VERGİLEMENİN SINIRLARI VE ANAYASAL KURAL ÖNERİLERİ
LOGROLLİNG, İTTİFAK VE OY TİCARETİ
1. LOGROLLİNG, İTTİFAK VE
OY TİCARETİ
Prof. Dr. Coşkun Can AKTAN
Bu sunum aşağıdaki kaynaktan yararlanılarak hazırlanmıştır:
Coşkun Can Aktan, Kamu Tercihi İktisadı ve Anayasal Politik İktisat: Ankara: Seçkin Yayınları, 2019
Sunumu Hazırlayan: Bilal Akbay
2. Lucius Annaeus Seneca
‘Sen benim kütüğümü yuvarla, ben de seninkini.’
(You roll my log, and I will yours.)
İngilizce ‘de ‘log’ kütük ; ‘roll ’ ise yuvarlamak
anlamına gelmektedir. Kelime anlamı olarak log-
rolling ‘kütük yuvarlamak’ demektir.
LOGROLLİNG
3. Dar Anlamda;
İktidar ve
muhalefet
partilerinin
yasa teklifleri
için iş birliği
yapmalarını
ifade eder.(oy
ticareti)
Geniş
Anlamda;
Sadece siyasal
partiler arasında
değil tüm siyasal
aktörler arasındaki
karşılıklı menfaate
dayalı her türlü
işbirliğini ifade
eder.
Logrolling siyasal aktörler arasındaki
menfaat ilişkisini ifade eder. Dar ve geniş
anlamda ikiye ayrılabilir.
5. • Logrolling ilk kez Gordon Tullock tarafından incelenmiştir.
1959 yılında yayınlanan «Çoğunluk Oylamasının Sonuçları»
çalışmasında örnekler ile birlikte analizlerine dahil etmiştir.
Farklı iki projeyi
destekleyen seçmen
grupları oy ticareti
konusunda anlaşırlarsa
destekledikleri iki proje
de onaylanır.
Her seçmen grubunun bir
projeyi desteklemesi
diğerlerini reddetmesi üç
projenin de onaylanmasına
engeldir.
Baraj inşaatı, nehir temizliği,
köprü yapımı gibi üç ayrı
projeyi destekleyen üç eşit
büyüklükte seçmen grubu
vardır.
6. James M. Buchanan ve Gordon
Tullock ‘Oybirliği’nin Hesabı’ adlı
çalışmalarında logrolling konusunu
detaylı bir şekilde incelemişlerdir.
Oy ticaretinin mümkün olması
durumunda bu ticaretten elde edilen
karşılıklı kazançların, bazen seçmenlerin
ortak hareket etmeleri halinde elde
edilebilir olduğunu, aksi halde karşılıklı
kazançların sağlanamayacağını ileri
sürmüşlerdir.
7. İki ya da daha
çok seçenek
olması ve
tarafların
anlaşamaması
Seçmenler
alternatif
seçeneklere
farklı
derecelerde
önem vermeli
Logrolling
8. Gerald Sirkin’e göre logrollingin başarı şartları:
Logrolling fiili olarak
gerçekleşmeli
Tüm kamu meseleleri
hakkında aynı anda karar
verilmemeli
Her mesele hakkındaki oylar
diğer meselelerle ilişkin
oylarla değiştirilebilmeye
hazır olmalı
Karar alma sürecinde
bireylere önerilerini ortaya
koyma fırsatları eşit olarak
sağlanmalı
Diğer kimseler tarafından
yapılan oy ticaretine de izin
verilmeli
10. • Politikalar açık bir şekilde
karşılıklı olarak desteklenir.
• Müzakerelerin büyük kısmı
göz önünde yapılır.
Açık
Logrolling
• Gizli(belki de yasal olmayan)
işbirliği söz konusudur.
• Üstü kapalı olarak destek
verilir.
Gizli
Logrolling
“gizli logrolling modern demokratik
prosedürlerin ve sürecin bir karakteristik
özelliğidir.” Buchanan, Tullock
Anlaşmanın
Yapılması
Bakımından
11. Toplumsal Refaha
Etkisi Bakımından
Yararlı Logrolling:
• Toplumsal refahın
artmasına katkıda
bulunur.
