ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΓΙΟΡΤΗΣ ΤΗΣ ΕΠΕΤΕΙΟΥ ΤΟΥ ¨ΟΧΙ"

2. 28η Οκτωβρίου 1940
Ημέρα εθνικής ενότητας και υπερηφάνειας
αποτελεί η αυριανή επέτειος της 28ης Οκτωβρίου 1940.
Η ημέρα του ιστορικού ΟΧΙ.
Τιμώντας για μια ακόμη φορά τη λαμπρή επέτειο,
θυμόμαστε με συγκίνηση και ευλάβεια την ηρωική γενιά
των πατέρων μας, που ενωμένοι αγωνίσθηκαν τότε,
χωρίς να λάβουν υπόψη τους την υλική και αριθμητική
υπεροχή του εχθρού. Δεν πτοήθηκαν, γιατί πίστευαν στο
δίκαιο του αγώνα και ήταν προετοιμασμένοι για αυτή την
αναμέτρηση, που αναμενόταν τότε από ένα και πλέον
χρόνο.
Σαν σήμερα, πριν από εβδομήντα έξι χρόνια ο
δικτάτορας της φασιστικής Ιταλίας, Μπενίτο Μουσολίνι,
έστειλε τα στρατεύματα του στην Ελλάδα πιστεύοντας
ότι η κατάκτηση της θα ήταν ένας περίπατος.

5. • Από το καλοκαίρι του Σαράντα, οι προκλήσεις
της φασιστικής Ιταλίας έγιναν συχνότερες και
θρασύτερες και αποτελούνταν είτε από
παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου
είτε από ρίψη βομβών δίπλα στα πολεμικά
πλοία με αποκορύφωμα τον τορπιλισμό του
εύδρομου Έλλη τη 15η Αυγούστου 1940, όταν
αυτό βρισκόταν σημαιοστολισμένο στο λιμάνι
της Τήνου για τον εορτασμό της Κοιμήσεως
της Θεοτόκου.
• Όλα έδειχναν ότι ο πόλεμος ήταν
αναπόφευκτος.

6. 28η Οκτωβρίου 1940
Το καταδρομικό «Έλλη»

8. Το τελεσίγραφο που ζητούσε την
ανεμπόδιστη είσοδο των Ιταλικών
στρατευμάτων και την κατάληψη ορισμένων
σημείων της Ελλάδας με στρατηγική σημασία,
επιδόθηκε από τον Γκράτσι, τότε Ιταλό
πρέσβη στην Αθήνα, στον Έλληνα
πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά την 3η πρωινή
της 28ης Οκτωβρίου 1940 και δόθηκε τρίωρη
προθεσμία για απάντηση.
Και η απάντηση υπήρξε άμεση και αρνητική
«OXI»

9. ΚΑΛΟΥΜΕ ΥΠΟ ΤΑ ΟΠΛΑ
ΤΟΥΣ ΕΦΕΔΡΟΥΣ ΑΞ/ΚΟΥΣ
ΚΑΙ ΟΠΛΙΤΑΣ ΤΟΥΣ
ΚΑΘΟΡΙΖΟΜΕΝΟΥΣ
ΔΙ ΈΙΔΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΓΩΝ
ΚΑΙ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΩΝ
ΤΟΥ ΕΠΙ ΤΩΝ
ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ
ΥΠΟΥΡΓΟΥ

10. Οι δρόμοι γέμισαν
από κόσμο...
Η επιστράτευση
ξεκίνησε

11. 28η Οκτωβρίου 1940

12. 28η Οκτωβρίου 1940
Αφίσα του 1940

13. • Τρίτη 29 Οκτωβρίου 1940: Η Ελλάς
ευρίσκεται από χθες σε πόλεμο με την
Ιταλία. Το έθνος σύσσωμο, μνήμον των
παραδόσεών του, εις τας επάλξεις! …

14. • Ήταν η ώρα 6 όταν οι σειρήνες της αντιαεροπορικής
άμυνας ξύπνησαν την πολιτεία… Οι άνθρωποι
ξυπνούσαν ξαφνιασμένοι, ρωτούσαν τους πρώτους
διαβάτες.
• Ένα βουητό ανέβαινε λίγο-λίγο από γύρω. Από μακριά
τα πρώτα ομαδικά βήματα πάφλασαν στην άσφαλτο.
Μάτια υψώνονταν στον ουρανό, έψαχναν. Όμως σ’ όλη
αυτή την κίνηση που άρχιζε και πύκνωνε σε μικρές
συντροφιές σε ομάδες που ξεκινούσαν για το κέντρο, δεν
ξεχώριζες ταραχή ή αγωνία. Μια διάθεση ευφορίας
κέφι ανάλαφρο, αλλόκοτο, ξεσήκωνε τις ψυχές. Στα
μάτια των ανθρώπων που αντικρίζονταν, έφεγγε ένα
χαρούμενο ξάφνιασμα, σάμπως όλος αυτός ο κόσμος να
μάθαινε ξαφνικά πως έχει μέσα του κρυμμένα νιάτα.
(Άγγελου Τερζάκη, Ελληνική εποποιία)

15. Ένα το χελιδόνι κι η άνοιξη ακριβή
για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή
Θέλει νεκροί χιλιάδες να 'ναι στους τροχούς
Θέλει κι οι ζωντανοί να δίνουν το αίμα τους.
Θε μου Πρωτομάστορα μ' έχτισες μέσα στα βουνά
Θε μου Πρωτομάστορα μ' έκλεισες μες στη θάλασσα!
Πάρθηκεν από μάγους το σώμα του Μαγιού
Το 'χουνε θάψει σ' ένα μνήμα του πέλαγου
σ' ένα βαθύ πηγάδι το 'χουνε κλειστό
μύρισε το σκοτάδι κι όλη η Άβυσσο
Θε μου Πρωτομάστορα μέσα στις πασχαλιές και Συ
Θε μου Πρωτομάστορα μύρισες την Ανάσταση!

