Achtergrondartikel over de motivatie van moslimjongeren in Limburg om jihadist te worden.

1. © Copyright 2013 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad.
Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW, wordt
uitdrukkelijk voorbehouden. Zaterdag, 06 december 2014
Jihadpop, P R I N G L E S E N M A R T E L A A R S C H A P
achtergrond
door Johan vd Beek en Claire van Dyck
E
Met zijn uitspraak
‘Wil je naar Syrië?
Ga, maar kom niet
terug’ verwoordde
burgemeester
Ahmed Aboutaleb
van Rotterdam
onlangs een populair
sentiment. Het is de
‘opgeruimd staat
netjes’-gedachte-
school die afleidt van
de vraag hoe en
waarom pubers
radicaliseren.
E
en jaar of drie geleden speel-
de je nog rechtsbuiten bij
RKSV Ergens in Limburg.
Redelijk goede dribbelaar,
snel ook. Maar vaak niet op
de training en daarom geen
basisplaats. Op school ging het niet ge-
weldig maar ook niet slecht. Je had vage
plannen om iets te doen met toerisme.
Probleem was wel dat je al een strafblad
had. Kleine dingen. Scooters jatten. Een
bewijs van goed gedrag, nodig voor een
baan, kon je wel vergeten. Maar dat boei-
de je toen niet. Je wilde ook rapper zijn.
Je idool was Tupac Shakur. Als je met je
vriendjes op straat of in het park aan het
chillen was en de politie je wegstuurde,
voelde je je een echte gangstah. Smart-
phone aan, filmpje opnemen. Ik ben al
zestien bitch, ik ben de shit, dope flow, je
kan niet tippen aan dit…
En nu, drie jaar later, zit je in Syrië. Met
pluisbaard, gekleed in een shirt van
Helly Hansen, een Palestijnenshawl om
je hoofd, tassen uit de militaire dump op
de borst en een AK-47 in je handen. Rap-
pen doe je niet meer. Voetballen ook
niet. Je hebt alle banden met de westerse
cultuur doorgesneden. Hoewel. Je kunt
maar moeilijk buiten Pringles, M&M’s,
Snickers en Red Bull, het dieet dat je ook
volgde toen je thuis in Limburg achter je
laptop begon te radicaliseren. Je afkeren
van de morele leegte en oppervlakkig-
heid van de westerse cultuur, maar wel
fastfood en snoep uit die cultuur gebrui-
ken als brandstof voor je heilige oorlog,
is dat niet ironisch? Op Twitter plaats je
onder je nom de guerre, die - zoals bij
bijna alle krijgers - begint met ‘Abu’ (va-
der), om de paar dagen een citaat uit de
Koran. Je laat weten hoe jij en je broe-
ders uit België, Duitsland, Frankrijk,
Canada, Tunesië of Rusland het leven in
het kalifaat ervaren. Waarom je ging.
De officiële reden, die je ook in een
afscheidsbrief vermeldde, was de slacht-
offers van het regime van Bashar Al-As-
sad helpen. Assad, die genocide pleegde
op zijn eigen volk.
Na maandenlang sjeik Google te heb-
ben geraadpleegd en na contact met een
paar huiskamerpredikers in Limburg en
België, wist je dat het de plicht van alle
moslims was om de mujaheddeen in Syrië
te steunen. Gelijktijdig streed je ook te-
gen hypocrisie van het Westen dat weg-
keek toen 100.000 Syrische doden vielen.
Je ging naar Turkije, passeerde de grens
met Syrië en sloot je aan bij een van de
strijdende groepen. Je kreeg zes weken
training voordat je het slagveld op
mocht en het recht verwierf om een
martelaarsdood te streven.
Maar er zijn dagen dat de verwarring
toeslaat. In plaats van een heroïsche
strijd te voeren tegen Assads troepen,
vecht je ook en vooral met rivaliserende
groepen. Moslims vechten tegen mos-
lims, die op hun beurt weer vechten te-
gen moslims. Dat was niet wat je op in-
ternet werd voorgespiegeld in de online
glossy van IS, Dabiq. Je weet dat er broe-
ders zijn die eigenlijk spijt hebben en te-
rug willen. Maar ze kijken op tegen de
jarenlange gevangenisstraffen die hen te
wachten staan. En er zijn al broeders ge-
fusilleerd die in chats met familie thuis
hebben laten weten dat ze terug willen,
desnoods met de radicaliseringprogram-
ma’s en permanente surveillance. Maar
hoe kom je weg uit het kalifaat? En als je
blijft, wat is dan de toekomst?
Het aanpakken en vroegtijdig herken-
nen van radicalisering bij islamitische
jongeren is een complexe opgave. Jonge-
ren hebben allemaal een periode in hun
leven waarin ze de behoefte voelen om
ergens bij te horen. Als ze er niet in sla-
gen een zogeheten meervoudige identi-
teit te ontwikkelen, kunnen ze blijven
hangen bij een als cult gestileerde ideolo-
gie. Alles voor houvast en zelfvertrou-
wen en Jihadpop biedt dat. De kans dat
dit gebeurt, is extra groot als de ouders
kampen met acute opvoedingsverlegen-
heid. Marokkaanse en Turkse jongeren
blijken steeds vaker orthodoxer in de
leer dan pa en ma. Soms is dit ook een
manier om in het reine te komen met
een jeugd op straat die in het teken
stond van kleine en grotere delicten, al-
cohol drinken, achter de meisjes aanzit-
ten en drugs(dealen). Vader, normaal de
absolute baas in het gezin, ziet dat zijn
gezag tanende is. Het verkeerde gedrag
op straat ziet hij niet of ontkent hij.
Slaan als instrument om gehoorzaam-
heid af te dwingen, is bij wet verboden.
En als hij het toch doet, loopt hij het risi-
co een Nederlandse welzijnswerker op
bezoek te krijgen die hem komt vertel-
len hoe hij zijn kinderen moet opvoe-
den. Vader en moeder hebben daar-
naast, minder nog dan autochtone
ouders, enig idee van wat hun kinderen
op internet doen. En daar, op het web,
begint de zoektocht van de puber naar
een antwoord op de wie ben ik?-vraag.
Als hij of zij zich plots als gelovig ont-
popt, wordt dat aanvankelijk gezien als
droom die uitkomt. Zowel bij Sultan
Berzel als Aicha uit Maastricht speelde
opluchting dat een verkeerde levensstijl
werd ingeruild voor vroomheid een be-
langrijke rol. Vooral omdat die gelovig-
heid aanvankelijk verkeerd werd gele-
zen door de omgeving.
De jongere die eenmaal oversteekt,
zal steeds meer zekerheden ontlenen
aan die groep, ook geholpen door de ge-
seculariseerde westerling die de neiging
heeft om ‘de moslim’ sowieso al te zien
als een iemand met vreemde idealen.
Hoe meer ze tot een bepaalde groep wor-
den gerekend, hoe sterker jongeren zich
aangetrokken voelen om inderdaad tot
die groep te gaan behoren.
Eindelijk valt alles op zijn plaats. Van
loser of kutmarokkaan zijn ze in enkele
maanden tijd doorgestoten naar de posi-
tie van morele overwinnaar. De rush die
dat veroorzaakt, maakt een verplette-
rende indruk. Eindelijk een doel. De mo-
rele hoogvlakte die de jongere betreedt,
gaat hand in hand met afkeer van wat
‘de gematigde moslim’ wordt genoemd.
En een nog grotere afkeer van de ‘subsi-
diemoslim’, die in de ogen van de geradi-
caliseerde laffe praatjes verkoopt over de-
mocratie (haram!) en integratie.
Wie in de Limburgse moslimwereld
op verkenning gaat, komt er al snel ach-
ter dat niets of weinig is wat het lijkt. Er
schijnt consensus te bestaan onder ‘de
gematigden’ dat men een serieus pro-
bleem heeft met de eigen jeugd. Het
draait niet alleen om het handjevol
Limburgse jongeren dat al vertrokken is.
Limburg telt naar schatting 40.000 mos-
lims (CBS) en heeft een dertigtal mos-
keeën, ongeveer gelijk verdeeld tussen
Marokkaans en Turks. Als 44 procent
van de Nederlandse moslims er funda-
mentalistische denkbeelden op nahoudt
(zoals onderzoek, zie kader, van Koop-
mans suggereert), zijn dat er omgere-
kend 17.600 in Limburg. Als 11 procent
(onderzoek justitie 2010) van de mos-
lims in Nederland vindt dat er situaties
zijn waarin het vanuit de religie accepta-
bel is om geweld te gebruiken, zijn dat
er omgerekend 4.400 in Limburg.
Het relatief grote aantal moslims (een
substantiële minderheid aldus Koopmans)
in Nederland dat sympathiseert met jiha-
di’s en hun denkbeelden is problema-
tisch. Koopmans: „Een paar honderd ra-
dicalen die verder geen enkele steun heb-
ben kun je gemakkelijk oprollen, maar
als er een netwerk omheen hangt van
sympathisanten en potentiële ondersteu-
ners, is het een stuk moeilijker.” Het
hardop benoemen hiervan en het zoe-
ken naar andere verklaringen dan de
vaak aangehaalde ‘uitsluitingstheorie’
(Nederlandse maatschappij veroorzaakt
kansloosheid) is ook problematisch. Er
bestaat vrees om ‘de gek’ in de eigen ge-
lederen wakker te schudden, onmacht
te etaleren of een interne kloof te veroor-
zaken.
Ogen en oren in de wijken zijn prima.
Radicaliseringsambtenaren in Maas-
tricht, Roermond en Venray ook. Maar,
zoals PvdA-politicus Ahmed Marcouch
het vorige week omschreef, interventie-
teams formeren die bestaan uit ex-radi-
calen die achter de voordeur moeten ko-
men om de broertjes en zusjes van Abu
‘Hollandi’ op het rechte pad te houden,
vergt een omwenteling in denken die
nu nog niet begonnen is.
Onderzoek en bronnen
Voor dit artikel werden diverse ge-
sprekken gevoerd met bronnen bin-
nen de Limburgse moslimwereld. Van-
wege de beladenheid van het thema is
hen anonimiteit beloofd. Voorts werd
gebruikgemaakt van studies en artike-
len waaronder: Marokkaan in Europa,
crimineel in Nederland - Frank Boven-
kerk; Idealen op drift - Marion van San,
Stijn Sieckelink, Micha de Winter; Der
Dschihad-Kult - Der Spiegel; Fundamen-
talismus und Fremdenfeindlichkeit -
Ruud Koopmans; Occidentalisme (Het
Westen in de ogen van zijn vijanden) -
Ian Buruma/Avishai Margalit.
Contact: j.van.de.beek@mgl.nl
c.van.dyck@mgl.nl
Je weet dat er broeders
zijn die eigenlijk spijt
hebben en terug willen
naar hun geboorteland.
foto uit IS-propagandablad Dabiq