Zararlı Logrolling:
• Logrolling bazen
gayri-ahlaki olabilir
ve bu da toplumsal
refaha yarar
sağlamaz
12. İşlem ve Prosedürlerin
Resmiyeti Açısından
Formel Logrolling:
Önceden uzlaşma
sağlanılmış yazılı ilkeler
geçerlidir.
İnformel Logrolling:
Destekleme söz ile yapılır.
Sözleşme olmadığı için
uyulmadığı takdirde
müeyyide uygulanmaz.
14. Örnekler
Seçmenler Hastane Kütüphane Huzurevi
A 100 -30 -75
B -50 150 -120
C -20 -10 230
Toplam Net Fayda 30 110 35
Tablo 1: Oy Ticareti : Üç Seçmen ve Üç Proje
Her bir projenin her bir seçmen için
farklı fayda ve maliyetleri olduğu
varsayılırsa; her bir seçmen kendisine
fayda sağlayacak bir projeyi seçeceği
için oy ticaretinin olmadığı durumda
çoğunluk oy kuralı uygulandığı
takdirde hiçbir proje kabul
edilmeyecektir.
Seçmen A ve Seçmen B’nin oy ticareti
yaptıkları, Seçmen A’nın kütüphane, Seçmen
B’nin de hastane projesi lehine oy kullandıkları
varsayıldığında her iki proje de kabul
edilecektir. Bu durumda çoğunluk yani oy
ticareti yapanların faydaları artar oy ticareti
dışında kalanların ise zararları artar.
15. Seçmenler X Y Z
A -2 -2 -3
B 5 -2 6
C -2 5 -1
Tablo 2 : Oy Ticareti: Mueller Analizi (I)
A seçmeni üç projeye de karşıdır.
B ve C seçmenleri X ve Y projeleri için
oy ticareti yapar.
B seçmeni Y projesine C seçmeni X
projesine oy verir.
Her iki proje de kabul edilir. Toplumsal refah
(her iki projeden birer birim olmak üzere) artar
16. Seçmenler X Y Z
A -4 -4 -3
B 3 -4 6
C -4 3 -1
Fayda -5 -5 2
Tablo 3 : Oy Ticareti : Mueller Analizi (II)
A seçmeni üç
projeye de karşıdır.
B ve C seçmenleri X
ve Y projesi için oy
ticareti yapar.
Her iki proje de
kabul edilir.
Seçmenler karşılıklı
olarak faydalarını
arttırmıştır.
Toplumsal refah
(her iki projeden
beşer birim zarar)
düşmüştür.
17. A B C D E
9 -1 -1 -1 -1
-1 9 -1 -1 -1
-1 -1 9 -1 -1
-1 -1 -1 9 -1
-1 -1 -1 -1 9
Tablo 4 : Tullock Analizi
1
2
3
4
5
Her bir seçim bölgesi için 10
ABD doları yarar sağlayacak 5
proje var. Projelerin her biri 5
dolardır.
Her seçim bölgesinde 1 dolarlık
vergi uygulanıyor.Her projeden
yalnızca bir seçim bölgesi kar
sağlıyor.
Oy ticareti olmadan hiçbir proje
kabul edilmeyecektir.
18. Her seçim
bölgesinin birbiri ile
anlaştığı varsayılsın.
Bu durumda bütün
projeler kabul
edilecek
Toplam fayda her
bir seçim bölgesi
için 5 dolar
olacaktır.
Böyle bir durumda oy
ticareti iyi işleyecek ve
tüm seçim bölgeleri
kazanacaktır.
Projelerin
yararının 3.01
dolar olması
durumunda ;
19. A B C D E
2.01 -1 -1 -1 -1
-1 2.01 -1 -1 -1
-1 -1 2.01 -1 -1
-1 -1 -1 2.01 -1
-1 -1 -1 -1 2.01
1
2
3
4
5
Böyle bir durumda her seçim
bölgesi birbiri ile anlaşma
yapmayacaktır..
Örneğin A yalnızca iki oy ticareti
yapabilir. Üçüncü oy ticareti
toplam faydasını negatif
yapacaktır
Her seçim bölgesinin birbiri ile
anlaştığı düşünülürse yarar
sağlanamayacağı için oy ticareti
bu durumda iyi işlemez.
20. ‘Logrolling, toplumun yararına sonuçlar yaratabileceği kadar, toplum için
zararlı sonuçlar da ortaya çıkarır.’
Gordon TULLOCK