Nitel Veri Analizi

1. NİTEL VERİ ANALİZİ ve RAPORLANMASI
Dr. Öğrt. Üyesi Hatice ÇİLSALAR SAGNAK
(CC BY-NC-SA 4.0)

2. HATİCE ÇİLSALAR SAGNAK, Dr.
hatice.cilsalar@yobu.edu.tr
linkedin.com: Hatice Çilsalar
Researchgate:Hatice_Cilsalar
twitter.com/haticeclslr
Scoupus ID:57221391899
OrcID:0000-0002-6282-2152

3. Nitel Veri
Analizi ve
Raprolanmsı
01
Betimsel Analiz 9:00-9:45
 Nitel verilerin betimsel analizi ve betimsel analizin aşamaları.
02
İçerik Analizi- 10:00-10:45
 Nitel verilerin içerik analizi ve içerik analizinin aşamaları.
03
İçerik Analizi-11:00-14:45 verilerinin kodlanması, temaların
bulunması, verilerin kod ve temalara göre düzenlenmesi, bulguların
betimlenmesi. (UYGULAMA)
 Görüşme
 Gözlem
 Doküman incelemesi
04 Nitel Verilerin Raporlaştırılması-15:00-15:45
 Bulguların yorumlanması, uygulamaya ve ileriki
araştırmalara yönelik önerilerde bulunulması.

4. ETİMSEL
VERİ ANALİZİ
B

5. Nitel Araştırma
• Bireyi anlamada
–her seferinde farklı bir yol
–her seferinde özgün nitelikte çalışma (Storey, 2007).
• Nitel araştırma
–araştırmacı odaklı inceleme
–büyük ölçüde öznel ve
–araştırmacının kişisel görüşlerinden etkilenebilir
(Shenton, 2004; Silverman, 2016).

6. İ T E L
vs
İ C E L
N
NİTEL NİCEL
Walcott (1994): “Nitel ve nicel araştırma en
belirgin fark veri analiz süreci!”

7. NİTEL
VERİ ANALİZİ
NEDIR?

8. NİTEL VERİ ANALİZİ
Tek bir veri analizi süreci bütün araştırmalarda
aynı şekilde kullanılamaz
(Strauss, 1987)
Verinin segmentlere ayrılması ve etiketlenmesi
Sarmal ve döngüleri olan bir süreç
Her araştırmanın veri analizinde kendine has
UZUN BİR SÜREÇ

9. NİTEL VERİ ANALİZİ
Muhtelif verileri
tanımlayarak,
Detaylı betimleyerek,
Ham verilerin hacmini
azaltmayı
Büyük miktardaki verilerin özünü
anlama ve örüntüleri tanımlamayı
Farklı verileri
karşılaştırarak ortak
açıklamalar üretmektir
(Creswell, 2013;
Flick, 2013).
Verilerden anlam
çıkararak araştırılan
olguya ilişkin mantıksal
kanıt zinciri oluşturmayı
kapsar (Patton, 2014).

10. Öz olarak;
Araştırmacının
verileri
düzenlediği
Sentezlediği
önemli değişkenleri
keşfettiği
Analiz
birimlerine
ayırdığı
Örüntüleri
(pattern) ortaya
çıkardığı
Hangi bilgileri
rapora
yansıtacağına
karar verdiği
(Bogdan ve Biklen, 1992)

11. Takip Edilecek Adımlar
(Bogdan ve Biklen, 2007, s. 160-171)
Araştırmayı
Daraltma
Deseni belirleme
Analitik sorular
geliştirme
Önceki deneyimlere
dayanarak veri
toplamaya devam
etme
Deneyimlere
ilişkin yorumlar
yazma
Ne öğrenildiğine dair
“Araştırmacı günlüğü”
yazımı
Katılımcıların konuyla
ilgili düşüncelerini
anlamaya çalışma
Veri toplama
sürecinde
alanyazın
tarama
Benzetmeler ve
kavramlardan
yararlanma
Görsel öğeler
kullanma
(CC BY-NC-SA 4.0)
CC BY-NC*SA 4.0

12. Şekil
1.
Veri
Analizinin
Nitel
Süreci*
Verilerin toplaması
Verilerin analize hazırlanması
Verilerin okunması
Verilerin kodlanması
Araştırma raporunda kullanılacak
tanımlama için metnin
kodlanması
Araştırma raporunda
kullanılacak temalar için metnin
kodlanması
*Creswell, J. W. (2014)’den uyarlanmıştır. (s. 261)
(CC BY-NC-SA 4.0)
CC BY-NC*SA 4.0

13. VERİ ANALİZİNE HAZIRLIK SÜRECİ
Verilerin toplanması Verilerin metne
dönüştürülmesi
(deşifre vb.)
Verilerin organize edilip
analize hazırlanması
(Şekil,format, program
vb.)
HAZIRLIK ÖRNEĞİNİ İNCELEYELİM-ÖRNEK GÖZLEM VERİSİ

