RASYONEL APTALLIK VE MORONİZM

1. RASYONEL APTALLIK VE
MORONİZM
Bu sunum aşağıdaki kaynaklardan yararlanılarak hazırlanmıştır:
Coşkun Can Aktan, Davranışsal Politik İktisat , Ankara: Seçkin Yayınları.
Sunumu Hazırlayan : Rıdvan Emir Puralı
Prof.Dr. Coşkun Can AKTAN

2. Akıllı insanlar niçin aptalca davranırlar ve sürü psikolojisiyle hareket
ederler ?

3. Rasyonel aptallık, insanların
akıl ve mantıklarını bilinçli bir
şekilde devre dışı bırakarak
irrasyonel tercihte bulunması.
Sürü etkisi, rasyonel aptalların
birbirlerine bakarak
birbirlerinin fikirlerini takip
etmesi

4. Rasyonel
Aptallar
Sürü Etkisi
Sosyal
Moronizm

5. Rasyonel
Aptallık
Bireysel
Aptallık
Toplu
Aptallık
Rasyonel aptallığın iki türü vardır.

6. A bölümünde insan kendi aklını
kullanarak rasyonal karar verme
çabası içindedir.
C bölümünde ise sahip olduğu aklı
doğru yönde kullanmayarak
irrasyonaliteyi tercih etmektedir
yani "Rasyonel Aptallık" mevcuttur.
B bölümünde insan kendisi dışında
bir "üst akıl" arayışına girmiştir
burada kendi aklına itibar
etmemekten ziyade başkasının
tercihine itibar etme durumu
vardır. Hata yanılma payı olmakla
birlikte rasyonalite mevcuttur.
D bölümünde insan aklını
tamamen devre dışı bırakmıştır ve
başkalarının aklıyla hareket
etmektedir. İrade ve rasyonalite
söz konusu değildir. Sürü
etkisi(Herd Effect) mevcuttur.

7. MORONİZM
Moron, yetişkin bir
insanın akıl ve zihin
kapasitesinin
henüz çocuk olarak
adlandırılabilecek
bir kişinin zeka
seviyesine
eşdeğerde olması
anlamına gelen bir
terimdir.
Kökeni eski
yunandaki
"möron"
kelimesidir.
Delilik durumu
değildir bilinçsiz
olarak ortaya
çıkarsa kısmen
"geri zekalılık"
olarak
adlandırılabilir.
Kısmen veya
tamamen bilinçli
olarak ortaya
çıkarsa "Rasyonel
Aptal" kavramıyla
eşdeğerdir.

8. Rasyonel
Moron
Doğru, sağlam,
bilinçli, güvenilir,tutarlı davranış
gösteremeyen kişi
Sosyal
Moronizm
İrrasyonel karar ve seçimlerde
bulunan, ayrıca akıl ve mantık
sorgulaması yapmaksızın
başkalarının seçimlerine bakarak
onları takip ve taklit eden sürü
mentalitesine sahip insanların
aptalca seçimlerini ifade eden bir
hastalık

9. İŞLEVSEL
(FONKSİYONEL)
APTALLIK VE
ENAYİLİK

10. Mats Alvesson ve Andre Spicer 2016 yılında yayınladıkları " Aptallık Paradoksu" adlı kitapta şu
soruya yanıt arıyor ;
Temel gayeleri iyi yetişmiş, zeki, akıllı, yetenekli, çalışkan insanları istihdam ederek karlarını
arttırmak olan organizasyonlar nasıl olur da kendi iç organizasyon yapılarında akıllı insanları
demotive ederek ve işlerinden soğutarak fonksiyonel aptallığı teşvik ederler ya da o kişilerin
organizasyondan kaçmasına neden olurlar?
Andre Spicer Mats Alvesson

11. Organizasyonların
fonksiyonel aptallık içinde
yaşamasının asıl sebepleri
Kıskançlık
İyi eğitimliler vasat çalışanın
kötü oyun ve eylemlerine
maruz kalırlar
Tembellik ve rehavet
içindeki vasat çoğunluk
başarılıları muhtelif yok ve
yöntemlerle uzaklaştırma
çabası içine girerler.
Çekememezlik
Başarılı kişiler kendilerinin
engelleyemeyen
yöneticilerine öğrenilmiş
çaresizlik sendromunu
yaşatabilirler.

12. AKILLI OLANLARIN TEMBEL VE BAŞARISIZLARDAN GÖRDÜĞÜ MUAMELE ONLARI İKİ TERCİHLE
BAŞBAŞA BIRAKIR
Organizasyonda
kalmak
Ebleh görülmek
Fonksiyonel aptallık
Stresten uzaklaşmak
Monotonluğa
hapsolmak
Medokrasi(vasatların
hakimiyeti)
Organizasyondan
ayrılmak
Tekrar iş arayışı
Vasatlıktan kurtuluş ve
medokrasiden kaçınma