Lagi nating isaisip ang kasabihan ”Think before
you act”. Lagi nating tandaaan na sa lahat ng nilikha ng Diyos, ang tao lamang ang binigyan
niya ng isip at kilos-loob. Ito ay para gamitin sa pagsasagawa ng mabuting pasiya.
Kung ang isang tao ay nagsasagawa ng madaliang pagpapasiya, hindi siya nagiging
mapanagutan; bagkus nagiging pabaya siya sa anumang kalalabasan nito. Ngunit kung daraan
siya sa mga yugtong ito, tiyak na magiging mabuti ang kalalabasan nito.
May dalawang uri ng kilos ng Tao. Ito ang kilos ng tao(act of man) at makataong
kilos (human act).Ang kilos ng tao ay mga kilos na nagaganap sa tao. Ito ay likas sa tao at
hindi ginagamitan ng isip at kilos-loob. Halimbawa ay paghinga, pagtibok ng puso, paghikab
at iba pa. Ang makataong kilos naman ay mga kilos na isinasagawa ng tao na may kaalaman,
malaya, at kusa. Ito ay ginagamitan ng isip at kilos-loob kaya’t may kapanagutan ang tao sa
pagsasagawa nito. Halimbawa ay kapag sinigawan ka ng masama, hindi kaagad-agad
makipag-away bagkus iisipin mo kung ano ang nararapat mong gawin. Alamin mo ang
mabuti mong gagawin upang iwasan mo ang masamang epekto ng maaari mong gawin.
Kasanayang Pampagkatuto atKoda (Quarter 2, Week)
Naipaliliwanag ang bawat yugto ng makataong kilos (EsP10MK-IIe-7.2)
GAWAIN 1: KILOS NA!
Panuto: Magbigay ng tig limang (5) halimbawa ng Kilos ng Tao at Makataong Kilos.
Gamitin ang halimbawa bilang batayan mo.

36
Kilos ng Tao (Acts of Man) Makataong Kilos (Human Act)
Hal.
Naglalakad si Maria papuntang canteen nang
hindi sinasadya ay narinig niya ang kaniyang
mga kaklase na pinag-uusapan ang isa nilang
kamag-aral. Hindi niya ito inintindi at
pinagpatuloy ang paglalakad papuntang
canteen.
1.
2.
3.
4.
5.
Hal.
Naglalakad si Maria papuntang canteen nang
marinig niya ang kaniyang mga kaklase na
pinag-uusapan ang isa nilang kamag-aral.
Kinausap niya ang mga ito na itigil ang
kanilang ginagawang paninira sapagkat ito ay
masama at nakakasira sa reputasyon ng
kanilang kamag-aral.
1.
2.
3.
4.
5.
GAWAIN 2: Tukuyin Mo.
Panuto: Gamit ang talahanayan sa ibaba, tukuyin kung ang kilos at gawain ng tao sa unang
kolum ay nagpapakita ng presensiya ng isip, kilos-loob at mapanagutang kilos. Lagyan ng
tsek (/) kung ang kilos ay ginamitan ng isip, kilos-loob at mapanagutang kilos at ekis (x)
naman kung hindi. Pagkatapos ay ipaliwanag ang iyong sagot sa pang huling kolum.
Tao
Isip Kilos-
loob
Mapanagutang
kilos
Paliwanag
1. Pagsauli ng napulot na
pitaka sa may-ari
2. Paghawi sa buhok
3. Pagtanggi sa alok ng
kaibigan na huwag
nang pumasok upang
pumunta sa ilog dahil

37
sa may proyekto pa na
dapat tapusin at ipasa.
4. Pagtulong sa
tumatawid na matanda
dahil madami siyang
bitbit na paninda.
5. Pagsigaw dahil sa
pagkagulat sa
pumutok na lobo.
Mga Tanong:
1. Sa iyong palagay, mahalaga ba na magpakita ng pananagutan sa mga kilos na ginagawa?
Bakit?
2. Magbigay ng sitwasyon sa iyong buhay na kung saan naisagawa mo ang makatao at
mapanagutang kilos.
GAWAIN 3: Maalaala Mo Kaya?
Panuto:
1. Mag-isip ng mga sitwasyon sa iyong buhay na hindi mo makalimutan. Isulat kung
paano ka nagpasiya at nagpakita ng makataong kilos sa bawat sitwasyon.
2. Punan ang hanay sa ibaba. Gabay mo ang halimbawa
Sitwasyon sa buhay
na nagsagawa ng
pagpapasiya
Pasiyang ginawa Resulta ng
isinagawang pasiya
Mga natutunan sa
isinagawang pasiya
Hal.
Hinikayat ng kamag-
aral na lumiban sa
klase at
maglakwatsa nalang
sa mall.
Hindi sumama sa
paglalakwatsa at
piniling pumasok na
lamang sa paaralan.
Maraming natutunan
sa tinalakay ng guro
at nakakuha ng
matataas na marka.
Ang natutunan ko ay
mas makabubuting
huwag lumiban sa
klase at makinig ng
maayos sa
tinatalakay ng guro
upang makakuha ng
mataas na marka sa
bawat pagsusulit

38
1.
2.
3.
4.
5.
Ano ang masasabi mo sa mga isinagawa mong pagpapasiya?
Pamantayan sa Pagbibigay Puntos
5 puntos- wasto ang mga impormasyong nakalahad at akma sa paksa.
4 puntos- wasto ang mga impormasyong nakalahad subalit hindi lahat ay akma sa paksa.
3 puntos- May bahagyang kamalian sa mga inilahad na impormasyon bagamat nakaayon sa
paksang ibinigay.
2 puntos- Maraming mali sa impormasyon at hindi akma sa paksa.
1 puntos-walang kabuluhan ang mga impormasyong inilahad.
Pangwakas/Repleksiyon
Panuto: Basahin ang tanong at sagutin ng maayos.
1. Bakit kailangang isagawa ang makataong kilos? Ipaliwanag.
2. Ano ang natutunan mo mula sa mga pagpapasiyang iyong nagawa sa buhay? Maging ito
man ay tama o maling pasiya.
Mga Sanggunian
Mga Aklat:
Agapay, R. (2001). Ethics and the Filipino: A Manual on Morals for students and educators.
Mandaluyong City, Philippines: National Book Store.
Articulo, A. & Florendo, G. (2003). Values and Work Ethics. Bulacan: Trinitas Publishing,
Inc.
Kagawaran ng Edukasyon. Edukasyon sa Pagpapakatao 10. 3rd Floor, Bonifacio Bldg.,
DepEd Complex Meralco Avenue, Pasig City.