14. VERİ KODLAMA SÜRECİ
araştırma sonunda
elde edilen verilerin
seçilmesi,
incelenmesi, basite
indirgenmesi,
özetlenip
dönüştürülmesi
VERİ AZALTIMI VERİ GÖSTERİMİ
SONUÇ ÇIKARMA/
DOGRULLAMA
sonuçların ortaya
konması için toplanan
verilerin düzenlenmiş
halini oluşturma
olay ve nesneler
arasındaki nedensel
ilişkileri, örüntüleri,
olası yapıları ortaya
çıkarma, sonuçları
geçerlik bakımından
test etme
(Miles & Huberman, 2016)

15. Nitel Araştırmacı ve Veri Analizi
Hem büyük bir avantaj hem de
dezavantaj
Araştırma süreci tamamen
araştırmacının becerilerine,
geçmişine, içgörüsüne ve
zekâsına bağlıdır (Patton, 1999,
2014).
Nitel veri toplama araçlarından
biri araştırmacı (Corbin & Strauss,
2008; Creswell, 2013)
Soruları, gözlemleri, araştırmacı
günlükleri ve yorumlarıyla veri
analizinin tam merkezinde

16. Betimsel analiz İçerik analiz

17. BETİMSEL
ANALİZ
• Elde edilen verilerin önceden
belirlenen temalara göre özetlenip
yorumlanması
• Katılımcıların görüşlerini yansıtma
için alıntılara yer verilir.

18. Örnek
Önceleyelim

19. Examination of Teacher
Identities of Pre-service
Teachers Within the
Scope of Teaching
Practice
RQs:
1.How do pre-service teachers
shape their perceptions of
professional identity within
the scope of their first
teaching practices?
a) How do pre-service
teachers perceive who a
teacher is within the scope
of teaching practices?
b) How do pre-service
teachers perceive what a
teacher does within the
scope of teaching
practices?

20. BETİMSEL
ANALİZ
• Dogrudan alıntılara sık sık yer verir.
• Ör: Within the scope of natural identity, pre-
service teachers talked about some personal
characteristics related to their professional life.
They indicated that they prefer a soft teacher
rather than a harsh one, for example, “I would
be a soft teacher. I would not be a very harsh
teacher.”(P1).
• Another example is the effect of pre-service
teachers' innate interpersonal communication
skills. “My sincere attitude made them happy
to come and approach me.”(P3).

21. BETİMSEL ANALİZİN AŞAMALARI
01
02
03
04
araştırma soruları, kavramsal çerçevesi, ya da veri toplama
aracı soruları - temalar
Betimsel analiz için bir çerçeve
oluşturulması
Veriler okunur ve organize edilir.
Bazı veriler dışarıda kalabilir veya önemsiz
olabilir.
Kullanılacak doğrudan alıntılamalar seçilir.
Tematik çerçeveye göre verilerin
işlenmesi
Veriler organize edilmiş halleri
Gerekli olan yerlerde dogrudan alıntı kullanılır.
Anlaşılır ve tekrarlardan uzak.
Bulguların tanımlanması
Bulguların açıklanması, ilişkilendirilmesi,
anlamlandırılması.
Bulgular arasındaki neden-sonuç ilişkilerinin
açıklanması
Farklı olgular arasında karşılaştırma
yapılması.
Bulguların yorumlanması

22. Betimsel Analiz Örneği
Peki mentörlük programında denediğiniz ve en çok hoşunuza giden
etkinlikten bahsedebilir misiniz?
Çok hoşuma giden bayıldığım bir etkinlik yoktu bizim şeyimiz çok iyi
gitmedi işin açıkçası. Çünkü dönem dönem başlayalı hayli olmuştu bana
Mentor verildiğinde. Onunla da çalışmaya başlamak birkaç haftamızı
aldı. Böylece zaten 14 haftanın yarısı zaten bitmişti geri kalan zamanda
da birkaç hafta ne yapalım ne edelim diye ekleyelim ile geçti işte
arkasından başladığımızda yani benim için herhalde en büyük
kazanımım benim mentorum bana sınıfta kullanılabilecek teknolojileri
tanıştırmış oldu. Onlar benim kazanımım oldu.
Fakülte teknoloji mentörlüğü programı kapsamında öğretim üyeleri teknoloji
entegrasyonu davranışlarını nasıl algılıyorlar?
1.1. Fakülte teknoloji mentörlüğü programı kapsamında öğretim üyeleri teknoloji
entegrasyonu davranışlarıyla ilgili faktörleri nasıl algılıyorlar?

