Сарыбасова Алтынай Айтбаевна учитель ГККП «Шымкентский аграрный колледж»

1. Аусыл –Аусыл – AphtaAphta
episoticaeepisoticae
Орындаған: Сарыбасова
Алтынай.

2. Аусыл –Аусыл – Aphta episoticaeAphta episoticae
 Аусыл – ж п т я тылардыұ ұ қ ң
арасында (ірі ара мал, ой,қ қ
ешкі, шош а ж не барлық ә қ
к йіс айыратын жабайыү қ
жануарлар, те сирек жа дайдаө ғ
т йелер) жіті т рде тетін асаү ү ө
ауіпті контагиозды індет.қ
Аусыл ауруы ызбамен, ауызқ
ж не м рын уыстарыныә ұ қ ң
кілегейлі абы тары, желін,қ қ
т я арасы, б лшы еттіұ қ ұ қ ң
к лдіреуікті за ымдануларыменү қ
сипатталады.

3. оздырушылары:Қоздырушылары:Қ
Ауру оздырушысы РН -лы барқ Қ
вирустар тобына,
Picornaviridae
т ымдасты ына,ұқ ғ Aphthovirus
туысты ына жатады. Б лғ ұ
вирусты 1898 жылы Леффлер
мен Фрош аш ан. Вирионқ
са икосаэдр пішінді,ұ қ
диаметрі 20-25 нм, рамықұ
шамамен 31,5% РН ж неҚ ә
68,5% белоктан т рады. Ауруұ
оздырушысы жетіқ
серологиялы типтергеқ
б лінеді: А, О, С, SAT 1, SAT 2,ө
SAT 3 ж не Asia 1.ә

4. Б л типтерді бір-бірінен антигендік асиеттеріұ қ
ар ылы ажырату а болады. азіргі кезде аусылқ ғ Қ
вирусыны 80-нен астам тип тпрма тары бар.ң қ
Вирусты РН -да ы нуклеотидтік ж йесінің Қ ғ ү ң
згеріске шырап отыруына байланыстыө ұ
биологиялы асиеттері де згеріп отырады.қ қ ө
Аусыл вирусыны А типі – 32, О т рі – 14, Сң ү
типі – 5, SAT 1 типі – 10, SAT 2 типі – 3, SAT 3
типі – 4, ал Asia 1 типі – 3 тип тарма тарданқ
т радыұ .

5. Т зімділігі:өТ зімділігі:ө
 Аусыл вирусыАусыл вирусы
йодоформ а,аммонийғйодоформ а,аммонийғ
ерітінділеріне,гипохлориерітінділеріне,гипохлори
т,фенолга т зімді.өт,фенолга т зімді.ө
Сал ын ж не рН-ық әСал ын ж не рН-ық ә
нейтралды орталарданейтралды орталарда
за са талады,ал рН 6ұ қ қза са талады,ал рН 6ұ қ қ
ортада белсенділігі тезортада белсенділігі тез
жойыла бастайды.жойыла бастайды.

6. Таралуы:Таралуы:
 оздыр ыш сырт ы орта а аурудыҚ ғ қ ғ ңоздыр ыш сырт ы орта а аурудыҚ ғ қ ғ ң
клиникалы белгілеріні к рінуіне 3-4қ ң өклиникалы белгілеріні к рінуіне 3-4қ ң ө
к н ал аннан бастапү қ ғк н ал аннан бастапү қ ғ
ауа,сілекей,н жіс,з р,с т ж неә ә ү әауа,сілекей,н жіс,з р,с т ж неә ә ү ә
спермалары ар ылы тарайды. Ауруданқспермалары ар ылы тарайды. Ауруданқ
сауы ан ж не вакцина егілгенққ әсауы ан ж не вакцина егілгенққ ә
малдарды ж т ынша ы мен м рынң ұ қ ғ ұмалдарды ж т ынша ы мен м рынң ұ қ ғ ұ
уысыны осыл ан жерінде вирус 9қ ң қ ғуысыны осыл ан жерінде вирус 9қ ң қ ғ
айдан( ойда) 2.5 жыл а(ірі ара малда)қ ғ қайдан( ойда) 2.5 жыл а(ірі ара малда)қ ғ қ
дейін са талады. Ауруды жасырынқ ңдейін са талады. Ауруды жасырынқ ң
кезе і 2 т ул ктен 04 т улікке дейінң ә ә әкезе і 2 т ул ктен 04 т улікке дейінң ә ә ә
созылады.созылады.

7. Диагностика:Диагностика:
Аусыл ауруын балау эпизоотологиялық
деректерге, клиникалы белгілеріне,қ
патологоанатомиялы згерістеріне,қ ө
вирустарды б ліп алу а ж неө ғ ә
биологиялы сынама ою ақ қ ғ
негізделген. Ал оларды типтерін,ң
тип тарма тарын аны таудақ қ
комплементті байланыстыру,
нейтралдау, полимеразалы тізбектіқ
реакциялары ж не иммундыә
ферменттік талдау т сілдеріә
олданылады.қ

8. Патологоанатомиялы балауы.қ
Жануарларды тілінде, ызылң қ
иегінде, бетінде, ерінінде,
танауында, т мсы ында, желінұ ғ
рпілерінде, ешінде, алды ыү өң ңғ
арынында, шош алардық қ ң
т мсы ында, т жі менұ ғ ә
т я тарыны арасында афталарұ қ ң
мен эрозиялар бай алады.қ
Т лдерді шіектеріні кілегейліө ң ң
абы шалары абын ан,қ қ қ ғ
миокарды за ымдал анқ ғ
(ж регінде жолбарысү
жола тарына сас синдром)қ ұқ
болады.

9. Дифференциалды балауы:қДифференциалды балауы:қ
 Аусыл ауруын везикулярлықАусыл ауруын везикулярлық
стоматиттен,шош аларды везикулярлық ңстоматиттен,шош аларды везикулярлық ң
экзантемасынан,ірі ара мал обасынан,ірі ара арақ қ қэкзантемасынан,ірі ара мал обасынан,ірі ара арақ қ қ
малдарды кілегейлі абы тарыны мукоздың қ қ ңмалдарды кілегейлі абы тарыны мукоздың қ қ ң
абынуынан,инфекциялы ринотрахеитінен,жаралық қабынуынан,инфекциялы ринотрахеитінен,жаралық қ
маммилитінен,папулезді стоматитінен,вирустықмаммилитінен,папулезді стоматитінен,вирустық
диареясынан, ойларды катаральды ызбасынанқ ң қдиареясынан, ойларды катаральды ызбасынанқ ң қ
(Блутанг) ажырату ажет.қ(Блутанг) ажырату ажет.қ

12. Сау болы ыздарңСау болы ыздарң
Назарлары ыз а рахметң ғНазарлары ыз а рахметң ғ