LİBERTERYEN FELSEFE

1. LİBERTERYEN FELSEFE
Prof. Dr. Coşkun Can Aktan
Bu sunum aşağıdaki kaynaktan yararlanarak hazırlanmıştır:
Coşkun Can Aktan, Hayat ve Hakikat, Yaşam Felsefesi ve Gezme Sanatı
http://www.canaktan.org/
Sunumu Hazırlayan: İsmail Kılınç

3. TEMEL ÖZELLİKLERİ
Libertarianizm herşeyden önce bireycidir. Libertarianistler, bireyi temel değer ve varlık
olarak ele alırlar.
Libertarianizm'e göre bireyin özgürlüğü sınırsızdır. Bir diğer deyişle, libertarianizm pür negatif
özgürlüğü savunur.

4. TEMEL ÖZELLİKLERİ
Libertarianizm, birey özgürlüğünü sınırlayacak her türlü zorlayıcı güce (Coercive
Power) karşıdır. Zorlayıcı gücün en tehlikelisi devlettir. Bu nedenle libertarianistler
devlete karşıdırlar. Libertarianizm, "devletsiz toplum" düzenini, yani anarşizmi savunur.
Ancak bazı libertarianistler, örneğin, Robert Nozick, Ultra-Minimal devlet modeli ile
devletin bütünüyle değil fakat önemli ölçüde sınırlandırılabileceğini savunur.
Libertarianizm'in öngördüğü toplum düzeninde hukuk kurallarının yerini rıza ve isteğe dayalı
bireylerarası sözleşmeler almıştır.

6. Libertarianizm, klasik liberalizmin savunduğu özgürlük ve piyasa
ekonomisi ilkelerini savunur. Libertartanistler klasik liberalizme önemli
katkılarda bulunmuş olan Adam Smith, Bernard de Mandevilie, Frederic
Bastiat gibi liberal düşünürlerin eserlerinden önemli ölçüde istifade
etmişlerdir.
Libertarian öğreti klasik liberalizmden çok laissez faire liberalizmine
daha yakın gözükmektedir. ( François Quesnay, Pierre Mercier de
la Riviere, Robert Jacques Turgot gibi iktisatçıların katkıları ile
geliştirilen fizyokratizm esasen libertarian felsefenin entellektüel
temellerini oluşturur.

7. Bireyci Anarşizm adı
verilen öğreti de
libertarianizmin fikri ve
felsefi temellerinin
oluşmasında önemli
yer tutmaktadır. Bireyci
Anarşizm, en kısa ve öz
bir şekilde her bireyin
kendi kendini yönettiği
bir düzen olarak
tanımlanabilir.

9.  Özetle libertarianizm laissez faire
ve klasik liberalizm ile bireyci
anarşizm teorilerinin sentezi ile
oluşturulmuş bir felsefi akımdır. Bu
iki akımın sentezini yapan ilk
anarko-kapitalist düşünür olarak
Belçika kökenli Fransız İktisatçı
Gustave'de Molinari (1819-1912)
kabul edilmektedir

10. Ayn Rand

11. Libertarianist bir toplumu savunan yazarlardan birisi de Ayn Rand'dır.
Rand, David Friedman ve Murray Rothbard gibi devleti bütünüyle
reddetmemekte, Robert Nozick gibi "koruyucu devlet"i meşru
görmektedir. Roman yazarı ve gazeteci olarak bilinen Ayn Rand (1905-
1982) yaşamı boyunca libertarian bir toplumu savunan yazılar kaleme
almıştır. Ran, egoizmi, kapitalizmin; altruizmi ise kollektivizm ya da
sosyalizmin ahlaki temeli olarak görmektedir. Rand'a göre "İnsanın
kendi özel mutluluğuna ulaşması en büyük ahlaki amacıdır." Rand,
"ortak iyi" (common good)" ya da "kamu çıkarı/yararı" (public interest)
gibi kavramların ne olduğu bilinmeyen kavramlar olduğunu
belirtmektedir.