23. Ç E R İ K
A N A L İ Z İ
İ

24. İÇERİK
ANALİZİ
Betimsel analiz ile
benzerlikleri olsa bile
ve sıklıkla birbirinin
yerine kullanılsa da
oldukça farklıdır.
FARK
NEDİR?
Farkı netleştirmek için nitel veri analizine geri dönelim

25. VERİLERİN KODLANMASI
VERİLERİN AZALTILMASI
araştırma sonunda elde edilen verilerin seçilmesi,
incelenmesi, basite indirgenmesi, özetlenip
dönüştürülmesi
VERİLERİN GÖSTERİMİ
sonuçların ortaya konması için toplanan verilerin
düzenlenmiş halini oluşturma
SONUÇ ÇIKARMA-DOĞRULAMA
olay ve nesneler arasındaki nedensel ilişkileri,
örüntüleri, olası yapıları ortaya çıkarma, sonuçları
geçerlik bakımından test etme.
(Miles & Huberman, 2016)

26. İçerik analizinin amacı
Name Here Name Here Name Here
Temel amacı ham veriden anlam
çıkarmak
Araştırmacı okuduklarını,
gözlemlediklerini ve katılımcılardan
elde ettiği verileri yorumlamalı,
azaltmalı ve sağlamlaştırmalı
• sürekli olarak somut veri
seti ile soyut kavramlar
arasında
• yine tanımlamalar ve
yorumlamalar arasında
gidip gelerek
• tümevarımsal ve
tümdengelimsel akıl
yürütme süreçlerini birlikte
kullanır (Corbin ve Strauss,
2008; Glaser, 1965;
Maxwell, 2013; Merriam,
2009).

27. Şekil II. Kodlama süreci-İçerik Analizi*
*Creswell, J. W. (2014)’den uyarlanmıştır. (s. 268)
Çok fazla sayfadan
(CC BY-NC-SA 4.0)
CC BY-NC*SA 4.0

28. 1. Verilerin Okunması
• Görüşmeler, gözlemler, ses kayıtları veya alan notları
yoluyla elde edilenlerin metne dönüştürme işlemi
(Bogdan ve Biklen, 2007).
• Deşifre yazımı, görüşmelerin harfiyen yazılması
(Merriam, 2009).
• Deşifre yaparken birtakım özel not ve hatırlatmaların
alınması (ör: görüşülen kişi cevap verirken
beklediğinde [duraklama])
• Öncül analiz verilerin birçok kez okunması,
potansiyel kodlar ve temalar üzerinde düşünülmeli.
(data immersion).

29. 1. Verilerin Okunması
• ”Kim, ne, ne zaman, nerede, neden?
• Peki şimdi ne oldu?
• Bu ne anlama geliyor?
• Burada neler oluyor?
• Bende etki bırakan ne?” gibi soruların cevapları için
araştırmacı günlükleri yazma
• hem okuma hem de bu sorulara yanıt arama
sürecinde, olası kodlar ve kategoriler üzerinde
düşünmesi veri analizini kolaylaştırır (Dey, 1993;
Tracy, 2013).

30. Peki hangi teknolojileri uygulamıştınız onunla?
Birlikte pek şansımız olmadı sadece planlama aşamasında kaldı galiba bir tanesi Socrativedi. Adı
bile aklımda kalmamış bir kaç tane onun benzeri şeyler cabout vardı bir de bana web sayfası
oluşturmak üzere METÜ’nün bir programı varmış blog servisi galiba kendinizin araştırma
alanlarını falan giriyorsunuz tam onu yapmaya başlamıştık işte ona başlamıştık bir dönem bitti
zaten onun üzerine çalıştık beraber
Peki bunları kullanırken nelerden faydalandınız teknolojiden özellikle öğrenirken size mentorunuz
dışında teknik bir destek falan gerekli oldu mu ya da var olan donanımlar yazılımlar size yeterli
imkan sağladı mı bunu öğrenirken?
Her şey internetdeydi zaten oradan donanımlar indirdi çok zor bir şey değildi anladığım kadarıyla.
Peki bu Socrative’i falan mentorlük programından sonra hiç uygulama imkanımız oldu mu?
Hayır ben uygulamadım ama bu dönemki derslerinde Ben genellikle şey yapıyorum servis
derslerinde lecture yapıyordum sonra da onlardan her hafta bir grup öğrenciyi aktivite
hazırlamaları üzerine ısrar ediyorum. Başka hocalar sunum yaptırır. Ben sunum yaptırmayı
sevmiyorum öğrenci kendim anlatırım ne anlatırsam. Onlara aktivite hazırlatıyordum. İşte onlar
böyle puzzlelar bulmacalar hazırlıyorlardı, dramalar yapıyorlardı karikatürler vesaire bir şeyler
getiriyorlardı. Bu dönem çocuklar şeyi kullandı bu socrative gibi akıllı telefonlarla yapabilecekleri
cahootu kullandı bir grup. Yani bu dönemin başında anlatırken gruplar karma olduğu için özellikle
bunu kullanabilirler diye onları bir şey yapma fırsatım oldu mentorlük programından sonra ben
kendim hazırlayıp kullanmadım ama onları öğütlemiştim onları kullanarak aktivite
hazırlayabilirsiniz diye Onlar da yaptılar gayet de güzel oldu.
Örnek
Uygulama-1

31. 2. Metnin Bilgi Segmentlerine Bölünmesi
Verinin çeşitli yönlerini belirleyerek, küçük
parçalar halinde işaretlemek veya
etiketlemektir (Corbin ve Strauss, 2008; Creswell, 2013;
Merriam, 2009; Miles ve Huberman, 2016).

