More Related Content
Similar to หน่วยการเรียนรู้ระบบย่อยอาหารและการสลายอาหารระดับเซลล์.3 (20)
More from กมลรัตน์ ฉิมพาลี (20)
หน่วยการเรียนรู้ระบบย่อยอาหารและการสลายอาหารระดับเซลล์.3
- 1. 8
ระบบยอยอาหารและการสลายสารอาหารระดับเซลล
Leading Question: รางกายมีกระบวนการจัดการกับอาหารและนําสารอาหารไปใช
ในรางกายอยางไร
มาตรฐาน
1.1 เขาใจหนวยพื้นฐานของสิ่งมีชีวิตความสัมพันธของโครงสรางและหนาที่ของระบบ
ตางๆของสิ่งมีชีวืตที่ทํางานสัมพันธกันมีกระบวนการสืบเสาะหาความรูสื่อสารสิ่งที่
เรียนรูและนําความรูไปใชในการดํารงชีวิตของตนเองและดูแลสิ่งมีชีวิต
ผลการเรียนรู
1. เขาใจโครงสรางและหนาที่ของระบบยอยอาหารของสิ่งมีชีวิต
2. เขาใจหนาที่และกระบวนการของการยอยอาหาร
3. บูรณาการความรูบทบาทหนาที่ของระบบการยอยอาหารกับระบบรักษาดุลยภาพของรางกาย
สาระการเรียนรู
1. การยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว
2. การยอยอาหารของสัตวบางชนิด
3. การยอยอาหารของคน
4. การสลายสารอาหารระดับเซลล
กิจกรรมการเรียนรู
1. การสรางโมเดล
2. การทดลอง
3. การบรรยาย
4. การสืบคนขอมูล
5. การแกปญหา
6. การอภิปรายและเปลี่ยนความคิด
เอกสารที่ใชในการจัดการเรียนรู
1. หนังสือเรียนวิชาชีววิทยา
2. ใบความรูในแตละแผนการจัดการเรียนรู
- 2. 9
แผนการจัดการเรียนรู
1. แผนการจัดการเรียนรูเรื่องการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว (1 ชั่วโมง)
2. แผนการจัดการเรียนรูเรื่องการยอยอาหารของสัตวบางชนิด (2 ชั่วโมง)
3. แผนการจัดการเรียนรูเรื่องระบบการยอยอาหารของคน (4 ชั่วโมง)
4. แผนการจัดการเรียนรูเรื่องการสลายอาหารระดับเซลล (3 ชั่วโมง)
- 3. 10
1. แผนการจัดการเรียนรูเรื่องการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว (1 ชั่วโมง)
ผูสอน นางสาวกมลรัตน ฉิมพาลี
จุดประสงคการเรียนรู
1. อธิบายกระบวนการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว จุลินทรีย แบคทีเรียและเห็ดรา
2. วิเคราะหกระบวนการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว
เมื่อเรียนแลวนักเรียนสามารถ
1. ระบุชื่อโครงสรางและอวัยวะของระบบยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเซลล
2. อธิบายหนาที่และวิธีการทํางานของการยอยอาหารในสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว จุลินทรีย
แบคทีเรียและเห็ดรา
3. วิเคราะหความเหมือนและความแตกตางของวิธีการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว
ผลงาน/ชิ้นงาน 1. โมเดลสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว 2. ใบกิจกรรมที่ 1
กระบวนการจัดการเรียนรู
1. ขั้นตรวจสอบ 1.1 ครูติดกระดาษปรูฟ 3 แผน หนากระดาน แผนที่หนึ่งเขียนวา
ความรูเติม “นี่คือเรื่องใหมสําหรับฉัน/ผม” แผนที่ 2 “มีความรูเรื่องนี้อยูบาง” แผนที่ 3
“เขาใจเรื่องนี้เปนอยางดี”
1.2 ครูขึ้น Powerpoint “ระบบการยอยอาหารและการสลายสารอาหาร
