Dokumen tersebut membahas tentang jenis-jenis tautan dan runtutan dalam analisis wacana. Jenis-jenis tautan yang dibahas meliputi tautan perulangan, kolokasi, dan penghubung ayat."

1. SCLM5043 ANALISIS WACANA
NAMA: NOR IZHAM BIN JAFAR
NO MATRIK: 811531
NAMA: ZOLKIFIL BIN HANAFI
NO MATRIK:
PENSYARAH: PN. YUSNIZA BT. YAAKUB

2. TAJUK: TAUTAN DAN
RUNTUTAN

3. Makna Tautan
Menurut Sanad Md. Nasir (2002)
"Keserasian hubungan antara unsur
linguistik dengan unsur linguistik yang lain
dalam sesebuah wacana. Keserasian
ditinjau daripada hubungan antara
sesuatu perkataan, frasa atau ayat
dengan sesuatu perkataan dalam wacana
tersebut".
3

4. Maksud runtutan
Runtutan atau koheren merupakan
kesinambungan idea yang terdapat dalam
sesebuah wacana sehingga menjadi satu
teks yang bermakna. Runtutan
merupakan asas dalam pembinaan
wacana.
4

5. MODEL TAUTAN
• Model Tautan Halliday dan Hasan (1976). Menurut
mereka, organisasi sesuatu teks terbina daripada
intersentential linguistic features (ciri-ciri yang membina
teks), yang memberikan sesuatu teks itu tekstur, dan ciri
yang membina teks tersebut wujud di dalam teks
(Halliday, 1994).
• Halliday dan Hasan (1976) membahagikan tautan
kepada lima jenis, iaitu
1. Rujukan
2. Penggantian
3. Elipsis ( pengguguran)
4. Penghubung dan
5. Tautan leksikal.
5

6. Nik Safiah et al. (2008)
• Menggunakan penjenisan kohesi (tautan)
oleh Halliday dan Hassan (1976) tetapi
menggunakan istilah penanda wacana
untuk semua unsur tautan (sarana kohesi/
cohesive ties). Menurut mereka, penanda
wacana terdiri daripada penanda
penghubung, penanda rujukan,
penanda penggantian, penanda
leksikal, dan penanda elipsis atau
pengguguran.
6

7. Model Tautan Pindaan Sanat Md. Nasir
•
Model Tautan Pindaan Sanat Md. Nasir (2002) menggunakan
perkataan ‘pindaan’ dengan maksud pada asalnya ialah Model
Halliday dan Hasan (1976), tetapi telah mengalami penyusunan
semula, tambahan dan penekanan aspek tertentu dalam kajian
tautan aliran sistemik (systemic theory).
Sanat Md. Nasir (2002)
membahagikan tautan kepada tiga jenis utama, iaitu tautan
perulangan, tautan kolokasi, dan tautan penghubung ayat.
7

8. Model Tautan Pindaan Sanat Md. Nasir (2002)
Jenis Tautan Utama
Subjenis Tautan
A. Tautan Perulangan
1. Tautan Perulangan Rujukan
2. Tautan Perulangan Penggantian
3. Tautan Perulangan Elipsis
4. Tautan Perulangan Leksikal
5. Tautan Perulangan Parafrasa
6. Tautan Perulangan Paralelisme
7. Tautan Perulangan Struktur dan Makna
Sama
1. Tautan Kolokasi Antoniman
2. Tautan Kolokasi Kohiponiman
3. Tautan Kolokasi Hasil
4. Tautan Kolokasi Sifat
B. Tautan Kolokasi
C. Tautan Penghubung ayat
1. Tautan Penghubung Ayat Tambahan
2. Tautan Penghubung Ayat Tentangan
3. Tautan Penghubung Ayat SebabMusabab
4. Tautan Penghubung Ayat Waktu
8