32. Peki hangi teknolojileri uygulamıştınız onunla?
Birlikte pek şansımız olmadı sadece planlama aşamasında kaldı galiba bir tanesi Socrativedi. Adı
bile aklımda kalmamış bir kaç tane onun benzeri şeyler cabout vardı bir de bana web sayfası
oluşturmak üzere METÜ’nün bir programı varmış blog servisi galiba kendinizin araştırma
alanlarını falan giriyorsunuz tam onu yapmaya başlamıştık işte ona başlamıştık bir dönem bitti
zaten onun üzerine çalıştık beraber
Peki bunları kullanırken nelerden faydalandınız teknolojiden özellikle öğrenirken size mentorunuz
dışında teknik bir destek falan gerekli oldu mu ya da var olan donanımlar yazılımlar size yeterli
imkan sağladı mı bunu öğrenirken?
Her şey internetdeydi zaten oradan donanımlar indirdi çok zor bir şey değildi anladığım kadarıyla.
Peki bu Socrative’i falan mentorlük programından sonra hiç uygulama imkanımız oldu mu?
Hayır ben uygulamadım ama bu dönemki derslerinde Ben genellikle şey yapıyorum servis
derslerinde lecture yapıyordum sonra da onlardan her hafta bir grup öğrenciyi aktivite
hazırlamaları üzerine ısrar ediyorum. Başka hocalar sunum yaptırır. Ben sunum yaptırmayı
sevmiyorum öğrenci kendim anlatırım ne anlatırsam. Onlara aktivite hazırlatıyordum. İşte onlar
böyle puzzlelar bulmacalar hazırlıyorlardı, dramalar yapıyorlardı karikatürler vesaire bir şeyler
getiriyorlardı. Bu dönem çocuklar şeyi kullandı bu socrative gibi akıllı telefonlarla yapabilecekleri
cahootu kullandı bir grup. Yani bu dönemin başında anlatırken gruplar karma olduğu için özellikle
bunu kullanabilirler diye onları bir şey yapma fırsatım oldu mentorlük programından sonra ben
kendim hazırlayıp kullanmadım ama onları öğütlemiştim onları kullanarak aktivite
hazırlayabilirsiniz diye Onlar da yaptılar gayet de güzel oldu.
Örnek
Uygulama-1

33. 3. Bilgi segmentlerinin kodlarla etiketlenmesi
Kodlar ve Kod Kitabı
Metne dönüştürülen verinin anlamlı parçalara ayrılması ve
bunu yaparken de bu parçalar arasında anlam
bütünlüğünün korunması (Miles ve Huberman, 2016)
Sorular:
(i) kodların sayılıp sayılmaması: kaydadegerlik için
yardımcı olabilir. çok az geçen kodları da almamız
gerekebilir.- istisna veya deneyimlenen tutarsızlıkları
verebilir. - kodların birbiriyle ilişkilerine odaklanmak
önemli

34. Kodlama
Ö r n e ğ i

35. Peki hangi teknolojileri uygulamıştınız onunla?
Birlikte pek şansımız olmadı sadece planlama aşamasında kaldı galiba bir tanesi Socrativedi. Adı
bile aklımda kalmamış bir kaç tane onun benzeri şeyler cabout vardı bir de bana web sayfası
oluşturmak üzere METÜ’nün bir programı varmış blog servisi galiba kendinizin araştırma
alanlarını falan giriyorsunuz tam onu yapmaya başlamıştık işte ona başlamıştık bir dönem bitti
zaten onun üzerine çalıştık beraber
Peki bunları kullanırken nelerden faydalandınız teknolojiden özellikle öğrenirken size mentorunuz
dışında teknik bir destek falan gerekli oldu mu ya da var olan donanımlar yazılımlar size yeterli
imkan sağladı mı bunu öğrenirken?
Her şey internetdeydi zaten oradan donanımlar indirdi çok zor bir şey değildi anladığım kadarıyla.
Peki bu Socrative’i falan mentorlük programından sonra hiç uygulama imkanımız oldu mu?
Hayır ben uygulamadım ama bu dönemki derslerinde Ben genellikle şey yapıyorum servis
derslerinde lecture yapıyordum sonra da onlardan her hafta bir grup öğrenciyi aktivite
hazırlamaları üzerine ısrar ediyorum. Başka hocalar sunum yaptırır. Ben sunum yaptırmayı
sevmiyorum öğrenci kendim anlatırım ne anlatırsam. Onlara aktivite hazırlatıyordum. İşte onlar
böyle puzzlelar bulmacalar hazırlıyorlardı, dramalar yapıyorlardı karikatürler vesaire bir şeyler
getiriyorlardı. Bu dönem çocuklar şeyi kullandı bu socrative gibi akıllı telefonlarla yapabilecekleri
cahootu kullandı bir grup. Yani bu dönemin başında anlatırken gruplar karma olduğu için özellikle
bunu kullanabilirler diye onları bir şey yapma fırsatım oldu mentorlük programından sonra ben
kendim hazırlayıp kullanmadım ama onları öğütlemiştim onları kullanarak aktivite
hazırlayabilirsiniz diye Onlar da yaptılar gayet de güzel oldu.
Örnek
Uygulama-1