39
Susisa Pagwawasto
Gawain 1: Ang Kilos ng Tao at Makataong Kilos
May dalawang uri ng kilos ang tao: ang kilos ng tao (acts of man) at makataong kilos
(human act). Ang Kilos ng Tao (Acts of Man) ay mga kilos na nagaganap sa tao. ito ay likas
sa tao o ayon sa kaniyang kalikasan bilang tao at hindi ginagamitan ng isip at kilos-loob. Ang
Makataong Kilos (Human Act) naman ay kilos na isinasagawa ng tao nang may kaalaman,
malaya at kusa. Ang kilos na ito ay resulta ng kaalaman, ginagamitan ng isip at kilos-loob
kaya’t may kapanagutan ang tao sa pagsasagawa nito.
Gawain 2: Tukuyin Mo.
Mga Kilos at Gawain ng Tao Isip Kilos-
loob
Mapanagutang
Kilos
1. Pagsauli ng napulot na pitaka sa may-ari. / / /
2. Paghawi sa buhok / X x
3. Pagtanggi sa alok ng kaibigan na huwag nang
pumasok upang pumunta sa ilog dahil sa may
proyekto pa na dapat tapusin at ipasa.
/ / /
4. Pagtulong sa tumatawid na matanda dahil madami
siyang bitbit na paninda.
/ / /
5. Pagsigaw dahil sa pagkagulat sa pumutok na lobo. / X x
Gawain 3: Maalaala mo kaya?
Narito ang mga Hakbang sa Moral na Pagpapasiya
1. Magkalap ng patunay (Look for the facts). Mahalaga na sa unang hakbang pa
lamang ay tanungin mo na agad ang iyong sarili.
2. Isaisip ang mga posibilidad (Imagine possibilities). Mahalaga na tignang mabuti ang
mga posibilidad na mga pagpipiliang magagawa para sa sitwasyon.
3. Maghanap ng ibang kaalaman (Seek insight beyond your own). Hindi sa lahat ng
oras o pagkakataon ay alam mo ang mabuti. Kailangan mo pa ring maghanap ng mga
magagandang kaalaman na maaaring makapagbigay sa iyo ng inspirasyong
makagawa ng tamang pagpapasiya.
4. Tingnan ang kalooban (Turn inward). Ano ang sinasabi sayo ng iyong kalooban
tungkol sa sitwasyon? Ano ang sinasabi ng iyong konsensiya? Ano ang personal
mong nararamdaman ukol sa sitwasyon?
5. Umasa at magtiwala sa tulong ng Diyos (Expect and trust in God’s help). Tanging
ang Diyos lamang ang nakaaalam ng pinakamabuti para sa atin, kaya’t napakahalaga
na tumawag sa kaniya sa pamamagitan ng panalangin.
6. Magsagawa ng pasiya (Name your decision). Dito ay magsasagawa ka ng
pagpapasiya. Maaari mong tanungin ang iyong sarili kung bakit mo ito pinili. Ano
ang iyong mga plano sa iyong ginawang pagpili? Ikaw ba ay masaya rito? Ito ba ay
batay sa moral na pamantayan?
Inihanda ni:
CHERRY JANE S. WAKAT
May-akda

40
Pangalan:
Seksyon:
GAWAING PAGKATUTO
Mga Yugto ng Makataong Kilos
Lebel:
Iskor:
Ang isang taong tamad na maghalughog ng kaalaman, walang interes sa pag-aaral,
pagbabasa, pakikinig,at panonood sa mga bagay na nakadaragdag sa kaalaman ay hindi
ginagamit ang handog ng Diyos na talino sa kanya upang makapili siya na kilos na naaayon
sa kagustuhan ng Diyos, kinakailangang magkaroon ng sariling pasya ang tao na nakabatay
sa kanyang katutubong simbuyo, kultura at sariling budhi. Kaya kinakailangan ang wastong
pangangasiwa ng damdamin, pagpapatibay at paghubog ng konsensiya at pagpapatatag ng
kaloobang gumawa ng mabuti. Dahil dito, kaya niyang suriin ang kanyang sariling kilos at
pasya at napagtatagumpayan niyang itama ang mga maling nagawa niya bunga ng mga hindi
inaasahang salik sa kanyang paligid.
Sa modyul na ito, magkaroon ka ng pagkakataon na suriin ang mga sariling kilos at
pasya batay sa mga yugto ng makataong kilos at nakagagawa ng plano upang maitama ang
kilos.
Natutukoy ang mga kilos at pasiyang nagawa na umaayon sa bawat yugto ng makataong kilos
(EsP10MK-IIf-7.3)
Gawain 1: Pagsusuri sa mga pahayag
Panuto: Suriing mabuti ang bawat pahayag. Punan ang nasa ikalawa at ikatlong
kolum. (2 puntos bawat numero)
Pahayag Katutubong simbuyo Kilos batay sa konsensiya
Hal. Siniraan ka ng walang
katotohanan
Mapapahiya, magagalit Kausapin muna ang nanira sa
iyo at hingan ng paliwanag.
Pagkatapos ay patawarin.
1. Hiniya ka sa karamihan
2. Pinagalitan ka ng guro mo
dahil sa pangongopya.
3. Naipagmalaki ka ng iyong
mga magulang dahil sa
tagumpay mo sa paaralan.
4. Isinumbong ka ng iyong
kapatid sa mga magulang

41
Ang aking karanasan na hindi ko malilimutan ay .........
Ang aking natutuhan mula rito ay ……
niyo dahil sa iyong pagliban
sa klase.
5. Nabigyan ka ng parangal
sa klase sa hindi mo naman
ginawa sa halip ito’y para
sana sa kaibigan mo.
Sagutin:
1. Ano-ano ang naging unang reaksiyon mo sa mga pahayag?
2. Paano mo itinatama ang bunga ng katutubong simbuyo kung mali man ang mga ito?
3. Bakit mahalagang hindi padalos-dalos sa mga kilos?
Gawain 2: Pagninilay
Panuto: Balikang muli ang isang karanasan sa iyong buhay na labis mong pinasisihan dahil
sa maling pasya. Isulat kung ano-ano ang natutunan mula rito.
Simulan mo na!
Gawain 3: Pagsasabuhay
Panuto: Sa pagpapasya, kailangan mong magplano dahil ito ang makapagbibigay sa iyo ng
tamang kaisipan sa iyong pagpili.
Mga pasyang gagawin
sa mga susunod na
araw
Mapanagutang
hakbang sa
pagsasagawa.
Bunga kung hindi
mapanagutan ang
pagsasagawa
Puna at payo ng
magulang
1.
2.

