Achtergrondartikel over verlokkingen van Islamitische Staat: ideologie en westerse luxe.

1. © Copyright 2016 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad.
Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW, wordt
uitdrukkelijk voorbehouden. Maandag, 14 maart 2016
IS: geloof + westerse luxeIS: geloof +
JIHAD EN GELDSTROMEN
westerse luxe
In tegenstelling tot
bijvoorbeeld de Tali-
ban of Al Qaida, ge-
bruikt de terreurbe-
weging Islamitische
Staat decadente wes-
terse lokmiddelen
om strijders en brui-
den te werven voor
de strijd in het
kalifaat. Zonder
snickers en burgers
gaat het niet.
door Johan van de Beek en
Claire van Dyck
NN
adat een team van de
Navy SEALS op 2 mei
2011 Osama Bin Laden
had gedood in zijn safe
house in het Pakistaan-
se Abottabad, kwamen details over
de omstandigheden waarin de lei-
der van Al Qaida jaren had geleefd
naar buiten.
Wat opviel was het gebrek aan
luxe. Het huis was weliswaar groot,
maar de ruimte waarin Bin Laden
met zijn familie had geleefd, was
klein. Er stonden simpele meubels,
er lagen wat goedkope schuimma-
trassen op de grond en de televi-
sies waren oud. Er was geen tele-
foon, geen internet, geen compu-
ter. Wel een whiteboard om de kin-
deren Arabisch te leren. Het voed-
sel was sober: vijgen, noten, eieren,
gedroogd vlees, olijfolie.
Bin Laden had als jongeman het
leven van een jetsetmiljonair ge-
leid. Hij hield valken, ging op safari
in Afrika, beklom bergen in Tur-
kije en liet zich rondrijden in een
Mercedes Benz met chauffeur.
Naarmate hij ouder (en radicaler)
werd, veranderde zijn persoonlijke
levensstijl. Hij werd soberder.
Soberheid past overigens bij een
strikte interpretatie van de koran.
Dat boek is heel expliciet in het ver-
bieden van het dragen van bijvoor-
beeld gouden sieraden of zijde
door mannen. En dat past weer in
de bredere koranische opvatting
dat het leiden van een leven vol
luxe getuigt van zwakte. Boven-
dien is het bevestiging van sociale
onrechtvaardigheid: voor iedere rij-
ke zijn er velen die in armoede le-
ven.
Het is deze paradox waarmee ook
Islamitische Staat (IS) kampt. Ter-
wijl aan de ene kant citaten uit de
koran worden gebruikt om de
meest vreselijke misdaden religieus
te rechtvaardigen en ‘het Westen’
wordt afgeschilderd als de grote de-
mon die vernietigd moet worden,
worden de strijders gelokt met wes-
terse luxe en gebruiken. In veel ge-
vallen zouden die in aanmerking
moeten komen voor het predicaat
haram (verboden). Zoals: huizen
met zwembaden, luxeappartemen-
ten, Toyota-terreinwagens, westers
snoepgoed en ‘halal’-seks met ‘wis-
selbruiden’ of slavinnen.
Het vergt ook nogal wat mentale
lenigheid om criminele activiteiten
van jihadisten in Europa - een aan-
tal van de daders van de recente
aanslagen in Parijs handelde in
drugs - te verzoenen met religieuze
overtuigingen. Het opportunisme
waarmee dit toch gebeurt, is een
echte primeur en uniek voor IS,
verklaart een expert op het gebied
van deradicalisering met wie deze
krant sprak. Leden van de Haagse
criminele ronselorganisatie uit de
Schilderswijk in de zogenoemde
Context-zaak werden vorig jaar tot
jarenlange celstraffen veroordeeld
voor opruiing, ronselen en het faci-
literen en financieren van jongeren
die naar Syrië wilden afreizen om
te gaan vechten. De groep zamelde
ook geld in voor de jihadstrijd, me-
de om de reis van vertrekkers te fi-
nancieren. Of zij zelf betaald kre-
gen per rekruut, is in de rechtszaak
niet aan de orde geweest. Wel wer-
den twee leden van de groep eer-
der in Griekenland aangehouden
met duizenden euro’s cash op zak.
Een 31-jarige man uit Tilburg werd
vorige maand veroordeeld tot 1,5
jaar cel voor het ronselen van een
vluchteling voor IS en voor witwas-
sen. De man werd in Schiphol aan-
gehouden met ruim 68.000 euro
cash. De rechtbank achtte het aan-
nemelijk dat dit bedrag was verkre-
gen uit criminele activiteiten.
Vóór de opkomst van IS gebruik-
ten andere bewegingen zoals de Ta-
liban ook drugsgelden om hun acti-
viteiten te financieren. Maar zij pro-
beerden tegelijkertijd een imago
van vroomheid te projecteren. Bij
IS is alle pretentie verdwenen. Het
relatief saaie zelfverklaarde kalifaat
- waarin nagenoeg alle vormen
van vermaak zijn verboden - lokt
strijders met uitgekiende propagan-
da, waarin ronkende retoriek over
het kalifaat wordt doorspekt met
romantische plaatjes en een levens-
stijl die veel luxueuzer is dan de
strijders in het land van herkomst
hadden. Via sociale media worden
professioneel vormgegeven film-
pjes - anders dan de saaie audio-
boodschappen van bijvoorbeeld Al
Qaida - verspreid waarin lokkers
als westers eten, een goed salaris
en moderne wapens worden ver-
sterkt met beelden van shopping
malls die alles bieden wat voor-
heen als decadent en anti-islami-
tisch werd gezien: Milka, M&M,
Mars, Snickers, Pringles, Nutella,
7-Up, Kinder Bueno, Oreo, Red
Bull, Nivea, Dove, Head & Shoul-
ders, et cetera. En in Deir ez-Zor
kon je eind vorig jaar nog de
iPhone 6 kopen, een gadget waar
een uit het Westen afkomstige jiha-
dist kennelijk niet buiten kan. Mo-
sul had tot voor kort een functione-
rende Big Burger waar strijders kip-
hamburgers, cheeseburgers en
Mexicaanse fajitas weg konden
spoelen met Sprite en Coca-Cola.
Business Insider publiceerde een ar-
tikel waarin een ‘undercover jihad-
bruid’ vertelde over haar Skype-
contacten met IS-leden. „Ze zeg-
gen dat ze het Westen haten, maar
ze mixen Ray Ban-zonnebrillen en
Nike-schoenen maar al te graag
met hun militaire spullen.” Er zijn
ook gevallen bekend van strijders
die overstapten van Jabhat al-Nus-
ra naar Islamitische Staat, omdat IS
mooiere kleren had.
Uit Nederlands wetenschappelijk
onderzoek - door promovendus cri-
minologie Jasper de Bie - naar de
samenstelling van jihadistische net-
werken, is al gebleken dat bij een
deel van de leden van jihadistische
netwerken geen sprake is van ideo-
logische motivatie, maar van plat fi-
nancieel of materieel gewin. Crimi-
nele activiteiten (diefstal, fraude,
drugshandel) zijn noodzakelijk om
de strijd te financieren en worden
gerechtvaardigd als de slachtoffers
ervan kuffar (ongelovigen) zijn.
Ze zeggen dat ze
het Westen haten,
maar ze willen Ray
Ban-zonnebrillen
en Nike-schoenen.
‘Business Insider’
“
The Big Burger in Mosul is een favoriet restaurant onder IS-strijders. Dit ondanks de overduidelijke westerse signatuur en menukaart. foto Google Maps