9. Tautan Perulangan
. i)
Perulangan kata dan frasa sama
- Dalam sesuatu perenggan , terdapat
kata dan frasa yang diulang banyak kali.
- Cara yang digunakan oleh penulis untuk
kekal membincangkan sesuatu topik dan
memastikan perenggan tersebut kohesif
dan koheren.
- Pengaliran idea utama dalam ayat/ topik
dan idea-idea yang menyokongnya dalam 9

10. Contoh penggunaan perulangan sama dapat
ditunjukkan dalam perenggan di bawah:
• (1) Salah satu cara memupuk semangat
kejiranan adalah dengan mengamalkan
nilai-nilai murni kejiranan. (2) Antara nilai
murni kejiranan yang patut diamalkan
adalah seperti mengutamakan
kepentingan dan kebaikan bersama jiran,
mengamalkan nilai bertolak ansur,
hormat-menghormati dan bantu
membantu. (3) Kita mesti bertegur sapa
dengan jiran dan sentiasa membantu
jiran ketika jiran memerlukan pertolongan
dengan kita, seperti semasa kendurikendara dan sebagainya. (4) Selain itu,
kita perlu menjaga tingkah laku agar tidak10

11. Perulangan sama termasuklah:
(a) Perulangan kata sama:
Contoh: pencemaran … dengan … pencemaran
(b) Perulangan kata dasar sama:
Contoh: pencemaran … dengan … tercemar
(c) Perulangan frasa sama:
Contoh:generasi muda … dengan … generasi muda
d) Perulangan klausa dan ayat sama:
Contoh: keadaan jalan raya pada musim hujan …
dengan … keadaan jalan raya pada musim hujan
perkara yang perlu diutamakan oleh pihak kerajaan …
dengan … perkara yang perlu diutamakan oleh pihak
kerajaan
11

12. (ii) Perulangan Sama maksud
(parafrasa)
• Perulangan sama maksud ialah cara yang
digunakan untuk mengatasi masalah
penggunaan perulangan sama yang
berlebih-lebihan yang akan membosankan
pembaca kerana bersifat monotonous.
12

13. Contoh penggunaan perulangan sama
maksud:
• (1) Tidak dapat dinafi kan bahawa wang merupakan
faktor utama yang mendorong seseorang itu terlibat
dalam kegiatan jenayah. (2) Tanpa duit, hidup kita
akan menjadi susah dan terpinggir. (3) Oleh itu, manusia
sanggup membuat apa-apa sahaja untuk memperoleh
wang, lebih-lebih lagi ketika berhadapan dengan
masalah kewangan, atau keinginan untuk
mendapatkan wang dengan cara mudah.4) Golongan
penjenayah sanggup terlibat dalam perbuatan yang
menyalahi undang-undang seperti merompak, mencuri,
ragut, dan pecah rumah semata-mata untuk
memperoleh wang tanpa bersusah-payah. (5) Bagi
mereka, wang adalah segala-galanya.
13

14. • Dalam perenggan di atas, perkataan duit dalam ayat (2)
bertaut dengan wang dalam ayat (1), frasa
mendapatkan wang dalam ayat (3) bertaut dengan
memperoleh wang dalam ayat (3),
frasa perbuatan yang menyalahi undang-undang
dalam ayat (4) bertaut dengan kegiatan jenayah
dalam ayat (1), dan frasa
memperoleh wang tanpa bersusah-payah dalam ayat
(4) bertaut dengan mendapatkan wang dengan cara
mudah dalam ayat (3).
14

15. iii. Tautan perulangan paralelisme
• Tautan perulangan paralelisme
merupakan kebalikan kepada perulangan
parafrasa. Di sini merujuk kepada bentuk
susunan yang sama antara unsur yang
bertaut tetapi mempunyai makna yang
berlainan.
Contoh: Rezeki perlu dicari dengan bala
mesti dihindari.
15

16. Perulangan Rujukan
• Rujukan digunakan untuk merujuk atau
menggantikan sesuatu kata atau frasa
dalam ayat sebelum, atau dalam ayat
yang sama.
• Tujuan perulangan rujukan digunakan
adalah untuk ‘mengikat’ unsur rujukan
tersebut dengan kata atau frasa sebelum.
• Dengan adanya rujukan tersebut, maka
ayat-ayat yang terhasil dalam sesuatu
perenggan akan bertaut antara satu sama
16
lain.

