KURUMSAL SOSYOLOJİ

1. KURUMSAL SOSYOLOJİ
Bu Sunum Şu Kaynaktan Yararlanarak Hazırlanmıştır:
Coşkun Can AKTAN & Serdar YAY , Kurallar Ve Kurumlar, Ankara, Seçkin
Yayınları
Sunumu Hazırlayan: Bahriye Otur
PROF.DR. COŞKUN CAN AKTAN

2. Kurumlar bir toplumun temelini oluşturan ve
toplusal düzenin varlığı için gerekli formel ve
informel kurallar bütündür.
Bu araştırmanın konusu ve amacı kurallar
ve kurumların sosyolojik temellerini
incelemektir.

3. Sosyolojinin etimolojik kökenleri Latince ‘‘socius’’
(toplum) ve Yunanca ‘‘logos’’ (bilgi) kelimelerine
dayanmaktadır. Sosyoloji iki kelimenin birleştirilmesi
sonucu ortaya çıkmış olup ‘‘toplum bilgisi’’ anlamına
gelmektedir
Sosyoloji, toplumları, toplumsal yapıdaki olay, olgu
ve ilişkileri; toplumsal yapıyı etkileyen ve
şekillendiren değişim süreçlerini; sosyal kurumları;
kültürü; insanlararası ilişkiler ve etkileşimi
inceleyen bir bilim dalıdır.

4. SOSYAL YAPI
Mikro sosyal yapı
Mezo sosyal yapı
Makro sosyal yapı
SOSYAL
KURUMLAR
Aile
Eğitim
Devlet
Ekonomi
Din
SOSYAL
ETKİLEŞİM
İletişim
Etkileşim
Sosyal medya
Sosyalleşme
SOSYAL DEĞİŞİM
Evrim
Sosyal gelişme
Kültürel değişim
SOSYOLOJİDE BAŞLICA DÖRT İNCELEME ALANI

5. TEORİK-ANALİTİK
SOSYOLOJİ
•Teorik sosyoloji
•Analitik sosyoloji
•Uygulamalı sosyoloji vs
MİKRO-MAKRO
SOSYOLOJİ
•Mikro sosyoloji
•Makro sosyoloji
KÖY-KENT SOSYOLOJİSİ
•Köy sosyolojisi
•Kent sosyolojisi
•‘Global Köy’ sosyolojisi vs.
KURUMSAL SOSYOLOJİ
•Siyaset sosyolojisi
•Ekonomi sosyolojisi
•Din sosyolojisi
•Eğitim sosyolojisi
ÇEVRE SOSYOLOJİSİ
•Çevre sorunları
•Çevre ve sosyal yapı
•Çevre ve toplum
HUKUK SOSYOLOJİSİ
•Kurallar ve düzen
•Kriminoloji
•Suç ve ceza vs.
SOSYOLOJİNİN BAŞLICA DALLARI

6. Kurumsal sosyolojinin temel konusunu kurallar ve
kurumlar oluşturmaktadır.
Kurallar, insanlararası ilişkiler ve etkileşimlerde
davranışlarımıza yön veren, sınırlayan, ideal ve evrensel
olduğu ölçüde uygulaması beklenen ilkelerdir.
Kurumlar ise kuralların zaman içerisinde toplumda
yerleşmesiyle ortaya çıkan yapılardır.
Kurumsal sosyoloji ise bir toplumun gelişme
sürecinde ortaya çıkan normları,
alışkanlıkları, inançları, etik ve estetik
değerleri, formel ve informel kuralları
kendisine inceleme alanı yapan bir sosyoloji
dalıdır.

7. Kurallar, sosyal hayatı düzenleme yanı sıra
onu istikrarlı ve öngörülebilir hale getirirler.
KURALLARIN TEMEL ÖZELLİKLERİ
Kurallar belirsizliği azaltır.
Kurallar kısıtlama getirir.
Kurallar özgürlük sağlar.

8. KURALLARIN SINIFLANDIRILMASI
• Din kuralları
• Ahlak kuralları
• Örf ve adet kuralları
• Görgü kuralları
TOPLUMSAL
KURUMLARI
OLUŞTURAN
KURALLAR
• Ekonomik kurallar
• Sosyal kurallar
• Siyasal kurallar
EKONOMİK,
SOSYAL VE
SİYASAL YÖNDEN
KURALLAR
• Yazılı kurallar
• Yazılı olmayan kurallar
YAZILI OLAN VE
OLMAYAN
KURALLAR

9. • Teşvik (motive) edici kurallar
• Engelleyici (demotive edici) kurallar
• Yol gösterici kurallar
DAVRANIŞLARI
ETKİLEME
YÖNÜNDEN
KURALLAR
• Kişisel kurallar
• Gruba yönelik kurallar
• Toplumsal kurallar
KAPSAM
YÖNÜNDEN
KUALLAR
• Genel kurallar
• Özel kurallar
KURALLARIN
UYGULANACAĞI
TOPLULUĞUN
KAPSAMI
YÖNÜNDEN
KURALLAR