42
3.
Magaling! Nawa’y magsilbi itong inspirasyon sa iyo sa pagtahak mo sa tamang landas ng
iyong buhay upang hindi maligaw at magkamali!
Rubriks sa Pagpupuntos:
Gawain 1:
Magkaiba ang kasagutan ng bawat mag-aaral. Puntos bawat numero.
Walang sagot Isa ang nasagot Nasagot ang dalawa
0 point 1 point 2 points
Sagutin: Magkaiba ang inaasahang magiging kasagutan ng mga mag-aaral.
Gawain 2: Puntos ng bawat numero
Lebel 1 (0 pt) Lebel 2 (1 pt) Lebel 3 (2 pts) Lebel 4 (3 pts)
Pagkatuto naipakitang ng 1 sagot o ng 2 sagot o ng 3 sagot o
sagot o kaisipan kaisipan ang kaisipan ang kaisipan ang
ang mag-aaral mag-aaral sa mag-aaral mag-aaral.
bawat kolum
Repleksiyon:
Binabati kita sa pagbuo ng plano sa mga pasya na iyong gagawin. Ngayon naman isulat ang
mga kaalaman, aral o mensahe napuna sa mga gawain. Ipagpatuloy ang sinimulang pahayag:
1. Ang natutunan ko sa modyul na ito ay
2. Natuklasan ko na
3. Iminumungkahi ko ang

43
Mga Sanggunian
LM- Modyul sa Edukasyon sa pagpapakatao 10, pp. 143-158
LM- Edukasyon sa Pagpapahalaga IV, SEDP
Lahat ng mga magiging kasagutan sa bawat gawain ay maaaring mabigyan tamang sagot
dahil magkaiba ang nagiging pasya at karanasan.
Inihanda ni:
ROMANA P. PUYAO
May Akda

44
Pangalan:
Pangkat:
Gawaing Pagkatuto
Baitang:
Petsa:
Mga Yugto ng Makataong Kilos
Panimula
Bahagi ng buhay ng tao ang magsagawa ng pasiya. Ito ay madalas mong ginagawa sa
iyong pang-araw-araw na buhay. Kung tatanungin kita, mula sa iyong iba’t ibang karanasan
ng pagsasagawa ng pasiya, masasabi mo bang madali ang mga ito para sa iyo? Ito ba ay
nakapagdulot sa iyo ng tagumpay o kabiguan? Ito ba ay nagpapakita ng makataong kilos?
Ngayon ay inaanyayahan kitang balikan mo ang bawat sitwasyon kung saan gumawa ka ng
pagpapasiya. Isipin mong mabuti kung ano-ano ang mga ito mula sa pinakasimple at
pinakamahirap na pasiya. Ngayon, ano ang masasabi mo rito? Nakatulong ba ito sa iyo upang
ikaw ay lalong maging isang mabuting tao? Ito ba ay nakabatay sa pinakahuling layunin ng
tao na makapiling ang Diyos sa kabilang buhay?
Napagnilayan mo ba na ang bawat pangyayari sa iyong buhay ay bunga ng iyong
pagpapasiya? Tulad ng isang nagmamaneho ng sasakyan, siya ang may hawak ng manibela at
siya ang nagdadala kung saang direksiyon niya nais pumunta. Gayon din ang tao, ang bawat
kilos at pasiya na kaniyang gagawin ay may epekto sa kaniyang sarili at kapwa kung kaya’t
kailangan na ito ay isagawa nang maingat gamit ang talino na ibinigay ng Diyos. Kung iyo
lamang titingnang mabuti sa bawat araw na nagsasagawa ka ng kilos, may mga kilos na hindi
mo kailangang pag-isipan tulad ng paghinga, pagbahing kung ikaw ay sinisipon, paglakad, at
iba pa. Ngunit mayroon ka ring mga kilos na kailangan pag-isipan at pagnilayan tulad
halimbawa ng: kung papasok ba sa paaralan, makikinig ba sa tinuturo ng guro, kakain ba ng
almusal bago pumasok, susunod ba sa utos ng magulang, gagawa ba ng takdang-aralin, at
marami pang iba. Ang mga ito ay kailangan ng maingat na pagtitimbang sa kung ano ang
dapat piliin at kung anong kilos ang dapat gawin. Mahalaga na makita mo kung ang pipiliin
mo ba ay nakabatay sa makataong pagkilos.
Ang inyong mga gagawin ay ipapaliwanag ang kosepto ng inyong guro upang mas
maging produktibo ang inyong mga magagawa, maaari din kayong magpatulong sa inyong
mahal sa buhay at isusumite ninyo ito pag pasok niyo sa klase.
Naipaliliwanag na ang bawat yugto ng makataong kilos ay kakikitaan ng kahalagahan
ng deliberasyon ng isip at kilos-loob sa paggawa ng moral sa pasya at kilos. (EsP10MK-IIf-
7.4)
Gawain #1. Pagtuklas ng Kaalaman!
Mapapansin mo na sa bawat oras at araw, ikaw ay nagsasagawa ng pagpapasiya.
Naging madali ba ito para sa iyo? Napansin mo ba ang naging epekto nito sa iyo at sa iyong
kapwa? Mas mabuti kung ang bawat pasiya ay nakabatay sa makataong pagkilos.
Panuto:
1. Ano ang kahulugan ng makataong kilos para sa iyo?

45
2. Isulat sa loob ng parisukat ang iyong sagot.
Pamprosesong Tanong
1. Bakit iyan ang mga kahulugan mo sa salitang makataong kilos? Ipaliwanag.
2. Kailangan ba na palaging isagawa ang makataong kilos sa lahat ng oras o
pagkakataon? Bakit?
3. Paano ito makatutulong sa iyo sa araw-araw na pamumuhay?
Gawain # 2. Pangatwiranan ko!
Panuto:
1. Basahin at unawaing mabuti ang sitwasyon sa bawat bilang.
2. Lagyan ng tsek (√ ) ang loob ng panaklong kung ang tauhan ay nagpapakita ng
makataong kilos at ekis ( x ) kung hindi.
3. Isulat ang paliwanag sa ibaba nito.
Makataong Kilos

