ઇ કોમર્સ

2. પરિચય
આપણે માહિતીના યુગમાાં જીવી રહ્યા છીએ. રેહિયો, ટેલીવવઝન,
વતતમાનપત્ર અને ઈન્ટરનેટ જેવા સ્ત્રોતો પરથી માહિતી ઉપલબ્ધ થતી િોય
છે.ઈન્ટરનેટ અને મોબાઈલે માહિતીનો ઉપયોગ કરવાની આપણી રીતો
બદલી નાખી છે.પિેલાની વેબસાઈટનો ઉપયોગ ઉત્પાદન અને સાંસ્થા અંગેની
માહિતીના પ્રસારણ માટે થતો.વ્યવસાવયક સાંસ્થાઓ તેમના ઉત્પાદનો,
ઉત્પાદનની વવશેષતાઓ તેમના પુરવઠાકાર,, ઓિતર આપવાની રીત વગેરે
માહિતી પૂરી પિે છે.
આજ કાલ ઈન્ટરનેટે વ્યવસાયના સાંચાલનની પદ્ધવતમાાં ક્ાાંવતકારી
ફેરફારો કયાત છે. બીલની ચુકવણી, બેન્કને લગતા કયો અને ખરીદી જેવા
વવવવધ િેતુઓ માટે લોકો ઈન્ટરનેટનો ઉપયોગ કરતા થયા છે. ઉત્પાદનનુાં
માકેહટિંગ અને વેચાણ, સુચીપત્રો દશાતવવા,શેરની લે-વેચ અને ગ્રાિક સેવા
જેવી પ્રવૃવતઓ માટે વ્યવસાવયક સાંસ્થાઓ ઈન્ટરનેટનો ઉપયોગ કરે છે,જેને
ઈ –કોમસત તરીકે ઓળખવામાાં આવે છે.

3. ઇ-કોમર્સને આ િીતે વ્યાખ્યાયયત કિી શકાય છે .....
WEB દ્વારા વેચાણ, ખરીદી, લોજજસ્સ્ટક્સ અથવા
અન્ય સાંગઠન-વ્યવસ્થાપનના મુદ્દાઓનુાં સાંચાલન.
અથવા
પક્ષો (વ્યક્ક્તઓ અથવા સાંગઠનો) તેમજ ઇલેક્રોવનક આધાહરત
ઇન્રા- અથવા આંતર-વ્યવસ્થાની પ્રવૃવિઓ વચ્ચે ટેક્નોલોજી
મધ્યસ્થીના એક્ચેન્જ કે જે આવા એક્ચેન્જને સુવવધા આપે છે.

4. ઇયતહાર્
 ઇ-કોમસત વાસ્તવમાાં 1970 ના દાયકામાાં શરૂ થયો િતો જ્યારે મોટા કોપોરેશનોએ
વ્યવસાવયક ભાગીદારો અને સપ્લાયસત સાથે માહિતી વિેંચવા માટે ખાનગી નેટવકત
બનાવવાનુાં શરૂ કયુું િતુાં.
 પ્રોહિજજ 80 ના દશકના પ્રારાંભમાાં લખાણની જાિેરાતો ચલાવતા
િતા અને ફૂલોનુાં વેચાણ કરતા િતા
 1994 માાં સૌપ્રથમ દસ્તાવેજી ઓનલાઇન વેચાણ શુાં િતુાં?

5. • ઈ-કોમર્સના યવયનયોગ
• આજકાલ જે વ્યવસાવયક પ્રવૃવતઓમાાં ઈ-કોમસતનો
બિોળો ઉપયોગ કરવામાાં આવે છે,તેમાાં માલનો વેપારએટલે
કે, માકેહટિંગ અને વેચાણ, માલની િરાજી તથા બેસ્ન્કિંગ અને
વીમા જેવી નાણાકીય પ્રવૃવિઓનો સમાવેશ થાય છે.
વ્યવસાય અને અન્ય પ્રવૃવિઓ સાથે સાંકળાયેલા અન્ય
વવકાશશીલ વવસ્તારોમાાં પણ વવસ્તયુું છે.

