Tải bài khóa luận tốt nghiệp ngành du lịch với đề tài: Đánh giá tiềm năng du lịch sinh thái và đề xuất các giải pháp phát triển bền vững du lịch sinh thái tỉnh Phú Yên. ZALO/TELEGRAM 0917 193 864

1. i
ĐÁNH GIÁ TIỀM NĂNG DU LỊCH SINH THÁI VÀ ĐỀ XUẤT CÁC
GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI BỀN VỮNG
TỈNH PHÚ YÊN
Tácgiả
VÕ SONG XUÂN THỦY
Khoá luận được đệ trình để đáp ứng yêu cầu cấp bằng kỹ sư ngành
Quản lý môi trường và du lịch sinh thái
TẢI MIỄN PHÍ KẾT BẠN ZALO:0917 193 864
DỊCH VỤ VIẾT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
WEBSITE: VIETKHOALUAN.COM
ZALO/TELEGRAM: 0917 193 864
MAIL: BAOCAOTHUCTAPNET@GMAIL.COM
Giáo viên hướng dẫn
TS. CHẾ ĐÌNH LÝ

2. ii
Tháng 07 năm 2010
LỜI CẢM ƠN
Trước tiên tôi xin chân thành cảm ơn các thầy, cô trong khoa Tài Nguyên và
Môi Trường, trường Đại Học Nông Lâm TP Hồ Chí Minh đã tạo mọi điều kiện thuận
lợi cho tôi thực hiện và hoàn thành luận văn này.
Xin gởi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc đến T.S Chế Đình Lý- phó viện
trưởng viện Tài nguyên – Môi trường TP Hồ Chí Minh, đã trực tiếp hướng dẫn tôi
trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Thầy luôn hướng dẫn tận tình, giúp đỡ, nhắc
nhở và đóng góp những ý kiến quý báu để tôi có hoàn thành đề tài đã chọn.
Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các cô chú thuộc Sở văn hóa- thể thao & du
lịch tỉnh Phú Yên đã cung cấp tài liệu, số liệu và đóng góp nhiều ý kiến trong suốt quá
trình thực tập và thực hiện luận văn.
Xin gởi lời cảm ơn chân đến các bạn cùng lớp đã luôn ở bên cạnh hỗ trợ, động
viên, chia sẻ kinh nghiệm học tập… trong suốt quá trình học và làm luận văn.
Cuối cùng, xin cảm ơn ba mẹ và các em đã luôn là nguồn động viên tinh thần
lớn lao và quan trọng nhất để tôi có thể có được thành công như ngày hôm nay.
TP. Hồ Chí Minh, ngày 07 tháng 7 năm 2010
Sinh viên
Võ Song Xuân Thủy

3. iii
TÓM TẮT
Đề tài nghiên cứu “Đánh giá tiềm năng du lịch sinh thái và đề xuất các giải
pháp phát triển bền vững du lịch sinh thái tỉnh Phú Yên” được thực hiện từ tháng
03/2010 đến tháng 07/2010 với các nội dung:
- Khảo sát hiện trạng tài nguyên du lịch và đánh giá các tiềm năng DLST của tỉnh Phú
Yên. Khảo sát tình hình hoạt động du lịch của tỉnh Phú Yên trong các năm gần đây.
- Xác định được các lợi thế phát triển ngành du lịch của tỉnh từ các yếu tố bên trong và
bên ngoài và so sánh lợi thế đó với lợi thế phát triển của ngành du lịch các tỉnh Khánh
Hòa và Bình Định thông qua phương pháp ma trận CPM.
- Xác định được mức độ bền vững của ngành du lịch tỉnh Phú Yên theo 23 tiêu chi du
lịch bền vững của Hiệp hội Du lịch Thế giới (UNWTO).
- Xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất các giải pháp phát triển bền vững du lịch
sinh thái tại tỉnh Phú Yên trong giai đoạn mới thông qua 2 phương pháp ma trận
SWOT và phương pháp ma trận quy hoạch chiến lược định lượng (QSPM).

4. iv
MỤC LỤC
Trang
LỜI CẢM ƠN.......................................................................................................................... ii
TÓM TẮT ...............................................................................................................................iii
MỤC LỤC................................................................................................................................iv
DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................................vi
DANH SÁCH CÁC BIỂU ĐỒ.............................................................................................vii
DANH SÁCH CÁC HÌNH ................................................................................................. viii
Chương 1 ..................................................................................................................................1
MỞ ĐẦU ..................................................................................................................................1
1.1. Đặt vấn đề ..........................................................................................................................1
1.2. Tổng quan tài liệu .............................................................................................................2
Chương 2 ..................................................................................................................................5
TỔNG QUAN ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ DU LỊCH
TỈNH PHÚ YÊN.....................................................................................................................5
2.1.2. Khí hậu............................................................................................................................5
2.1.3. Địa hình ..........................................................................................................................5
2.1.4. Thủy văn .........................................................................................................................6
2.1.5. Tài nguyên thiên nhiên .................................................................................................6
2.1.5.1. Tài nguyên đất ............................................................................................................6
2.1.5.2. Tài nguyên rừng .........................................................................................................6
2.3.3. Giao thông ................................................................................................................... 10
2.3.4. Cơ sở hạ tầng............................................................................................................... 11
2.4. Truyền thống văn hóa.................................................................................................... 12
2.4.1. Văn hóa........................................................................................................................ 12
2.4.2. Lễ hội ........................................................................................................................... 12
Chương 3 ............................................................................................................................... 16
NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................... 16

5. v
3.1. Nội dung nghiên cứu ..................................................................................................... 16
3.2. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................. 16
Chương 4 ............................................................................................................................... 19
KẾT QUẢ THẢO LUẬN VÀ NGHIÊN CỨU ............................................................. 19
4.1. Đánh giá tiềm năng du lịch và hiện trạng du lịch tỉnh Phú Yên. ............................. 19
4.1.1. Tiềm năng du lịch Phú Yên....................................................................................... 19
4.1.2. Đánh giá tình hình hoạt động du lịch tỉnh Phú Yên. .............................................. 22
4.2. Các lợi thế so sánh và các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển ngành du lịch tỉnh
Phú Yên. ................................................................................................................................. 26
4.2.1. Phân tích các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến ngành du lịch tỉnh Phú Yên ...... 26
4.2.2. Phân tích các yếu tố bên trong ảnh hưởng đến ngành du lịch Phú Yên. ............. 28
4.2.3. So sánh lợi thế cạnh tranh ngành du lịch Phú Yên với 2 tỉnh Khánh Hòa và Bình
Định......................................................................................................................................... 34
4.3. Đánh giá tính bền vững các hoạt động du lịch sinh thái tại tỉnh Phú Yên. ............ 37
4.4. Phân tích yếu tố ảnh hưởng và đề xuất các giải pháp phát triển bền vững du lịch
sinh thái tại tỉnh Phú Yên. .................................................................................................... 46
4.4.1. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển bền vững DLST của tỉnh Phú Yên
thông qua ma trận SWOT..................................................................................................... 46
4.4.2. Đề xuất các giải pháp phát triển bền vững DLST tỉnh Phú Yên. ......................... 52
Chương 5 ............................................................................................................................... 54
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ........................................................................................... 54
5.1. Kết luận........................................................................................................................... 54
5.2. Kiến nghị......................................................................................................................... 55
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. 56
PHỤ LỤC.............................................................................................................................. 57

6. vi
DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DLST du lịch sinh thái
KBT khu bảo tồn
KDL khu du lịch
IUCN Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên thế giới
IUWTO Hiệp hội du lịch thế giới
QLHQ & BV quản lý hiệu quả và bền vững
KTXH & CĐ kinh tế xã hội và cộng đồng
DSVH di sản văn hóa
MT môi trường

7. vii
DANH SÁCH CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 4.1: Thống kê lượt khách du lịch đến Phú Yên từ năm 2005 – 2009……….31
Biều đồ 4.2: Thống kê doanh thu kinh doanh du lịch Phú Yên từ năm 2005- 2009…32
Biểu đồ 4.3: Biểu đồ so sánh lợi thế cạnh tranh du lịch các tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa
và Bình Định…………………………………………………………………………44
Biểu đồ 4.4: Biểu đồ đánh giá mức độ bền vững các hoạt động DLST tại tỉnh Phú Yên
theo 23 tiêu chí du lịch bền vững của UNWTO………………………………………53
Biểu đồ 4.5: Biểu đồ mức độ thành công của các giải pháp phát triển DLST tại tỉnh
Phú Yên……………………………………………………………………………….61

8. viii
DANH SÁCH CÁC HÌNH
Bảng 4.1: Ma trận EFE cho ngành du lịch tỉnh Phú Yên…………………………….34
Bảng 4.2: Ma trận IFE cho ngành du lịch tỉnh Phú Yên……………………………..37
Bảng 4.3: Ma trận so sánh lợi thế cạnh tranh ngành du lịch các tỉnh Phú Yên, Khánh
Hòa và Bình Định……………………………………………………………………42
Bảng 4.4: Đánh giá mức độ bền vững của các hoạt động DLST tại tỉnh Phú Yên theo
lĩnh vực quàn lư hiệu quả và bền vững………………………………………………46
Bảng 4.5: Đánh giá mức độ bền vững của các hoạt động DLST theo lĩnh vực gia tăng
lợi ích kinh tế - xã hội và giảm thiểu tác động tiêu cực đến cộng đồng địa phương.
Bảng 4.6: Đánh giá mức độ bền vững của các hoạt động DLST tại tỉnh Phú Yên theo
lĩnh vực gia tăng lợi ích đối với các di sản văn hóa và giảm nhẹ các tác động tiêu
cực……………………………………………………………………………………49
Bảng 4.7: Đánh giá mức độ bền vững của các hoạt động DLST tại tỉnh Phú Yên theo
yêu cầu bảo vệ tài nguyên thiên nhiên……………………………………………….50
Bảng 4.8: Đánh giá mức độ bền vững của các hoạt động DLST tại tỉnh Phú Yên theo
yêu cầu giảm thiểu ô nhiễm………………………………………………………….50
Bảng 4.9: Đánh giá mức độ bền vững của các hoạt động DLST tại tỉnh Phú Yên theo
yêu cầu bảo tồn đa dạng sinh học, hệ sinh thái và cảnh quan tự nhiên………………51
Bảng 4.10: Đánh giá mức độ bền vững các hoạt động DLST tại tỉnh Phú Yên theo lĩnh
vực tăng lợi ích môi trường và giảm nhẹ các tác động tiêu cực. ……………………52

9. 1
Chương 1
MỞ ĐẦU
1.1 Đặt vấn đề
Du lịch đã và đang trở thành một nhu cầu ngày càng cao trong đời sống hiện
nay. Việt Nam với nguồn tài nguyên du lịch phong phú, đa dạng với nhiều loại hình du
lịch hấp dẫn mà đặc biệt là du lịch sinh thái đang có tiềm năng rất lớn. Hiện nay, các
hoạt động du lịch sinh thái đang được hình thành và phát triển ở một số địa điểm như
khu bảo tồn, vườn quốc gia, hệ sinh thái đất ngập nước.... Nhưng nhìn chung, loại hình
du lịch này còn mang tính tự phát, chưa được tổ chức bài bản, chưa có sự đầu tư cho
công việc xúc tiến và phát triển công nghệ phục vụ cho du lịch sinh thái. Do đó, du
lịch sinh thái vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng vốn có của nó.
Với địa hình, địa mạo đa dạng bao gồm rừng, núi, cao nguyên, đồng bằng, biển,
đảo, sông, hồ,... tạo nên phong cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp; cùng nhiều di tích văn hóa -
lịch sử có giá trị, Phú Yên có điều kiện phát triển đa dạng các loại hình du lịch, đặc
biệt là phát triển du lịch sinh thái. Trong các năm qua, Phú Yên đã tiếp đón nhiều lượt
khách trong và ngoài nước đến du lịch với các hình thức như tham quan, nghĩ dưỡng,
vui chơi giải trí,… Tuy nhiên, du lịch Phú Yên vẫn chưa phát triển mạnh và đạt được
kết quả như mong muốn do còn hạn chế bởi các sản phẩm du lịch còn khá đơn điệu,
không tạo được nét đặc trưng, khó khăn về cơ sở hạ tầng, hệ thống giao thông … Đó là
lí do đề tài “Đánh giá tiềm năng du lịch sinh thái và đề xuất các giải pháp phát triển
bền vững du lịch sinh thái tỉnh Phú Yên ” được tác giả chọn làm luận văn tốt nghiệp
Ngành Quản lý môi trường và du lịch sinh thái trường ĐH Nông Lâm TpHCM.