17. Contoh penggunaan perulangan
rujukan:
• (1) Masalah alam sekitar berpunca daripada sikap
rakyat sendiri. (2) Kita sering bersikap lepas tangan
atau tidak kisah apabila berhadapan dengan masalah
ini. (3) Sebagai contohnya, terdapat ibu bapa yang
membiarkan sahaja anak-anak mereka membuang
sampah sesuka hati. (4) Sikap sedemikian sudah tentu
akan memburukkan masalah tersebut.
17

18. v. Perulangan Penggantian
• Penggantian ialah hubungan yang formal
di dalam bentuk perkataan yang khusus
melalui penggunaan tanda gramatikal
yang diperolehi daripada apa yang
terdahulu. Penggantian terbahagi kepada
tiga jenis iaitu penggantian namaan,
penggantian kerjaan dan penggantian
klausa.
18

19. Penggantian namaan
Penggantian yang dilakukan melibatkan
kata nama seperti dalam contoh berikut
ini:
Kini “kereta” itu dijumpai semula oleh
Polis. Bagaimanapun kereta itu sudah
bertukar wajah menjadi "besi buruk".
19

20. Penggantian kerjaan
• penggantian yang dilakukan yang
melibatkan kata kerja. Di bawah ini pula
adalah contoh bagi penggantian kerjaan.
A: Liz says you drink too much.
B: So do you!
Bagi contoh di atas, kata kerja ‘drink’
(minum) sebagai kata kerja telah dirujuk
dalam dialog yang kedua tanpa menyebut
perkataan itu.
20

21. Penggantian klausa
• Penggantian klausa pula merujuk kepada
penggantian yang dilakukan terhadap
sebahagian daripada ayat, khususnya
seperti klausa. Seperti dalam contoh
berikut:
A: "Oh, here's what I owe you"
B: "Me, too".
Dalam contoh ini, ayat pertama
dipersetujui oleh penutur kedua tanpa
mengulang keseluruhan ayat yang disebut
oleh penutur pertama.
21

22. vi. Elipsis
• Penggantian kosong iaitu sesuatu yang
sewajarnya ada tetapi digugurkan atau
tidak disebutkan dalam sesuatu teks atau
proses komunikasi.
• Adalah satu ikatan tautan hubungan
tatabahasa yang berlaku antara perkataan
dan struktur.
• Terbahagi kepada 3 iaitu elipsis nominal,
elipsis kerjaan dan elipsis klausa.
22

23. Elipsis Nominal
Pengguguran kata yang berlaku dalam
kumpulan kata nama. Seperti dalam
contoh berikut :
A: " Kita ini perlu anak. Tau anak! Adanya
anak akan lebih bererti hidup …"
B: "Kenapa diungkit-ungkit juga soal itu?"
23

24. Elipsis kerjaan
• Pengguguran kata yang berlaku dalam
kumpulan kata kerja. Contoh bagi elipsis
kerjaan ialah :
A: "Pernahkah kamu menaiki beca dan
basikal?"
B: "ya, pernah "
24

25. Ellipsis klausa
• Pengguguran yang melibatkan
sebahagian ayat atau klausa. Contohnya
dalam petikan dialog berikut:
Guru: "Apakah kamu mahu mendapat
biasiswa dari kerajaan?"
Pelajar: "Ya tentu"
25

26. vii. Tautan Perulangan Leksikal
• Tautan leksikal ialah merujuk kepada
ikatan perkataan yang diperoleh melalui
pengulangan perkataan utama (keywords)
dan penggunaan sinonim. Tautan leksikal
berlaku melalui tiga cara iaitu melalui
penggunaan kata yang sama atau hampir
sama, penggunaan kata sinonim dan
penggunaan kata superordinat.
26