46
Niyaya si Omar ng kaniyang kamag-aral na huwag munang umuwi
pagkatapos ng klase dahil mag-iinuman daw sila. Sumama si Omar
kahit ipinagbabawal ito ng kaniyang magulang.
Hindi nakapag-aral si Monica sa Filipino kahit alam niyang
mayroon silang pagsusulit. Sa oras ng pagsusulit ay maraming
tanong na hindi niya nasagot. Sinabihan siya ng kaniyang katabi na
pakokopyahin siya ng sagot subalit tinanggihan niya ito.
Nakita ni Abdullah na ang kaniyang kamag-aral na si Fatima ang
kumuha ng cellphone ng kaniyang guro. Ngunit nanahimik na
lamang siya upang huwag nang madamay pa.
Si Ella ay labinlimang gulang pa lamang. Niyaya siya ng kaniyang
kasintahan na sila ay magsama na. Ngunit kahit mahal ni Ella ang
kasintahan ay hindi siya sumama rito.
Sitwasyon A
Nagpakita ba si Omar ng makataong kilos? Oo ( ) Hindi ( )
Bakit:
Sitwasyon B
Nagpapakita ba si Monica ng makataong kilos? Oo ( ) Hindi ( )
Bakit:
Sitwasyon C
Nagpakita ba si Abdullah ng makataong kilos? Oo ( ) Hindi ( )
Bakit:
Sitwasyon D
Nagpakita ba si Ella ng makataong kilos? Oo ( ) Hindi ( )

47
Bakit:
Sitwasyon E
Nagpakita ba si Ernie ng makataong kilos? Oo ( ) Hindi ( )
Bakit:
Pamprosesong Tanong
1. Mahalaga ba para sa iyo ang pagsasagawa ng makataong kilos? Ipaliwanag.
2. Nakatutulong ba sa isang tao ang pagsasagawa ng makataong kilos? Ipaliwanag.
Gawain # 3. Lilinangin Ko!
Panuto:
1. Mag-isip ng mga sitwasyon sa iyong buhay na hindi mo makalimutan. Isulat kung
paano ka nagpasiya at nagpakita ng makataong kilos sa bawat sitwasyon.
2. Punan ang hanay sa ibaba. Gabay mo ang halimbawa.
Si Ernie ay pinakiusapan ng kaniyang guro na tulungan ang isang
pangkat sa Baitang 7 sa kanilang paaralan para sa paglahok nito sa
isang paligsahan sa Sayawit. Pinili siya dahil mahusay si Ernie sa
larangang ito. Masayang pumayag si Ernie kaya’t sinimulan na
niya ang pagtuturo sa kapuwa niya mag-aaral. Tatlong araw na
lamang bago ang paligsahan, biglang hindi na nagpakita si Ernie at
ang sinabi niya, kailangan niyang alagaan ang kaniyang kapatid na
maysakit. Ngunit ang totoo, kinuha siya ng isang pangkat at
pinangakuang babayaran ng malaking halaga.

48
Sitwasyon sa buhay
na nagsagawa ng
pasiya
Kilos na isinagawa
Epekto ng
isibagawang pasiya
Mga realisasyon
Hal. Blg. 1 Niyaya
ng kaibigan na mag-
cutting classes.
Hindi sumama at
pinili na pumasok sa
klase.
Naunawaan ang
tinalakay ng guro at
nakakuha ng pasang
marka sa pagsusulit
sa araw na iyon.
Ang realisasyon ko
ay mas makabubuti
na piliin ang
pagpasok sa klase
dahil may mabuti
itong maidudulot sa
pag-abot ko ng aking
pangarap at tunguhin
sa buhay.
1.
2.
3.
4.
5.

Mga Sitwasyon (1-5)
Nagpapakita ba ito ng
mapanagutang pasiya at
makataong kilos? Ipaliwanag.
Pamprosesong Tanong
1. Sa kabuuan, ano-ano ang natuklasan mo sa iyong isinagawang mga kilos at pasiya sa
mga sitwasyon?
2. Sa iyong palagay, bakit naging mabuti o masama ang epekto ng iyong kilos at pasiya?
3. May kinalaman ba ang pasiya ng tao sa kilos na kaniyang isasagawa? Ipaliwanag.
Gawain # 4: Pagbabalik Tanaw!
Panuto:
1. Balikan ang mga sitwasyon sa iyong buhay na iyong isinulat sa Gawain 3. Suriin
kung ang bawat isa ay kung naging mapanagutan ba sa iyong piniling pasiya at ito
ba ay nagpakita ng makataong kilos.
2. Isulat ang iyong sagot sa organizer na nasa ibaba.
49

Pamprosesong Tanong
1. Sa kabuuan, nakita mo ba ang mahalagang pananagutan mo sa bawat pasiya na iyong
ginagawa? Ipaliwanag.
2. Matapos mong pagnilayan kung naging mapanagutan ka o hindi, ano ang
nararamdaman mo ukol dito?
3. Sa iyong palagay, paano ito makatutulong sa iyo bilang isang kabataan?
Rubriks sa Pagpupuntos/Metodo ng Pagtataya
1. Nilalaman - 3 puntos
2. Kaalaman - 3 puntos
3. Pangangatwiran - 4 puntos
10 puntos
Repleksiyon:
Panuto: Kumpletuhin ang sumusunod na mga salita. Pagbabasehan ng sagot ang mga hugis
sa ibaba:
 Ang natutunan ko ay… _
 Ang napagtanto ko ay… 
 Ang nadiskubre ko ay… 
50
Knowledge
Skill
Attitude

Mga Kakailanganing Kagamitan: (website, software, mga aklat, worksheet)
Mga Sanggunian:
Galicia Modyul sa Edukasyon sa Pagpapakatao 10, Jane S. (2011) Ang Pagsasabuhay IV.
Quezon City: Rex Book Store Publication.
Quito, Emerita S. (2008) Fundamentals of Ethics. Quezon City: C&E Publication.
Gula, Richard M. (1997) Moral Discernment. New Jersey: Paulist Press Publication.
Edukasyon sa Pagpapakatao Grade 7 Learner’s Material
Mula sa Internet:
Chris McDonald. A Guide to Moral Decision Making. Retrieved from http://www.
ethicsweb.ca/guide/ on February 25, 2014.
Manuel Velasquez. Thinking Ethically: A Framework for Moral Decision Making. Retrieved
from http://www.scu.edu/ethics/publications/iie/v7/thinking.html from February 25, 2014.
Gawain1:
1. Tumutukoy sa mga ugaling may kabutihan na ipinakikita sa kapwa
2. Tumutukoy sa mga gawa o isinasagawa na mayroong kaalamang malaya
at may pagkukusa
3. Tumutukoy sa malayang pinili mula sa panghuhusga at pagsusuri ng
iyong konsensya
4. Ginagamitan ng isip at kilos loob
Pamprosesong tanong:
1. .
2. . may pagkakaiba-iba
3. .
Gawain2: Pamprosesong tanong:
Sitwasyon A – Hindi, paliwanag 1.
Sitwasyon B – Oo, paliwanag 2. May pagkakaiba-iba
Sitwasyon C – Hindi, paliwanag
Sitwasyon D – Oo, paliwanag
Sitwasyon E – Hindi, paliwanag
1. . 1.
2. . may pagkakaiba-iba 2. May pagkakaiba-iba
3. . 3.
51