ระดับเซลล”ตั้งคําถามกับนักเรียนวาเมื่อเห็นประโยคดังกลาวนักเรียนคิดวาตน
เองจะเลือกอยูกลุมใดของกระดาษที่ติดไวหนากระดาน
1.3 นักเรียนเดินไปที่กระดาษแผนนั้น
1.4 ครูแจกปากกาใหกับนักเรียนชวยกันตอบคําถาม ใหเวลา 5 นาที
โดยมีคําถามของแตละกลุมดังนี้
แผนที่ 1 : นักเรียนอยากรูอะไรเกี่ยวกับเรื่องนี้บาง
นักเรียนคิดวาเรื่องที่เรียนรูในหัวขอนี้จะมีประโยชนอยางไร
แผนที่ 2 : นักเรียนจํา/เขาใจอะไรบางเกี่ยวกับเรื่องนี้
นักเรียนอยากทําความเขาใจเรื่องใดเพิ่มเติม
แผนที่ 3 : นักเรียนสรุปเรื่องนี้ไดวาอยางไร
นักเรียนจะใชวิธีการใดเพื่อใหเพื่อนเขาใจเหมือนนักเรียน
- 4. 11
ขั้นตอน กิจกรรม
2. ขั้นเรา 1. ครูชี้แจงจุดประสงคการเรียนรู
ความสนใจและ 2. ครูเปดภาพเคลื่อนไหวการกินอาหารของอะมีบา พารามีเซียมและยูกลีนา
สํารวจคนหา ใหนักเรียนไดสังเกต
3. แบงกลุมนักเรียนนั่งโตะละ 4-5 คน
4. แจกอุปกรณซึ่งประกอบไปดวย ถุงพลาสติก(ขนาดสวมมือได) แปรงสีฟน
ฟองน้ํา ขยะชิ้นเล็กๆ เศษผงและน้ํา
5. นักเรียนเปรียบเทียบวิธีการกินอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียวกับอุปกรณที่
กําหนดให จากนั้นสรุปลงในใบกิจกรรมที่ 1 เรื่อง
6. ครูแจกขนมปงที่ขึ้นรา เห็ดที่เกาะขอนไม(สามารถใชไดทั้งภาพหรือของจริง)
ใหนักเรียนศึกษา
7. นักเรียนรวมกันศึกษาวิธีการยอยอาหารของราและเห็ดจากใบความรูที่ครู
เตรียมให หนังสือเรียน
3. ขั้นอธิบาย 1. นักเรียนแตละกลุมสรุปการเรียนรูและนําไปติดหนาหองเรียน
และลงขอสรุป 2. แตละกลุมสลับกันศึกษาผลการศึกษาของเพื่อนแตละกลุมจดประเด็นขอสรุป
และขอคนพบที่เหมือนและแตกตางกัน
3. สงตัวแทนแตละกลุมเสนอสะทอนความคิดเห็นจากการเรียนรูในกลุมและ
การศึกษาของกลุมอื่นๆ
4. นักเรียนและครูรวมกันสรุปผลการปฏิบัติกิจกรรม
4. ขั้นขยาย 1. นักเรียนแตละกลุมคนหาประเด็นความรูดังตอไปนี้
ความรู - การทดลองระบบการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว
- สาเหตุที่ราทําใหอาหารเสียสภาพ จากนั้นสรุปความรูที่ไดนําเสนอ
ในรูปแบบตางๆ เชน ภาพประกอบเรื่องเลา วีดีโอ นําไปโพสตที่ facebook
ของกลุม พรอมกับตั้งคําถามใหผูอาน อยางนอย 2 คําถาม
2. นักเรียนทุกคนตองตอบคําถามของเพื่อนกลุมอื่นอยางนอยกลุมละ 1 คําถาม
สรุปในรูปแบบการเขียนสะทอนคิด (journal writing)
5. ขั้นประเมินผล 1. ครูประเมิน
- ความเขาใจ (K) ของผูเรียนจากใบกิจกกรรม/แบบฝกหัด /แบบทดสอบ
เกณฑผานคือ นักเรียนมีผลคะแนนในระดับ ดี (80%)
- กระบวนการทำงาน (P) จากการทํางานกลุม
เกณฑผาน คือ สงงานภายในเวลาที่กําหนด
- เจตคติ (A) จากการประเมินการเขียนสะทอนคิดของผูเรียน
มี key word ที่แสดงถึงสิ่งที่ไดเรียนรู สิ่งที่อยากเรียนรูตอไป
สิ่งที่ตนเองคิดเกี่ยวกับการเรียน
- 5. 12
หนวยการเรียนรู : ระบบยอยอาหารและการสลายสารอาหารระดับเซลล ชื่อ................................................
แผนการเรียนรูที่ 1 : การยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว นามสกุล.......................................