27. • ‘Seni bina masjid dengan jelas
memperlihatkan adanya pengaruh
kebudayaan setempat. Maka kerana itulah
seni bina masjid, dalam sejarah
perkembangannya di seluruh dunia
memperlihatkan berbagai-bagai gaya
hingga wujudnya bermacam-macam reka
bentuk masjid, seperti masjid gaya Arab,
gaya Arab-Sepanyol, gaya Parsi(Iran),
gaya Turki Uthmaniah, gaya India, gaya
China dan gaya Melayu-Nusantara’.
27

28. B. Tautan Kolokasi
• Tautan kolokasi terbahagi kepada empat,
unsur tautan itu berada dalam teks dan
hubungan makna yang diwujudkan.
Kolokasi dalam tautan dicapai melalui dua
cara iaitu melalui perkaitan semantik itemitem leksikal yang kerap hadir secara
bersama atau mempunyai makna rujukan
umum yang sama atau berkaitan dan
melalui kata yang berlawanan.
28

29. i. Tautan kolokasi antoniman
Tautan kolokasi antoniman bermaksud
hubungan keberadaan unsur tautan yang
bercirikan makna berlawanan.
Contoh: "... Yang cinta damai ... Dengan
kejadian-kejadian kacau-bilau..."
‘Ketua kampung mempunyai anak gadis
yang cantik tetapi mempunyai
perangai
yang buruk’.
29

30. ii. Tautan kolokasi kohiponiman
• Tautan kolokasi kohiponiman merujuk
kepada keberadaan hubungan makna
unsur yang bertaut di peringkat
superordinat dengan ordinatnya. Atau
antara hiponim, atau termasuk meronimi
iaitu hubungan unsur yang sebahagian
dengan unsur yang menyeluruh.
Contoh: Sekolah merupakan entiti
menyeluruh (superordinat) manakala bilik
darjah, guru, pelajar, ujian, dan buku
latihan ialah unsur sebahagian (ordinat).
30

31. iii) Tautan kolokasi hasil
• Tautan kolokasi hasil bermaksud tautan
yang melibatkan keberadaan hubungan
makna unsur tautan yang satu
menghasilkan yang lain, atau antara unsur
yang dihasilkan oleh sesuatu entiti
semantik.
Contoh: ... perintah berkurung ... dengan...
bahawa kekacauan di Pulau Pinang
itu...
31

32. Tautan kolokasi sifat
Tautan kolokasi sifat merujuk kepada
keberadaan hubungan makna antara
unsur tautan yang menjadi punca sifat
dengan unsur sifat, atau unsur sifat
daripada entiti punca sifat.
Contoh: "... perintah berkurung.....
(1)....telah dapat mempertenangkan..."(4)
32

33. C. Tautan Penghubung Ayat
• Penghubung ayat atau penanda wacana
ialah kata atau frasa yang berfungsi
sebagai penghubung atau ‘jambatan’ yang
membantu seseorang membaca dari satu
ayat ke satu ayat dengan lancar.
33

34. i. Penghubung Ayat Tambahan
• Penghubung tambahan ialah sejenis
butiran yang memberikan tambahan
kepada sesuatu topik yang dibicarakan.
Contoh penghubung tambahan ialah dan,
di samping, selain, atau, tambahan,
dengan perkataan lain dan justeru. Seperti
dalam petikan berikut:
‘Untuk mendapat sogokan yang cukup
mereka akan sanggup ikut arahan
penyogok. Dengan perkataan lain,
mereka akan jadi alat pada penyogok’.
34

35. ii. Penghubung Ayat Tentangan
• Penghubung lawan pula bermaksud
pernyataan yang bertentangan. Contoh
penghubung lawan ialah tetapi,
sungguhpun, walaupun, di sudut lain,
sementara, manakala dan sebaliknya.
35