52
4. .
5. .
1. . 1.
2. . 2. May pagkakaiba-iba
3. . may pagkakaiba-iba 3.
4. .
5. .
Inihanda ni:
MICHAEL IVONE B. CATAP
May Akda

53
Pangalan:
Pangkat:
Baitang:
Petsa:
LEARNING ACTIVITY SHEET
LAYUNIN, PARAAN, AT SIRKUMSTANSIYA NG MAKATAONG KILOS
Ang makataong kilos ay bunga ng ating isip at kagustuhan na nagsasabi ng ating
katangian. Kung ano tayo at kung ano ang kalalabasan ng ating kilos ay batay sa ating
pagpapasiya.
Sa etika ni Sto. Tomas de Aquino, ang moral na kilos ay makataong kilos sapagkat
malayang patungo ito sa layunin sa pinag-isipan. Ang papel na ginagampanan ng isip ay
humusga at mag-utos. Ang papel naman ng kilos-loob ay tumutungo sa layunin o intensiyon
ng isip. Ang panloob na kilos ay nagmumula sa isip at kilos-loob. Samantalang ang panlabas
na kilos ay ang pamamaraan na ginagamit upang isakatuparan ang panloob na kilos sapagkat
kung masama ang panloob, magiging masama rin ang buong kilos, kahit mabuti ang
panlabas. Kailangang parehong mabuti ang panloob at panlabas na kilos dahil nababalewala
ang isa kung hindi kasama ang isa.
Ayon pa rin kay Sto. Tomas de Aquino, sa bawat makataong kilos, ang kilos loob ang
tumutungo sa isang layunin. Hindi makapaghahangad ng anuman ang isang tao kung wala
itong pinakahuling layunin at ito ang makapiling ang Diyos sa kabilang buhay. Kaya’t
marahil ay nararapat lamang na mapagnilayan ng tao ang bawat layunin ng kanyang
isinasagawang kilos (paraan). Mahalaga ito upang lubos na malaman kung paano nagiging
mabuti o masama ang isang kilos (sirkumstansiya).
Kasanayang Pampagkatuto at koda (Quarter 2, Week 6)
Nakapagsusuri ng sariling kilos at pasya batay sa mga yugto ng makataong kilos at
nakagagawa ng plano upang Maitama ang kilos o pasya (EsP10MK -IIg-8.1)
Gawain 1 A: Mag-isip at magpaliwanag!
Panuto: Punan ng letra ang mga bakanteng kahon upang mabuo ang salita na tinutukoy ng
mga sumusunod na impormasyon.
1.
Ito ay tumutukoy sa panloob na kilos kung saan
nakatuon ang kilos-loob. Ito rin ay tumutukoy sa
taong gumagawa ng kilos; hindi ito nakikita o
nalalaman ng ibang tao dahil ito ay personal sa taong
gumagawa ng kilos.
L Y N

54
cols at all times.
ctice Personal Hygiene prot
Pra o
2.
3.
Gawain 1 B:
Panuto: Tukuyin ang layunin, paraan at sirkumstansiya sa mga sumusunod na sitwasyon at
ipaliwanag ang sagot.
Si Arnold ay pumunta sa bahay ng kanyang Lola Ester. Nakita niya kung saan itinago
ng kaniyang lola ang pera nito. Isang araw ay pumunta siya sa bahay nito at kinuha niya ang
pera sa lalagyan dahil naubusan siya ng pera. Dahil nawala ang pera ni Lola Ester ay wala na
siyang pambili ng gamot para sa kaniyang malubhang sakit.
Layunin:
Ipaliwanag:
Paraan:
Ipaliwanag:
Sirkumstansiya:
Ipaliwanag:
Gawain 2: Ayos ba ang pasya?
Panuto: Basahin ang bawat sitwasyon. Tukuyin ang layunin, paraan, at sirkumstansiya sa
bawat ipinakitang kilos.
1.
Layunin:
Paraan:
Sirkumstansiya:
2.
Magaling sa asignaturang Agham si Adelino. Palagi
siyang nananalo sa kompetisyon lalo na Science
Investigatory Project. Marami sa kaniyang mga kamag-
aral ang nagpapatulong sa kanya upang makagawa rin sila
ng kanilang proyekto. Bukas-loob naman siyang nagtuturo
sa kanila gamit ang social media.
May markahang pagsusulit si Antonio na isang mag-
aaral sa Junior High School. Pinaghandaan niya ang
naturang pagsusulit. Nagbasa siya ng kaniyang mga napag-
aralan tuwing bakante niya sa klase at kung mayroon
siyang oras sa gabi bago siya matulog.
Ito ay tumutukoy sa isang kondisyon o
kalagayan ng kilos na nakababawas o
nakadaragdag sa kabutihan o kasamaan
ng isang kilos.
Ito ay ang panlabas na kilos na kasangkapan o
proseso upang magawa ang layunin.
P A A N
S I K S T A S Y A

55
____________________________________________
Layunin:__________
Layunin:
Paraan:
Sirkumstansiya:
3.
Layunin:
Paraan:
Sirkumstansiya:
4.
Layunin:
Paraan:
Sirkumstansiya:
5.
_
Paraan:
Sirkumstansiya:
Mga Tanong:
1. Ano-ano ang layunin, paraan, at sirkumstansiya sa bawat sitwasyon? (Isulat ang
sagot sa patlang na nasa ibaba ng bawat sitwasyon.)
Bagong bili ang cellphone ni Dalmacia. Nakahiligan niya ang
paglalaro ng mga video games gabi-gabi hanggang madaling
araw. Dahil nawili siya sa paglalaro ay hindi niya nagawa ang
kaniyang pananaliksik sa Matematika. Wala siyang naipasa sa
kanyang guro.
Binigyan ni Nanay Minda ang kaniyang anak na si Marco
ng limampung pisong baon sa pagpasok niya sa paaralan.
Nagkulang ang kanyang baon dahil bumili siya ng coupon
bond at lapis para sa paggawa ng kaniyang proyekto.
Dahil dito, napilitan siyang nakawin ang koleksyon ng
kaniyang kamag-aral noong break time.
Si Mila ay may sipon at ubo. Nagpatingin siya sa doktor
upang madali siyang gumaling at hindi makahawa sa
kanyang mga kasambahay. Gumamit din ng face mask
habang siya ay nagpapagaling upang maprotektahan ang
kalusugan ng mga mahal niya sa buhay.