36. Çalışmanın kodlarına bakalım

37. 3. Bilgi segmentlerinin kodlarla etiketlenmesi
Kodlar ve Kod Kitabı
Sorular:
(i) kodların sayılıp sayılmaması: kaydadegerlik için
yardımcı olabilir.
çok az geçen kodları da almamız gerekebilir.
istisna veya deneyimlenen tutarsızlıkları verebilir.
kodların birbiriyle ilişkilerine odaklanmak önemli

38. 3. Bilgi segmentlerinin kodlarla etiketlenmesi
Kodlar ve Kod Kitabı
(ii)kodlama sürecini yönlendiren önceden oluşturulmuş
kodların kullanıp kullanılmaması konusunda tereddütler
yaşar (Creswell, 2013).
Davranış: niyet, tutum, kolaylaştırıcı etkenler, vb.

39. 3. Bilgi segmentlerinin kodlarla etiketlenmesi
Kodlar ve Kod Kitabı
(iii) kod isimlerinin veya etiketlerin nasıl yapılması
gerektiği: katılımcıların ifadelerini hiç değiştirmeden-
(i) in-vivo kodlama, veya
(ii) ilgili alanyazındaki mevcut kavramları (ör: uyum
eksikliği) veya
(iii)çalıştığı olguyu en iyi tanımlayan yeni ifadeleri
kullanarak da kodlara dair isimlendirmeler

40. In-vivo
Kodlama
Tourism and Culture: Metaphor Analysis of
Perceptions of High School and University
Students. By: Gürsoy, İlkay Taş; Sonuç,
Nil. OPUS - International Journal of Society
Research. Mar2020, Vol. 15 Issue 23,
p1809-1828. 20p. Language: Turkish. DOI:
10.26466/opus.633139.
Bu araştırma, turizm ve
kültür arasında yakın kabul
edilen ilişkiyi bir kısmı
turizm eğitimi alan
üniversite ve lise
öğrencilerinin algılarından
yola çıkarak incelemektedir.

41. Alan yazının
Ö n e m i
Örnek veri analizi süreci
(Sarikaya-Erdem, 2019)
Teaching and learning at tertiary-level
vocational education: A
phenomenological inquiry into
teachers', students´ and
administrators' perceptions and
experiences / Meslek
yüksekokullarında öğretim ve
öğrenme: Öğretim elemanları, öğrenci
ve yöneticilerin algıları ve deneyimleri
üzerine bir olgubilim çalışması

42. 4. Gereksiz ve örtüşen kodları eleme
Kodlar ve Kod Kitabı
Kod listesi üzerinde benzer kodların
tespit edilmesi,
kodlandığı halde araştırma sorusu ve
kapsamı dışında kalan kodların
çıkarılması aşaması

43. 5. Kodların temalar altında bütünleştirilmesi
Kod kitabını inceleyelim
•Ortak fikirlerden oluşan geniş bilgi üniteleri (teme, anakategori, vb.)-verilerin soyutlaştırılmış hali
• tümevarımsal ve tümdengelimsel
• Kodlar ve kategoriler belirlenir sonra kodlar incelenir ve geçici kategoriler belirlenir.
• Eldeki her bir verinin bu kategorilere uyup uymadığına bakılır.
• Bu süreçte önemli olan kategorinin doygunluğa ulaşmasını kontrol etme (tümevarımsal
süreç).
• kategorilerin kodlara uygunluğunu inceleme(tümdengelimsel süreç)
• Artık daha fazla kategori üretilemeyeceği kanaatine varıldığında (veri doygunluğu)
kategoriler arasında (ana kategoriler ve alt kategoriler) karşılaştırmalar yapma
• İlk aşamada 25-30 kategori olması ve 5-6 ana kategoriyle çalışmanın sonlandırılması uygundur.
• Kategoriler araştırma sorusunun yanıtını karşılamalı.
• Kategoriler kapsamlı olmalı
• Kategoriler kapsadığı veriyi tanımlayacak kadar duyarlı olmalı
• Araştırmacı kategoriler arasında anlamlı bir bağ kurma-en iyi yolu, kategorilerin nasıl birleştiğini
ve birbirleri arasında nasıl bağlantı olduğunu gösteren bir şekil oluşturmasıdır .