10. 2
1.2 Tổng quan tài liệu
Du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp mang đậm nét văn hóa – xã hội mà sự
tồn tại của nó gắn liền với môi trường. Việc bảo vệ môi trường trong kinh doanh du
lịch sẽ mang tính quyết định đến sự phát triển bền vững của ngành du lịch. Hiện nay,
du lịch sinh thái là một bộ phận của ngành du lịch nhưng lợi ích của nó mang lại vô
cùng to lớn. Du lịch sinh thái giúp bảo vệ tài nguyên môi trường, tạo công ăn việc làm
cho cộng đồng địa phương, mang lại lợi nhuận cho các đơn vị kinh doanh du lịch và
đặc biệt là đóng góp không ít ngân sách vào nền kinh tế quốc gia.
Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên thế giới (IUCN) định nghĩa: “Du lịch sinh thái là
tham quan và du lịch có trách nhiệm với môi trường tại các điểm tự nhiên không bị tàn
phá để thưởng thức thiên nhiên và các đặc điểm văn hóa đã tồn tại trong quá khứ hoặc
đang hiện hành, qua đó khuyến khích hoạt động bảo vệ, hạn chế những tác động tiêu
cực do khách tham quan gây ram và tạo ra lợi ích cho những người dân địa phương
tham gia tích cực”. Từ cuối thập niên 1990, các quốc gia phát triển đều thúc đẩy phát
triển du lịch sinh thái thông qua các công trình nghiên cứu về du lịch sinh thái trên thế
giới như: Du lịch sinh thái cho các nhà lập kế hoạch và quản lý của tác giả Kreg
Lindberg, Megan Epler Wood và David Engeldrum- 1999 giúp cho các nhà lãnh đạo,
quản lý thấy được các lợi ích của du lịch sinh thái mang lại và ra quyết định đúng đắn.
Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright của trường đại học Harvard về “Những xu
thế nền tảng du lịch toàn cầu trong các thập nên tới” nhấn mạnh vai trò và hướng phát
triển ngành du lịch… Tại Việt Nam, với sự giúp đỡ của các tổ chức trên thế giới và các
nghiên cứu trong nước cũng đưa ra các dự án, công trình nghiên cứu về phát triển du
lịch như: Dự án du lịch bền vững của tổ chức IUCN; Nghiên cứu xây dựng mô hình
bảo vệ môi trường du lịch với sự tham gia của cộng đồng, góp phần phát triển du lịch
bền vững trên đảo Cát Bà- Hải Phòng của tiến sỹ Phạm Trung Lương; Sở du lịch Thừa
Thiên Huế cũng đưa ra các nghiên cứu về phát triển du lịch A – Lưới, mô hình du lịch
cộng đồng- Du lịch sinh thái tại Nam Đông…
Hiện nay có nhiều nghiên cứu của các trường ĐH Dân Lập Văn Lang, ĐH Cần
Thơ, ĐH Xã Hội & Nhân Văn, ĐH Huế… thuộc các mảng về du lịch sinh thái. ĐH
Nông Lâm TP. HCM là một trong những trường có nhiều nghiên cứu về lĩnh vực này,

11. 3
các nghiên cứu theo các hướng như: đánh giá tiềm năng, định hướng phát triển, thu hút
sự tham gia của cộng đồng vào du lịch sinh thái, ứng dụng GIS trong việc quản lý tài
nguyên - văn hóa và nhiều khía cạnh khác… Các nghiên cứu như: đề xuất giải pháp
phát triển du lịch sinh thái ở khu du lịch sinh thái Vàm Sát thuộc huyện Cần Giờ, TP
Hồ Chí Minh; Ảnh hưởng của phát triển du lịch sinh thái đến đời sống của các cộng
đồng người Mạ và người S’Tiêng sống tại xã Tà Lài- VQG Cát Tiên; Ứng dụng
phương pháp SWOT để đánh giá hiện trạng và tiềm năng phát triển khu du lịch sinh
thái Đá Bia ở tỉnh Phú Yên…
Phú Yên thuộc các tỉnh duyên hải miền Nam Trung bộ, là một trong 7 tỉnh,
thành thuộc Vùng kinh tế trong điểm miền Trung. Phú Yên nằm ở phía Đông dãy
Trường Sơn. Đồi núi chiếm 70% diện tích, địa hình dốc từ Tây sang Đông và bị chia
cắt mạnh. Bờ biển dài gần 200km, có nhiều dãy núi nhô ra biển hình thành các vịnh,
đầm, vũng… tạo nên nhiều cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp kết hợp với nét văn hóa
bản địa, văn hóa lịch sử đặc sắc, kết cấu hạ tầng kỹ thuật của tỉnh cơ bản hoàn chỉnh về
giao thông, thủy lợi, điện, nước, dịch vụ du lịch... là điều kiện thuận lợi cho phát triển
du lịch. Tuy nhiên, các đề tài nghiên cứu về du lịch của Phú Yên vẫn chưa được quan
tâm nhiều. Để bổ sung vào khiếm khuyết đó, trong luận văn này, tác giả đặt ra nhiệm
vụ giải quyết vấn đề “Làm thế nào phát huy tiềm năng lợi thế để phát triển ngành du
lịch tỉnh Phú Yên?”. Để giải quyết vấn đề đặt ra, luận văn sẽ giải đáp các câu hỏi
nghiên cứu sau đây:
- Hiện trạng du lịch tại Phú Yên như thế nào?
- So với các tỉnh ven biển miền Trung thì ngành du lịch Phú Yên có những lợi thế
so sánh như thế nào?
- Đánh giá mức độ bền vững của du lịch cần phải dựa theo các tiêu chí nào ?
- Giải pháp nào sẽ giúp cho các hoạt động du lịch phát triển bền vững mà vẫn
đảm bảo mục tiêu bền vững trong giai đoạn mới ?
1.3 Mục tiêu và phạm vi nghiên cứu
1.3.1. Mục tiêu nghiên cứu

12. 4
Mục tiêu tổng quát: Phân tích các thông tin và số liệu thu thập được nhằm nêu
lên hiện trạng, đánh giá và đưa ra giải pháp khai thác tiềm năng, phát triển bền vững
ngành du lịch của tỉnh Phú Yên.
Mục tiêu cụ thể:
- Tìm hiểu các tiềm năng du lịch và hiện trạng hoạt động du lịch tại Phú Yên hiện
nay.
- Đánh giá những lợi thế so sánh của ngành du lịch Phú Yên so với các tỉnh ven
biển miền Trung như Khánh Hòa, Bình Định.
- Đánh giá mức độ bền vững của ngành du lịch Phú Yên theo tiêu chí của
UNWTO.
- Phân tích những mặt phát triển cần khắc phục và cải thiện để phát triển bền
vững, ngành du lịch Phú Yên.
- Đề xuất các giải pháp phát triển du lich tỉnh Phú Yên đến năm 2020 theo hướng
bền vững.
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
Về không gian: tập trung nghiên cứu trên địa bàn tỉnh Phú Yên.
Về thời gian: Các nguồn dữ liệu thu thập mới nhất có thể được ( năm 2004 – 2009)

13. 5
Chương 2
TỔNG QUAN ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI
VÀ DU LỊCH TỈNH PHÚ YÊN
Để đánh giá tiềm năng du lịch sinh thái và đề xuất các giải pháp phát triển bền
vững du lịch sinh thái cho Phú Yên, trước tiên phải tìm hiểu điều kiện kinh tế xã hội ở
đây. Trong chương này sẽ trình bày điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và du lịch tỉnh
Phú Yên.
2.1. Điều kiện tự nhiên
2.1.1. Vị trí địa lý
Phú Yên với diện tích 5.045 km2, nằm ở vùng duyên hải Nam Trung Bộ (Việt
Nam), trải dài từ 12°39'10" đến 13°45'20" vĩ độ Bắc và từ 108°39'45"đến 109°29'20"
kinh độ Đông, phía Bắc giáp tỉnh Bình Định, phía Nam giáp tỉnh Khánh Hòa, phía tây
giáp tỉnh Đăk Lăk và Gia Lai, phía Đông giáp biển Đông.
2.1.2. Khí hậu
Phú Yên nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa, vừa chịu ảnh hưởng của hoàn
lưu khí quyển nói chung, vừa chịu sự chi phối hoàn lưu khí quyển gió mùa khu vực.
Khí hậu phân thành hai mùa rõ rệt: mùa khô (từ tháng 1 đến tháng 8) và mùa mưa lũ (
từ tháng 9 đến tháng 12). Nhiệt độ bình quân khoảng 26.5oC, lượng mưa bình quân
hàng năm khoàng 1930 mm, độ ẩm trung bình là 80 – 82%. Có gió đất, gió biển tuần
hoàn quanh năm.
2.1.3. Địa hình
Địa hình dốc từ Tây sang Đông với các dạng: miền núi, cao nguyên, đồng bằng
và ven biển. Nằm giữa đèo Cù Mông ở phía Bắc và đèo Cả ở phía Nam, Phú Yên được

14. 6
các dãy núi cao của dãy Trường Sơn nối tiếp nhau bao bọc cả ba mặt: Bắc - Tây - Nam
và hướng ra biển Đông. Địa hình Phú Yên có thể chia thành 2 khu vực lớn:
- Vùng núi và bán sơn địa (phía tây là sườn đông của dãy Trường Sơn Nam): gồm các
vùng huyện Sơn Hòa, Sông Hinh, Đồng Xuân và phần phía tây các huyện Tuy An, Tây
Hòa, Đông Hòa và thị xã Sông Cầu. Đây là vùng núi non trùng điệp, song không cao
lắm, có đỉnh Vọng Phu cao nhất (2.064m).
- Vùng đồng bằng: gồm các vùng thành phố Tuy Hòa, thị xã Sông Cầu và các huyện
Tuy An, Tây Hòa, Đông Hòa với những cánh đồng lúa lớn của tỉnh.
2.1.4. Thủy văn
Mạng lưới sông, suối khá dày đặc, được tạo nên bởi các con sông phát nguồn từ
tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk, Kon Tum, các dãy núi từ phía nam Bình Định và phía bắc
Khánh Hoà. Phú Yên có khoảng 50 con sông, suối chính. Lớn nhất là sông Ba. Mạng
lưới các sông được phân bố khá đều trên phạm vi toàn tỉnh. Hệ thống sông, suối của
Phú Yên có lượng phù sa dồi dào, bồi đắp cho đồng bằng Tuy Hoà và Tuy An có diện
tích lớn nhất các tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ.
2.1.5. Tài nguyên thiên nhiên
2.1.5.1. Tài nguyên đất
Tỉnh Phú Yên có 504.531 ha diện tích đất tự nhiên. Trong đó, diện tích đất nông
nghiệp là 124.815 ha, chiếm 24,73%; diện tích đất lâm nghiệp có rừng là 165.916 ha,
chiếm 32,88%; diện tích đất chuyên dùng là 17.363 ha, chiếm 3,44%; diện tích đất ở là
4.203 ha, chiếm 0,83%; diện tích đất chưa sử dụng và sông suối núi đá là 192.234 ha,
chiếm 38,10%. Đất có mặt nước có thể sử dụng là 4.718 ha.
2.1.5.2. Tài nguyên rừng
Phú Yên có 165.916 ha rừng, tỷ lệ che phủ đạt 31,1%, trong đó diện tích rừng
tự nhiên chiếm 135.813 ha với trữ lượng gồ khoảng 14 triệu m3, rừng trồng 20.963 ha.
Rừng Phú Yên có các đặc trưng về hệ sinh thái như:

15. 7
- Rừng nhiệt đói núi thấp phân bố ở khu bảo tồn thiên nhiên Krôngtrai (xã Sơn Hội,
huyện Sơn Hoà).
- Rừng thưa nửa rụng lá nhiệt đới núi thấp: phân bố chủ yếu ở huyện Sơn Hoà, khu
bảo tồn thiên nhiên Krôngtrai (xã Sơn Phước, Sơn Nguyên).
- Rừng rậm nhiệt đới núi thấp: phân bố rộng, chiếm khoảng 70% diện tích rừng tự
nhiên của tỉnh, tập trung tại Hòn Chông, huyện Đồng Xuân, huyện Tuy Hoà (cũ),
huyện Sông Hinh và một số vùng khác.
- Rừng cây bụi gai nhiệt đới núi thấp: phân bố ở độ cao 50 - 100 m so với mặt biển, tập
trung ở một số vùng của huyện Tuy An, huyện Sông Cầu, huyện Đồng Xuân.
Hệ động thực vật rừng Phú Yên khá phong phú: có 43 họ chim với 114 loài
(trong đó, có 7 loài quý hiếm); thú có 20 họ với 51 loài (trong đó, có 21 loài quý
hiếm), bò sát có 3 họ và 22 loài (trong đó, có 1 loài quý hiếm).
2.1.5.3. Tài nguyên biển, nước lợ
Phú Yên có 189 km bờ biển, phía Bắc bờ biển địa hình khúc khuỷu tạo nên
nhiều hang, động, hốc, đầm, vũng nước mặn; phía nam chủ yếu là bãi ngang với các
cồn cát chạy dọc ven biển. Vùng biển khai thác có hiệu quả rộng 6.900 km2, giàu về
trữ lượng đa dạng, phong phú về chủng loại với hơn 500 loài cá, 38 loài tôm, 15 loại
mực, sò, điệp và một số loài hải sản khác, trong đó có hơn 35 loài có giá trị kinh tế
cao.
Thềm lục địa Phú Yên có nhiều rạn đá, kết hợp với 9 hòn đảo lớn nhỏ như: hòn
Lao Mái Nhà, hòn Yến, hòn Chùa, hòn Than, hòn Dứa, hòn Khô, hòn Nưa… là nơi tồn
tại nhiều rạn san hô, thảm thực vật biển, tạo điều kiện lý tưởng cho các loài hải sản
sinh trưởng và phát triển, làm giàu nguồn lợi thủy hải sản cho vùng biển ven bờ, đồng
thời cho phép phát triển hệ thống du lịch biển – đảo hấp dẫn.
Vùng cửa sông, bãi triều nước lợ (độ mặn từ 2 - 23%) ven biển rộng khoảng
21.000ha thuận lợi cho phát triển nuôi trồng thủy sản xuất khẩu, với 7 đầm, vịnh và
cửa sông lạch chính bao gồm: đầm Cù Mông 2.655 ha, vịnh Xuân Đài 8.400 ha, đầm