56
2. May pagkakaiba ba ang kilos sa sitwasyon bilang 1, 2 at 3 sa sitwasyon bilang 4
at 5? Ipaliwanag.
3. Kung ikaw ang tatanungin, ano ang tamang kilos, sitwasyon 1, 2 at 3 o sitwasyon
4 at 5. Patunayan.
Rubrik Para sa Pagpupuntos
Pamantayan Puntos
Tama at kompleto ang nabanggit na
konsepto o kasagutan.
2
Hindi kompleto ang konsepto o kasagutan. 1
Hindi tama ang sagot. 0.5
Gawain 3: Karanasan ko ito!
Panuto: Mag-isip ng isang sitwasyon mula sa iyong karanasan. Ilapat sa fishbone diagram
ang layunin, paraan at sirkumstansiya ng iyong karanasan.
Mga Tanong:
1. Kung ikaw ang tatanungin, maganda ba ang ginamit mong paraan upang makamit
ang iyong layunin? Bakit?
2. Ano ang iyong natuklasan sa kahulugan ng layunin, paraan, at sirkumstansiya ng
makataong kilos?

57
3. Bakit mahalaga na malaman ito ng tao?
Pamantayan Puntos
2
Pangwakas:
Ngayon lalong lumilinaw na upang maging mabuti ang kilos, nararapat itong
nakabatay sa dikta ng konsensiya batay sa Batas Moral. Ang bawat kilos na iyong gagawin ay
kailangang nakatuon sa iyong pinakamabuting layunin. Dapat din nating isaalang-alang ang
paraan at sirkumstansiya ng bawat kilos o layunin na gagawin.
Repleksyon:
Kumpletuhin ang pangungusap:
Ang natutunan ko sa araling ito ay
Mga Sanggunian:
Edukasyon sa Pagpapakatao 10, Modyul para sa Mag-aaral, Kagawaran ng Edukasyon, pp.:
107-122
https://www.shutterstock.com. Date retrieved: May 24, 2020
Susi ng Pagwawasto:
Gawain 1A:
1. Layunin
2. Paraan
3. Sirkumstansiya
Gawain 1B:
Layunin: Magkaroon ng pera si Arnold
Ipaliwanag: Ito ang panloob na kilos ni Arnold.
Paraan: Nakawin ang pera ni Lola Ester.
Ipaliwanag: Ito ay panlabas na kilos o proseso upang magawa ang layunin.
Sirkumstansiya: Nawalan ng pera na pambili ng gamot si Lola Ester.

58
Ipaliwanag: Nadaragdagan ang kasamaan ng kilos dahil lumubha ang sakit ni
Lola Ester at ninakawan ni Arnold ang mismo niyang Lola.
Gawain 2:
1.
1. Layunin: Makakuha ng mataas na marka.
Paraan: Nagbasa siya ng kanyang mga napag-aralan.
Sirkumstansiya: Mabuting kilos – Nagsumikap siyang makakuha ng
mataas na marka.
2. Layunin:Tumulong sa mga kamag-aral.
Paraan: Turuan ang mga kamag-aral gamit ang social media.
Sirkumstansiya: Mabuting kilos – Bukas-loob ang pagtulong.
3. Layunin: Maprotektahan ang kalusugan ng mga mahal sa buhay.
Paraan: Nagpatingin siya sa doktor at nagsuot ng face mask.
Sirkumstansiya: Mabuting kilos – Protektahan ang mga mahal sa buhay
laban sa sakit.
4. Layunin: Magkaroon ng pera.
Paraan: Nakawin ang koleksyon ng kamag-aral.
Sirkumstansiya: Masamang kilos – Ninakaw ang koleksyon.
5. Layunin: Makapagpalaro.
Paraan: Paglalaro ng video games gabi-gabi.
Sirkumstansiya: Masamang kilos – wala siyang naipasang pananaliksik.
2. Maaaring magkakaiba-iba ang sagot (answers may vary).
3. Maaaring magkakaiba-iba ang sagot (answers may vary).
Gawain 3:
Maaaring magkakaiba-iba ang sagot (answers may vary).
Inihanda ni:
EDDIE C. VILLENA
May Akda

59
Pangalan:
Pangkat:
Baitang:
Petsa:
Gawaing Pagkatuto
LAYUNIN, PARAAN, AT SIRKUMSTANSIYA NG MAKATAONG KILOS
Ang bawat kilos ay may layunin. Ngunit paano ba nahuhusgahan kung ang layunin
mo ay mabuti o masama? Halimbawa, sa pagsusulit, ano ba ang layunin nito? Paano kung
ang isang mag-aaral ay mangopya ng sagot mula sa iba dahil hindi siya nakapag-aral ng
leksiyon? Tingnan ang larawan sa ibaba.
Ano ang layunin ng kilos? Makasagot sa pagsusulit.
Ano ang nararapat na obheto? Ang pagsulat ng nalalaman mo, hindi ang
nalalaman ng iba.
Tanong: Ang kilos ba na ginawa ay sang-ayon sa obheto?
Mabuti ang kanyang layunin na makapasa ngunit mali ang kaniyang pamamaraan o
kilos na ginamit sa sitwasyon.
Kasanayang Pampagkatuto at koda: (Quarter 2, Week 7)
Naipaliliwanag ng mga mag-aaral ang layunin, paraan at mga sirkumstansya ng makataong
kilos (EsP10MK -IIg-8.2)
Gawain 1: Pag-usapan Natin.
Panuto: Suriin at tingnan kung mabuti o masama ang ginawang pasiya o kilos ng tauhan sa
mga sumusunod na sitwasyon. Lagyan ng tsek ang kolum ng mabuting kilos kung ikaw ay
naniniwala na ito ay mabuti at lagyan ng ekis ang kolum ng masamang kilos kung naniniwala
kang ito ay masama.