เลขที่............................................
.
ใบกิจกรรมที่ 1 การยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว จุลินทรีย
ชั้น...............................................
แบคทีเรียและเห็ดรา คะแนนที่ได………………………….
.
คําชี้แจง : นักเรียนออกแบบสิ่งมี
ชีวิตเซลลเดียวจากอุปกรณที่กําหนด
ใหและแสดงวิธีการกินอาหารของสิ่งมี
ชีวิตเซลลเดียว นําแสดงในรูปแบบ
วาดภาพและคําอธิบาย
อุปกรณ
1. ฟองน้ํา 5 ชิ้น 2. ขนแปรง
3. ลวดสีเขียว 4. กระดาษสี
5. กรรไกร 6. กาวยูฮู
7. ถุงพลาสติก
คําชี้แจง : ตอบคําถามในชองวาง คําถาม : ราที่ขึ้นบนขนมปง และเห็ดที่ขึ้นบนขอนไมและแบคทีเรียบางชนิด
ใหถูกตอง มีกระบวนการนําอาหารเขาสูเซลลอยางไร
……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………..
(เฉลย ขับน้ํายอยออกมายอยอาหารภายนอกเซลลจนกลายเปนโมเลกุลเล็ก ๆ
แลวดูดซึมไปใชประโยชนตอไป)
แบคทีเรีย ความสามารถยอยสารอินทรียที่มีโมเลกุลขนาดใหญและซับซอนได
ขึ้นอยูกับจํานวนเอ็นไซม เรียกการดํารงชีวิตแบบนี้วา……………..
(เฉลย Saprophyte)
- 6. 13
การวัดและการประเมินผลการเรียนรู
ตัวอยางผลงานของผูเรียน
เกณฑการใหคะแนน
คะแนน รายละเอียด
1 สรางโมเดลหรืออธิบายวิธีการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว
2 สรางโมเดลและอธิบายวิธีการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียวอยางงายๆได
3 สรางโมเดลและอธิบายวิธีการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียวไดถูกตอง
แตไมครบถวน
4 สรางโมเดลและอธิบายวิธีการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียวไดถูกตอง ครบถวน
5 สรางโมเดลและอธิบายวิธีการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียวไดถูกตอง
ครบถวนและสามารถแสดงโมเดลใหเห็นอยางชัดเจน
สามารถดู Youtube ผลงานนักเรียนไดโดยคน key word : KruPumbio ชื่อ A tour of Biology
Classroom หรือเว็บไซต http://www.youtube.com/watch?v=pAop1ytuGgI
- 7. 14
หนวยการเรียนรู : ระบบยอยอาหารและการสลายสารอาหารระดับเซลล หัวขอสําคัญใบความรู
1-1 ความรูเบื้องตน
แผนการเรียนรูที่ 1 : การยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว 1-2 อะมีบา
1-3 พารามีเซียม
ใบความรูที่ 1 การยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว จุลินทรีย 1-4 ยูกลีนา
แบคทีเรียและเห็ดรา 1-5 จุลินทรีย แบคทีเรีย
และเห็ดรา
ความรูเบื้องตนเกี่ยวกับระบบการยอยอาหาร
สิ่งมีชีวิตทุกชนิด มีความตองการอาหารเพื่อการดํารงชีวิตหากใชเกณฑความสามารถในการสรางอาหาร
ของสิ่งมีชีวิตสามารถแบงสิ่งมีชีวิตได 2 ประเภท ดังนี้
1. autotroph คือพวกที่สามารถสรางอาหารเองไดจากสารอนินทรีย