16. 8
Ô Loan 1.570 ha, vịnh Vũng Rô 1.500 ha và các cửa sông Kỳ Lộ, Đà Rằng, Bàn
Thạch. Đây là những hệ sinh thái đất ngập nước có ý nghĩa quan trọng đối với sinh kế
của nhân dân địa phương, cung cấp mặt nước cho hoạt động khai thác, nuôi trồng thủy
hải sản, là tiềm năng phục vụ du lịch sinh thái, góp phần điều hòa khí hậu và bảo vệ
môi trường, đa dạng sinh học.
2.1.5.4. Tài nguyên khoáng sản
Tài nguyên khoáng sản của Phú Yên rất đa dạng và phong phú như đá Granit
màu (khoảng 55 triệu m3), diatomite (trên 90 triệu m3), bauxit, fluorit (300 ngàn tấn),
nước khoáng, than bùn, vàng sa khoáng. Cho đến nay trên địa bàn tỉnh đã phát hiện,
đăng ký được 149 mỏ và điểm quặng, trong đó có những loại có tiềm năng lớn và có
giá trị kinh tế cao, đặc biệt có loại có loại chiếm vị trí hàng đầu của cả nước.
Ngoài ra, còn có một số mỏ suối nước nóng, nước khoáng như Phú Sen
(huyện Phú Hoà), Triêm Đức, Trà Ô (huyện Đồng Xuân), Lạc Sanh (huyện Tuy
Hoà)… là tiềm năng thích hợp cho phát triển các hoạt động du lịch sinh thái.
2.2. Điều kiện kinh tế
2.2.1. Nông – lâm – ngư nghiệp
- Nông nghiệp:Có sự chuyển dịch về cơ cấu giá trị sản xuất cây trồng và vật
nuôi. Tổng giá trị sản xuất nông nghiệp năm 2004 đạt 1.248 tỷ đồng, tốc độ phát triển
bình quân 2%/năm.
- Lâm nghiệp: Năm 2004 đã trồng 3.000ha rừng tập trung; 2,5 triệu cây phân
tán nâng tổng số diện tích rừng trồng đến nay khoảng 26.000ha. Khai thác gỗ rừng tự
nhiên 4.200m3, gỗ củi rừng trồng 6.900m3.
- Thủy sản: Sản lượng khai thác năm 2004 đạt 33.900 tấn, nuôi trồng đạt 3.826
tấn với diện tích nuôi trồng 2.700 ha. Đặc biệt năm 2004 sản lượng đánh bắt cá ngừ
đại dương đạt 4.150 tấn, nuôi tôm hùm biển trên 15.000 lồng, sản lượng gần 700 tấn.
2.2.2. Công nghiệp

17. 9
Ngành công nghiệp đã có những bước phát triển mạnh mẽ cả về số và chất
lượng, tổng số cơ sở sản xuất công nghiệp trên 6.863 cơ sở thuộc các thành phần kinh
tế với nhiều loại hình sản xuất kinh doanh khác nhau. Giá trị sản xuất công nghiệp đạt
1.776 tỷ đồng tăng 21.3% so với cùng kỳ năm trước. Các ngành công nghiệp tăng
trưởng mạnh: Chế biến nhân hạt điều, đúc kim loại, mây tre lá, giày dép xuất khẩu,
nước khoáng, bia, hải sản đông lạnh...
2.2.3. Thương mại, dịch vụ và du lịch
Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ xã hội đạt 2.630 tỷ đồng, tăng
16.5% so cùng kỳ năm trước. Tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2004 đạt 48.8 triệu
USD, tăng 41.6%, trong đó hàng địa phương tham gia xuất khẩu 44.3 triệu USD,
chiếm 90.8% tổng số, các mặt hàng chủ yếu: nhân hạt điều, thủy sản, cà phê, hàng dệt
may.
Tổng kim ngạch nhập khẩu 33.1 triệu USD, tăng 36.2% so với cùng kỳ, các mặt
hàng nhập khẩu chủ yếu: thuốc tân dược và vật tư y tế, ô tô các loại...
Việc đầu tư cơ sở hạ tầng cho phát triển du lịch được tỉnh đặc biệt quan tâm, đã
tiến hành quy hoạch chi tiết các khu, điểm du lịch quan trọng; ngoài những ưu đãi theo
quy định của cả nước, còn ban hành các chính sách ưu đãi riêng cho các dự án đầu tư
về du lịch trên địa bàn nhằm tạo điều kiện cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước.
2.2.4. Hợp tác đầu tư
Đến cuối năm 2004 có 24 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài được cấp giấy
phép đầu tư với tổng số vốn đăng ký khoảng 127 triệu USD, trong đó có 16 dự án đầu
tư vào các khu công nghiệp với tổng vốn đầu tư 82 triệu USD. Tập trung chủ yếu vào
các lĩnh vực: Công nghiệp, khai thác chế biến nông lâm thủy sản và khoáng sản. Nhà
đầu tư chủ yếu đến từ các nước: Hàn Quốc, Thái Lan, Hong Kong, Malaysia và Đài
Loan , Đức, Úc, Mỹ...
2.3. Điều kiện xã hội

18. 10
2.3.1. Hành chánh
Phú Yên bao gồm 1 thành phố, 1 thị xã và 7 huyện: Thành phố Tuy Hòa, thị xã
Sông Cầu và các huyện Đông Hòa, Đồng Xuân, Phú Hòa, Sơn Hòa, Sông Hinh, Tây
Hòa, Tuy An.
2.3.2. Dân số và dân tộc
Dân số Phú Yên là 861.993 người (điều tra dân số 1/4/2009) trong đó thành thị
chiếm 20%, nông thôn chiếm 80%. Lực lượng lao động chiếm 71.5% dân số.
Phú Yên có gần 30 dân tộc thiểu số, chủ yếu sống tập trung ở các huyện miền
núi phía Tây. Nhiều dân tộc có từ lâu đời như: Chăm, Êđê, BaNa, Hrê, Hoa, Mnong,
Raglai, … Do vị trí địa lý và điều kiện tạo lập cuộc sống thuận lợi cho nên nhiều dân
tộc đã về đây sinh sống và lập nghiệp. Sau ngày miền Nam được giải phóng, nhất là
sau khi thành lập huyện Sông Hinh (1986) có những dân tộc từ miền núi phía Bắc di
cư vào vùng đất Sông Hinh như Tày, Nùng, Dao, Sán Dìu…
2.3.3. Giao thông
Hệ thống giao thông thuận lợi: nằm cạnh trục lộ 1A đi qua địa phận Phú Yên và
trục đường sắt Bắc – Nam. Có quốc lộ 25 và đường ĐT 645 nối với các tỉnh Tây
Nguyên.
Phú Yên có nhiều đầm, vịnh rất thuận lợi cho tàu bè ra vào trú ngụ, cập bến.
Đặc biệt là cảng Vũng Rô có khả năng tiếp nhận tàu có trọng tải trên 3.000 DWT.
Sân bay Tuy Hòa với 1 đường băng chính dài 3.2km và 2 đường băng phụ có
thể tiếp nhận loại máy bay cỡ lớn. Hiện đang khai thác 03 chuyến/tuần từ TP Tuy Hòa
đi TP Hồ Chí Minh, Tuy Hòa – Hà Nội và ngược lại.
Hệ thống phương tiện giao thông khá phong phú, có bến xe liên tỉnh, nội tỉnh và
lực lượng xe khách, xe du lịch, xe chất lượng cao, xe taxi, xe buýt sẵn sàng đáp ứng
nhu cầu đi lại của du khách.

19. 11
2.3.4. Cơ sở hạ tầng
- Điện năng: Phú Yên có các thủy điện Sông Hinh với công suất 72 MW, Nhà
máy thuỷ điện Sông Ba Hạ công suất 220 MW, nhà máy thuỷ điện EaKrông Hnăng
công suất 66 MW, nhà máy thủy điện Đá Đen công suất 12MW đang đẩy nhanh tiến
độ thi công và nhiều thuỷ điện nhỏ đang khởi công.... Đảm bảo cung cấp nhu cầu sử
dụng điện cho sản xuất, sinh hoạt trong toàn Tỉnh.
- Thủy lợi: Hệ thống sông ngòi gồm 4 sông chính: sông Cầu, sông Kỳ Lộ, sông
Ba, sông Bàn Thạch (Đà Nông); tổng lưu lượng dòng chảy 11.8 tỷ m3/năm.
- Cấp nước: Nhà máy cấp nước Phú Yên với công suất 28.500 m3/ngày đêm,
phục vụ nước sạch cho khu vực thành phố Tuy Hòa, các vùng lân cận và Khu công
nghiệp Hòa Hiệp. Các thị trấn huyện lỵ đều có cấp nước với công suất khoảng 13.000
m3/ngày đêm.
- Thông tin liên lạc: Hệ thống thông tin thuận lợi cho liên lạc trong và ngoài
nước. Mạng lưới bưu điện rộng khắp các vùng trong tỉnh. Mật độ sử dụng điện thoại
bình quân 14-15 máy/100 dân.
2.3.5. Giáo dục và y tế
Tỉnh đã xây dựng một hệ thống giáo dục quốc dân hoàn chỉnh, phát triển đồng
bộ và đầy đủ các loại hình trường lớp từ công lập đến bán công, dân lập tư thục. Toàn
tỉnh hiện có 412 trường học và cơ sở Giáo dục - Đào tạo trực thuộc. Tổng số CB, GV,
NV toàn ngành đến cuối tháng 12/2003: 13.905 người. Toàn ngành hiện có 4.709
phòng học, trong đó có 1004 phòng học kiên cố (chiếm 21.3%). Từ những kết quả trên
cho thấy tình hình giáo dục tại tỉnh ngày càng phát triển, số lượng học sinh tới trường
ở các cấp ngày càng cao, cơ sở vật chất phục vụ cho việc giáo dục cũng được xây
dựng và sửa chữa nhiều hơn phục vụ cho giáo dục, chất lượng giáo dục ngày càng
được nâng cao thể hiện qua trình độ của các cán bộ, giáo viên giảng dạy và tỉ lệ tốt
nghiệp của học sinh các cấp. Đây là những dấu hiệu tốt, khả quan cho sự nghiệp giáo
dục nói chung và sự phát triển giáo dục của tỉnh nhà nói riêng

20. 12
Ngành y tế Phú Yên đã xây dựng và củng cố toàn diện hệ thống y tế. Tập trung
đầu tư nâng cấp dần cơ sở hạ tầng bệnh viện Tỉnh, Bệnh viện điều dưỡng và phục hồi
chức năng, Bệnh viện y học cổ truyền, các trung tâm và các trạm chuyên khoa, Trường
trung học Y tế, Công ty dược và vật tư y tế, các Bệnh viện huyện Sông Hinh, Đồng
Xuân, Sông Cầu. Số cán bộ y tế ngày càng được tăng lên về số lượng và trình độ, đáp
ứng nhu cầu khám chữa bệnh, chăm sóc các dịch vụ y tế của nhân dân.
2.4. Truyền thống văn hóa
2.4.1. Văn hóa
Phú Yên là miền đất có lịch sử khá lâu đời với nhiều dân tộc chung sống. Các
dân tộc sống đan xen nhau từ những thế kỷ trước với các nghề làm nương rẫy, nghề
trồng lúa nước, nghề biển. Cuộc sống hội tụ đã tạo nên những sắc thái văn hóa dân
gian phong phú. Từ hát tuồng, bài chòi, hát bá trạo, các điệu hò của cư dân vùng ven
biển đến các lễ hội, trường ca và bộ nhạc cụ dân tộc Trống đôi - Cồng ba - Chiêng năm
độc đáo của dân miền núi. Việc tìm thấy bộ đàn đá, kèn đá ở Tuy An với niên đại hơn
2500 năm trước cùng nhiều di sản của nền văn hóa Sa Huỳnh chứng tỏ miền đất Phú
Yên từ xa xưa đã có cư dân sinh sống và đã có các hoạt động văn hóa đặc sắc.
Dân Phú Yên thường được gọi là dân xứ "nẫu", đó là tiếng nói đặc trưng của
họ, tiếng nẫu (nẫu = người ta).
2.4.2. Lễ hội
Phú Yên có bề dày lịch sử khá lâu đời, với nhiều dân tộc cùng sinh sống, đã
sáng tạo nên một nền văn hoá, nghệ thuật dân gian phong phú và sinh động. Bên cạnh
những nghệ thuật dân gian đặc sắc như: nghệ thuật tự sự (Kể khan), hát bội, dân ca bài
chòi, hò khoan, hát ru, các điệu múa, … Các lễ hội truyền thống cũng được hình thành
và phát triển thể hiện đời sống tinh thần của đồng bào các dân tộc miền núi và miền
biển Phú Yên. Một số lễ hội tiêu biểu thường được tổ chức như:
- Lễ hội cầu ngư: Được tổ chức thường xuyên hàng năm tại những địa phương ven
biển Phú Yên thuộc các huyện Sông Cầu, Tuy An, Tuy Hoà và thị xã Tuy Hoà– nơi