16. 28η Οκτωβρίου 1940

17. • Όλοι οι Έλληνες ενωμένοι στα χιονισμένα βουνά
της Πίνδου έδωσαν τη μάχη, όχι μόνο για να
ανακόψουν τον Ιταλό εισβολέα, αλλά για να
νικήσουν το σκοταδισμό και τους δυνάστες.
• Οι ημέρες ήταν δύσκολες μα πιο πολύ οι νύχτες
καθώς το κρύο και το χιόνι που έφθανε ίσα με τη
μέση ήταν αβάσταχτα. Από την πολύ παγωνιά
δεν ένοιωθες τα πόδια σου τα χέρια σου μήτε το
σώμα σου.
• Μα και η πείνα θέριζε όλους τους μαχητές, που
για να κρατηθούν στη ζωή έτρωγαν ότι έβρισκαν.

18. ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ

19. ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ
ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ, ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

20. Nικηφόρος Βρεττάκος, Ένας στρατιώτης μουρμουρίζει στο
αλβανικό μέτωπο
Ποιος θα μας φέρει λίγον ύπνο εδώ που βρισκόμαστε;
Θα μπορούσαμε τότες τουλάχιστο να ιδούμε πως έρχεται
τάχατε η μάνα μας
βαστάζοντας στη μασχάλη της ένα σεντόνι λουλακιασμένο
με μια ποδιά ζεστασιά και κατιφέδες από το σπίτι μας.
Ένα φθαρμένο μονόγραμμα στην άκρη του μαντιλιού: ένας
κόσμος χαμένος.
Τριγυρίζουμε πάνω στο χιόνι με τις χλαίνες κοκαλιασμένες.
Ποτέ δεν βγήκε ο ήλιος σωστός απ' τα υψώματα του
Μοράβα,
ποτέ δεν έδυσε ο ήλιος αλάβωτος απ' τ' αρπάγια της
Τρεμπεσίνας.
Τρεκλίζω στον άνεμο χωρίς άλλο ρούχο, διπλωμένος με το
ντουφέκι μου, παγωμένος και ασταθής.
(Σαν ήμουνα μικρός καθρεφτιζόμουνα στα ρυάκια της
πατρίδας μου
δεν ήμουν πλασμένος για τον πόλεμο).
Δε θα μου πήγαινε αυτή η προσβολή περασμένη υπό μάλης,
δε θα μου πήγαινε αυτό το ντουφέκι αν δεν ήσουν εσύ,
γλυκό χώμα που νιώθεις σαν άνθρωπος,
αν δεν ήτανε πίσω μας λίκνα και τάφοι που μουρμουρίζουν
αν δεν ήτανε άνθρωποι κι αν δεν ήταν βουνά με περήφανα
μέτωπα, κομμένα θαρρείς απ' το χέρι του θεού
να ταιριάζουν στον τόπο, στο φως και το πνεύμα του.
Η νύχτα μας βελονιάζει τα κόκαλα μέσα στ' αμπριά.
εκεί μέσα μεταφέραμε τα φιλικά μας πρόσωπα και τ'
ασπαζόμαστε
μεταφέραμε το σπίτι και την εκκλησιά του χωριού μας το
κλουβί στο παράθυρο,
τα μάτια των κοριτσιών, το φράχτη του κήπου μας, όλα τα
σύνορα μας, την Παναγία με το γαρούφαλο, ασίκισσα,
που μας σκεπάζει τα πόδια πριν απ' το χιόνι,
που μας διπλώνει στη μπόλια της πριν απ' το θάνατο.
Μα ό,τι κι αν γίνει εμείς θα επιζήσουμε.
Άνθρωποι κατοικούν μες στο πνεύμα της Ελευθερίας
αμέτρητοι,
Άνθρωποι όμορφοι μες στη θυσία τους, Άνθρωποι.
Το ότι πέθαναν, δεν σημαίνει πως έπαψαν να υπάρχουν εκεί,
με τις λύπες, τα δάκρυα και τις κουβέντες τους.
Ο ήλιος σας θα 'ναι ακριβά πληρωμένος.
Αν τυχόν δεν γυρίσω, ας είστε καλά, σκεφτείτε για λίγο πόσο
μου στοίχισε.
(Σαν ήμουνα μικρός καθρεφτιζόμουνα στα ρυάκια της
πατρίδας μου
δεν ήμουν πλασμένος για τον πόλεμο)

22. 28η Οκτωβρίου 1940
...στην ορεινή και αφιλόξενη Πίνδο ...