2. heterotroph เปนพวกที่สรางอาหารเองไมได
สิ่งมีชีวิตมีกลไกการนําอาหารเขาสูเซลลที่แตกตางกัน แบงเปน 2 ประเภทไดดังนี้
1. การยอยภายในเซลล (intracellular digestion) คือ
การที่เซลลนาอาหารเขาไปภายในจนทาใหเกิดถุงอาหาร (Food vacuole) แลวใชนายอยยอยอาหารในเซลลนั้น
2. การยอยภายนอกเซลล (extracellular digestion) คือ การที่เซลลขับนายอยออกมายอยอาหาร
ภายนอกเซลลจนกลายเปนโมเลกุลเล็ก ๆ แลวดูดซึมไปใชประโยชนตอไป
เสนทางการนําอาหารเขาสูรางกายจะมี 2 รูปแบบคือ
1. ทางเดินอาหารแบบสมบูรณ (complete digestive tract) ประกอบดวยชองเปด 2 ชองทางหนาที่เปนปากและทวารหนัก
2. ทางเดินอาหารแบบไมสมบูรณ (incomplete digestive tract) ประกอบดวยชองเปดเพียง1 ชอง คือ อาหารเขาทางปาก
และกากอาหารออกทางเดียวกัน
หนาที่ของทางเดินอาหาร 4 ประการ คือ
1. การกิน (ingestion) คือการนาอาหารเขารางกาย
2. การยอยอาหาร (digestion) คือการทาใหไดสารอาหารเพื่อนาไปใชประโยชน
3. การดูดซึม (absorption) คือการนาสารอาหารโมเลกุลเล็กเหลานั้นเขาสูเซลลเพื่อเขาสูระบบไหลเวียน
4. การขับออก (elimination หรือ egestion) คือการขับถายสารที่ยอยไมไดออกเปนกากอาหาร
ขั้นตอนการยอยอาหารประกอบดวย
1. การยอยเชิงกล (mechanical digestion) คือการยอยอาหารโดยการบดหรือเคี้ยวเพื่อใหอาหารมีขนาด
เล็กลง เชน ใชฟนบดเคี้ยว ใชกึ๋น (gizzard) บด
2. การยอยเชิงเคมี (chemical digestion) คือการยอยอาหารโดยใชนายอยหรือเอนไซม(enzyme)
เขาชวยเพื่อใหอาหารมีโมเลกุลเล็กที่สุด แลวจึงทาการดูดซึมเขาสูเซลลได
- 8. 15
การยอยอาหารของโพรโทซัว เปนสิ่งมีชีวิตเซลลเดียวสรางอาหารเองไมได ไมมีผนังเซลล แตสามารถ
เคลื่อนที่ได ไมมีระบบทางเดินอาหาร และระบบยอยอาหารโดยเฉพาะ อาศัยสวนตางๆ ของเซลลชวยใน
การนําอาหารเขาสูเซลล อาหารที่เขาไปภายในเซลลจะอยูในฟูดแวคิวโอล (Food vacuole) ภายในไซโทพลาสซึม
จากนั้นไลโซโซมภายในเซลลจะยอยอาหารซึ่งเปนการยอยภายในเซลล (Intracellular digestion) กากอาหาร
จะถูกกําจัดออกโดยการแพร เชน อะมีบา พารามีเซียม และยูกลีนา
1. อะมีบาอะมีบาเปนโพรโทซัวที่เคลื่อนที่
ดวยเทาเทียมอาหารของอะมีบาประกอบ
ดวยเศษสารอินทรีย เซลลแบคทีเรีย
สาหรายและสิ่งมีชีวิตเล็กๆ อะมีบานําอาหาร
จากสิ่งแวดลอมเขาสูเซลลโดยวิธีฟาโกไซโท
ซีสโดยยื่น ซูโดโพเดียม(Pseudopodium)
ภาพ 1 อะมีบา ออกไปโอบลอมอาหารทําใหอาหารตกเขาไป
อยูภายในเซลลแลวทําใหมีลักษณะเปนถุง
เรียกวาฟูดแวคิวโอลตอจากนั้นไซโทพลาส
ซึมของอะมีบาจะสรางน้ํายอย ซึ่งสวนใหญ
เปนกรดเกลือ (HCl) ออกมายอยอาหาร
ภายในฟูดแวคิวโอลการเคลื่อนไหวของ
ไซโทพลาสซึมจะทําใหสารอาหารตางๆ
ถูกลําเลียงไปทั่วเซลล สวนกากอาหารที่
ภาพ 2 การนําอาหารเขาสูเซลลของอะมีบา เหลือขนาดเล็กจะถูกขับออกทางเยื่อหุม