21. 13
phần lớn dân cư sống bằng nghề đánh bắt hải sản, lễ hội thường được tổ chức vào
tháng 3 Âm lịch khi ngư dân chuẩn bị vào vụ đánh bắt cá chính trong năm. Mục đích
của lễ hội là cúng tế các vị tiên hiền địa phương và thần Ông Nam Hải, cầu cho sóng
lặn biển êm, cá mực đầy thuyền. Lễ hội bao giờ cũng gồm cả phần lễ và phần hội.
Phần lễ được thực hiện với nhiều nghi thức trang nghiêm ở nơi điện thờ của làng, xã
như: lễ dâng cúng vật phẩm, lễ đọc văn tế, những tiết mục múa thiêng, hò bá trạo, hát
khứ lễ… và phần hội là buổi tiệc chiêu đãi khách, hát bội và các trò chơi dân gian.
Tính chất của lễ hội cầu ngư là nơi gặp gỡ, chuyện trò, tham dự sinh hoạt văn hoá của
đông đảo nhân dân địa phương. Lễ hội thu hút chẳng những nhân dân các vùng lân
cận, mà còn cả những người ở xa tới dự.
- Lễ hội đầm Ô Loan: Du khách có dịp vào Nam ra Bắc, đến địa phận huyện Tuy An
của tỉnh Phú Yên, dừng lại trên đỉnh đèo Quán Cau hoặc ngược xuôi trên tuyến xe lửa
Bắc – Nam, đều có thể chiêm ngưỡng vẻ đẹp của một di tích thắng cảnh cấp quốc gia
… với tên gọi: Đầm Ô Loan. Hàng năm, cứ vào ngày mồng 7 tháng Giêng Âm Lịch,
với không khí vui xuân, nhân dân nơi đây và nhiều nơi trong tỉnh đến tham gia lễ hội.
Lễ hội có tính chất văn hoá cổ truyền, diễn ra với nhiều hoạt động phong phú sôi nổi
như: đua thuyền, quăng chài đánh cá, lắt thúng chai, bơi bộ, múa, hát bội, vật võ …
diễn ra trong tiếng ngân vang của các loại nhạc cụ dân tộc: trống, kèn, đờn cò, … Lễ
hội còn thể hiện những nét riêng của cư dân vùng sông nước Tuy An với ý niệm như:
tín ngưỡng, thờ cúng các vị thần quanh vùng: Thần Biển, Thần Đầm, Thần Sông, …
cầu mong cho các hoạt động trồng trọt, chăn nuôi, đánh bắt hải sản đạt kết quả tốt đẹp
trong một năm mới. Lễ hội hàng năm chỉ diễn ra trong một ngày nhưng đã thu hút
hàng vạn lượt người trong và ngoài tỉnh đến dự.
- Hội đua ngựa ở An Xuân: Hàng năm vào ngày mùng Sáu tháng Giêng Âm lịch, khi
nắng xuân đang tràn ngập núi rừng xanh thẳm, tại xã An Xuân (huyện Tuy An) lại rộn
ràng chuẩn bị cho hội đua ngựa truyền thống. Hội nhằm gợi lại tinh thần thượng võ
của một vùng đất, thể hiện ý chí quật cường và sức mạnh phi thường của con người
trước thiên nhiên hùng vĩ. Bãi đua là một thảm cỏ rộng, bằng phẳng và những chàng
trai uy nghiêm, chỉnh tề trên lưng ngựa. Sau một hồi tù và vang lên báo hiệu giờ xuất
phát, các kỵ sỹ thúc ngựa phóng nhanh về phía trước trông rất dũng mãnh trong tiếng

22. 14
trống thúc dục rộn rã và tiếng reo hò cổ vũ của khán giả vang dội cả núi rừng. Những
ngày hội tưng bừng như thế ở An Xuân đã tạo nên một nét văn hoá riêng độc đáo. Mời
bạn thử một lần đến An Xuân vào dịp xuân để khám phá vùng đất văn hoá này.
- Lễ hội đâm trâu: Là lễ truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số ở miền núi Phú
Yên. Lễ hội diễn ra trong suốt 3 ngày đêm, thường là vào dịp từ tháng Chạp đến tháng
3 Âm lịch hàng năm. Qui mô tổ chức khá lớn, mang tính cộng đồng cao. Thường là
vào ngày thứ ba nghi thức đâm trâu được tiến hành. Trong suốt 3 ngày diễn ra lễ hội,
thầy cúng qua nhiều nghi lễ gieo quẻ, xin xăm, khấn vái … Sau mỗi lễ cúng, từ 3 ché
rượu cần được rót ra những chén rượu nhất mời các già làng uống trước. Lễ hội được
tổ chức với mục đích là hiến trâu tế thần làng và thể hiện sự cầu mong Thần Nước,
Thần Núi cùng đến chứng kiến chủ nhà trả nợ trời. Lễ hội đâm trâu đã có từ thời xa
xưa, biểu hiện cụ thể, trực tiếp sinh động về dấu ấn văn hoá tinh thần của đồng bào dân
tộc miền núi Phú Yên. Mọi người đến đây để được chiêm ngưỡng những nghi lễ hấp
dẫn, được tham gia sinh hoạt văn hoá, được múa hát, đánh chiêng, uống rượu cần và
được hoà mình vào thiên nhiên và cuộc sống hoang sơ pha lẫn sắc màu huyền thoại.
- Lễ bỏ mả: Là lễ lớn của đồng bào dân tộc miền núi Phú Yên, gồm cả phần lễ và phần
hội. Họ có quan niệm con người sau khi chết đi thì linh hồn vẫn còn tồn tại, sau lễ bỏ
mả mới về hẳn với thế giới tổ tiên, lúc này được coi như lần cuối cùng tiễn biệt người
chết. Cùng với phần nghi lễ là phần hội như: ca hát, nhảy múa, đánh cồng chiêng, kể
khan … . Khách mời không những chỉ người thân, bạn bè, bà con trong buôn, mà còn
cả bà con các buôn lân cận đến tham dự. Gắn liền với ngày làm lễ bỏ mả là ngày dựng
xong nhà mồ, đây là một công trình nghệ thuật đặc trưng của đồng bào dân tộc miền
núi Phú Yên.
- Lễ hội mùa: Sau khi thu hoạch lúa xong, thường là vào dịp tháng 3 hàng năm, đồng
bào các dân tộc thiểu số Phú Yên tổ chức lễ ăn mừng lúa mới tại từng gia đình vừa để
tạ ơn thần lúa, vừa để vui mừng về những thành quả lao động đã đạt được. Trong lễ
hội này người ta đánh cồng, chiêng, trống, vui chơi ca hát, uống rượu cần thâu đêm
suốt sáng. Tuy không có sự phân công trước, nhưng các gia đình cứ trông nhau mà tổ
chức theo thứ tự từng nhà một. Sau khi tan buổi lễ mọi người đều hy vọng về một mùa
bội thu sắp đến.

23. 15
- Hội đánh bài chòi: Hội này thường được tổ chức ở làng quê vào dịp tết Nguyên đán.
Người ta cất 9 hoặc 11 chòi, chia thành 2 bên, mỗi bên 5 chòi, mỗi chòi cao độ 2-3m,
rộng đủ vài ba người ngồi và một chòi trung ở giữa giành cho các vị chức sắc địa
phương. Bộ bài để đánh bài chòi là bộ bài tam cúc cải tiến, gồm 33 lá, với những tên
chuyển thành nôm na như: nhứt nọc, nhì nghèo, ông ầm, thằng bí, lá liễu v.v… vẽ trên
giấy, dán vào thẻ tre. Mỗi thẻ tre dán ba con bài, không trùng lặp nhau.

24. 16
Chương 3
NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1. Nội dung nghiên cứu
Đề tài “Đánh giá tiềm năng du lịch sinh thái và đề xuất các giải pháp phát triển
bền vững du lịch sinh thái tỉnh Phú Yên” đi sâu vào đánh giá các tiềm năng du lịch
sinh thái của tỉnh Phú Yên đồng thời đề xuất các giải pháp phát triển bền vững ngành
du lịch cho tỉnh bằng các phương pháp nghiên cứu khoa học đang được đánh giá cao
trên thế giới. Nội dung nghiên cứu cụ thể như sau:
- Khảo sát hiện trạng tài nguyên du lịch và đánh giá các tiềm năng DLST của tỉnh Phú
Yên. Khảo sát tình hình hoạt động du lịch của tỉnh Phú Yên trong các năm gần đây.
- Xác định được các lợi thế phát triển ngành du lịch của tỉnh từ các yếu tố bên trong và
bên ngoài và so sánh lợi thế đó với lợi thế phát triển của ngành du lịch các tỉnh Khánh
Hòa và Bình Định thông qua phương pháp ma trận CPM.
- Xác định được mức độ bền vững của ngành du lịch tỉnh Phú Yên theo 23 tiêu chi du
lịch bền vững của Hiệp hội Du lịch Thế giới (UNWTO).
- Xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất các giải pháp phát triển bền vững du lịch
sinh thái tại tỉnh Phú Yên trong giai đoạn mới thông qua 2 phương pháp ma trận
SWOT và phương pháp ma trận QSPM.
3.2. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thu thập tài liệu giúp cho việc tổng hợp đầy đủ những tài liệu, số liệu
cần thiết và kế thừa kết quả của các nghiên cứu trước đó giúp cho bài luận văn hoàn
thiện hơn. Gồm các tài liệu về: Các tài liệu về du lịch sinh thái và phát triển bền vững,
điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội tỉnh Phú Yên, bản đồ phân bố các khu du lịch

25. 17
tỉnh Phú Yên, định hướng chiến lược quy hoạch, quản lý và phát triển du lịch hiện nay
của tỉnh Phú Yên.
- Phương pháp phỏng vấn, khảo sát thực địa.
- Phương pháp phân tích lợi thế so sánh CPM (Competitive Profile Matrix): Ma trận
EFE dùng để thu thập thông tin cạnh tranh từ môi trường bên ngòai, không chú ý yếu
tố bên trong. CPM khác với EFE, nó xem xét thông các yếu tố bên trong và nó dùng để
so sánh giữa các tổ chức cạnh tranh nhau dựa trên các yếu tố chủ đạo quyết định thành
công. Các bước thực hiện: liệt kê các yếu tố chủ đạo quyết định thành công, gán trọng
số tùy vào tầm quan trọng của yếu tố đó với sự thành công của tổ chức ( trọng số sẽ
phân bố từ 0-1, tổng trọng số bằng 1), đánh giá điểm đáp ứng cho các yếu tố (điểm từ
1-4, trong đó 1:kém, 2: có đáp ứng, 3: đáp ứng khá, 4: đáp ứng tốt), nhân điểm đáp
ứng với trọng số và tính tổng điểm trọng số. Trung bình của tổng điểm trọng số là 2.5
nên tố chức nào có tổng điểm < 2.5 thì xem là yếu trong cạnh tranh.
- Phương pháp đánh giá tính bền vững theo 23 tiêu chí của Hiệp hội Du lịch thế giới (
UNWTO): để đánh giá sự bền vững ngành du lịch của tỉnh ta dựa theo 23 tiêu chí của
UNWTO đưa ra. Đánh giá tính bền vững theo các tiêu chí bằng cách cho điểm 1-5,
trong đó: 1:đạt <= 30%, 2: đạt 31- 60% , 3: đạt: 61 -80%, 4: đạt 61 - 80%, 5: đạt 81 –
100%.
- Phương pháp ma trận SWOT: Áp dụng phương pháp phân tích SWOT để xác định
điểm mạnh (S: Strengths), điểm yếu (W: Weaknesses), cơ hội (O: Opportunities),
thách thức (T: Threats) và xác định các chiến lược phù hợp khi phát triển du lịch sinh
thái bền vững. Sau khi phân tích SWOT, thực hiện theo bảng 3.1 và vạch ra 4 chiến
lược sau: Chiến lược S/O: phát huy điểm mạnh để tận dụng thời cơ; Chiến lược W/O:
không để điểm yếu làm mất cơ hội; Chiến lược S/T: phát huy điểm mạnh để khắc phục
vượt qua thử thách; Chiến lược W/T: không để thử thách làm phát triển điểm yếu. Sau
đó sắp xếp thứ tự ưu tiên thực hiện các giải pháp trong các chiến lược đã đề ra.
- Phương pháp ma trận quy hoạch chiến lược định lượng QSPM ( Quantitative
Strategic Planning Matrix): bao gồm ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài EFE
(External Factor Evaluation Matrix) và ma trận đánh giá các yếu tố bên trong IFE (

26. 18
Internal Factor Evaluation). Phương pháp này đánh giá từng điểm yếu, điểm mạnh
quan trọng cho sự thành công xuất phát từ các yếu tố bên trong và các yếu tố bên
ngoài. Gán trọng số cho các yếu tố. Tổng trọng số của các điểm yếu, điểm mạnh bằng
1. Đánh giá điểm cho các điểm yếu, điểm mạnh từ 1-4, trong đó: 1: yếu, 2: khá yếu, 3:
khá mạnh, 4: mạnh. Nhân trọng số với điểm đánh giá để có điểm trọng số. Tính tổng
điểm trọng số phân bố từ 1 – 4, tổng điểm càng cao (gần 4) thì hệ thống càng mạnh.