23. Τα θεμέλιά μου στα βουνά
και τα βουνά σηκώνουν οι λαοί στον ώμο τους
και πάνω τους η μνήμη καίει
άκαυτη βάτος.
Μνήμη του λαού μου σε λένε Πίνδο και σε λένε Άθω.
Ταράζεται ο καιρός
κι απ' τα πόδια τις μέρες κρεμάζει
αδειάζοντας με πάταγο τα οστά των ταπεινωμένων.
Ποιοι, πώς, πότε ανέβηκαν την άβυσσο;
Ποιες, ποιων, πόσων οι στρατιές;
Τ' ουρανού το πρόσωπο γυρίζει κι οι εχθροί μου έφυγαν μακριά.
Μνήμη του λαού μου σε λένε Πίνδο και σε λένε Άθω.
Εσύ μόνη απ' τη φτέρνα τον άντρα γνωρίζεις
Εσύ μόνη απ' την κόψη της πέτρας μιλάς
Εσύ την όψη των αγίων οξύνεις
κι εσύ στου νερού των αιώνων την άκρη σύρεις
πασχαλιάν αναστάσιμη!
Αγγίζεις το νου μου και πονεί το βρέφος της Άνοιξης!
Τιμωρείς το χέρι μου και στα σκότη λευκαίνεται!
Πάντα πάντα περνάς τη φωτιά για να φτάσεις τη λάμψη.
Πάντα πάντα τη λάμψη περνάς
για να φτάσεις ψηλά τα βουνά τα χιονόδοξα.
Όμως τι τα βουνά; Ποιος και τι στα βουνά;
Τα θεμέλιά μου στα βουνά
και τα βουνά σηκώνουν οι λαοί στον ώμο τους
και πάνω τους η μνήμη καίει
άκαυτη βάτος! Ο. Ελύτης, Το Άξιον Εστί, Ίκαρος

26. 28η Οκτωβρίου 1940

28. Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ
ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ
ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΗΤΑΝ ΑΝΕΥ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥ

29. • Στον αγώνα για την αποτίναξη του ιταλού
εισβολέα συνέβαλε κατά πολύ και η Ελληνίδα
μητέρα, η αδελφή, η σύζυγος μα και κάθε
γυναίκα που μπορούσε να προσφέρει από μια
πλεχτή φανέλα για να αντιμετωπίσουν το κρύο
οι στρατιώτες μας μέχρι τα ίδια της τα χέρια για
να ανοίξει δρόμο μέσα στα χιόνια για να
περάσουν τα στρατεύματα και να τους
ανεφοδιάσουν με τρόφιμα και πυρομαχικά στις
δύσβατες βουνοκορφές της Πίνδου.
• Επίσης τεράστια ήταν και η προσφορά της
Ελληνίδας τραγουδίστριας του πολέμου Σοφίας
Βέμπο που με τα τραγούδια της εμψύχωνε τους
πολεμιστές και τους κρατούσε ζωντανούς μέσα
στα χαρακώματα.

30. 28η Οκτωβρίου 1940
Ο Ιταλός δικτάτορας
Μουσολίνι

31. Θέατρο επιχειρήσεων
Ελληνοϊταλικού
πολέμου
1940 - 1941

32. 28η Οκτωβρίου 1940

33. Αποσπάσματα
από τις εφημερίδες της
εποχής αφηγούνται
μέρα με τη μέρα
τον αγώνα των Ελλήνων
στρατιωτών
στο μέτωπο…

34. Τετάρτη 30 Οκτωβρίου 1940:
Η 2η ημέρα του Ελληνοϊταλικού πολέμου.
Η παγκόσμια κοινή γνώμη συγκινημένη
για την ηρωική στάση της Ελλάδος.

35. Ο Aντρέ Ζιντ, Γάλλος συγγραφέας και
διανοούμενος
«…..Γενναίε Ελληνικέ λαέ! Καταλαβαίνετε τι είσαστε για
μας σήμερα; Για πολλούς φοβερούς μήνες δεν είχαμε
γνωρίσει παρά χρεοκοπίες, πικρίες, το γκρέμισμα των
αιτιών της περηφάνιας μας και των ελπίδων μας…. και
ξαφνικά, σαν από το βάθος ενός πάρα πολύ αγαπητού
παρελθόντος, η φωνή σας η πολυαγαπημένη υψώνεται
και κυριαρχεί αμέσως στους συγκεχυμένους θορύβους
της κόλασης…. Αντιπροσωπεύετε για μας το θρίαμβο της
παλικαρίσιας αρετής, της πραγματικής αξίας, εκείνης των
ολιγάριθμων. Και τι ευγνωμοσύνη αισθάνονται για σας,
γιατί ξαναδώσατε σ’ ολόκληρη την ανθρωπότητα
εμπιστοσύνη, θαυμασμό , αγάπη κι ελπίδα στον
άνθρωπο»

36. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 1 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1940

37. Παρασκευή 1 Νoεμβρίου 1940: Η διεθνής
προσοχή στρέφεται στη μάχη της Ελλάδος.
Ολόκληρο το έθνος, στρατός και λαός, δεν
έχουν παρά ένα σύνθημα: "ΝΙΚΗ!".
Μεγάλες επιτυχίες των ελληνικών πολεμικών
δυνάμεων. Η ελληνική αεροπορία
βομβάρδισε και πολυβόλησε από χαμηλού
ύψους εχθρικά τμήματα. Σε αερομαχία
καταρρίφθηκαν δύο ιταλικά αεροπλάνα και οι
ναυτικές μας δυνάμεις βομβάρδισαν τα
αλβανικά παράλια.

38. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 1 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1940

39. Kυριακή 3 Νοεμβρίου 1940
Μετά την 6η ημέρα του
ελληνο-ιταλικού
πολέμου οι Εύζωνοι με
εφ' όπλου λόγχη,
εκδιώκοντας τον εχθρό,
εισέδυσαν στο
αλβανικό έδαφος.

40. 28η Οκτωβρίου 1940
ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1940

42. 28η Οκτωβρίου 1940
ΤΡΙΤΗ 5 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1940

43. Δευτέρα 11 Νοεμβρίου 1940:
Μεγάλες επιτυχίες των ελληνικών όπλων. Κατόπιν
θυελλώδους ελληνικής αντεπιθέσεως η 3η
Μεραρχία των Αλπινιστών, εξεμηδενίσθη.
Πολυπληθείς αιχμάλωτοι και κάθε είδους υλικό
περιήλθε εις ημετέρας χείρας.

44. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 22 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1940
Ο περιφανής θρίαμβος των ελληνικών όπλων.
Η Κορυτσά κατελήφθη χθες υπό του προελαύνοντος ελληνικού στρατού.
Ο λαός της πόλεως υποδέχθηκε με ενθουσιώδεις εκδηλώσεις τους ελευθερωτές.

45. Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΤΣΑ
Δευτέρα 25 Νοεμβρίου 1940:
Γενική προέλαση στο μέτωπο .
Κατελήφθη η Μοσχόπολη.
1500 αιχμάλωτοι
συνελήφθησαν εν Κορυτσά
και πολύ υλικό.

46. 1500 ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΙ ΙΤΑΛΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ

47. • Κυριακή 1 Δεκεμβρίου 1940: Τα ελληνικά στρατεύματα
εισήλθαν χθες εις Πόγκραδετς. Οι Ιταλοί υποχωρούν προς
την κατεύθυνση του Ελβασάν.
• Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου 1940: Ο ελληνικός στρατός
κατέλαβε χθες μετά λυσσώδη μάχη την Πρεμετή. Γενική
υποχώρηση των Ιταλών καθ' όλη την γραμμή του
Μετώπου.
• Σάββατον 7 Δεκεμβρίου 1940: Τα στρατεύματά μας
καταλαβόντα την πόλιν των Αγ. Σαράντα, προώθησαν τις
γραμμές τους προς Βορρά κάμπτοντας την ιταλική
αντίσταση. Άπειρα λάφυρα στα χέρια μας. Το
Αργυρόκαστρο και το Δέλβινο εγκαταλείφθηκαν υπό του
ιταλικού στρατού.
• Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου 1940: Τα ελληνικά στρατεύματα,
μετά νικηφόρους αγώνας, εισήλθον χθες εις το
Αργυρόκαστρον.

48. ΚΥΡΙΑΚΗ
1
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ
1940
ΟΙ ΙΤΑΛΟΙ
ΥΠΟΧΩΡΟΥΝ
ΣΤΟ
ΕΛΒΑΣΑΝ

49. 28η Οκτωβρίου 1940

50. 28η Οκτωβρίου 1940

52. 28η Οκτωβρίου 1940

53. • Ο ενθουσιασμός του ελληνικού στρατού,
• η αυθόρμητη παλλαϊκή υποστήριξη του
πολεμικού αγώνα και
• οι ορεινοί όγκοι της Ηπείρου
κατέστησαν εφικτή όχι μόνο την αποτελεσματική
απόκρουση των ιταλικών στρατευμάτων αλλά και
μια θεαματική αντεπίθεση των Ελλήνων μέσα στο
αλβανικό έδαφος. Η Μάχη της Ελλάδας, που
κάλυψε συνολικά ένα διάστημα 216 ημερών,
εξελίχθηκε από την αρχική άμυνα του (28/10/40
μέχρι 13/11/40), στην ορμητική αντεπίθεση, που
απέδωσε την κατάληψη σημαντικών πόλεων και
άλλων σημείων της Βορείου Ηπείρου.

55. Παράλληλα προς το στρατό ξηράς,
σφοδρούς αγώνες στη θάλασσα έδινε κι ο
ελληνικός στόλος, προστατεύοντας τις
ελληνικές μεταφορές και παρεμποδίζοντας τις
ιταλικές, όπως και προφυλάσσοντας τις ακτές
από εχθρικές αποβάσεις και βομβαρδισμούς.
Ο ελληνικός στόλος πέτυχε εξαιρετικές νίκες
επί των Ιταλών, συμβολική υπόμνηση των
οποίων παρέμεινε η δράση του υποβρυχίου
"Παπανικολής" και του πλωτάρχη του,
Μίλτωνα Ιατρίδη.

57. Το υποβρύχιον "Παπανικολής" καταβυθίζει
τρία ιταλικά οπλιταγωγά εις την Αδριατικήν 24 Δεκ.1940".

58. ΚΥΡΙΑΚΗ
28 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1940
Το υποβρύχιο
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ
βυθίζει ένα από τα
Ιταλικά μεταγωγικά

59. Επίσης, η ελληνική αεροπορία, αν και
στοιχειωδώς εξοπλισμένη, έδωσε το δικό της
αγώνα στην αναχαίτιση των εντυπωσιακά
υπέρτερων ιταλικών αεροπορικών δυνάμεων με
αποκορύφωμα την ηρωική και παράτολμη πράξη
του Υποσμηναγού Μαρίνου Μητραλέξη ο οποίος
κατά τη διάρκεια αερομαχίας, αφού εξάντλησε τα
πυρομαχικά του, χτύπησε με τον έλικα του το
εχθρικό αεροσκάφος καταρρίπτοντάς το και στη
συνέχεια, μετά από αναγκαστική προσγείωση,
συνέλαβε τέσσερις από το πλήρωμα των Ιταλών

61. ΣΑΒΒΑΤΟ 11 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1941

64. • Την αποτυχία της πεντάμηνης κατακτητικής
προσπάθειας και την ήττα της Ιταλικής
φασιστικής Αυτοκρατορίας επισφράγισε η
παταγώδης αποτυχία της μεγάλης Εαρινής
Επιθέσεως του Μαρτίου του 1941.
• Την τελική αυτή φάση του Ελληνο-Ιταλικού
πολέμου, ο Μουσολίνι επόπτευσε
προσωπικώς, πηγαίνοντας στο Μέτωπο.
Μετά τη συντριβή και αυτής
της επιθέσεως, ο Μουσολίνι
επέστρεψε νικημένος
και ταπεινωμένος στη Ρώμη.

65. Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ
και μυρσίνη συ δοξαστική
μη παρακαλώ σας μη
λησμονάτε τη χώρα μου!
Τα πικρά μου χέρια με τον κεραυνό
τα γυρίζω πίσω απ' τον καιρό
τους παλιούς μου φίλους καλώ
με φοβέρες και μ' αίματα!

66. Ο Χίτλερ, μετά την ανικανότητα των Ιταλών
να καταβάλλουν την Ελλάδα, την απώλεια του
ελέγχου της Γιουγκοσλαβίας και την εμφάνιση
έστω και ασθενών Βρετανικών στρατιωτικών
Δυνάμεων στο Ελληνικό έδαφος, απεφάσισε
την ταυτόχρονη Γερμανική εισβολή σε Ελλάδα
και Γιουγκοσλαβία τον Απρίλιο του 1941. Το
γερμανικό ραδιόφωνο μεταδίδει το
ανακοινωθέν της ανώτατης Γερμανικής
στρατιωτικής διοίκησης
Και η Ελλάδα θα βροντοφωνήσει και πάλι:
ΌΧΙ

68. 28η Οκτωβρίου 1940
ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941

69. 28η Οκτωβρίου 1940
6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941
Τριάντα ισχυρά εξοπλισμένες γερμανικές μεραρχίες
ως τις ακραίες παρυφές της Βουλγαρικής μεθορίου,
με την πρόσθετη συμβολή Ιταλικών και την κάλυψη Βουλγαρικών δυνάμεων,
προσβάλουν το Γιουγκοσλαβικό και το Ελληνικό έδαφος
ταυτόχρονα.

70. 28η Οκτωβρίου 1940
ΔΕΥΤΕΡΑ 7 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941
Στα βουνά της Μακεδονίας γράφεται μια νέα εποποιία ασύλληπτων ηρωισμών.
Από της πρωΐας της χθες η Ελλάς και η Νοτιοσλαυία, υποστάσαι απρόκλητον επίθεσιν,
ευρίσκονται εμπόλεμοι με την Γερμανίαν.

71. • Τετάρτη 9 Απριλίου 1941: Οι Γιουγκοσλάβοι καταρρέουν
αυθημερόν και παραδίδονται.
Ο Γερμανικός στρατός το πρωί της 9ης Απριλίου 1941
καταλαμβάνει τη Θεσσαλονίκη ενώ τα οχυρά ανθίστανται.
• Σάββατον 12 Απριλίου 1941: Με πνεύμα αδαμάστου
μαχητικότητος, ο ηρωικός ελληνικός στρατός,
αντιμετωπίζει τον νέον εισβολέα.
ΟΧΥΡΟ ΡΟΥΠΕΛ

72. Οχυρά στα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα
28η Οκτωβρίου 1940

73. ΑΝΤΙΑΡΜΑΤΙΚΕΣ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ
ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΟΒΟΥΛΓΑΡΙΚΑ ΣΥΝΟΡΑ

76. Η υπογραφή της συνθηκολόγησης
βρίσκει τους Έλληνες στρατιώτες στο
αλβανικό μέτωπο ξαφνιασμένους, καθώς
νικούσαν και συνέχιζαν να
συλλαμβάνουν Ιταλούς αιχμαλώτους.
Κι όμως έπρεπε να παραδώσουν τα
όπλα και να γυρίσουν στον τόπο τους
σαν ηττημένοι!

77. • Ερημωμένα χωριά, ξεροπόταμα σ' ένα ανελέητο ξερό καλοκαίρι.
Βομβαρδισμένες εκκλησιές. Ένας άσπρος άνεμος σφύριζε
σαν τον τρελό ψάλτη που τραγούδαγε άγρια τροπάρια μες στο ντουφεκίδι
κι ο παπάς με τις μπότες του σκοτωμένου αξιωματικού
σήκωνε τα ράσα του και πηδούσε το φράχτη. Στους τοίχους
ήταν σβησμένα τα συνθήματα. Υπόκωφοι κανονιοβολισμοί στο βάθος,
χαμηλά στον ορίζοντα η σιγαλιά του χαμένου πολέμου.
Ένα άλογο σκοτωμένο στην πλαγιά.
• Είχε κολλήσει ο πάγος το παπούτσι στην κάλτσα, την κάλτσα στο πόδι.
Θα ξανάρθουμε - είπαν. Και δίχως πόδια θα ξανάρθουμε.
Τρίζαν οι αραποσιτιές
παράξενα σα να μας σκίζαν τα χαρτιά με τα πατριωτικά τραγούδια μας
σα να μας σκίζαν τις σημαίες μας. Δυο λιγνά σύγνεφα
κρέμονταν πάνου στο βουνό σα δυο πλεξούδες σκόρδο δίπλα σ' ένα τζάκι
σ' ένα βομβαρδισμένο σπίτι. Να κρύψουμε τούτο το φως
μη μας το πάρουνε κι αυτό - πού να το κρύψουμε; - είπε.
O άλλος κοιτούσε τα νύχια του. Νύχτωνε.
• Κατέβηκαν ξυστά, τοίχο τοίχο. Σκύψαν
πήραν τον ίσκιο τους και κουκουλώθηκαν. Χάθηκαν.
Μονάχα τα τσιγάρα τους μακριά πότε πότε μια κόκκινη λάμψη.
Γ. Ρίτσος, Ποιήματα, τόμ. 1, Κέδρος