เซลลโดยการแพร
พารามีเซียม พารามีเซียมเปนโพรโทซัวที่เคลื่อนที่ดวยซิเลีย (cilia)
อาหารของพารามีเซียมก็คลายกับของอะมีบาพารามีเซียมจะรับ
อาหารจากสิ่งแวดลอมเขาสูเซลลทางรองปาก (Oral groove)
โดยซีเลียที่อยูบริเวณ รองปากชวยโบกพัดอาหารเขาไปจนถึงปาก
(Mouth)ที่อยูปลายสุดของชองนี้ อาหารนั้นจะถูกนําเขาเซลลอยูใน
ฟูดแวคิวโอลขณะที่ฟูดแวคิวโอลเคลื่อนที่ไปจะมีการยอยอาหารเกิด
ขึ้นโดยเอนไซมจากไลโซโซมทําใหฟูดแวคิวโอลมีขนาดเล็กลงเรื่อย ๆ
สารอาหารที่ไดจากการยอยก็จะกระจาย และแพรไปไดทั่วทุกสวน
ของเซลลสวนที่เหลือจากการยอยก็จะถูกขับออกจากเซลลในรูปของ
กากอาหารตอไป
- 9. 16
การยอยอาหารของโพรโทซัว
ยูกลีนา ยูกลีนาไดอาหารโดย
วิธีการสังเคราะหดวยแสงเนื่องจาก
มี โครมาโทฟอร (Chromato-
phore)ซึ่งเปนรงควัตถุจึงสามารถ
สังเคราะหดวยแสงไดนอกจากนี้ยัง
ดํารงชีพดวยการยอยสารอาหารที่
อยูรอบๆตัวแลวสงเขารองปาก คือ
1. การดูดเอาอินทรียสารผานเยื่อหุมเซลลเขาสูภายในเซลลโดยตรง
2. ใชชองบริเวณรอบ ๆ โคนแฟลคเจลลัม(Gullet )ซึ่งที่ปลายบนสุดของชองนี้จะมีปาก(Mouth)
เปดอยู อาหารที่ลอยอยูในน้ําจะผานเขาสูชองนี้ แลวเขาสูภายในเซลล
การยอยของจุลินทรียบางชนิด แบคทีเรียและเห็ดรา
พวกแบคทีเรีย เห็ดราและจุลินทรียบางชนิดจะมีการดารงชีวิตเปนผูยอยสลายสารอินทรีย
ในระบบนิเวศสิ่งมีชีวิตเหลานี้สวนใหญจะมีการยอยอาหารโดยปลอยเอนไซมออกมานอกเซลล
เพื่อยอยสารอินทรียจนเปนสารอาหารโมเลกุลเล็ก (extracellular digestion) แลวจึงดูดซึมเขาสูเซลล
(อางอิงเนื้อหาจาก : http://www.pw.ac.th/main/website/sci/1_data.htm)
- 10. 17
2. แผนการจัดการเรียนรูเรื่องการยอยอาหารของสัตวบางชนิด (2 ชั่วโมง)
จุดประสงคการเรียนรู
1. อธิบายกระบวนการยอยอาหารของสัตวบางชนิด
เมื่อเรียนแลวนักเรียนสามารถ
1. อธิบายและยกตัวอยางของการยอยอาหารในแตละ วิธี
2. วิเคราะหโครงสรางและอวัยวะที่สําคัญของ ระบบการยอยอาหารในสัตวแตละชนิดได
ผลงาน/ชิ้นงาน 1. Wallpaper โครงสรางการยอยอาหารของวัว 2. ใบกิจกรรมที่ 2
กระบวนการจัดการเรียนรู
ขั้นตอน กิจกรรม
1. ขั้นตรวจสอบ 1. นําบัตรภาพสัตวชนิดตางๆแจกใหนักเรียน ใหนักเรียนระบุชื่อสัตวชนิดนั้น
ความรูเติม 2. ตั้งคําถามวา “สัตวมีกระบวนการยอยอาหารอยางไรบาง”
“โครงสราง อวัยวะ มีความสัมพันธกับการกินอาหารของสัตวอยางไร”
3. นักเรียนจะออกแบบการทดลองอยางไร
2. ขั้นเรา 1. ครูชี้แจงจุดประสงคการเรียนรู
ความสนใจและ 2. นักเรียนศึกษาวิธีการผาตัดไสเดือนและปลา
สํารวจคนหา 3. แบงกลุมนักเรียนนั่งโตะละ 4-5 คน
4. แจกตัวอยาง ปลานิลและปลาดุก- ไสเดือน และอุปกรณซึ่งประกอบไปดวย
- เครื่องมือผาตัด ถาดผาตัด
- ไมบรรทัด
- ถุงมือยาง
- เข็มหมุด
- น้ํากลั่น