27. 19
Chương 4
KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
Trong chương 2 đã nêu ra các thông tin cơ bản của tỉnh Phú Yên. Trên cơ sở
phân tích tài liệu và khảo sát thực tế, trong chương này trình bày các kết quả nghiên
cứu bao gồm: Đánh giá tiềm năng du lịch, phân tích các lợi thế so sánh và các yếu tố
ảnh hưởng đến sự phát triển ngành du lịch, đánh giá tính bền vững các hoạt động du
lịch sinh thái và phân tích yếu tố ảnh hưởng và đề xuất các giải pháp phát triển bền
vững du lịch sinh thái tại tỉnh Phú Yên.
4.1. Đánh giá tiềm năng du lịchvà hiện trạng du lịchtỉnhPhú Yên.
4.1.1. Tiềm năng du lịchPhú Yên.
Phú Yên là vùng đất duyên hải miền trung được thiên nhiên ưu đãi có nguồn tài
nguyên du lịch thiên nhiên, nhân văn phong phú và đa dạng.
Các tài nguyên du lịch đẹp nổi tiếng như Gành Đá Dĩa, Bãi Môn- mũi Điện…
được nhiều du khách quan tâm và tìm đến, tuy nhiên ở các nơi này hầu như chưa có
đầu tư về cơ sở hạ tầng, dịch vụ… phục vụ cho nhu cầu du lịch của du khách. Du
khách đến đây chỉ thưởng thức cảnh đẹp rồi phải quay về vì không đáp ứng được các
nhu cầu thiết yếu ăn, ở, đi lại cho du khách. Do đó, nguồn tài nguyên du lịch quý giá
này chỉ nằm ở mức là tiềm năng, chưa được đánh giá đúng và khai thác.
Phú Yên có các khu BTTN Bắc Đèo Cả, khu BTTN Krông Trai chủ yếu phục
vụ hoạt động bảo tồn, các hoạt động du lịch tại đây rất kém phát triển. Trong khi đó,
nơi này có hệ sinh thái rừng đặc trưng, có hệ động thực vật phong phú, … rất thích
hợp cho các hoạt động du lịch sinh thái, học tập, nghiên cứu.

28. 20
Biển Phú Yên có rất nhiều băi tắm đẹp: bãi Xép, bãi Tiên, bãi biển Long Thủy,
bãi Tràm, bãi biển Từ Nham, bãi Vuông… nhiều đảo và bán đảo: đảo Nhất Tự Sơn,
đảo hòn Chùa, đảo hòn Nưa, bán đảo Tuy Phong – Vĩnh Cửu (còn gọi là bán đảo Cù
Mông)… là nơi thích hợp phát triển du lịch biển với các sản phẩm du lịch: nghĩ dưỡng,
vui chơi giải trí, lặn biển, du lịch sinh thái…
Các suối nước khoáng như mỏ nước khoáng Phú Sen, suối nước nóng Triêm
Đức, suối nước khoáng Lạc Sanh, vực phun Hòa Mỹ… thích hợp cho du lịch nghĩ
dưỡng, tham quan. Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa được đầu tư phát triển du lịch.
Phú Yên có hơn 30 dân tộc anh em đang sinh sống tại nơi đây (Kinh, Hoa, Ê
Ðê, Ba Na, Chăm, Tày, Nùng, ...) đã tạo nên một nền văn hóa vô cùng phong phú và
đa dạng. Một số nét văn hóa đặc trưng của một số dân tộc thiểu số đang sống tại Phú
Yên:
- Dân tộc Êđê nói tiếng Ma-lay-Po-ly-nê-xi-a, sống thành từng buôn làng trong những
ngôi nhà kiểu nhà sàn. Nguồn sống chủ yếu bằng nương rẫy, chăn nuôi, .... Người Êđê
có sắc phục đặc sắc. Con trai giản dị, khỏe mạnh, con gái uyển chuyển, duyên dáng.
Người Êđê có nền văn học, nghệ thuật giàu có. Văn học có hùng ca, trường ca (Đam
san, Đam gi); Ngâm thơ; Kể chuyện; Âm nhạc có Tù và, đàn, chiêng, đồng ca hát đối,
hát lễ, hát ru; Múa có múa Xoang, múa Khiên cùng nghệ thuật điêu khắc khá phát
triển.
- Dân tộc Bana nói tiếng Môn-Khme. Sống thành gia đình lớn gồm nhiều thế hệ trong
những ngôi nhà dài 50 - 100m. Nhiều nhà hợp thành buôn, mỗi buôn đều có nhà Rông
- Nhà Rông của đồng bào Bana là một công trình kiến trúc độc đáo với những hoa văn
trang trí, những tượng người, chim, thú bằng gỗ được chạm khắc rất đẹp. Người Bana
sinh sống chủ yếu bằng nghề làm rẫy, trồng lúa, hoa màu và chăn nuôi cùng với nghề
dệt vải, rèn sắt thép, đan lát và hái lượm. Người Bana có kho tàng chuyện cổ tích thần
thoại phong phú, đời sống âm nhạc sôi nổi với đủ loại nhạc cụ: chiêng đồng, trống gỗ,
đàn T.rưng, kèn, sáo, .... Điệu múa "Rông chiêng" tiêu biểu cho nghệ thuật múa dân
gian Bana.

29. 21
- Dân tộc Hrê nói tiếng Môn-Khme. Sống theo từng gia đình nhỏ trên nhà sàn; nguồn
sống chính là nông nghiệp. Phụ nữ Hrê thường đeo kiềng bạc có buộc thêm những
đồng bạc hoặc những chuỗi cườm bằng bột màu hay hổ phách trên cổ. Ngày Tết, ngày
hội đồng bào thường thăm nhau, uống rượu cần, tấu nhạc, kể chuyện và ca hát. Nhạc
cụ của người Hrê có bộ cồng 3 chiếc, trống cơm, đàn Bro 8 dây. Mọi người đều biết kể
chuyện cổ tích, hát dân ca, hát ví. Trai gái ưa trò chơi khỏe mạnh như: Thi chạy, thi
đẩy gậy, ...
- Các dân tộc Tày, Nùng có nhiều nét văn hóa giống nhau, người Tày, Nùng nói tiếng
Tày-Thái, chữ viết sáng tạo trên cơ sở chữ Hán. Người Tày, Nùng ở nhà sàn, họ giàu
kinh nghiệm làm mương, trồng lúa trên ruộng bậc thang và sống chủ yếu bằng nông
nghiệp, dệt thổ cẩm. Người Tày, Nùng thường mặc quần áo vải màu Chàm, may giản
dị, ít thêu thùa. Họ có các làn điệu dân ca truyền thống như: hát Then, hát Lượn với
các nhạc cụ kèn, sáo, trống, thanh la, nhị, đàn tính, ...
Ngoài ra, Phú Yên còn có nhiều nét văn hóa độc đáo của cư dân sống trên vùng
đất này như lễ hội của người dân chài vùng ven biển với làn điệu hò bá trạo, hò kéo
lưới, hô bài chòi, hò khoan... Kết hợp với nét văn hóa dân tộc thiểu tạo nên nguồn tài
nguyên du lịch nhân văn phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc.
Phú Yên có nhiều di tích Lịch sử - Cách mạng - Văn hóa và danh lam thắng
cảnh như: Nơi thành lập Chi Bộ Ðảng đầu tiên ở Phú Yên; Vụ thảm sát Ngân Sơn Chí
Thạnh; Chiến thắng Ðường Năm, Tàu không số Vũng Rô; Mộ và đền thờ Lê Thành
Phương, Lương Văn Chánh; Tháp Nhạn; Ðầm Ô Loan; Gành Ðá Ðĩa, Chùa Ðá Trắng
đã được Nhà nước công nhận và xếp hạng là các di tích lịch sử - Cách mạng - Văn
hóa và danh lam thắng cảnh cấp Quốc gia.
Tóm lại, Phú Yên là vùng đất được thiên ưu đãi. Với nhiều danh lam thắng
cảnh quốc gia, nhiều cảnh quan tự nhiên đẹp, nhiều hệ sinh thái có ý nghĩa quan trọng
như hệ sinh thái đất ngập nước vùng cửa sông, cửa biển… Phú Yên có tiềm năng thích
hợp cho phát triển du lịch sinh thái. Kết hợp với văn hóa dân tộc và các lễ hội văn hóa
truyền thống độc đáo, Phú Yên có đủ điều kiện để phát triển đa dạng các loại hình du

30. 22
lịch. Tuy nhiên hiện nay, các nguồn tài nguyên này vẫn còn nằm ở dạng tiềm năng,
chưa được khai thác đúng và hợp lý để phát triển du lịch.
4.1.2. Đánh giá tình hình hoạt động du lịchtỉnhPhú Yên.
Với nguồn tài nguyên du lịch phong phú, Phú Yên đã phát triển một số khu du
lịch, địa điểm du lịch được phân bố đều trong tỉnh như sau:
- Thành phố Tuy Hòa gồm có các địa điểm : Tháp Nhạn, Sông Ba – Cầu Đà Rằng, Bãi
biển thành phố Tuy Hòa, Chùa Bảo Lâm, Khu du lịch sinh thái Sao Việt, Khu du lịch
Gió Chiều, Núi Chóp Chài, Khu du lịch sinh thái Thuận Thảo, KDL Đá Bàn, Chùa
Bảo Tịnh, Chùa Hồ Sơn.
- Huyện Đông Hòa: Bãi Tiên, Bãi Vàng và Bãi Gốc, KDL Đập Hàn, Khu rừng cấm
Bắc đèo Cả, Di tích núi Hiềm, Biển Hồ, Di tích đường Hồ Chí Minh trên biển, Vũng
Rô, Mũi Điện – Bãi Môn, KDL núi Đá Bia.
- Huyện Phú Hòa: Mộ và đền thờ Lương Văn Chánh, Nhà thờ Mằng Lăng, Di tích
khảo cổ quốc gia Thành Hồ, Mỏ nước khoáng Phú Sen, đập Đồng Cam.
- Huyện Tuy An: Bãi biển Long Thủy và đảo Hòn Chùa, Bãi Xép, Địa đạo gò Thì
Thùng, đập Tam Giang, Di tích lịch sử vụ thảm sát Ngân Sơn – Chí Thạnh, di tích
khảo cổ quốc gia Thành An Thổ, Gành Đá Dĩa, Mộ và đền thờ Lê Thành Phường,
rừng dương Thành Lồi, Đầm Ô Loan.
- Thị xã Sông Cầu: Vịnh Xuân Đài, Bãi biển Từ Nham, Đầm Cù Mông, Bãi Nồm.
- Huyện Đồng Xuân: Di tích lịch sử nơi thành lập chi bộ ĐCSVN đầu tiên ở Phú Yên,
Suối nước nóng Triêm Đức.
- Huyện Sơn Hòa: Khu bảo tồn thiên nhiên Krông Trai, Căn cứ của tỉnh Phú Yên trong
kháng chiến chống Mỹ, Khu du lịch sinh thái Sơn Nguyên, Thủy điện Sông Ba Hạ.
- Huyện Sông Hinh: Công trình thủy điện và hồ Sông Hinh.
- Huyện Tây Hòa: Di tích lịch sử Nơi diễn ra cuộc Đồng Khởi Hòa Thịnh, suối nước
khoáng Lạc Sanh, Vực phun, Di tích lịch sử Quốc gia Đường số 5.