Personal Hygiene protocols at all times.
60
Practice
Mabuting
ginawa
Mga Sitwasyon Mabuting
Kilos
Masamang
Kilos
1. Sa panahon ng pandemya, minabuti ni Anita na mamalagi sa
kanilang bahay upang makaiwas sa sakit. Subalit kailangan
niyang lumabas upang bumili ng gamot para sa kaniyang ina na
may sakit. Siya ay nagsuot ng face mask at face shield upang
maprotektahan ang kaniyang sarili laban sa virus.
2. Ibinigay ni Titser Andie ang Self-Learning Module ni Steven
para gawin ito sa loob ng apat na araw. Kailangan niyang
maipasa ito sa Biyernes. Nakagiliwan niyang maglaro ng
computer games kaya wala siyang nagawa. Para mayroon
siyang maipasa, ipinagawa niya ito sa kanyang kapatid.
3. Matulungin si Mang Erning sa mga nangangailangan. Dahil
dito, kilala siya sa kanilang barangay at palagi siyang
nilalapitan kapag mayroon silang kailangan lalo na sa
pinansiyal. Ngunit lingid sa kaalaman ng kaniyang mga
tinutulungan, ang perang ibinibigay niya sa mga ito ay galing
sa pagnanakaw.
4. Mahirap ang buhay nila Haydie. Dahil sa kahirapan, kulang
na kulang ang kaniyang baon sa pagpasok niya sa paaralan,
subalit matatag ang kaniyang desisyon na makapagtapos sapag-
aaral. Dahil sa kaniyang ambisyon, nagtatrabaho siya tuwing
Sabado kina Aling Nancy upang maglinis sa kanilang bakuran
para may pandagdag sa kaniyang allowance.
5. Isa si Adolfo sa pinakamagaling sa kanilang klase. Siya
palagi ang sumasagot sa mga mahihirap na tanong ng kanilang
mga guro. Siya ay hinahangaan sa kanilang paaralan dahil
mayroon siyang mababang loob. Tinutulungan niya ang
kaniyang mga kaklase na hindi nakaiintindi sa aralin.
Gawain 2: Balik-tanaw!
Panuto: Balikan ang mga nagawa mong kilos noong nakaraang linggo. Isulat sa bilog ang
mabuti at hindi mabuting kilos na iyong nagawa kung mayroon man.

P
61
ractice Personal Hygiene protocols at all times.
Mga Tanong:
1. Sa mga kilos na ginawa mo noong nakaraang linggo, ano-ano ang dapat mong
panatilihin? Ano-ano naman ang dapat mong baguhin? Bakit?
2. Paano mo masasabi na mabuti at hindi mabuti ang ginawa mong mga kilos?
Pamantayan Puntos
2
Gawain 3: Tamang Paghuhusga!
Panuto: Basahin ang usap-usapan ng mga karakter na nasa ibaba. Suriin kung mabuti o
masama ang mga ginawang kilos.
A. Sa loob ng simbahan,
Hindi
mabuting
ginawa
Alam ba ninyo
na si Isadora ay
bagsak sa EsP
ngayong First
Quarter?
Palaging nag-aaway
ang kaniyang mga
magulang.
Talaga bang iyon
ang dahilan kung
bakit siya
bumagsak?
Buti nga sa
kanya.

62
Nanalo na
naman si Greg
sa larong chess
sa Provincial
Meet.
Magsanay rin tayo
nang mabuti upang
manalo rin tayo sa
basketbol sa susunod
na palaro.
Idol talaga!
Nakaka-inspire!
Ganyan ang ating
gagawin. Magplano
tayo para sa ating
lingguhang
pagsasanay.
B. Sa isang parke,
Mga Tanong:
1. Anong pangkat ang nagpakita ng mabuting kilos? Ano naman ang hindi?
2. Paano mo mahuhusgahan kung mabuti o masama ang pasiya at kilos na ginawa
ng mga tauhan sa bawat sitwasyon?
Pamantayan Puntos
2
Gawain 4: Pag-isipan Mo!
Panuto: Suriin ang bawat sitwasyon sa ibaba at tingnan kung mabuti o masama ang ginawang
pasiya o kilos ng tauhan. Lagyan ng tsek ang kolum ng mabuting kilos kung ikaw ay
kang ito ay masama. Isulat sa susunod na kolum ang iyong paliwanag sa iyong napili.
Mga Sitwasyon Mabuting
Kilos
Masamang
Kilos
Paliwanag
1. Ang Grade 10 na si Justine ay nagsisilbing
computer assistant sa isang shop sa kanilang lugar
tuwing Sabado upang makatulong sa kaniyang mga
magulang.
2. Habang nasa loob ng silid-aklatan si Mariel at
Ariela ay pinag-uusapan nila ang paghihiwalay ng
magkasintahang June at Michelle.

63
3. Si Mang Reynante ay may marangyang
pamumuhay. Nagbibigay siya ng ayuda sa mga tao
sa kanilang lugar tuwing panahon ng krisis at
kalamidad.
4. Nais ni Jenny na maging mataas ang kanyang
marka sa isang asignatura kaya ipinagawa niya sa
kaniyang mga magulang ang kaniyang takdang
aralin at ilang proyekto.
5. Nanalo si Ralph bilang pangulo ng Supreme
Student Government (SSG). Marami siyang
nagawang proyekto sa kaniyang panunungkulan
dahil ibinigay niya ang kaniyang sarili sa
paglilingkod nang buong katapatan.
Mga Tanong:
1. Sino-sino sa tauhan ang nagpakita ng mabuting kilos? Sino-sino ang hindi?
2. Ano ang masasabi mo sa mga tauhan? Pangatwiran.
3. Paano mo mahuhusgahan kung mabuti o masama ang pasiya at kilos na ginawa
ng mga tauhan sa bawat sitwasyon?
Pamantayan Puntos
2
Pangwakas:
Dapat ang mabuting kilos ay palaging mabuti hindi lamang sa kalikasan nito kundi sa motibo
at sirkumstansiya kung paano mo ito ginagawa. Kaya’t mula sa layunin, paraaan, at
sirkumstansiya ng kilos ay madaling makikita o masusuri ang kabutihan o kasamaan nito.
Sana ay naging malinaw sa iyo na kailangan mong hubugin ang iyong sarili upang maging
isang mabuting tao, na may kamalayan sa bawat kilos dahil dito ang iyong magiging gabay
tungo sa iyong pagpapakatao.