78. ΔΕΥΤΕΡΑ 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941

80. Δευτέρα 28 Απριλίου
1941:
• Την 8:25 π.μ. της χθες ο
γερμανικός στρατός
εισήλθεν εις Αθήνας.
• Αρχίζει η φτώχεια και η
πείνα.
• Οι άνθρωποι πεθαίνουν
στους δρόμους
• Στο Σκοπευτήριο της
Καισαριανής ξεκινούν οι
εκτελέσεις

81. ΟΜΑΔΙΚΕΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ ΣΤΗΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ ΤΟΝ ΤΟΙΧΟ

82. Η αντίσταση κατά των Γερμανών μεταφέρεται στην
Κρήτη
Οι Γερμανοί για να καταλάβουν την Κρήτη
μεταφέρουν από τα άλλα μέτωπα τις επίλεκτες
δυνάμεις των αλεξιπτωτιστών.
Ο γερμανικός βομβαρδισμός ξεπερνούσε κάθε
προηγούμενο.

84. Οι αλεξιπτωτιστές ήσαν τα σκληρότερα
στοιχεία του Γερμανικού στρατού, αλλά και οι
αμυνόμενοι πολεμούσαν με απεγνωσμένο
θάρρος, παρά την έλλειψη όπλων.

86. 28η Οκτωβρίου 1940
Ρίψη Γερμανών αλεξιπτωτιστών

87. Η πτώση της Κρήτης είναι πια γεγονός. Όμως οι Γερμανοί για να
υποτάξουν την Κρήτη έχασαν έναν ολόκληρο μήνα με αποτέλεσμα να
αργήσει να ξεκινήσει η επιχείρηση Μπαρμπαρόσα για την κατάληψη
της Σοβιετικής Ένωσης, και να τους προλάβει ο βαρύς ρωσικός
χειμώνας πριν κατορθώσουν να κάμψουν την αντίσταση του Σοβιετικού
στρατού.
Κρήτες μαχητές

88. ΣΤΑ ΤΕΛΗ ΜΑΙΟΥ
Η ΕΛΛΑΔΑ
ΥΠΕΚΥΨΕ
ΣΤΙΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ
ΤΟΥ ΑΞΟΝΑ
Κυριαρχούν
η πείνα και ο θάνατος.
Φόβος,
αλλά και
η αρχή της αντίστασης..

90. Το ακορντεόν
Στη γειτονιά μου την παλιά είχα ένα φίλο
που ήξερε και έπαιζε τ’ ακορντεόν
όταν τραγούδαγε φτυστός ήταν ο ήλιος
φωτιές στα χέρια του άναβε τ’ ακορντεόν
Μα ένα βράδυ σκοτεινό σαν όλα τ’ άλλα
κράταγε τσίλιες παίζοντας ακορντεόν
γερμανικά καμιόνια στάθηκαν στη μάντρα
και μια ριπή σταμάτησε τ’ ακορντεόν
Τ’ αρχινισμένο σύνθημα πάντα μου μένει
όταν ακούω από τότε ακορντεόν
κι έχει σαν στάμπα τη ζωή μου σημαδέψει
δε θα περάσει ο φασισμός

91. Η Κατοχή είναι τριπλή: Ιταλική, Γερμανική και Βουλγαρική

92. Φασισμός και ναζισμός
Ο φασισμός ενάντια στην ειρήνη
Κυρίως ο φασισμός σε ό,τι αφορά γενικά
στο μέλλον και στην ανάπτυξη της
ανθρωπότητας, έξω από κάθε σημερινή
πολιτική σκοπιμότητα, δεν πιστεύει ούτε
στη δυνατότητα ούτε στη χρησιμότητα της
διαρκούς ειρήνης. Γι’ αυτό απορρίπτει τις
ειρηνιστικές θεωρίες που κρύβουν ένα
είδος άρνησης κάθε αγώνα και μια δειλία
μπροστά στην ανάγκη της θυσίας. Μόνο ο
πόλεμος αναπτύσσει στο ανώτατο δυνατό
σημείο όλες τις ανθρώπινες δυνατότητες
και σφραγίζει με σφραγίδα ευγένειας τους
λαούς που έχουν το θάρρος να τον
αντιμετωπίσουν. Όλες οι άλλες δοκιμασίες
είναι υποδεέστερες και δεν τοποθετούν
ποτέ τον άνθρωπο μπροστά στον αληθινό
εαυτό του, απέναντι στη ζωή και στον
θάνατο. Γι αυτό κάθε θεωρία που ξεκινά
από την αξία της ειρήνης είναι εχθρική
προς το φασισμό. (Μπενίτο Μουσολίνι, οι
αρχές τους φασισμού 1930)
Πώς θέλει ο Χίτλερ τη διαπαιδαγώγηση
των νέων
Η διαπαιδαγώγησή μου είναι σκληρή. Η
αδυναμία πρέπει να διώχνεται με
μαστίγιο. Στα σχολεία μου θα ανδρωθεί
μια νεολαία που θα αλλάξει τον κόσμο.
Θέλω μια νεολαία απότομη, αυταρχική,
ατρόμητη και σκληρή. Η νεολαία οφείλει
να συγκεντρώνει όλα αυτά τα στοιχεία.
Πρέπει να υπομένει τον πόνο. Δεν πρέπει
να υπάρχει σ’ αυτήν κανένα ίχνος
αδυναμίας ή τρυφερότητας… Θέλω να
δημιουργήσω μια αθλητική νεολαία.
Αυτός είναι ο πρώτος και κυριότερος
στόχος. Έτσι θα εξαλείψω χιλιετηρίδες
ανθρώπινης υποτέλειας. Έτσι θα έχω
μπροστά μου τον καθαρό ευγενικό καρπό
της φύσης. Έτσι θα αναδημιουργήσω τον
άνθρωπο. Δεν θέλω πνευματική
καλλιέργεια. Η επιστήμη θα διέφθειρε τη
νεολαία…