31. 23
Khách du lịch trong và ngoài nước dần đã biết đến hình ảnh Phú Yên thông qua
lượt khách đến du lịch tại tỉnh qua các năm đều tăng được thể hiện trong biểu đồ 4.1
với tốc độ tăng bình quân hằng năm là 34.9%
Lượt khách quốc tế du lịch đến Phú Yên nằm 2005 đạt 2.700 lượt khách, đến
năm 2007 đạt 4.773 lượt và đạt được 10.000 lượt khách trong năm 2009. Tốc độ tăng
bình quân hằng năm nhanh đạt 49.3%.
Nguồn: Sở Văn hóa – Thể thao & Du lịch tỉnh Phú Yên
Biều đồ 4.1: Thống kê lượt khách du lịch đến Phú Yên từ năm 2005 – 2009.
Tổng doanh thu hoạt động kinh doanh du lịch tỉnh Phú Yên từ năm 2005 – 2009
bao gồm các doanh thu lữ hành, thuê phòng, bán hàng & ăn uống, phục vụ vui chơi

32. 24
giải trí và các doanh thu khác được thể hiện chi tiết trong biểu đồ 4.2. Doanh thu các
hoạt động kinh doanh du lịch qua các năm đều tăng, đạt doanh thu cao nhất là năm
2009 bao gồm các doanh thu của các hoạt động lữ hành, thuê phòng, bán hàng ăn
uống, phục vụ vui chơi giải trí và các doanh thu khác. Tốc độ tăng trưởng bình quân
hằng nằm đạt 77.4%. Trong đó, doanh thu của bán hàng, ăn uống cao nhất, tiếp theo là
doanh thu thuê phòng, lưu trú. Hoạt động lữ hành, vui chơi giải trí đạt doanh thu thấp
cho thấy các hoạt động lữ hành, các khu vui chơi giải trí vẫn chưa được đầu tư tốt, ít
thu hút được sự quan tâm của du khách. Do đó cần phải đầu tư mạnh về cơ sở hạ tầng,
mở thêm nhiều tuyến điểm du lịch mới, hấp dẫn thu hút khách du lịch.
Nguồn lao động trong ngành du lịch Phú Yên ngày càng tăng về số lượng và
chất lượng chuyên môn dần đáp ứng nhu cầu phục vụ du lịch cho du khách. Năm 2005
ngành có 569 lao động thì đã tăng lên 2000 lao động trong năm 2009.
Số cơ sở lưu trú cũng tăng lên từ 24 cơ sở năm 2005, năm 2007 là 35 cơ sở và
đến năm 2009 đạt 67 cơ sở với tổng số phòng là 1.484 phòng và 2.380 giường.
Từ kết quả hoạt động du lịch của tỉnh Phú Yên qua các năm ta có thể rút ra
được một số nhận xét:
- Du lịch Phú Yên đang dần được hình thành và phát triển qua sự hình thành một số
khu du lịch và lượt khách đến du lịch trong tỉnh qua các năm đều tăng.
- Các loại hình du lịch trong tỉnh chủ yếu là tham quan, vui chơi giải trí, nghĩ
dưỡng … do đó chưa thu hút được sự quan tâm của du khách.
- Nguồn lao động trong ngành du lịch ngày càng tăng lên về số lượng và chất lượng,
tuy nhiên hiện tại vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của du khách.
- Cơ sở hạ tầng chưa được quan tâm đầu tư, không đáp ứng được nhu cầu thiết yếu của
du khách, đặc biệt là đường vào các danh lam thắng cảnh rất xấu, xuống cấp, thậm chí
là chưa có đường nên các doanh nghiệp lữ hành rất khó khăn trong việc đưa du khách
đến tham quan, khám phá. Bên cạnh đó, cơ sở lưu trú của địa phương còn rất ít, thậm
chí có địa điểm không có cơ sở lưu trú cho khách ở lại, điển hình là khu vực Gành Đá
Dĩa, bãi Môn – mũi Điện…

33. 25
Nguồn: Sở Văn hóa – Thể thào & Du lịch tỉnh Phú Yên
Biều đồ 4.2: Thống kê doanh thu kinh doanh du lịch Phú Yên từ năm 2005 -2009.
- Do thiếu về cơ sở hạ tầng nên các tour du lịch đến Phú Yên chủ yếu là tham quan,
đến xem rồi đi chứ không khám phá và lưu trú. Làm nghèo các sản phẩm du lịch.
- Vấn đề môi trường tại một số điểm du lịch chưa được quan tâm, quản lý nên vấn đề ô
nhiễm do du khách vứt rác bừa bãi, do nhà hàng, khách sạn xả thải nước sinh hoạt
chưa qua xử lý… làm mất mỹ quan và ô nhiễm môi trường.

34. 26
4.2. Các lợi thế so sánh và các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triểnngành du lịch
tỉnh Phú Yên.
4.2.1. Phân tích các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến ngành du lịchtỉnh Phú Yên
Bảng 4.1: Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài (EFE) cho ngành du lịch tỉnh Phú
Yên.
Các yếu tố quan trọng bên ngoài
Trọng số
(w)
Điểm sơ bộ
(s)
Điểm trọng
số (w*s)
Các cơ hội bên ngoài
Sự quan tâm và hỗ trợ của ban lãnh đạo
các cấp huyện và tỉnh.
0.1 4 0.4
Sự đầu tư của các công ty trong và ngoài
nước.
0.05 4 0.2
Thị trường khách du lịch đa dạng và
phong phú.
0.15 4 0.6
Nhu cầu về DLST ngày càng lớn của
khách du lịch.
0.05 3 0.15
Sự phát triển về cơ sở vật chất và sự hoàn
thiện của hệ thống giao thông
0.1 4 0.4
Nguồn nhân lực về có chuyên môn về du
lịch và DLST ngày càng được đào tạo bài
bản và chuyên sâu.
0.05 3 0.15
Thu nhập của người dân Phú Yên ngày 0.05 4 0.2

35. 27
càng cao.
Các thách thức bên ngoài
Công tác tiếp nhận đơn xin giải quyết và
chấp chuận cấp thị thực nhập cảnh (visa)
còn rắc rối, gây khó khăn cho du khách.
0.05 2 0.1
Sự cạnh tranh du lịch với các tỉnh lân cận,
đặc biệt là Khánh Hòa và Bình Định.
0.15 1 0.15
Nhận thức của những người làm du lịch
lẫn du khách về việc bảo vệ môi trường
trong khu du lịch chưa cao
0.15 2 0.3
Hoạt động xúc tiến thông tin du lịch và
tiếp thị còn kém làm lu mờ hình ảnh du
lịch. 0.1 2 0.2
Tổng số 1,0 2.85
Dựa vào tổng điểm EFE cho ngành du lịch tỉnh Phú Yên là 2.85 chứng tỏ cơ hội
thành công của ngành du lịch tỉnh dừng ở mức khá, vì tổng điểm EFE càng gần 4 thì
cơ hội thành công càng cao.
Chính quyền địa phương và các cấp đã có sự quan tâm và chỉ đạo đúng đắn để
kêu gọi đầu tư trong và ngoài nước phát triển du lịch cho tỉnh nhà. Hiện tại, Phú Yên
có 33 dự án đầu tư nước ngoài, với tổng vốn đầu tư khoảng 6.3 tỷ USD. Các dự án đầu
tư nước ngoài quy mô lớn tại Phú Yên đang triển khai là dự án Nhà máy Lọc dầu
Vũng Rô với tổng vốn đầu tư 1.7 tỷ USD, liên doanh giữa Công ty Technostar

36. 28
Management Ltd (Vương quốc Anh) Tập đoàn dầu khí Telloil (Liên bang Nga); Dự án
Khu du lịch liên hợp cao cấp Phú Yên với tổng vốn đầu tư trên 4.3 tỷ USD của Công
ty TNHH New City Properties Development (Brunei)...
Trong thời gian gần đây, Phú Yên đã tổ chức nhiều hội nghị xúc tiến đầu tư
trong nước và nước ngoài: tại Hà Nội tỉnh phối hợp với Bộ Kế hoạch và Ðầu tư tổ
chức hội nghị xúc tiến đầu tư du lịch vào Phú Yên; tỉnh tổ chức hội nghị xúc tiến đầu
tư tại hai nước Singapore, Malaysia. Trong giai đoạn 2009 – 2020, Phú Yên đã đề ra
34 dự án quan trọng để kêu gọi đầu tư, trong đó lĩnh vực thương mại du lịch thì tỉnh có
8 dự án với tổng vốn 161 triệu USD, tập trung vào xây dựng các khu tắm khoáng bùn
kết hợp nghĩ dưỡng, chữa bệnh; các cụm du lịch sinh thái trên lòng thủy điện sông Ba
Hạ, thủy điện Sông Hinh và các huyện Đông Hòa, Sơn Hòa, Sông Hinh…
Hệ thống giao thông ngày càng được hoàn thiện là điều kiện để kích thích cho
phát triển ngành du lịch. Qua đó, việc mở thêm các chuyến bay từ Tuy Hòa – TP Hồ
Chí Minh, Tuy Hòa – Hà Nội và ngược lại đã tạo cơ hội cho du khách có thể đến Phú
Yên du lịch một cách dễ dàng và thuận lợi hơn, đặc biệt là khách quốc tế.
Thu nhập bình quân đầu người cả nước ngày càng tăng cao, thu nhập bình quân
của người dân Phú Yên cũng tăng lên 13,5 triệu đồng/năm (2009). Đời sống kinh tế
được cải thiện nên nhu cầu du lịch ngày càng tăng. Thêm vào đó khách quốc tế cũng
du lịch đến Việt Nam nhiều hơn làm cho thị trường khách du lịch trở nên náo nhiệt và
phong phú. Đây cũng là cơ hội tốt cho du lịch Phú Yên phát triển.
Trước đòi hỏi cấp bách của ngành du lịch về nhân sự thì nhiều trường đại học,
cao đẳng, trung cấp, dạy nghề… đã tổ chức và mở nhiều chương trình giảng dạy về
chuyên ngành khách sạn – du lịch, du lịch và lữ hành, nghiệp vụ du lịch, hướng dẫn
viên… đặc biệt là về chuyên ngành du lịch sinh thái nhằm đào tạo đội ngũ lao động,
cán bộ phục vụ trong ngành du lịch có kiến thức và chuyên môn cao như: ĐH Kinh tế
quốc dân Hà Nội, ĐH KHXH&NV TP Hồ Chí Minh, ĐH Nông Lâm TP Hồ Chí Minh,
ĐH Văn Hóa TP Hồ Chí Minh…
4.2.2. Phân tích các yếu tố bên trong ảnh hưởng đến ngành du lịchPhú Yên.

37. 29
Bảng 4.2: Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong (IFE) cho ngành du lịch tỉnh Phú Yên.
Các yếu tố quan trọng bên trong Trọng số
(w)
Điểm sơ bộ
(s)
Điểm trọng
số (w*s)
Các điểm mạnh bên trong
Vị trí địa lý thuận lợi cho giao thông, giáp
nhiều tỉnh và thông với biển Đông.
0.1
4 0.4
Có nhiều cảnh quan tự nhiên đẹp, nhiều
danh lam thắng cảnh nổi tiếng.
0.015
4 0.06
Nét văn hóa dân tộc, lễ hội truyền thống,
giá trị văn hóa lịch sử đa dạng và phong
phú.
0.015
4 0.06
Loại hình du lịch đặc thù khác với những
địa bàn khác, đặc biệt du lịch biển – đảo.
0.05
3 0.15
Sự quảng bá rộng rãi về các khu du lịch
trên các phương tiện như internet
0.05
3 0.15
Đội ngũ nhân viên làm việc thân thiện
nhiệt tình để lại ấn tượng rất tốt cho du
khách.
0.08
4 0.32
Môi trường không khí trong lành, thoáng
mát, rộng rãi.
0.15
4 0.6
Tình trạng an ninh, trật tự an toàn xã hội
được đảm bảo tốt
0.1
4 0.4

38. 30
Các điểm yếu bên trong
Giao thông đi đến các địa điểm du lịch
còn khó khăn do chưa hoàn thiện đường
xá.
0.1
2 0.2
Chưa hình thành được các tour du lịch
mới, hấp dẫn. Hoạt động xúc tiến thông
tin du lịch còn kém phát triển, chưa tạo
được nét nổi bật riêng.
0.07
2 0.14
Sản phẩm du lịch nghèo nàn, hàng lưu
niệm đơn giản, chưa tạo nét đặc trưng
riêng.
0.07
2 0.14
Nhân viên ít và thiếu nhân lực có trình độ
chuyên môn cao.
0.05
1 0.05
Vấn đề rác thải, nước thải sinh hoạt bên
trong khu du lịch chưa được xử lí triệt để,
thiếu sự quản lý.
0.05
2 0.1
Cơ sở vật chất chưa tương xứng với tiềm
năng, chưa được xây dựng thích hợp nên
các khu du lịch thường gặp tình trạng quá
tải trong các mùa du lịch như lễ, tết.
0.1
2 0.2
Tổng số 1,0
2.97
Tổng điểm IFE của ngành du lịch tỉnh Phú Yên là 2.97 chứng tỏ nội lực phát
triển của ngành chưa được mạnh (tổng điểm càng gần 4 thì nội lực phát triển càng