44. 5. Kodların temalar altında bütünleştirilmesi
Kod kitabını inceleyelim
•Ortak fikirlerden oluşan geniş bilgi üniteleri (teme, anakategori, vb.)-
verilerin soyutlaştırılmış hali
• tümevarımsal ve tümdengelimsel
• Kodlar ve kategoriler belirlenir sonra kodlar incelenir ve geçici
kategoriler belirlenir.
• Eldeki her bir verinin bu kategorilere uyup uymadığına bakılır.
• Bu süreçte önemli olan kategorinin doygunluğa ulaşmasını
kontrol etme (tümevarımsal süreç).
• kategorilerin kodlara uygunluğunu inceleme(tümdengelimsel
süreç)
• Artık daha fazla kategori üretilemeyeceği kanaatine varıldığında
(veri doygunluğu) kategoriler arasında (ana kategoriler ve alt
kategoriler) karşılaştırmalar yapma

45. 5. Kodların temalar altında bütünleştirilmesi
Kod kitabını inceleyelim
• İlk aşamada 25-30 kategori olması ve 5-6 ana kategoriyle
çalışmanın sonlandırılması uygundur.
• Kategoriler araştırma sorusunun yanıtını karşılamalı.
• Kategoriler kapsamlı olmalı
• Kategoriler kapsadığı veriyi tanımlayacak kadar duyarlı
olmalı
• Araştırmacı kategoriler arasında anlamlı bir bağ kurma-en
iyi yolu, kategorilerin nasıl birleştiğini ve birbirleri arasında
nasıl bağlantı olduğunu gösteren bir şekil oluşturmasıdır .

46. Kodlamanın temel özellikleri
Veri toplama süreci ile başlar
Zaman içinde değişebilir, eklenebilir veya
çıkarılabilir
Glaser (1965) ve Strauss (1987), araştırmacı tüm verileri kolaylıkla
sınıflayabildiğinde, kodlar doygunluğa eriştiğinde (yeni kod yazılamadığında) ve
artık bir düzen oluştuğunda kodlama sürecinin bitebileceğine vurgu yapar.
Kodlamanın bitirilme zamanı

47. Kod kitabı
Ö r n e ğ i
(Sarikaya-Erdem, 2019) Teaching and learning at tertiary-level vocational education: A phenomenological
inquiry into teachers', students´ and administrators' perceptions and experiences / Meslek
yüksekokullarında öğretim ve öğrenme: Öğretim elemanları, öğrenci ve yöneticilerin algıları ve deneyimleri
üzerine bir olgubilim çalışması

48. Araştırmacı günlükleri hazırlanması
Süreçte verilere, kategorilere ve kavramlara ilişkin not yazımı
Bu notların kendi içinde ve birbirleriyle karşılaştırılması
işlemi(Charmaz, 2006; Neuman, 2007)
Araştırmacıyı analizin içinde tutar
Fikirlerinin soyutlama düzeyinin artmasını sağlar.
Ham (yani somut) veri ve teorik (yani daha soyut) düşünce arasında
bir bağlantı kurar.

49. Araştırmacı günlükleri hazırlanması
• Saha görüşmelerinde veya görüşmecilerle neler oluyor?
• Bu (…) daha basit bir kategoriye dönüştürülebilir mi?
• İnsanlar ne yapıyor?
• Katılımcı ne diyor?
• Katılımcılarının eylemleri ve ifadeleri ne kadar sürüyor?
• Eylemlerini ve ifadelerini destekleme, sürdürme, engelleme
veya değiştirmede yapı ve bağlamın nasıl bir işlevi var?
• Hangi bağlantılar kurulabilir?
• Hangilerinin kontrol edilmesi gerekir?

50. Araştırmacı günlükleri hazırlanması
Bogdan ve Biklen (2007, s.123-124) araştırmacı günlüğü
yazımı
1.Analizle ilgili araştırmacı günlükleri
2.Yöntemle ilgili araştırmacı günlükleri
3.Etik ikilemler ve çatışmalarla ilgili araştırmacı günlükleri
4.Araştırmacının kendi bakış açısına dair günlükler
5.Açıklık kazandırmaya dair günlükler

51. Araştırmacı günlükleri hazırlanması

52. İÇERİK
ANALİZİNDE
KODLAMA
TÜRLERİ

53. Açık
kodlama
• Kategoriler veya temaları oluşturacak
ortaklaşmaların keşfedilmesi için
• Karşılaştırma, farklılıkları ya da
benzerlikleri belirleme işlemi olarak
tanımlanabilir.
• Verinin indirgenmesi (data reduction)-
daha küçük tema setleri oluşturma
• Satır satır veya kelime kelime kodlama
• Cümleler, paragraflar hatta bölümler
biçiminde daha genişletilmiş kodlama
• Açık kodlamanın amacı kavramlar ve
kategoriler inşa etmek için ön bilgi
sağlamak

54. Eksen
kodlama
• Eksen kodlamasında
kategoriler arasında
bağlantılar kurarak veriler
yeni biçimlerde bir araya
getirilmeye çalışılır.
• Açık kodlamalar belirli
eksenler etrafında
toplanmaya çalışılır.

55. Seçici
kodlama
• Seçici kodlamada merkezi (core)
kategoriler belirlenerek, diğer
kategorilerin bu merkezi kategorilerle
ilişkileri kurulur.
• Gömülü kuramın son aşaması olan,
kuram oluşturma için merkezi
kategorilerin belirlenmesi önemlidir.
• Diğer tüm kodlama aşamaları ve ham
metinlerin yeniden okunması ve
karşılaştırılması gibi bir dizi düşünme
ve kavramsal harita oluşturma sürecidir
(Khiat, 2010).