93. Στρατόπεδα συγκέντρωσης
Από το 1941 οι Ναζί άρχισαν να δημιουργούν τα
στρατόπεδα εξόντωσης ή θανάτου με μόνο σκοπό
την βιομηχανική δολοφονία των Εβραίων της
Ευρώπης, αλλά και άλλων αιχμαλώτων.
Περισσότεροι από τρία εκατομμύρια Εβραίοι
επρόκειτο να βρουν το θάνατο στα στρατόπεδα
εξόντωσης, κυρίως μέσω δηλητηριωδών αερίων
στους θαλάμους αερίων , αν και πολλοί κρατούμενοι
σκοτώθηκαν σε ομαδικές εκτελέσεις και με άλλους
τρόπους.

94. Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης υπήρξε αιχμάλωτος από τους Γερμανούς στο στρατόπεδο
συγκεντρώσεως του Μαουτχάουζεν, την περίοδο 1942-1945. Το 1965 έγραψε
τέσσερα ποιήματα που αφορούσαν εκείνη την περίοδο και ζήτησε από τον Μίκη
Θεοδωράκη να τα μελοποιήσει. Τα παρακάτω λόγια είναι η μαρτυρία του.
''Κι όμως, όσο πλήθαιναν τα καλά σημάδια, τόσο πιο κοντινός γινόταν ο κίνδυνος για μας.
Το ομαδικό ξεπάστρεμα είχε αρχίσει από βδομάδες. Ο θάλαμος του γκαζιού και οι φούρνοι
δουλεύανε μέρα και νύχτα. Κάμανε αρχή με τους άρρωστους και συνεχίσανε με κείνους
που είχαν έρθει από άλλα στρατόπεδα. Οι μελλοθάνατοι περιμένανε στην ουρά τη σειρά
τους. Ο διοικητής έκανε απανωτές επιθεωρήσεις, σκύλιαζε που τόσοι μελλοθάνατοι
περιμένανε στην ουρά. Φώναζε ότι έπρεπε να βρεθεί τρόπος να αυξηθεί η "απόδοσις". Ο
υποδιοικητής έλεγε ότι δεν υπάρχει πια αρκετό γκάζι για να κάμει κι άλλους θαλάμους. Και
το πετρέλαιο όπου να 'ναι θα τελειώσει. Ο διοικητής σκύλιαζε χειρότερα. "Να βρείτε άλλου
είδους αέριο -φώναζε- κι όσο για καύσιμα υπάρχουν βουνά από ξύλα. Εγώ δε θέλω να
στερήσω τα καύσιμα απ' τη γερμανίδα νοικοκυρά ούτε το πετρέλαιο απ' τη πολεμική μας
βιομηχανία. Αλλά δεν μπορώ να παραδεχτώ ότι είμαστε ανίκανοι να κάνουμε σωστά τη
δουλειά μας". Ο υποδιοικητής επέμενε να αποφασιστεί η εκκαθάριση με τα πολυβόλα και
οι νεκροί να θάβονται σε λάκκους που θα σκάβουν οι ίδιοι. "Γκάζι και πετρέλαιο -
διαμαρτυρόταν- δεν έχω, ούτε τα μεταφορικά μέσα για να φέρω. Ενώ σφαίρες διαθέτω
άφθονες". Ο διοικητής έλεγε κοφτά πως αυτό αποκλείεται. "Δεν έχω καμιά τέτοια εντολή
απ' το Βερολίνο". Η κουβέντα γινόταν πλάι στους μελλοθάνατους που καραδοκούσαν ν'
αρπάξουν τ' αποτσίγαρα που έριχναν οι συνομιλητές. Ύστερα ο διοικητής σεργιάνιζε κατά
μήκος του σωρού των νεκρών, που ήταν αραδιασμένοι σε απανωτές στρώσεις όπως τα
ξύλα στις ξυλαποθήκες. Κουνούσε στεναχωρημένος το κεφάλι του και φώναζε: "Θα είμαστε
τυχεροί αν δε φανεί κανένας Χίμλερ από ’δω να δει το χάλι μας".

95. • Πείνα, φόβος, εξαθλίωση!
• Οι κατακτητές καταληστεύουν το λαό.
Οι τιμές των τροφίμων ανεβαίνουν
στα ύψη κι μαύρη αγορά βασιλεύει.
Ο κόσμος πεθαίνει από την πείνα.
• Ο λαός δημιούργησε αντιστασιακές
οργανώσεις, για να λύσει το
πρόβλημα της επιβίωσης και να
εμποδίσει την αποστολή Ελλήνων
εργατών στη Γερμανία. Παράλληλα
άρχισε ο ανταρτοπόλεμος στα βουνά.
• Οι Γερμανοί αντέδρασαν με μανία.
Φυλάκιζαν, βασάνιζαν, κατέστρεφαν.
Έκαιγαν πόλεις και χωριά, όπως τα
Καλάβρυτα και το Δίστομο, για να
κάνουν το λαό να γονατίσει.
• Εκτελούσαν, εκτελούσαν,
εκτελούσαν…
• «Μα οι μέρες τους τώρα μετρήθηκαν
πια
και τέλος φρικτό τους προσμένει…»