39. 31
mạnh). Các điểm yếu tuy chiếm phần không đáng kể nhưng so với những điểm mạnh
mà ngành du lịch đang đó thì nó cũng làm ảnh hưởng, kiềm hãm đến sự phát triển du
lịch của tỉnh nhà.
Phú Yên có vị trí giao thông thuận tiện, có hệ thống đường bộ giáp với nhiều
tỉnh, có sân bay Tuy Hòa có thể đón nhận các máy bay lớn, có cảng biển Vũng Rô có
thể tiếp nhận tàu có trọng tải lớn đến 3.000 DWT, hệ thống đường sắt Bắc – Nam. Tuy
nhiên, tại các điểm du lịch có cảng quan đẹp, có sức thu hút đối với du khách thì
đường đi vào các khu vực đó rất khó khăn, xe du lịch, xe máy khó có thể đi vào… gây
khó khăn trong việc di chuyển của du khách đến điểm du lịch như các điểm Gành Đá
Dĩa, Bãi Môn – Mũi Điện, suối nước nóng Triêm Đức…
Số lao động trong ngành du lịch Phú Yên ngày càng được tăng về số lượng và
chất lượng. Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của ngành kể cả về số
lượng và trình độ chuyên môn cao. Lao động trong ngành du lịch chủ yếu là dân địa
phương với công việc chủ yếu là phục vụ trong các KDL các công việc như: lễ tân,
phục vụ phòng, phục vụ vui chơi... nhưng chưa được học qua các khóa huấn luyện
nghiệp vụ. Thái độ phục vụ không tốt như thiếu quan tâm đến khách, không mỉm cười,
khó chịu khi khách hỏi về địa điểm du lịch, không cung cấp thông tin về văn hóa bản
địa…Đặc biệt, trong giai đoạn hội nhập quốc tế, yêu cầu có thể giao tiếp bằng ngoại
ngữ, nhất là tiếng Anh là rất cấp thiết để có thể giao tiếp và phục vụ khách quốc tế thì
lại không đáp ứng được. Tuy nhiên đây lại là khó khăn chung cho toàn ngành du lịch
nói riêng và các ngành khác nói chung.
Cơ sở vật chất hạ tầng, cơ sở lưu trú đã được quan tâm, đầu tư nhưng lại không
tương xứng với tiềm năng, với khu du lịch. Mặc dù hiện tại đã có một số lượng cơ sở
lưu trú, công trình phục vụ cho hoạt động du lịch đạt chất lượng cao, đáp ứng được
nhu cầu du lịch của du khách như: Khách sạn CenDuluxe (5 sao), KS KDLST Sao
Việt (4 sao), KS Hùng Vương (2 sao), KS Ái Cúc (1 sao), KS KaYa… Tuy nhiên, các
cơ sở lưu trú, công trình này hầu hết tập trung tại thành phố Tuy Hòa và một số vùng
lân cận. Xảy ra tình trạng, thừa ở chỗ này nhưng thiếu ở chỗ khác. Đặc biệt tại một số
địa điểm du lịch như Mũi Điện – Bãi Môn, suối nước khoáng Lạc Sanh, vũng Rô,
Gành Đá Dĩa … hầu như không có cơ sở lưu trú, công trình nào hoặc cơ sở lưu trú

40. 32
xuống cấp không đáp ứng nhu cầu du lịch của du khách. Điều này cũng ảnh hưởng đến
việc phát triển du lịch của tỉnh. Du khách đi du lịch tới các địa điểm này hầu hết chỉ là
đi trong ngày, tới địa điểm tham quan trong khoảng thời gian ngắn không có nơi nghỉ
ngơi, không có các dịch vụ phục vụ nhu cầu ăn uống, đi lại… Sự phân bố không đồng
đều của các cơ sở lưu trú tập trung phần lớn ở thành phố Tuy Hòa, xảy ra tình trạng
thiếu ở chỗ này mà thừa ở chỗ kia. Vào các thời điểm đông khách trong năm như tết,
lễ… tại các khu du lich thì tình trạng thiếu phòng xảy ra, không đáp ứng đủ nhu cầu
cho du khách: Khu DLST Thuận Thảo, Khu DLST Sao Việt…
Do khó khăn về hệ thống giao thông, cơ sở hạ tầng, lưu trú nên các tour du lịch
Phú Yên chủ yếu là tham quan mà không phát triển thêm được các tour khám phá, du
lịch sinh thái… Do đó, các tour du lịch, các tuyến điểm du lịch của Phú Yên còn nghèo
nàn, không tạo được sức hấp dẫn đối với du khách. Trong năm 2010, Phú Yên mới
thành lập trung tâm thông tin xúc tiến du lịch. Trước đây, khi nói về Phú Yên, có nhiều
người đặt câu hỏi rằng: “Phú Yên ở đâu?”, “Phú Yên là tỉnh nào?”… Điều này chứng
tỏ, Phú Yên nói chung và du lịch Phú Yên nói riêng được rất ít người biết đến. Điều
này chứng tỏ hình ảnh du lịch Phú Yên ít được biết đến trong nước và xa hơn là trên
quốc tế. Vì vậy, hoạt động xúc tiến thông tin du lịch là một yếu tố cần thiết để quảng
bá hình ảnh, thúc đẩy phát triển ngành du lịch của tỉnh.
Sản phẩm du lịch đa dạng, tạo được nét đặc trưng riêng là vấn đề quan trọng
trong phát triển cạnh tranh với du lịch các tỉnh lân cận như Khánh Hòa và Bình Định.
Do cùng nằm thuộc khu vực các tỉnh miền Nam Trung Bộ, có các điều kiện phát triển
du lịch gần giống nhau kéo theo các sản phẩm du lịch gần giống nhau. Vì vậy, các loại
hình sản phẩm du lịch của tỉnh chưa tạo được nét đặc trưng riêng và có khả năng bị
cạnh tranh bởi các sản phẩm du lịch nổi tiếng hơn của các tỉnh lân cận.
Các vấn đề về xử lý rác thải, nước thải sinh hoạt trong khu du lịch chưa được
xử lý hoặc xử lý không triệt để gây mất mỹ quan và thiện cảm cho du khách. Tại một
số khu du lịch có lượng khách du lịch đông như khu DLST Thuận Thảo, khu DLST Đá
Bàn, khu DLST Sơn Nguyên… thì vấn đề ô nhiễm rác thải do du khách thải ra, do
không đủ lao động phục vụ, nước thải sinh hoạt của các khu du lịch được xả thải trực
tiếp không qua xử lý bốc mùi hôi thối, gây khó chịu cho du khách… Điều này ảnh

41. 33
hưởng đến mỹ quan và môi trường khu du lịch, gây mất thiện cảm cho du khách và
mất cân bằng môi trường.
Thông qua 2 ma trận EFE và ma trận IFE có thể rút ra được một số yếu tố quyết
định đến sự thành công cho sự phát triển DLST tại tỉnh Phú Yên:
- Sự quan tâm, hỗ trợ thông qua các chính sách của chính quyền địa phương và sự đầu
tư của các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Vì các yếu tố này có tác dụng định
hướng phát triển của ngành du lịch, đồng thời kêu gọi được vốn đầu tư phát triển vào
các khu du lịch phát huy điểm mạnh và khắc phục điểm yếu để phát triển.
- Khách và thị trường khách du lịch. Yếu tố này đóng vai trò quyết định trong thị phần
doanh thu và cầu của ngành du lịch, nếu thiếu yếu tố này thì ngành du lịch không thể
hoạt động được.
- Cơ sở vật chất hạ tầng ở các khu du lịch, điểm tham quan ảnh hưởng đến thị hiếu, sự
lựa chọn và số lượng du khách đến với khu du lịch. Nếu cơ sở vật chất đáp ứng được
đa số các yêu cầu của du khách thì xem như hoạt động du lịch đã hoàn thành được
50%.
- Hệ thống giao thông là yếu tố bổ trợ cho ngành du lịch trên một địa bàn nếu thiếu
yếu tố này thì hoạt động du lịch diễn ra sẽ không thuận lợi gây nên sự phiền toái, chán
nản cho du khách.
- Sự cạnh tranh du lịch với các tỉnh lân cận. Yếu tố này vừa gây bất lợi cho hoạt động
du lịch của tỉnh vì có thể lấy mất nguồn khách và doanh thu nhưng bên cạnh đó cũng
vừa tạo động lực cho sự liên kết giữa các tỉnh trong khu vực cùng phát triển theo tổng
thể quy hoạch chung.
- Đội ngũ nhân viên là yếu tố quan trọng trực tiếp lao động trong ngành du lịch, nó ảnh
hưởng đến thiện cảm và số lần du khách trở lại với các khu du lịch. Mặt khác đây cũng
là yếu tố giúp du khách nhận được những kiến thức, hiểu biết khi tham gia du lịch giúp
hoạt động DLST trở nên hoàn thiện hơn.
- Sự đa dạng các loại hình sản phẩm du lịch và các sản phẩm lưu niệm, đặc sản đây
cũng là yếu tố thu hút, hấp dẫn khách du lịch đến tham gia và sử dụng các sản phẩm
du lịch tại địa phương.

42. 34
- Nguồn tài nguyên du lịch tự nhiên và nhân văn đa dạng, phong phú kết hợp với môi
trường không khí, đất, nước xanh sạch là một yếu tố quan trọng quyết định thành công
trong hoạt động du lịch nói chung và DLST nói riêng.
4.2.3. So sánh lợi thế cạnh tranh ngành du lịchPhú Yên với 2 tỉnh Khánh Hòa và
Bình Định.
Khánh Hòa và Bình Định được chọn và đưa vào ma trận so sánh cạnh tranh
ngành du lịch của tỉnh Phú Yên vì 2 tỉnh này cùng giáp tỉnh phía Bắc là Bình Định và
phía Nam là Khánh Hòa cùng thuộc khu vực duyên hải các tỉnh miền Nam Trung Bộ.
Khánh Hòa là tỉnh có ngành du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn và phát triển từ lâu.
Bình Định là vùng đất có nền văn hóa Tây Sơn, du lịch biển đang từng bước phát triển.
Chính vì vậy, từ kết quả so sánh cạnh tranh ngành du lịch giữa các tỉnh sẽ xem xét
được hoạt động du lịch ở tỉnh nào phát triển mạnh hơn và từ đó học hỏi, rút kinh
nghiệm để ngành du lịch Phú Yên có thể phát triển thành công hơn.

43. 35
Bảng 4.3: Ma trận so sánh lợi thế cạnh tranh ngành du lịch các tỉnh Phú Yên, Khánh
Hòa và Bình Định.
STT
Yếu tố quyết định
thành công
Trọng
số
Phú Yên Khánh Hòa Bình Định
Điểm
đáp
ứng
Điểm
trọng
số
Điểm
đáp
ứng
Điểm
trọng
số
Điểm
đáp
ứng
Điểm
trọng
số
1 Sự quan tâm, hỗ trợ
thông qua các chính
sách chính quyền địa
phương
0.1 4 0.4 4 0.4 3 0.3
2 Khách và thị trường
khách du lịch
0.1 2 0.2 4 0.4 1 0.1
3 Cơ sở vật chất hạ tầng ở
các khu du lịch, điểm
tham quan
0.1 2 0.2 4 0.4 2 0.2
4 Hệ thống giao thông
bao gồm đường xá và
các phương tiện công
cộng
0.15 2 0.3 4 0.6 3 0.45
5 Sự đầu tư của các doanh
nghiệp trong và ngoài
nước.
0.1 4 0.4 3 0.3 3 0.3
6 Hoạt động xúc tiến
thông tin du lịch
0.05 2 0.1 4 0.2 2 0.1
7 Đội ngũ nhân viên, cán
bộ phục vụ trong ngành
du lịch.
0.1 2 0.2 3 0.3 2 0.2
8 Nguồn tài nguyên du
lịch tự nhiên và nhân
văn
0.15 4 0.6 3 0.45 3 0.45

44. 36
9 Sự đa dạng các sản
phẩm du lịch và các sản
phẩm lưu niệm, đặc sản.
0.05 2 0.1 4 0.2 2 0.1
10 Môi trường không khí,
đất, nước
0.1 4 0.4 2 0.2 4 0.4
Tổng điểm 1 2.9 3.45 2.6
Dựa vào kết quả ma trận so sánh lợi thế cạnh tranh ngành du lịch các tỉnh Phú
Yên, Khánh Hòa và Bình Định ở bảng 4.3 ta có thể thấy rõ hơn mức độ cạnh tranh về
phát triển ngành du lịch của 3 tỉnh qua biểu đồ 4.3 sau:
Biểu đồ 4.3: Biểu đồ so sánh lợi thế cạnh tranh ngành du lịch các tỉnh Phú Yên, Khánh
Hòa và Bình Định.
Năng lực cạnh tranh phát triển du lịch của tỉnh Phú Yên quan sát trên biểu đồ
hiện tại đang xếp vị trí thứ 2 so với Khánh Hòa và Bình Định. Mặc dù được sự quan
tâm, hỗ trợ thông qua các chính sách của chính quyền các cấp, sự đầu tư của các doanh
nghiệp trong và ngoài nước, có nguồn tài nguyên du lịch vô cùng phong phú và đa
dạng nhưng yếu về cơ sở hạ tầng, đội ngũ lao động ít và thiếu chuyên nghiệp, hệ thống

45. 37
giao thông khó khăn, hoạt động xúc tiến thông tin du lịch còn kém phát triển nên
không thu hút được nhiều sự quan tâm của khách du lịch.
So với Khánh Hòa là một tỉnh du lịch có ngành du lịch biển phát triển mạnh,
nổi tiếng cả nước và được nhiều khách quốc tế biết đến như là một “thiên đường biển
đảo”. Du lịch Khánh Hòa được sự hỗ trợ, quan tâm rất lớn từ chính quyền các cấp
thông qua các chính sách hỗ trợ hoạt động du lịch, kêu gọi đầu tư trong và ngoài nước.
Số lượng khu du lịch, resort, khách sạn… đã và đang được xây dựng trong tỉnh rất lớn
kết hợp với đội ngũ lao động được đào tạo có chuyên môn cao tạo nên phong cách làm
việc chuyên nghiệp, tạo được ấn tượng tốt đẹp trong con mắt của khách du lịch, đặt
biệt là khách nước ngoài. Hệ thống giao thông đi tới các điểm du lịch được xây dựng
và tu bổ tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động di chuyển của du khách đến địa điểm du
lịch và tạo mỹ quan đường phố. Tuy nhiên, sức cạnh tranh năng lực phát triển du lịch
của Khánh Hòa đang bị suy giảm bởi các vấn đề môi trường do quá tải về sức chứa,
quản lý và quy hoạch chưa hợp lý, du lịch Khánh Hòa đang đứng trước nguy cơ ô
nhiễm không khí, ô nhiễm nước, bụi, tiếng ồn, suy giảm hệ động thực vật…
Đứng trước kinh nghiệm của du lịch Khánh Hòa, Phú Yên khi phát triển du lịch
cần phải chú trọng đến các vấn đề môi trường nhằm phát triển du lịch nhưng vẫn đảm
bảo các mức độ cho phép có thể chịu đựng được của môi trường để phát triển bền
vững ngành du lịch.
Nằm trong khu vực các tỉnh duyên hải miền Nam Trung Bộ, du lịch Phú Yên
nên liên kết với các tỉnh lân cận để cùng nhau phát triển, đặc biệt là 2 tỉnh Khánh Hòa
và Bình Định nhằm mục đích thúc đẩy phát triển ngành du lịch của tỉnh đồng thời tạo
nên nét riêng của du lịch cấc tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ.
4.3. Đánh giá tính bền vững các hoạt động du lịchsinh thái tại tỉnh Phú Yên.
Mức độ bền vững của các hoạt động du lịch sinh thái tại tỉnh Phú Yên sẽ được
đánh giá dựa vào 23 tiêu chí du lịch bền vững của Hiệp hội du lịch thế giới (UNWTO).
Các tiêu chí đánh giá du lịch bền vững này gói gọn trong 4 phần sau: Quản lý hiệu quả
và bền vững; Gia tăng lợi ích kinh tế xã hội và giảm thiểu tác động tiêu cực đến cộng

46. 38
đồng địa phương; Gia tăng lợi ích đối với các di sản văn hóa và giảm nhẹ các tác động
tiêu cực; Gia tăng lợi ích môi trường và giảm nhẹ tác động tiêu cực.
Các hoạt động du lịch sinh thái tại tỉnh Phú Yên sẽ được đánh giá và cho điểm
theo mức độ bền vững trong các bảng 4.4, 4.5, 4.6 tương ứng với 3 phần của các tiêu
chí du lịch bền vững là : Quản lý hiệu quả và bền vững; Gia tăng lợi ích kinh tế xã hội
và giảm thiểu tác động tiêu cực đến cộng đồng địa phương; Gia tăng lợi ích đối với các
di sản văn hóa và giảm nhẹ các tác động tiêu cực.
Bảng 4.4: Đánh giá mức độ bền vững của các hoạt động DLST tại tỉnh Phú Yên theo
lĩnh vực quản lý hiệu quả và bền vững
STT Tiêu chuẩn
Trọng
số
Điểm
ĐG
Tổng
điểm
ĐG
1
Cty du lịch cần có hệ thống quản lý bền vững, phù
hợp quy mô và thực lực của mình để bao quát các
vấn đề môi trường, văn hóa xã hội, chất lượng,
sức khỏe và an toàn.
0.2 2 0.4
2 Tuân thủ các điều luật và quy định có liên quan
trong khu vực và quốc tế. 0.225 3 0.675
3
Tất cả nhân viên được đào tạo định kỳ về vai trò
của họ trong quản lý môi trường, văn hóa xã hội,
sức khỏe và các thói quen an toàn.
0.15 2 0.3
4
Cần đánh giá sự hài lòng của du khách để có các
biện pháp điều chỉnh phù hợp.
0.125 2 0.25
5
Quảng cáo đúng sự thật và không hứa hẹn những
điều không có trong chương trình kinh doanh.
0.05 3 0.15
6
Thiết kế và thi công cơ sở hạ tầng:
i. Chấp hành những quy định về bảo tồn di sản tại
địa phương.
ii. Tôn trọng những di sản thiên nhiên và văn hóa
0.175 4 0.7

47. 39
địa phương trong công tác thiết kế, đánh giá tác
động, quyền sở hữu đất đai và lợi nhuận thu được.
iii. Áp dụng các phương pháp xây dựng bền vững
thích hợp tại địa phương.
iv. Đáp ứng nhu cầu của cá nhân có nhu cầu đặc
biệt.
7
Cung cấp thông tin cho khách về môi trường xung
quanh, văn hóa địa phương, di sản văn hóa, đồng
thời giải thích cho khách về những hành vi thích
hợp khi tham quan các khu vực tự nhiên, các nền
văn hóa và các địa điềm di sản văn hóa.
0.075 3 0.225
Tổng 1 2.7
Bảng 4.5: Đánh giá mức độ bền vững của các hoạt động DLST tại tỉnh Phú Yên theo
lĩnh vực gia tăng lợi ích kinh tế xã hội và giảm thiểu tác động tiêu cực đến cộng đồng
địa phương
STT Tiêu chuẩn
Trọng
số
Điểm
ĐG
Tổng
điểm
ĐG
1 Cty du lịch tích cực ủng hộ các sáng kiến phát
triển cơ sở hạ tầng xã hội và phát triển cộng đồng:
xây dựng công trình giáo dục, y tế và hệ thống
thoát nước.
0.225 3 0.675
2 Sử dụng lao động địa phương, có thể tổ chức đào
tạo, kể cả vị trí quản lý.
0.15 4 0.6
3 Các dịch vụ, hàng hóa của địa phương nên được
doanh nghiệp bày bán rộng rãi có bất kỳ nơi nào
có thể.
0.1 3 0.3

48. 40
4 Cty du lịch cung cấp phương tiện cho các doanh
nghiệp nhỏ tại địa phương phát triển và kinh
doanh các sản phẩm bền vững dựa trên đặc thù về
thiên nhiên, lịch sử và văn hóa địa phương (đặc
sản, sản phẩm thủ công, nghệ thuật biểu diễn và
các nông sản)
0.1 4 0.4
5 Thiết lập hệ thống quy định cho các hoạt động tại
cộng đồng địa phương và có sự đồng ý, hợp tác
của cộng địa phương đó.
0.2 2 0.4
6 Doanh nghiệp phải tuân theo các chính sách về
việc khai thác lao động, đặc biệt là đối với trẻ em
và trẻ vị thành niên, kể cả các hành vi xâm phạm
tình dục.
0.05 3 0.15
7 Đối xử công bằng đối với lao động phụ nữ, người
dân tộc thiểu số, kể cả ở vị trí quản lý. Đồng thời
hạn chế lao động trẻ em.
0.05 4 0.2
8 Tuân thủ pháp luật quốc tế và quốc gia về bảo vệ
lao động và chi trả lương đầy đủ.
0.05 5 0.25
9 Các hoạt động của cty không được gây ảnh hưởng
đến nguồn nước, năng lượng hay hệ thống thoát
nước của cộng đồng dân cư các khu vực lân cận.
0.075 3 0.225
Tổng 1 3.2

49. 41
Bảng 4.6: Đánh giá mức độ bền vững của các hoạt động DLST tại tỉnh Phú Yên theo
lĩnh vực gia tăng lợi ích đối với các di sản văn hóa và giảm nhẹ các tác động tiêu cực.
STT Tiêu chuẩn
Trọng
số
Điểm
ĐG
Tổng
điểm
ĐG
1 Tại các điểm du lịch nên có các bảng hướng dẫn
và quy định về hành vi ứng xử khi tham quan các
điểm văn hóa hay lịch sử để hạn chế tác động tiêu
cực của du khách.
0.3 3 0.9
2 Các hiện vật lịch sử, các di tích khảo cổ học không
được mua bán, trao đổi, trưng bày…, phải được
cấp phép và quản lý bằng quy định pháp luật.
0.225 4 0.9
3 Đóng góp cho công tác bảo tồn di tích lịch sử, văn
hóa, khảo cổ và các di sản có ý nghĩa quan trọng
về tinh thần, tuyệt đối không cản trở việc tiếp xúc
của cư dân địa phương.
0.275 5 1.375
4 Tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ của cộng đồng địa
phương khi sử dụng nghệ thuật, kiến trúc hay các
di sản văn hóa của địa phương trong hoạt động
kinh doanh, thiết kế, trang trí, ẩm thực.
0.2 5 1
Tổng 1 4.175
Lĩnh vực gia tăng lợi ích môi trường và giảm nhẹ các tác động tiêu cực được
chia thành 3 phần sau: bảo vệ tài nguyên thiên nhiên; giảm thiểu ô nhiễm; bảo tồn đa
dạng sinh học, hệ sinh thái và cảnh quan thiên nhiên. Đánh giá tính bền vững trong
lĩnh vực này cho các hoạt động du lịch sinh thái được thể hiện trong các bảng 4.7, 4.8,
4.9.

50. 42
Bảng 4.7: Đánh giá mức độ bền vững của các hoạt động DLST tại tỉnh Phú Yên theo
yêu cầu bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.
STT Tiêu chuẩn
Trọng
số
Điểm
ĐG
Tổng
điểm
ĐG
1 Ưu tiên sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi
trường như: vật liệu xây dựng, thức ăn và hàng
tiêu dùng;
0.3 3 0.9
2 Hạn chế sử dụng các sản phẩm tiêu dung khó phân
hủy;
0.25 2 0.45
3 Tính toán mức tiêu thụ năng lượng và các tài
nguyên khác, giảm thiểu mức tiêu thụ, khuyến
khích sử dụng năng lượng tái sinh;
0.225 3 0.825
4 Kiểm soát mức sử dụng nước sạch, nguồn nước và
tiết kiệm nước
0.225 3 0.675
Tổng 1 2.85
Bảng 4.8: Đánh giá mức độ bền vững của các hoạt động DLST tại tỉnh Phú Yên theo
yêu cầu giảm thiểu ô nhiễm.
STT Tiêu chuẩn
Trọng
số
Điểm
ĐG
Tổng
điểm
ĐG
1 Kiểm soát lượng khí thải, thay đổi công nghệ sản
xuất, hạn chế hiệu ứng nhà kính;
0.15 1 0.15
2 Xử lý triệt để và tái sử dụng nguồn nước thải sinh
hoạt;
0.25 2 0.5
3 Xử lý chất thải rắn, hạn chế chất thải rắn không
thể tái sử dụng và tái chế.
0.25 3 0.75

51. 43
4 Hạn chế và quản lý chặt việc sử dụng các hóa chất
độc hại: thuốc trừ sâu, sơn, thuốc tẩy… thay thế
bằng sản phẩm không độc hại
0.225 2 0.225
5 Giảm thiểu ô nhiễm tiếng ồn, ánh sáng, nước thải,
xói ṃn, chất phá hủy tầng ozôn nhiễm không khí,
đất
0.175 2 0.35
Tổng 1 1.975
Bảng 4.9: Đánh giá mức độ bền vững của các hoạt động DLST tại tỉnh Phú Yên theo
yêu cầu bảo tồn đa dạng sinh học, hệ sinh thái và cảnh quan tự nhiên.
STT Tiêu chuẩn
Trọng
số
Điểm
ĐG
Tổng
điểm
ĐG
1 Động vật hoang dã được mua bán, trưng bày phải
tuân theo quy định và cho phép của pháp luật.
0.175 4 0.7
2 Không được bắt giữ các sinh vật hoang dã, ngoại
trừ là hoạt động điều hòa sinh thái và được các tổ
chức có thẩm quyền và điều kiện nuôi dưỡng và
chăm sóc chúng.
0.25 3 0.75
3 Sử dụng các sinh vật bản địa để trang trí và tôn tạo
cảnh quan. Phòng ngừa sinh vật ngoại lai xâm lấn.
0.15 4 0.6
4 Ủng hộ các hoạt động bảo tồn đa dạng sinh học tại
khu bảo tồn thiên nhiên, các khu vực có giá trị đa
dạng sinh học cao.
0.225 5 1.125
5 Hạn chế các tác động có ảnh hưởng đến khả năng
tồn tại của quần xã sinh vật. Đồng thời phục hồi
mọi tác động tiêu cực lên hệ sinh thái bằng các
khoản phí đóng góp cho hoạt động bảo tồn.
0.2 3 0.6
Tổng 1 3.775