56. Ö R Ü Ş M E
A N A L İ Z İ
G

57. Ö Z L E M
A N A L İ Z İ
G

58. ÖKÜMAN
A N A L İ Z İ
D

59. ULGULARIN
RAPORLANMASI
B Nitel verilerin
raporlaştırılması,
bulguların yorumlanması,
uygulama ve ileriki
araştırmalara yönelik
öneriler

61. You can Resize without
losing quality
You can Change Fill
Color &
Line Color
www.allppt.com
FREE
PPT
TEMPLATES
Verilerin
Yorumlanması
“Şimdiye dek çalışmada neler öğrenildi?“ (Creswell,
2014).
Verinin daha geniş anlamına doğru bir soyutlamayı
(Creswell, 2013)
 veriden anlamlar çıkarmayı içerir (Patton, 2014).
Araştırmacının kültürü ve kişisel deneyimlerine
dayanabilir.
Alanyazındaki diğer teorilerle karşılaştırılmasıyla da elde
edilebilir (Maxwell, 2013).
Sorulması gereken yeni sorular, araştırmacı tarafından
öngörülemeyen veriler ve analizler yoluyla gündeme
getirilen sorular yer alabilir (Creswell, 2013; Creswell,
2014).
Verilerin birbirleriyle kıyaslanması, bir neden sonuç
ilişkisi kurulmaya çalışılması sürecine doğru da gidebilir.

62. Elde ettiği verileri okumalı ve bazı belirgin değişkenler
seçmelidir.
Ardından bu değişkenlerin hangilerinin bağımsız,
hangilerinin bağımlı değişken olduğuna karar vermeli ve
buna uygun olarak durum ifadesi yazmalıdır (Neler oldu,
ne, neye/lere neden oldu?).
Bir sonraki analiz için bu verilerde gözlemlenen
katılımcıların ifade ettiklerinin farklı anlamlarını
keşfetmeli ve onları etiketlemelidir.
Son olarak bu analiz için de bir durum ifadesi yazmalıdır
(Neler, neleri bir araya getirerek, neleri oluşturur?)
(Patton, 2014).
Nedensel analiz

63. 1. Bu ürün araştırmacının kendi gözleminden mi ortaya çıktı yoksa
bir söylenti ürünü mü?
2. Aynı gözlemi yapan veya raporlayan bir başka araştırmacı var mı?
3. Gözlem hangi durumlarda yapıldı veya rapor edildi?
4. Gözlemi yapan veya raporlaştıran kişilere ne kadar
güvenilmektedir?
5. Gözlemin nasıl raporlaştırıldığını hangi motivasyon kaynakları
etkilemiş olabilir?
6. Gözlemlerin yapılmasında ve raporlaştırılmasında ne gibi
yanlılıklar etkili olmuştur?
(Dey, 1993)
Sonuçların niteliği

64. Nitel verilerin raporlaştırılması
Karşılaştırma
tablosu
oluşturma
Grup karşılaştırma
matrixleri
Hiyerarşik
diagram
oluşturma
Temalar ve
bağlantıları
Şekilller sunma Kapsam haritası
çizme
Demografikler
tablosu
hazırlama

65. Examination of
Teacher Identities
of Pre-service
Teachers Within
the Scope of
Teaching Practice
RQ:
1.How do pre-service
teachers shape their
perceptions of
professional identity
within the scope of
their first teaching
practices?

66. Bulguların Raporlanması
Öykülemeci Tartışma
Creswell 280
tablo 8.3.

67. Bulguların Raporlanması
Öykülemeci Tartışma
Temaları destekleyen dialogların kullanılması
Alıntıları katılımcıların verdiği orjinal ifadeleri ile
kullanılması
Analoji ve metaforların kullanılması
Gözlem veya görüşmelerden dogrudan alıntılamalar
yapılması

68. Bulguların Raporlanması
Öykülemeci Tartışma
Açık ve zihinde canlandırmayı sağlayan
detayları kullanın
Katılımcıların ifadelerindeki zıtlıklar veya çelişkileri
vurgulayın

69. Okul öncesi eğitim sinifinin düzenlenmesinin öğrenme
tasarımı tercihi-Gözlem
Açık ve zihinde
canlandırmayı sağlayan
detayları kullanın

70. Bulguların Görselleştirilmesi
• Kategoriler ve ilişkiler görsel öğeler halinde
anlatılabilir (Corbin ve Strauss, 2008; Creswell,
2013).
• Görselleştirme-sıralama, bütünleştirme, şekillendirme
için
• Veri içinde oluşan ilişkiler görsellikle bir bütün hale
gelir
• İç içe geçmiş öğeleri ayırmak
• Teoriyi nelerin oluşturduğunu görmek
• Makro ve mikro ilişkileri düşünmek için analitik bir
perspektif
• analizdeki kategorilerin kapsamının, yönünün ve
aralarındaki bağlantıların görülmesini sağlayabilir
(Charmaz, 2006; Clarke, 2016; Maxwell, 2013).

