1. Աղյուսակը կցվում է.
ԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆ ԱՌԱՆՑ ՍԱՀՄԱՆԻ ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆ
ՀԵՐԹԱԿԱՆ ԱՏԵՍՏԱՎՈՐՄԱՆ ԵՆԹԱԿԱ ՈՒՍՈՒՑԻՉՆԵՐԻ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ
ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ, ՎԵՐԱՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐ
ԱՄՓՈՓԻՉ ԱՇԽԱՏԱՆՔ
ՄԿՐՏՉՅԱՆ ՄԱՐԻԱ - ԲԱԳԱՐԱՆԻ ՄԻՋՆԱԿԱՐԳ ԴՊՐՈՑԻ
ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՎԻ ՈՒՍՈՒՑԻՉ
2012

2. ԴԱՍԱՐԱՆ . 7-րդ .
ԱՌԱՐԿԱ ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒ
ԹԵՄԱ ԳՈՅԱԿԱՆԻ ԹԻՎԸ ԺԱՄ . 2 .
ԴԱՍ ԴԱՍԻ ԹԵՄԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉՆԵՐ
Գոյականի թիվը: Իմանալ և ճիշտ կիրառել գոյականի
Հոգնակի թվի թվի կազմության ձևերը,
կազմությունը: բացառությունները, հոգնակի
1 կազմության հետ կապված
հնչյունափոխությունները:
Միավանկ վերջնաբառ Իմանալ միավանկ վերջնաբաղադրիչ
ունեցող բարդ ունեցող բարդ բառերի հոգնակի թվի
գոյականների կազմության օրինաչափություններն
2 հոգնակիի ու բացառությունները:
կազմությունը

3. ԴԱՍԻ ՊԼԱՆ 1
ԴԱՍԻ ԹԵՄԱՆ
ԳՈՅԱԿԱՆԻ ԹԻՎԸ
ԴԱՍԻ ՆՊԱՏԱԿԸ ա) Գաղափար տալ եզակի և հոգնակի թվերի
վերաբերյալ,
բ) Սովորեցնել հոգնակիի կազմության ձևերը,
բացառությունները
գ) Զարգացնել հակադրման կարողությունները
ԴԱՍԻ Իմանալ հայերենի հոգնակերտ մասնիկները, դրանց
ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ կիրառման սահմանումները, բացառությունները
ԱՇԱԿԵՐՏՆԵՐԸ 1. Գոյականն ունի 2 թիվ: Հոգնակին կազմվում է
ԿԻՄԱՆԱՆ
միավանկ բառերից –եր վերջավորությամբ,
բազմավանկ բառերից` –ներ: Որոշ գոյականների
հոգնակին կազմելիս կարող է հնչյունափոխություն
տեղի ունենալ:
ԿԿԱՐՈՂԱՆԱՆ Տարբերակել գոյականի եզակի և հոգնակի թվերը,
եզակիից հոգնակի թիվ կազմել, ճանաչել
բացառությունները:

4. ԴԱՍԻ ԸՆԹԱՑՔԸ
ԽԹԱՆՄԱՆ ՓՈՒԼ: Ուսուցիչը
աշակերտներին ցույց է տալիս 1 գրիչ և
հարցնում` ի՞նչ է սա: Պատասխան` գրիչ:
Ապա ցույց է տալիս մի քանի գրիչ և
հարցնում` ինչ են: Պատասխան` գրիչներ:
Առաջարկում է մի աշակերտի
գրատախտակին գրել.
Գրիչ – գրիչներ

5. Առաջարկում է տակը ավելացնել աչք բառը և նրա
հոգնակին: Ապա հարցնում է, թե ինչ են ցույց տալիս
ձախ, ապա աջ շարքի բառերը: Եզրակացություն.
գոյականն ունի 2 թիվ` եզակի և հոգնակի. եզակին
ցույց է տալիս միևնույն տեսակի 1 առարկա,
հոգնակին` 1-ից ավելի
(համակարգչի էկրանին բացվում է գծապատկերի 1-
ին քայլը)
Գոյականի թիվը
Եզակի Հոգնակի

6. Ուսուցիչը հարցնում է, թե եզակի թվին
ինչ մասնիկներ ավելացվեցին հոգնակի
ստանալու համար: Պատասխանից հետո
գծապատկերին ավելանում է`
Հոգնակի
-եր -ներ

7. ԻՄԱՍՏԱՎՈՐՈՒՄ: Դասը բաժանել 5 խմբի,
յուրաքանչյուրին տալ հետևյալ բառաշարքերը`
առաջարկելով գունավոր գրիչով ավելացնել
հոգնակերտ –եր կամ –ներ մասնիկները.
1) սար 2) թոռ 3) աթոռ 4) կայսր 5)սկյուռ
քար ձուկ այգի տետր շտաբ թիվ
լեռ երկինք արկղ ստվեր
խոտ ծունկ նավակ դուստր մկրատ
գետ հարս հիվանդանոց վագր բզեզ
Յուրաքանչյուր խմբից մեկը ներկայացնում
է իր աշխատանքը:

8. 2-րդ խմբից հետո ուսուցիչը հարց է
առաջարկում. 2 խմբերի բառերը քանի՞ վանկից են
բաղկացած: 1:
Այդ դեպքում ինչո՞ւ մի խմբի հոգնակին կազմվել
է եր - ով, մյուսինը` ներ - ով:
Եվ ինքն էլ բացատրում է, որ հայերենում
միավանկ բառերը հոգնակիում ստանում են –
եր վերջավորություն, բայց կան
բացառություններ. դրանք գրաբարում ն-ով
վերջացող բառերն են, որոնց ն-ն
վերականգնվում է հոգնակին կառուցելիս:

9. Նույն ձևով 3-րդ և 4-րդ խմբերի ներկայացրած աշխատանքից
հետո ուսուցիչը բացատրում է, որ բազմավանկ բառերի հոգնակիները
կազմվում են –ներ մասնիկով, բայց կան բացառություններ. մեկուկես
վանկանի` վերջում գաղտնավանկ ունեցող գոյականների հոգնակին
կազմվում է –եր-ով, 5-րդ խմբի աշխատանքի վրա ցույց է տրվում, որ
գաղտնավանկով բառերը ստանում են –ներ վերջավորություն:
(համակարգչի վրա հավելումներ են երևում)
-եր -ներ
միավանկ բամավանկ
Բացառութ.` Բացառութ.`
մուկ, ձուկ, եզ, սա-նըր, ար-կըղ,
ծունկ, լեռ, դուռ, ան-գըղ, աս-տըղ,
թոռ, ծոռ, նուռ... տե-տըր, տե-գըր

10. Ապա համակարգչի էկրանին երևում է բառերի
2 շարք.
սիրտ – սրտեր առու – առուներ
սանր – սանրեր շերտ – շերտեր
գիրք – գրքեր ակնոց – ակնոցներ
դուռ – դռներ եկեղեցի – եկեղեցիներ
ձու – ձվեր արու - արուներ

11. Ուսուցիչը հարցնում է ուշադիր զննել 2 շարքերի
հոգնակիների արմատները. ի՞նչ են նկատում:
Աշակերտները եզրակացնում են, որ հոգնակին կազմելիս
որոշ բառերում հնչյունափոխություն է տեղի ունենում,
մյուսներում` ոչ:
Կշռադատում: Աշակերտներին առաջարկվում է
խմբերով կազմել տրված բառերի հոգնակիները`
տեղադրելով T - աձև աղյուսակում:
Ի՞նչ սովորեցին` բանավոր ներկայացնում են:
Տնային աշխատանքի հանձնարարում: