Opvoeding als wapen tegen radicalisering. Eerste bijeenkomst in moskee Maastricht.

1. © Copyright 2015 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad.
Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW, wordt
uitdrukkelijk voorbehouden. Maandag, 19 januari 2015
‘Maak alles bespreekbaar’
OPVOEDING
door Claire van Dyck
T
Waar begint radicalisering? Veelal thuis. Opvoeding is cruciaal
voor de identiteitsontwikkeling van jongeren. Activiteiten op dat
vlak moeten de moslimgemeenschap in Limburg ondersteunen.
Te beginnen met een lezing in de moskee in Maastricht, die drie
jongeren naar Syrië zag vertrekken.
T
erreuraanslagen in de
naam van Allah en mos-
limextremisme werpen
een schaduw over alle
moslims in Nederland.
De vrouwen in de Maastrichtse El
Fath moskee ervaren meer wan-
trouwen, afkeer en belediging. Ze-
ker na de aanslagen in Parijs en de
anti-terreuractie in het nabije Ver-
viers. ‘Kijk, IS’, kreeg één van hen
toegebeten in de supermarkt.
Op die aanslagen kun je weinig in-
vloed uitoefenen. Wel kunnen
moeders ervoor zorgen dat ze hun
kinderen niet blootstellen aan extre-
misme en terreur. Dat begint bij de
opvoeding. Communicatie, een
open dialoog en betrokkenheid bij
je kind zijn cruciaal, houdt de Rot-
terdamse Fadma Bouchataoui, do-
cente loopbaan en burgerschap en
opvoedingstrainer, de 35 vrouwen
(van tieners tot oma’s) in het zaal-
tje voor. De mannen luisteren, via
een geluidsverbinding, vanuit de ge-
bedsruimte mee. Liever zag Boucha-
taoui mannen en vrouwen hier ge-
zamenlijk over discussiëren, maar
dat is „helaas nog een brug te ver”.
Opvoeden in die multiculturele, se-
culiere samenleving, met behoud
van eigen religieuze en culturele
identiteit is niet eenvoudig. Velen
ervaren problemen met het vereni-
gen van Nederlandse normen en
waarden en die van de islam. On-
derzoekers spreken van opvoedings-
verlegenheid bij ouders. Het is zaak
om een adequaat antwoord te heb-
ben op de vragen waar kinderen
zich in de hedendaagse samenle-
ving voor zien gesteld, zegt Boucha-
taoui. En dat vraagt een andere be-
trokkenheid dan opvoeden in de
traditie zoals je eigen ouders en
grootouders dat deden. Dat is „op-
voeden vanuit achterstand”.
Uitsluiting, weinig kansen en ge-
brek aan kennis vormen een voe-
dingsbodem voor radicalisering.
Dat beseffende, kun je ervoor zor-
gen dat je je kinderen zodanig op-
voedt, dat ze zijn opgewassen tegen
de obstakels die ze tegenkomen.
Meisjes én jongens. In Nederland is
een ander concept van opvoeden
nodig dan in Marokko. Grijp de
kansen die de vrije Nederlandse sa-
menleving biedt om iets van je le-
ven te maken. Kruip niet in de
slachtofferrol, luidt haar oproep.
Dat betekent participeren, lezen en
betrokken zijn bij de ontwikkeling
van je kind. Met liefde, aandacht en
communicatie, zegt Bouchataoui.
Weet door wie je kind zich laat in-
spireren op school, wie zijn vrien-
den zijn, wat hij zoekt op internet.
Taboes zijn gevaarlijk. Praat over za-
ken als seksualiteit of religie. Als
het kind niet bij zijn ouders terecht-
kan, zoekt hij het elders. Daar heb
je dan geen enkele invloed op.
„Weet wat er speelt in het hoofd
van je kind. Er is geen schaamte in
religie. Alles is bespreekbaar.”
Hoe ga je ermee om als dat botst
met de islamitische opvoeding?
Voor Bouchataoui bestaat er geen
islamitische opvoeding. Het dragen
van verantwoordelijkheid voor de
ontwikkeling van je kinderen, is de
essentie van opvoeding. Het gaat
om de overdracht van idealen, of
die nu van religieuze, maatschappe-
lijke of politieke aard zijn.
De vrouwen hebben toch vooral be-
hoefte aan houvast voor islamitisch
opvoeden in een seculiere samenle-
ving. Wat vertel je je dochter als ze
vraagt waarom de moeder van een
vriendinnetje hier mag trouwen
met een vrouw? Dat is toch haram
(verboden)? Hoe ga je om met alle-
daagse zaken die botsten met het
geloof? Zoals het kijken van bepaal-
de tv-programma’s, dansles met
muziek (afhankelijk van de geloofs-
interpretatie ook haram), of lid-
maatschap van een sportclub waar
niet halal wordt gegeten?
Word er vrijwilliger, zorg zelf voor
halal vlees. Praktische problemen
vragen een praktische oplossing.
Maar participeer, creëer alternatie-
ven, zoek informatie als je het ant-
woord niet hebt.
Opgroeien in twee culturen kan
een verrijking zijn, maar is ook
moeilijk als jongeren niet geleerd
krijgen hoe daar mee om te gaan,
zei imam Mohammed Cheppih,
puttend uit eigen ervaring, daar-
over onlangs op een soortgelijke bij-
eenkomst in Venray. Ook hij bena-
drukt het belang van communica-
tie, in plaats van de focus op more-
le gehoorzaamheid. Radicalisering
is volgens de imam het gevolg van
ontspoorde identiteitsontwikke-
ling, en heeft weinig met religie te
maken. „In elk verhaal van
Syriëgangers zie je hetzelfde pro-
fiel: het verlangen naar erkenning,
liefde, warmte, iemand zijn.”
De aantrekkingskracht van de ge-
welddadige jihad op jongeren - de
aanleiding voor de door het Provin-
ciaal Platform Minderheden georga-
niseerde bijeenkomst die in de hele
provincie navolging krijgt - blijft in
Maastricht onbesproken. De focus
ligt op de opvoeding, niet op het
ontrafelen van radicalisering. Dat
zou kunnen verklaren waarom de
naam Sultan Berzel niet valt. Ze
kennen hem bijna allemaal, de
19-jarige jongen die vorige zomer
in deze moskee nog regelmatig op-
riep tot gebed en zich enkele maan-
den later te midden van een menig-
te in Bagdad opblies. Bouchataoui
valt stil als we haar ernaar vragen.
Ze weet er niet van. Het gesprek
over hoe Sultan kon radicaliseren,
en hoe je navolging voorkomt,
moet nog beginnen in Maastricht.
Taboes zijn
gevaarlijk. In
religie is geen
schaamte. Alles is
bespreekbaar.
Fadma Bouchataoui
“
Opvoedingstrainer Fadma Bouchataoui vertelt vrouwen in een zaaltje in de El Fath moskee in Maastricht over het belang van open communicatie en de verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling van je kind. foto Diana Scheilen