36. • ‘Kekuatan Awang Semaun yang luar biasa
ini dikatakan kerana ia telah makan
sejenis ikan yang bernama 'sumpit-sumpit'
yang sangat ganjil dan kononnya ikan ini
memang mempunyai kekuatan yang luar
biasa. Cerita ini mungkin hanya sebagai
suatu dongeng yang diceritakan oleh
orang tua-tua kita. Walau bagaimanapun
kekuatan Awang Semaun itu memang dari
keadaan bentuk badannya yang tegap
sasa’.
36

37. iii. Penghubung ayat sebab musabab
• Penghubung sebab musabab ialah
penghubung yang mengubungkan dua
unsur yang sangat bertalian. Hubungan ini
dapat dilihat melalui penggunaan katakata seperti oleh itu, kerana, oleh sebab
itu, oleh yang demikian, kesannya dan
akibatnya.
37

38. contoh:
• ‘Lima orang itu sangat masyhur ceritanya
hingga hari ini kerana mereka terkenal
sebagai pahlawan Melayu pada zaman
Kerajaan Melayu Melaka dahulu’.
38

39. iv. Penghubung Ayat Waktu
• Penghubung waktu pula membawa
maksud pertautan yang menggambarkan
keadaan waktu atau tempoh. Contoh
penggunaan penghubung waktu ialah
sebelum, sesudah, pada mulanya,
kemudian dan akhirnya.
39

40. contoh:
• ‘Keadaan hari ini lebih merbahaya
daripada keadaan semasa British
merancang untuk menakluk negerinegeri Melayu dengan perancangan
Malayan Union’.
40

41. v. Penghubung Ayat Terusan
• Penghubung terusan ialah penghubung
yang tidak termasuk dalam mana-mana
empat jenis penghubung ayat yang
dibincangkan sebelum ini. Penghubung
jenis ini dirujuk sebagai sesuatu yang
membawa maksud penerusan. Contohnya
seperti perkataan ‘now’, ‘surely’, ‘after all’,
dan lain-lain lagi.
41

42. • a. Turutan
Contoh: Seterusnya, Keduanya, Akhirnya,
Kemudiannya,Selepas itu,
• b. Contoh
Contoh: Contohnya, Apa yang dimaksudkan, Misalnya,
Umpamanya,
• c. Kesimpulan
Contoh: Oleh itu, Ringkasnya, Jadi, Sebagai
penggulungan, Pendek kata, Jelaslah bahawa,
Rumusannya, Demikianlah, Kesimpulannya,
• d. Umum
Contoh: Dengan ini, Lazimnya, Justeru, Amnya, Selaras
dengan itu, Umumnya, Kebiasaannya, Sememangnya,
42

43. Model Runtutan
• Model Brown dan Yule (1982)
Selama ini pengkaji bahasa pertuturan
mengandaikan bahawa pertuturan bahasa
menyampaikan maksud kedudukan sosial
apabila mereka menghasilkan ujaran
tertentu dalam bentuk dan konteks
tertentu. (Hasnah Mat Adnan, 2002)
• Mengikut pandangan ahli-ahli
sosiolinguistik mereka berpendapat
bahawa sesetengah ujaran boleh diambil
43
kira sebagai satu tindakan sosial.

44. Menurut de Beagranade dan Dressler,
• Menurut de Beagranade dan Dressler
(1981), runtutan adalah hasil kombinasi
konsep dan hubungan jaringan ‘ruang
maklumat’ yang berpusat kepada ‘Pusat
Kawalan’. Mereka telah memperkenalkan
konsep Pusat Kawalan sebelum
melukiskan sampel yang dikenali sebagai
‘roket’ dalam melihat aspek runtutan.
44

45. Konsep Koheren (Runtutan)
• Runtutan merujuk kepada persepsi
sesebuah teks secara relatif sehingga
dapat difahami.
• Merupakan kesinambungan idea/topik
yang terdapat dalam sesuatu wacana
sehingga menjadikan teks itu bermakna.
45