5. นักเรียนดําเนินการทดลองและบันทึกผลการทดลอง
- 11. 18
ขั้นตอน กิจกรรม
3. ขั้นอธิบาย 1. นักเรียนแตละกลุมสรุปการเรียนรูและนําไปติดหนาหองเรียน
และลงขอสรุป 2. แตละกลุมสลับกันศึกษาผลการศึกษาของเพื่อนแตละกลุมจดประเด็นขอสรุป
และขอคนพบที่เหมือนและแตกตางกัน
3. สงตัวแทนแตละกลุมเสนอสะทอนความคิดเห็นจากการเรียนรูในกลุมและ
การศึกษาของกลุมอื่นๆ
4. นักเรียนและครูรวมกันสรุปผลการปฏิบัติกิจกรรม
4. ขั้นขยาย 1. นักเรียนแตละกลุมศึกษาระบบการยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตบางชนิด
ความรู 2. ครูจัดกิจกรรมเกมสการแขงขัน ดังนี้
- ติดภาพ ฟองน้ํา ไฮดรา พลานาเรีย ไสเดือน แมลง และวัว (ขนาดใหญเทา
A4 เปนอยางต่ํา)
- แจกบัตรคําเพื่อ label อวัยวะตางๆของสิ่งมีชีวิตที่กําหนดให
- กติกาคือ ที่ภาพของสัตวที่มีหมายเลขตางๆที่อวัยวะ เมื่อครูยกหมายเลข
ขึ้นมา แตละกลุมตองสงตัวแทนออกมาติดปายคําใหถูกตอง กลุมที่ถูกตอง
และเร็วที่สุดได 1 คะแนน
3. นักเรียนทุกคนเขียนสะทอนคิด (journal writing) เกี่ยวกับการเรียนรู
5. ขั้นประเมินผล 1. ครูประเมิน
- ความเขาใจ (K) ของผูเรียนจากใบกิจกกรรม/แบบฝกหัด /แบบทดสอบ
เกณฑผานคือ นักเรียนมีผลคะแนนในระดับ ดี (80%)
- กระบวนการทํางาน (P) จากการทํางานกลุม
เกณฑผาน คือ สงงานภายในเวลาที่กําหนด
- เจตคติ (A) จากการประเมินการเขียนสะทอนคิดของผูเรียน
มี key word ที่แสดงถึงสิ่งที่ไดเรียนรู สิ่งที่อยากเรียนรูตอไป
สิ่งที่ตนเองคิดเกี่ยวกับการเรียน
- 12. 19
หนวยการเรียนรู : ระบบยอยอาหารและการสลายสารอาหารระดับเซลล ชื่อ................................................
แผนการเรียนรูที่ 1 : การยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว นามสกุล.......................................
เลขที่............................................
.
ใบกิจกรรมที่ 1 เรื่องการยอยอาหารของสัตวบางชนิด ชั้น...............................................
คะแนนที่ได………………………….
.
คําชี้แจง : 1.ใหพิจารณาลักษณะและโครงสรางของปลานิล
2.ผาตัดปลาโดยศึกษาสวนตางๆ ของอวัยวะภายในและภายนอกปลา
3.ศึกษาโครงสรางของปลาพรอมกับชี้สวนประกอบศึกษาระบบทางเดินอาหาร โดยปฏิบัติตามขั้นตอน
ดังตอไปนี้
1.1 ใหเอากรรไกรสอดเขาชองเปดเหนือครีบกน และตัดตามแนวลําตัวมาที่ครีบเอว (โดยถาเปน
ปลามีเกล็ด อาจจะทําการขอดเกล็ดบริเวณทองออกเสียกอน เพื่อทําใหงายตอการใชกรรไกรตัดเนื้อ
เพื่อเปดชองทอง)
1.2 จากนั้นคอยๆ ตัดเนื้อเยื่อบริเวณทองออกเพื่อทําใหดูอวัยวะภายในไดชัดเจนขึ้นและเมื่อตัดเนื้อ
บริเวณทองทิ้งไป ก็จะเห็นอวัยวะภายใน เชน กระเพาะ ไขมันสะสมในตัวปลา และตับปลา
(ในปลาสวนใหญเนื้อเยื่อตับและตับออนจะอยูรวมกันเปนอวัยวะเดียว เรียกวา hepatopancreas