6. ઈન્ટિનેટ પિ પુસ્તકની દુકાન
 ઈન્ટરનેટ પર ઈ-કોમસતનો આ સૌપ્રથમ વવવનયોગ િતો.
 ગ્રાિકો ઈંટરનેટ પર પુસ્તકો ખરીદવાનુાં પસાંદ કરે છે, કારણ કે પુસ્તકોને ભૌવતક
રીતે ખરીદવાની જરૂર પિતી નથી અને તેનુાં સરળતાથી વણતન કરી શકાય છે.
 પુસ્તકો સરળતાથી ગ્રાિકો સુધી પિોચાિી શકાય છે.
 પુસ્તકના વશષતક, લેખક્ના નામ કે પ્રકાશનના નામ દ્વારા પુસ્તકને શોધી શકાય છે.
 www.amazon.com, shopping.indiatimes.com, www.buybooksindia.com,
www.bookshopofindia.com
 Online પુસ્તકોની દુકાનો માાંથી પ્રથમ એવી www.amazon.comનુ િોમપેજ
જોઈએ.

8. ઈલેક્ટ્રોયનક વતસમાનપત્ર
મુહિત વતતમાનપત્રો, ટેલીવવઝન અને રેિીઓ દ્વારા
પ્રસાહરત કરવામાાં આવતા સમાચારો કરતા વધુ
લાભદાયી છે.
વવશ્વસ્તરે થતી ઘટનાઓના તત્કાલ સમાચાર તે આપી
શકે છે.

9.  ઓનલાઈન હિાજી
www.ebay.com, www.onlineauction.com,
www.mybirds.in, www.ubid.com

11. માકેરટિંગ અને વેચાણ
માકેરટિંગ અને વેચાણ

12. નેટ બેંરકિંગ

13. ભાિતમાાં ઈ-કોમર્સ
ભાિતમાાં ઈ-કોમર્સની વૃદ્ધિમાાં ભાગ ભજવતા પરિબોો
ઈન્ટરનેટનુાં જોિાણ, બ્રોિબેન્િ અને 3G,4G સેવાઓ, લેપટોપ,
સ્માટત ફોન, ટેબ્લેટ, િોન્ગલ જેવી તકનીકી સરળતામાાં થયેલી
વૃદ્ધદ્ધ.
મોબઈલ સાધનોના ઉપયોગમાાં થયેલો વધારો.
વધુ વ્યાપક ઉત્પાદનોના વવસ્તારની ઉપલબ્ધતા.
પરાંપરાગત ખરીદી માટે વ્યસ્ત જીવન, વાિન વ્યવિારની
ગીચતા અને સમયનો અભાવ.
મધ્યસ્થી દૂર.
 ebay, flipkart, snapdeal, amazon, myntra, domino,
payTM, jobong ને તેના જેવી અનેક સાઈટ સાથે ઓનલાઈન
માકેટ જગ્યાનો થયેલો વવકાસ.

14. ઈ-કોમર્સના ફાયદા
 અવવરત સમય માટેની વ્યાપાર વ્યવસ્થા
 ઓછો ખચત
 સરિદ કે ભૌગોલલક મયાતદાનો અભાવ
 ઉન્નત અને વધુ સારી ગ્રાિક સેવા
 જુથકાયત
 પહરવિનના સમય અને ખચતમાાં ઘટાિો
 ઝિપ
 યાતાયાત અને પ્રદુષણમાાં ઘટાિો
 આરોગ્ય લક્ષી સેવાઓ
 સરળતાથી અભ્યાસ

15. ઈ-કોમર્સની મયાસદાઓ
 પહરવતતનનો પ્રવતકાર
પ્રારાંલભક ખચત
સુરક્ષા
ગોપનીયતા
વવશ્વાસનો અભાવ
ઉત્પાદનને પિોચાિવાનો સમય