71. Bulguların
G ö r s e l l e ş t i r i l m e s i
Contextual Chellanges Hindering Vocational
Teaching and Learning (Sarikaya-Erdem, 2019, s.
183)

72. Araştırmacıların şu hususlara dikkat
etmeleri oldukça önemlidir :
•Görseli ve görsel içinde basit
açıklamalar
•Görsel öğelerin sayısını en aza indirme
•Görseli, metnin içinde anlatılan kısma
olabildiğince yakın bir yere yerleştirme
•Okuyucunun görsele baktığında nasıl
okuyacağını ve yorumlayacağını
düşünerek hareket etme (Merriam,
2009)

73. Bulguların yorumlanması
Temel bulgular ve araştırma sorularının nasıl cevaplandığını gözden geçirilmesi
Verinin anlamı ile ilgili araştırmacının kişisel anlamlandırmaları
Kişilerin görüşlerinin alan yazınla karşılaştırılması ve kıyaslanması
Araştırmanın sınırlılıkları
İlerideki çalışmalar için öneriler
Tümdengelim uygulama
Arka plandaki asıl anlamı şekillendirme
Olguyu kişisel görüşler ve geçmiş çalışmalarla karşılaştırarak
anlamlandırma
Lincholn ve Guba (1985) neler öğrenildi sorusu
Yorumlayıcı çalışma: tartışma, sonuçlar, yorumlar, önerler başlığı
altında verilir

74. Bulguların Yorumlanması
01
02
03
04
Genel bulguların özetlenmesi
Araştırma sorularının takip edilmesi
Bulguların özetlenmesi
Araştırmacının bulgulara yönelik görüş ve
düşünceleri
Veriyi bir bütün olarak ele alma
Kişisel düşüncelerin paylaşılması
Önceki çalışmaların bulguları ile bağlantılar kurma
Bulguları destekleyen ve zıtlık gösteren araştrımalar
Alan yazınla karşılaştırmalar yapma
• Sınırlılıklar veya zayıflıklar
• Veri toplama sürecindeki problemler
• Katılımcıların cevaplamadıkları sorular
• Katılımcıların belirlenmesinde daha iyi
olduğu düşünülen örnekleme yöntemi
• Veri toplama alanının değiştirilmesi
• Bulguların uygulamada kullanımı
• Sonraki araştırma ihtiyacını belirleme
• Karar verme, uygulama planlaması
gibi öneriler
Sınırlılıklar ve öneriler sunma

75. Öğretmen çabalarına rağmen bazı aileler işitme engelli tanısı konulması için
uzmana yönlendirmesini olumlu karşılanamamakta ve kimi zaman bir uzman
tarafından çocuğun işitme kaybı derecesinin belirlenmesini erteleyebilmektedir. Bu
açıdan tanısı konulsun veya konulmasın öğretmenlerin okul çağına gelen işitme
engelli öğrencilere özellikle sınıf ortamında özel eğitim desteği sunması gerekir. Bu
amaç için ise sınıfında işitme engelli öğrencisi olan öğretmenlerin sürekli olarak
araştırıp işitme yetersizliği olan çocukların özelliklerini öğrenmesi, sınıf ortamında
da farklı gözlem tekniklerini kullanarak işitme engelli çocukların akademik veya
sosyal ihtiyaçlarını belirlemesi yararlı olabilir. Öğretmenin işitme engelli öğrenciye
nasıl yaklaşacağı, ne tür destekler sunacağı konusunda bilgi sahibi olması,
öğrenme sürecinde işitme engelli çocukların eğitsel ihtiyaçlarını karşılanması
açısından önemlidir. Bu nedenle işitme engelli öğrencilerin özellikleri ile ilgili bilgi
seviyesini artırması öncelikli olarak tavsiye edilebilir. Ders etkinlikleri sırasında ise
işitme engelli öğrencinin derse katılımını sağlamaya çalışması, eğitim-öğretim
ortamlarında çocuğa uygun düzenlenmeler yapması, işitme engelli çocukların
başarma duygusunu tatmalarını sağlayıp, yeteneklerini ön plana çıkartarak
akademik özsaygılarını geliştirici çalışmalar yapması işitme engelli çocukların
akademik başarılarını artırabilir. Bunun yanında öğretmen, tüm çocukların da
farklılıklara saygı duymasını sağlayarak işitme engelli çocukların arkadaşlarıyla iyi
ilişkiler kurmasına önem vererek, tüm çocukların etkileşim ve iletişim halinde
olmasına özen göstererek işitme engelli çocukların toplumla bütünleşmelerine
katkı sağlayabilir.
Deliveli, K. (2020). A qualitative research about the evaluation of the educational services offered to hearing-impaired
students. SDU International Journal of Educational Studies, 7(1), 26-44. DOI: 10.33710/sduijes.609666
ÖRNEK
ANALIZI