10. • Yerel kurallar
• Ulusal kurallar
• Evrensel kurallar
KURALLARIN
GEÇERLİ OLDUĞU
COĞRAFİ ALANIN
KAPSAMI
YÖNÜNDEN
KURALLAR
• Anayasal kurallar
• Yasal kurallar
HUKUK
KUALLARININ
HİYERARŞİSİ
YÖNÜNDEN
KURALLAR

11. •Devlet tarafından oluşturulmuş kurallar
•Hükümet dışı organizasyonlar tarafından
oluşturulmuş kurallar
•Özel organizasyonlar tarafından oluşturulmuş kurallar
•Uluslararası organizasyonlar tarafından oluşturulmuş
kurallar
KURALLARI
OLUŞTURAN
OTORİTE
YÖNÜNDEN
KURALLAR
•Normatif kurallar
•Pozitif kurallar
NORMATİF VE
POZİTİF KURALLAR

12. KURUMLARIN BAŞLICA ÖZELLİKLERİ
• Kurumlar, bir arada toplum halinde yaşayan
insanların davranışları ve eylemleri
sonucunda oluşmaktadır.
• Kurumlar uzun yaşamlıdır ve zaman
içerisinde değişmektedir.
• Kurumların oluşmasında, ortaya çıkmasında,
kabul edilmesinde ve yaygınlaşmasında bilgi,
öğrenme ve tecrübe çok önemlidir.
• Kurumlar her toplumda yeknesak değildir.
Her toplumun kendine ait farklı alışkanlıkları,
gelenekleri, değerleri ve inançları
bulunmaktadır.
• Kurumlar hem formel hem de informel
kurallar bütünüdür.

13. KURUMLAR
TEMEL
YARDIMCI
KURUMLAR
GENEL
ÖZEL
KURUMLAR
İÇSEL
DIŞSAL
KURUMLAR
FORMEL
İNFORMEL
KURUMLAR

14. SOSYAL
KURUMLAR
EĞİTİM
DİN
DEVLET
(SİYASET)
HUKUK
ETİK
(AHLAK)
EKONOMİ
İLETİŞİM
(ETKİLEŞİM)
AİLE

15. KLASİK SOSYOLOJİNİN
KURUCULARI VE KURUMSAL
SOSYOLOJİYE KATKILARI

16. KARL MARX (1818-1883)
Sosyal kurumları toplumun üretim
sistemi belirler.
Sosyal kurumlar hakim sınıflara
daha fazla yarar sağlamak üzerine
kuruludur.
Sınıf çatışması.
Kapitalizmde toplumsal eşitsizliği
yaratan en büyük faktör dindir.
Alt yapı – üst yapı
Tarihsel materyalizm

17. THORSTEİN VEBLEN (1857-1929)
Kurumlar, sosyal değişmede ana role
sahiptir.
Evrimci perspektife dayalı olarak
kurumları inceler.
Kültürel evrimin önemine işaret
etmiştir.
Sosyal kurumların ortaya çıkışı
etkileri ve sonuçlarını incelemiştir.
Kurumlar, gelişmenin ve ilerlemenin
temelidir.

18. MAX VEBER (1864-1920)
Sosyal kurumların etkileri ve
sonuçları önceden tahmin edilemez.
Bireylerin eylemleri toplumsal
ilişkileri anlamamıza yardımcı olur.
Rasyonel organizasyon: bürokrasi.

19. EMİLE DURKHEİM (1858-1917)
Yapısal fonksiyonalizm adı
verilen düşünceyi savunur.
Din sosyal dayanışma ve
birlikteliği destekler, kolaylaştırır.
Kollektif bilinç ya da kollektif
şuur.
Toplum bireyin üstünde bir
kurumdur.
Toplumsal gelişmede işbirliği
önemlidir.

20. Bu çalışmada incelediğimiz üzere kurumsal sosyolojinin
konusu kurallar ve kurumlardır. Kurallar insanlar
arasındaki ilişkileri yönlendiren, sınırlayan, şekillendiren
ilkeler bütünüdür. Kurumlar ise insanların davranışlarını,
eylemlerini, alışkanlıklarını, geleneklerini, değerlerini vb.
tanımlayan formel ve informel kurallar bütünüdür.
Karl Marks, Thorstein B. Veblen, Max Veber ve Emile
Durkheim gibi klasik sosyolojini öncüleri olan
düşünürlerin görüşleri ile gelişen ve şekillenen
kurumsal sosyoloji toplumların dünü, bugünü ve
yarını anlamamıza yardımcı olmaktadır.
SONUÇ

21. Bugün kurumsal sosyoloji; klasik
sosyolojiden bağımsız bir disiplin olarak
gelişimini sürdürmektedir. Kurumsal
sosyoloji ile yakın akraba olan yeni
disiplinlerin doğuşu da bir başka önemli
gelişmedir.