16. ઈ-કોમર્સની વ્યવર્ાયયક પ્રયતકૃૃયતઓ
1. વ્યવસાયીથી ગ્રાિક (B2C)
2. વ્યવસાયીથી વ્યવસાયી (B2B)
3. ગ્રાિકથી ગ્રાિક (C2C)
4. ગ્રાિકથી વ્યવસાયી (C2B)

17. 1.વ્યવર્ાયીથી ગ્રાહક (B2C)
ગ્રાિકો કોઈ પણ સ્થળેથી કોઈ પણ સમયે ઉત્પાદન કે
સેવાઓ પસાંદ કરી તેનો ઓિતર આપી સકે છે. વેચનાર પોતાના
ઉત્પાદનનુાં વેચાણ મધ્યસ્થી વવના સીધુાં જ ખરીદનારને કરી શકે
છે.વસ્તુના છૂટક વેચાણ ઉપરાાંત, ઓનલાઈન બેસ્ન્કગ, મકાનની
લે વેચ, પહરવિન સેવાઓનો સમાવેશ થાય છે.
• amazon.com, rediff.com, fabmart.com
flipcart.com વગેરે b2c વેબસાઈટના કેટલાક ઉદાિરણ છે.

19. B2C E-COMMERCE SALES WORLDWIDE (2012-2017)

20. 2. વ્યવર્ાયીથી વ્યવર્ાયી (B2B)
 વેચનાર અને ખરીદનાર બાંને વ્યવસાયી છે.તે
પુરવઠાકર, વવતરક, કે અન્ય મધ્યસ્થી સાથે ઈ-
સાંબાંધની સ્થાપના કરે છે.
 ટેલીમાકેહટિંગના વ્યવસ્થાપન, પુરવઠા-સાાંકળ,
માલની પ્રાપ્પ્ત, વનયવમત સમયે માલ પિોચાિવો,ઓન
લાઈનસેવા વગેરે માટે અસરકારક માધ્યમ છે.
 Commodity.com, tradeindia.com વગેરે
b2bના ઉદાિરણ છે.

22. 3. ગ્રાહકથી ગ્રાહક (C2C)
 ગ્રાિકોને પરસ્પર સોદા કરવાની સુવવધા પૂરી પિે
છે.C2C વેબસાઈટ પર ઈન્ટરનેટનો ઉપયોગકતાત
વેચનાર કે ખરીદનાર બની સકે છે.
 આપણે કોઈ ઉત્પાદન વેચવુાં િોય, તો તેને િરાજીની
સાઈટ પર યાદી સ્વરૂપે મૂકી શકીએ છીએ અને અન્ય
વ્યક્ક્તઓ તેની બોલી લગાવે છે.
 ebay.com, OLX.com, Quikr.com એ c2c
વેબસાઇટના ઉદાિરણ છે.

24. 4.ગ્રાહકથી વ્યવર્ાયી (C2B)
ગ્રાિક દ્વારા ઉત્પાદન કે સેવાની હકિંમત નક્કી કરવામાાં આવે છે.
સાંસ્થાઓ ગ્રાિકને ઉત્પન કે સેવા આપવા માટે બોલી લગાવે છે.જેમાાં ગ્રાિક
અને સાંસ્થા બાંનેની લવચીકતામાાં વધારો કરે છે.ખરીદીની સામાન્ય પ્રહક્યાને
ઉલટાવવા C2B ઈન્ટરનેટનો ઉપયોગ કરે છે.
 Bidstall.com, jeerLe.in એ c2b પ્રકારની વેબસાઈટના ઉદાિરણ છે.