46. Menurut Wong Khek Seng (1995)
• Dalam bukunya ‘ Kesinambungan Topik
Dalam Bahasa Melayu’, pada dasarnya
terdapat tiga aspek utama dalam
kesinambungan wacana iaitu
kesinambungan tematik (thematic
continuity), kesinambungan perlakuan
(action continuity) dan kesinambungan
topik/peserta (topics/participants
contuinity).
46

47. Kesinambungan tematik
• Merujuk kepada tema utama dalam
sesuatu perenggan wacana. Contoh
perenggan yang berikut dikatakan
mempunyai tema alam sekitar kerana
sedutan wacana ini menceritakan tentang
pencemaran alam:
47

48. contoh
• ‘Salah satu langkah yang perlu diambil untuk menangani
masalah kebersihan alam sekitar ialah mengurangkan
penggunaan bahan kimia kerana bahan kimia
akan mendatangkan pencemaran. Hal ini jelas akan
mendatangkan impak dalam jangka masa yang panjang
kepada alam sekitar. Perkara yang dimaksudkan ialah
penggunaan racun serangga dan penghawa dingin
merupakan salah satu kesan yang paling ketara dan
serius. Akibatnya, penipisan lapisan ozon dan air bawah
tanah oleh kluoroflurokarbon (CFC) amat bahaya
kepada masyarakat di Malaysia. Oleh itu, penggunaan
bahan ini perlu dikawalkan oleh kerajaan dan pihak
swasta supaya dapat menjaga alam sekitar yang dicipta
oleh Tuhan’.
48

49. Kesinambungan perlakuan
• Merujuk khusus kepada sesuatu urutan
kejadian dalam sesuatu perenggan
wacana. Lazimnya urutan kejadian yang
dimaksudkan itu ditandai dengan kata
karyaan atau subsistem. Sebagai contoh,
dalam bahasa Inggeris, penggunaan kata
sendi seperti and, then, so, when,
because dan sebagainya membantu
menggambarkan konsep perlakuan yang
wujud secara urutan.
49

50. kesinambungan topik
• Idris Aman (2010) turut menyatakan ciri
berkesinambungan adalah berkaitan
dengan aliran idea utama yang terdapat
dalam wacana atau teks. Setiap wacana
perlu mempunyai satu idea utama yang
menjadi inti patinya. Idea utama ini akan
disokong dengan idea-idea baru yang
berkaitan sahaja. Contohnya, topik atau
idea utama dalam urutan klausa berikut
ialah Anas kerana urutan klausanya
mengisahkan Anas dan perbuatannya.
"Anas terdiam".
"Dia terdengar suara memanggil
namanya.
50

51. • Dibantu oleh pengetahuan lepas yang
dikongsi bersama antara pewacana
dengan sasarannya atau penulis dengan
pembacanya. Sebagai contoh dalam
dialog antara Sinar dengan Husam.
Sinar :
Sudah siap?
Husam: Hampir.
51

52. Rujukan
Ahmad Mahmood Musanif & Arbak Othman. (2001). Teori linguistik.
Kuala Lumpur : Penerbit Sarjana.
Halliday, M.A.K., R. Hasan, (1976). Cohesion in English. London:
Longman.
Hasnah Mat Adam. (2002). Analisis tautan dan runtutan dalam teks
klasik dan moden. Tesis Sarjana, Universiti Malaya, Kuala
Lumpur, Malaysia.
Idris Aman. (2010). Analisis wacana. Bangi : Penerbit Universiti
Kebangsaan Malaysia.
Nik Safiah Karim, Farid M. On, Hashim Haji Musa, & Abdul Hamid
Mahmood. (2011). Tatabahasa dewan. Kuala Lumpur : Dewan
Bahasa dan Pustaka.
Sanat Md. Nasir. (2002). Tautan dalam wacana bahasa Melayu
akhbar. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka.
Wong Khek Seng. (1995). Kesinambungan topik dalam bahasa
Melayu. Kuala
52

53. 53