96. Της αγάπης αίματα
Της αγάπης αίματα με πορφύρωσαν
και χαρές ανείδωτες με σκιάσανε
οξειδώθηκα μες στη νοτιά των
ανθρώπων
μακρινή μητέρα ρόδο μου αμάραντο
Στ’ ανοιχτά του πελάγου με
καρτέρεσαν
Με μπομπάρδες τρικάταρτες και μου
ρίξανε
αμαρτία μου να `χα κι εγώ μιαν
αγάπη
μακρινή μητέρα ρόδο μου αμάραντο
Τον Ιούλιο κάποτε μισανοίξανε
τα μεγάλα μάτια της μες στα σπλάχνα
μου
την παρθένα ζωή μια στιγμή να
φωτίσουν
μακρινή μητέρα ρόδο μου αμάραντο

97. Η Σφαγή του Διστόμου

98. Ενδεικτικά αναφέρεται εδώ η σφαγή στο Δίστομο, ενώ
υπάρχουν πολλές αντίστοιχες πράξεις των κατακτητών
Αν και από το χωριό Δίστομο τα Γερμανικά στρατεύματα
δεν δέχθηκαν κάποια πρόκληση, για λόγους αντεκδίκησης
ο 2ος λόχος των Ες Ες άρχισε την σφαγή όσων κατοίκων
έβρισκαν στο χωριό. Η μανία τους ήταν τόσο μεγάλη, ώστε
δεν ξεχώριζαν από το μακελειό ούτε τα γυναικόπαιδα ούτε
τους ηλικιωμένους. Τον ιερέα του χωριού τον
αποκεφάλισαν, βρέφη εκτελέστηκαν και γυναίκες
βιάστηκαν πριν θανατωθούν. Η σφαγή σταμάτησε μόνον
όταν νύχτωσε και αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην
Λειβαδιά, αφού πρώτα έκαψαν τα σπίτια του χωριού. Οι
νεκροί του Δίστομου έφτασαν τους 228, εκ των οποίων οι
117 γυναίκες και 111 άντρες, ανάμεσά τους 53 παιδιά
κάτω των 16 χρόνων. Η μαρτυρία του απεσταλμένου του
Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού μιλάει για 600 νεκρούς στην
ευρύτερη περιοχή.

99. 28η Οκτωβρίου 1940
Η απανθρωπιά του εισβολέα

100. ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ
Πρώτη πράξη αντίστασης υπήρξε το
κατέβασμα της γερμανικής
σημαίας από τον βράχο της
Ακρόπολης των Αθηνών, τη νύχτα
της 30ής Μαΐου 1941, από δύο
νεαρούς φοιτητές, τον Μανώλη
Γλέζο και τον Απόστολο Σάντα. Η
ανάγκη για οργάνωση της
αντίστασης οδηγεί στην ίδρυση
αντιστασιακών ομάδων, όπως ο
ΕΑΜ και ο ΕΔΕΣ.
Οι αντιστασιακές ομάδες
πραγματοποίησαν επιχειρήσεις
κατά των δυνάμεων κατοχής, όπως
η ανατίναξη της γέφυρας του
Γοργοποτάμου. Από τα τέλη του
1943 άρχισαν να συγκρούονται
μεταξύ τους. Όταν η Ελλάδα
απελευθερώθηκε τον Οκτώβριο του
1944, υπήρχε κλίμα ακραίας
πολιτικής πόλωσης που σύντομα
οδήγησε στο ξέσπασμα του
Εμφυλίου.

101. Ο λεβέντης
Σαν τον αητό φτερούγαγε στη στράτα
τον καμαρώνει η γειτονιά στα παραθύρια
με χαμηλά τα μαύρα του τα μάτια
λεβέντης εροβόλαγε.
Στα ματιά του ένα σύννεφο
μες την καρδιά του σίδερο.
Κυλάει το αίμα, σκέπασε τον ήλιο
κι ο χάρος εροβόλαγε.
Σφαλούν τα μάτια κι οι καρδιές
σφαλούν τα παραθύρια
μετά χυμάει ο Χάροντας καβάλα
κι εκείνος χαμογέλαγε.
Ποιος κατεβαίνει σήμερα στον Άδη;
Ποιον κουβεντιάζει η γειτονιά κι ανανταριάζει;
Γιατί βουβά είναι τα βουνά κι οι κάμποι;
Λεβέντης εροβόλαγε.

102. 12 Οκτώβρη 1944
Η μέρα της απελευθέρωσης.
Κατεβαίνει η γερμανική σημαία από την
Ακρόπολη.
Ανεβαίνει η γαλανόλευκη.

103. Παλαιά ανάκτορα. Πανηγυρικές εκδηλώσεις για Απελευθέρωση.

104. Το «ΟΧΙ» είναι το μέγιστο
κατόρθωμα της ενότητας και
αποφασιστικότητας των
Ελλήνων. Είναι σταθμός με
βαθύ νόημα γιατί θα
συμβολίζει αιώνια την πάλη
του δίκαιου με το άδικο, την
πάλη για την αρετή και τα
ανθρώπινα δικαιώματα.
Η 28η Οκτωβρίου θα
παραμείνει πάντα μια ζωντανή
δύναμη κι ένα μεγάλο
κεφάλαιο στην ιστορία του
ελληνικού έθνους.

105. ΤΡΕΙΣ ΝΑΖΙ ΣΤΗΝ ΚΟΛΑΣΗ ΜΑΖΙ