25. જો આપણે ર્િકાિને એક સ્વાયત્ત અસ્સ્તત્વ માની
લઈએ, તો તે ર્ાંદભે નીચેની પ્રયતકૃૃયતઓ પણ અસ્સ્તત્વ
ધિાવે છે.
1. સરકારથી વ્યવસાયી (G2B)
2. સરકારથી નાગહરક (G2C)
3. સરકારથી સરકાર (G2G)

27. ર્િકાિથી નાગરિક

28. ઈન્ટિનેશનલ વ્યવહાિો

30. ઇ-કૉમસત ટેસ્ટ એ માન્ય કરશે કે ઇ-કોમસત
પોટતલ યોગ્ય રીતે કાયત કરી રહ્ુાં છે. સામાન્ય
બ્રાઉઝર તરીકે કાયત કરવાની ઇવેલલિ ક્ષમતા ઇ-
કોમસત પોટતલને માન્ય કરવાની માંજૂરી આપે છે જે
સમગ્ર ટેસ્ટમાાં બ્રાઉઝર સ્ટેટને જાળવવા માટે કૂકીઝ
અથવા અન્ય પદ્ધવતઓનો ઉપયોગ કરે છે.

31. E-COMMERCE: BEGIN RECORDING
STEP 1 OF 9 પોટતલ પર જઈને ઈ-
કોમસત ટેસ્ટ શરૂ કરીને
રેકોિત પસાંદ કરો
મેનૂમાાંથી રેકોહિિંગ
શરૂ કરો,

32. E-COMMERCE: SELECT AN ITEM TO PURCHASE
STEP 2 OF 9
સ ૂલચમાાં શોધખોળ
કરો અને ખરીદવા
માટે આઇટમ પસાંદ
કરો.
જો જરૂરી િોય તો
તમે યોગ્ય શોધ
એપ્ન્જન અને િેટાબેઝ
આઉટપુટને સુવનવિત
કરવા માટે ટેક્સ્ટ
નમૂનાને માન્ય કરી
શકો છો.

33. E-COMMERCE: ADD ITEM TO SHOPPING CART
STEP 3 OF 9
શોવપિંગ કાટતમાાં
આઇટમ ઉમેરો

34. E-COMMERCE: LOGIN
STEP 4 OF 9
જો જરૂરી િોય તો
સિાવધકરણ વસસ્ટમ
મારફતે લૉગ ઇન કરો

35. E-COMMERCE: VALIDATE USER INFORMATION
STEP 5 OF 9
તમે માન્ય કરી શકો
છો કે વપરાશકતાત દ્વારા
લગતી ટેક્સ્ટ પસાંદ
કરીને યોગ્ય
વપરાશકતાત માહિતી
પુનઃપ્રાપ્ત કરવામાાં
આવી છે.
ફક્ત રેકોિત
માન્ય કરો
પસાંદ કરેલ ટેક્સ્ટ
પર પ્ક્લક કરો

36. E-COMMERCE: VALIDATE STEP IN ORDER
STEP 6 OF 9
ઓિતર સામાન્ય
રીતે પ્રગવત કરી રહ્ુાં
છે તેની ખાતરી કરવા
માટે, ઑિતહરિંગ
પ્રહક્યામાાં દરેક પગલે
કેટલાક ટેક્સ્ટને
િાયલાઇટ કરીને
માન્ય કરો

37. E-COMMERCE: ENTER PAYMENT INFORMATION
STEP 7 OF 9
જ્યારે તમે
ઓિતરના ચુકવણી
વવભાગમાાં પિોંચો છો
ત્યારે કૃવત્રમ
ચુકવણીની માહિતી
દાખલ કરો (વ્યવિાર
ચાર્જ દૂર કરવા માટે)

38. E-COMMERCE: VALIDATE FEEDBACK
STEP 8 OF 9
પ્રવતસાદને પસાંદ
કરીને અને માન્ય
કરીને માન્ય કરો કે જે
સફળ ક્મમાાં સ ૂચવે છે

39. E-COMMERCE: ENTER PAYMENT INFORMATION
STEP 9 OF 9
જ્યારે તમે તમારા ઈ-
કૉમસત પોટતલને
પરીક્ષણ કરવાનુાં
સમાપ્ત કરો છો, ત્યારે
રેકોિત કરો.
રેકોહિિંગ બાંધ કરો
પસાંદ કરો.
તમે સફળતાપૂવતક આ
પોટતલનુાં પરીક્ષણ કયુું
છે

41. Bechar Rangapara
Khintlawala