64
Repleksyon:
Kumpletuhin ang pangungusap:
Ang natutunan ko sa araling ito ay
Sanggunian:
Edukasyon sa Pagpapakatao 10, Modyul para sa Mag-aaral, Kagawaran ng Edukasyon, pp.:
107-122
Susi ng Pagwawasto:
Gawain 1:
1. Mabuting kilos
2. Mabuting kilos
3. Mabuting kilos
4. Masamang kilos
5. Masamang kilos
Gawain 2:
Gawain 3:
Gawain 4:
1. Mabuting kilos
2. Masamang kilos
3. Mabuting kilos
4. Masamang kilos
5. Masamang kilos
Maaaring magkakaiba-iba ang sagot sa pagpapaliwanag (answers may vary).
Sa mga gabay na tanong, maaaring magkakaiba-iba ang sagot (answers may
vary).
Inihanda ni:
EDDIE C. VILLENA
May Akda

65
Magaling sa asignaturang Matematika si Glenda. Siya ang panlaban ng paaralan sa mga
kompetisyon at palagi siyang nananalo. Siya ay nagtuturo sa kapwa niya mag-aaral na
mahina sa asignaturang Matematika tuwing hapon bago siya umuwi.
Pangalan:
Seksiyon:
GAWAING PAGKATUTO
Baitang:
Petsa:
Layunin, Paraan, Sirkumstansiya at Kahihinatnan ng
Makataong Kilos
Kilos ko pananagutan ko! Ito ang mga salitang nagsasabing bilang tao, nararapat na
suriin nating mabuti ang bawat kilos na ginagawa natin. Ang kalayaan natin bilang nilalang
ng Diyos ay may kaakibat na responsibilidad na gawin ang tama at iwasan ang masama.
Ang aralin ay napapatungkol sa paggamit ng kalayaan. Mahalagang isaalang-alang na
ang bawat kilos ay may epekto sa pagkakataong hinuhubog ang ating sarili. Ang bawat kilos
ng tao ay may dahilan, batayan at pananagutan. Sa anumang isasagawang pasiya,
kinakailangang isaisip at timbangin ng mabuti ang masamang idudulot nito. Sa anumang
isasagawang proseso ng pagpapasiya, mahalaga na mabigyan ng sapat na panahon. Malaki
ang maitutulong nito na pagnilayan ang bawat panig ng isasagawang pagpili.
Nakapagsusuri ng kabutihan o kasamaan ng sariling pasya o kilos sa isang sitwasyon batay sa
layunin, paraan at sirkumstansiya nito (EsP10-IIh-8.3)
Gawain 1: Pag-unawa sa binasa
Panuto:
Basahin ang bawat sitwasyon. Tukuyin ang layunin, paraan at sirkumstansiya sa
bawat ipinakitang kilos.
Layunin:
Paraan :
Sirkumstansiya:
Layunin:
Paraan:
May markahang pagsusulit si Mario. Siya ay pumasok sa kaniyang silid at nagbasa ng
kaniyang mga napag-aralan.

66
Sirkumstansiya:
Mga Tanong:
1. Ano-ano ang layunin, paraan at sirkumstansiya sa bawat sitwasyon?
.
2. May pagkakaiba ba ang kilos sa bawat sitwasyon? Bakit? Ipaliwanag.
.
Gawain 2: Pag-unawa sa sitwasyon
Panuto :
Suriin ang bawat sitwasyon sa ibaba at tingnan kung mabuti o masama ang ginawang
pasiya o kilos ng tauhan. Lagyan ng tsek ang kolum ng mabuting kilos kung ikaw ay
kang ito ay masama. Isulat sa susunod na kolum ang iyong paliwanag sa iyong napiling
sagot.
Mga sitwasyon Mabuting
kilos
Masamang
kilos
Paliwanag
1. Nanalo si Juan bilang sangguniang kabataan
chairman sa kanilang lugar. Wala siyang
inaksayang oras upang ibigay ang sarili sa
kanyang paglilingkod nang buong
katapatan.
2. Nais ni Ryan na matulungan ang kanyang
kamag-aral na pumasa kaya’t pinakopya
niya ito sa kanilang pagsusulit.
3. Habang nasa loob ng simbahan sina Lito at
Manuel ay pinag-uusapan nila ang kanilang
mga kaklase na nagnakaw ng pera sa isang
tindahan.
4. Si Mang Rene ay matulungin sa kaniyang
kapitbahay. Ngunit lingid sa kaalaman ng
kaniyang tinutulungan na ang perang
ibinibigay niya sa mga ito ay galing sa
pagbebenta niya ng ipinagbabawal na gamot.
Mga Tanong:
1. Sino-sino sa tauhan ang nagpapakita ng mabuting kilos? Sino-sino ang
hindi?

67
.
2. Ano ang masasabi mo sa bawat tauhan? Pangatwiranan.
.
3. Paano mo mahuhusgahan kung mabuti o masama ang pasiya at kilos na ginawa ng mga
tauhan sa bawat sitwasyon?
.
Gawain 3: Balik tanaw sa nakaraan
Panuto:
1. Isipin ang mga maling pasiya na naisagawa mo sa mga sumusunod: pamilya,
kaibigan, pag-aaral, barangay at simbahan. Isulat ito sa pangalawang hanay
2. Isulat naman sa pangatlong hanay kung paano mo ito iwawasto.
Mga maling pasiyang
nagawa
Paano ito iwawasto
1. Sa pamilya
2. Sa kaibigan
3. Sa pag-aaral
4. Sa barangay
5. Sa simbahan

68
Tanong:
1. Ano-ano ang mga napulot mong aral tungkol sa iyong karanasan sa buhay na
labis mong pinagsisihan dahil sa maling pasiya?
.
Gawain 4 : Mga Hakbang at Pagpapasiya
Panuto:
1. Bumuo ng tatlong plano sa pagpapasiyang gagawin sa mga susunod na araw.
2. Isulat ang pasiyang gagawin at paano isasabalikat ang pananagutan nang sa gayon ay
magbunga ng makataong kilos.
3. Isulat sa ikatlong kolum ang maaaring mangyari kung sakaling hindi magiging
mapanagutan sa gagawing pasya.
4. Ipakita sa magulang ang ginawang plano at ipasulat sa kanila ang kanilang puna at
payo.
5. Palagdaan ito sa kanila.
Mga pasiyang
Gagawin
Paano isasabalikat
ang pananagutan?
Ano ang mangyayari
kung hindi
mapanagutan sa
gagawing pasya?
Puna at payo ng
magulang
1.
2.
3.
Pangalan at Lagda ng Magulang
Mga Tanong:
1. Sa iyong pagbuo ng plano sa mga pasiyang gagawin, ano ano ang mga dapat mong
isaalang alang at iwasan?

Grade 10 EsP LAS.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Grade 10 EsP LAS.docx

Similar to Grade 10 EsP LAS.docx (20)

More from JanCarlBriones2

More from JanCarlBriones2 (16)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Grade 10 EsP LAS.docx