ไมไดแยกออกจากกันเปน 2 อวัยวะเหมือนในสัตวเลี้ยงลูกดวยนม)
1.3 ตัดเนื้อปลาสวนทองไลขึ้นไปทางปาก เพื่อดูทางเดินอาหารสวนตนและจะเห็นเยื่อกั้น
แบงอวัยวะภายในชองอกและชองทองของปลา
1.4 เมื่อเอาเนื้อดานทองของปลาออกจะเห็นวาหัวใจอยูใกลกับเหงือกและอยูภายในชองอกโดยมี
แผนปดเหงือกซึ่งเปนโครงสรางแข็งชวยในการปองกันอันตรายและปองกันแรงกระแทกจากสิ่งตางๆ
1.5 ใหนักเรียนสังเกต ดูบริเวณที่ทอทางเดินอาหาร ระบบสืบพันธุ และระบบขับถายของเสีย
จากไต มาเปดออกนอกรางกายปลา ทอเหลานี้เปดออกรวมกันหรือไม (ใหนิยามของคําวา Cloaca –
เปนชองที่มีทอทางเดินอาหาร ทอจากระบบสืบพันธุและทอจากระบบขับถายของเสียจากไต
มาเปดรวมกัน พบไดในปลา สัตวครึ่งบกครึ่งน้ํา สัตวเลื้อยคลาน นกและในสัตวเลี้ยงลูกดวยนม
แบบโบราณ)
1.6 ใหนักเรียนสังเกต ถุงลม และไตซึ่งอยูติดกับกระดูกสันหลัง และอวัยวะในระบบสืบพันธุ
1.7 วัดความยาวของทางเดินอาหารของปลาเปรียบเทียบกับความยาวของลําตัว บันทึกผล
4. วิธีการผาไสเดือน
1. ปกเข็มหมุดที่ปลายดานใดดานหนึ่งของไสเดือน
2. ใชกรรไกรผาตัดคอยๆตัดดานปลายแลวกรีดขึ้นมาดานบน อยางเบามือ
3. ศึกษาอวัยวะภายในของไสเดือน
4. ปกเข็มหมุดเพื่อศึกษาไสเดือนไดสะดวกตามภาพ
หมายเหตุ : ครูตองแจกภาพกายวิภาคของปลาและไสเดือนใหนักเรียนทุกกลุม
- 13. 20
บันทึกผลการทดลอง
ตอนที่ 1
1. วาดภาพทางเดินอาหารของปลาที่สังเกตได พรอมระบุสวนประกอบ
ปลานิล
ปลาดุก
ไสเดือน
- 14. 21
สรุปผลการทดลอง
ตอนที่ 2 : คําชี้แจง ใหจับคูชื่อสิ่งมีชีวิตซายมือ กับกระบวนการยอยอาหารขวามือใหถูกตอง
1.
Amoeba
______
A. มีจุลินทรียและแบคทีเรียชวยยอยเซลลูโลส
ใช Cilia พัดอาหารเขาสู oral grove
2.
Paramecium
______
B.
แลวเกิดเปน Food vacuole
มีทางเดินอหารสมบูรณ ใช Gizzard
3.
Sponge
______
C.
บดเคี้ยวอาหาร
ไมมีระบบทางเดินอาหาร ใช sucker
4.
Hydra
______
D.
ดูดอาหารจาก host
มีอวัยวะคลายฟนในการยอยอาหาร
5.
Flat
worm
______
E.
ทางเดินอาหารสมบูรณ
ใช Pseudopodium โอบลอมอาหารเปนถุง
6
Tapeworm
______
F.
เรียก Food vacuole
7.
Earth
Worm
______
G. Choanocyte และ amoebocyte
8.
Arthropod
______
H. ทางเดินอาหารสมบูรณ มี radula คลายฟน
Pharynx เขาสูทางเดินอาหารที่
9.
Mollusk
______
I.
แตกแขนงไปทั่วรางกาย
10.
Cow
______
J. Gastrovascular cavity และ gland cell
- 15. 22
เกณฑการวัดและประเมินผล
ตอนที่ 1
แบบประเมินแบบประเมินพฤติกรรมทําปฎิบัติการ
รายการประเมิน สรุป
รวมจํานวนรายการที่ผาน
ผาน
ไมผาน
การวิเคราะหขอมูลกา
สังเกต ศึกษา ทดลอง
รวมคะแนน
จัดเตรียมอุปกรณ
การสรุปความรู
รวบรวมขอมูล
เลขที-ชื่อ
่
เกณฑ ขั้นต่ํา
รสรุปความรู
เครื่องมือ
1
2.
3.
4.
5.
6.
7.
เกณฑการประเมินปฎิบัติการ
องคประกอบที่ 1 จัดเตรียมอุปกรณเครื่องมือ
4 หมายถึง จัดเตรียมอุปกรณเครื่องมือดวยตนเองไดครบถวนเหมาะสมกับงานดีมาก
3 หมายถึง จัดเตรียมอุปกรณเครื่องมือดวยตนเองไดครบถวนเหมาะสมกับงานดี
2 หมายถึง จัดเตรียมอุปกรณเครื่องมือดวยตนเองไดเหมาะสมกับงานพอใช
1 หมายถึง จัดเตรียมอุปกรณเครื่องมือดวยตนเองไมได
ตองไดรับคําแนะนําจึงจะทําไดสําเร็จ
องคประกอบที่ 2 การสังเกต ศึกษา ทดลอง รวบรวมขอมูล
4 หมายถึง สังเกต ศึกษา ทดลอง รวบรวมขอมูลอยางถูกตองครบถวนตามแผนที่
วางไวบันทึกขอมูลอยางตอเนื่องและแกปญหาการทํางานไดดวยตนเอง
3 หมายถึง สังเกต ศึกษา ทดลอง รวบรวมขอมูลอยางถูกตองครบถวนตามแผน
ที่วางไวบันทึกขอมูลอยางตอเนื่อง และแกปญหาการทํางานได
ดวยตนเองเปนสวนใหญตองไดรับคําแนะนําเพียงเล็กนอย
2 หมายถึง สังเกต ศึกษา ทดลอง รวบรวมขอมูลอยางถูกตองครบถวนตามแผนที่
วางไวบันทึกขอมูลอยางตอเนื่อง และแกปญหาเปนบางสวนตองได
รับคําแนะนําเพียงบางสวน
1 หมายถึง สังเกต ศึกษา ทดลอง รวบรวมขอมูลไดและแกปญหาดวยตนเองไมได
ตองไดรับคําแนะนําตลอดเวลา
- 16. 23
องคประกอบที่ 3 การวิเคราะหขอมูล
4 หมายถึง จําแนก แยกแยะขอมูล เปรียบเทียบความเหมือนความตาง เรียงลําดับ
วิเคราะหเหตุผล ฯลฯ ดวยตนเองไดอยางชัดเจนเหมาะสมกับสิ่งที่ศึกษา
และจุดประสงคของการศึกษาดีมาก
3 หมายถึง จําแนก แยกแยะขอมูล เปรียบเทียบความเหมือนความตาง เรียงลําดับ
วิเคราะห เหตุผล ฯลฯ ดวยตนเองไดเหมาะสมกับสิ่งที่ศึกษา
และจุดประสงคของการศึกษาดีมาก
2 หมายถึง จําแนก แยกแยะขอมูล เปรียบเทียบความเหมือนความตาง เรียงลําดับ
วิเคราะหเหตุผล ฯลฯ ดวยตนเองไดเปนบางสวน และตองไดรับคํา
ชี้แนะในบางสวน
1 หมายถึง จําแนก แยกแยะขอมูล เปรียบเทียบความเหมือนความตาง เรียงลําดับ
วิเคราะหเหตุผล ฯลฯ ดวยตนเองไดนอยมาก และตองไดรับคํา
ชี้แนะคอนขางมาก
องคประกอบที่ 4 การสรุปความรู
4 หมายถึง สรุปความรูดวยตนเองไดชัดเจนดีมาก ครบถวนตรงตามจุดประสงค
3 หมายถึง สรุปความรูดวยตนเองไดชัดเจนดี คอนขางจะครบถวนตรงตามจุดประสงค
2 หมายถึง สรุปความรูดวยตนเองไมไดทั้งหมด ตองไดรับคําแนะนําเปนบางสวน
1 หมายถึง สรุปความรูดวยตนเองไมไดทั้งหมด ตองไดรับคําแนะนําเปนสวนใหญ
เกณฑการตัดสินผลการเรียน
ผูเรียนตองมีพฤติกรรมในแตละองคประกอบอยางนอยระดับ 2 ขึ้นไป จํานวน 3
ใน 4 รายการ
ตอนที่ 2
เฉลย
1. F 2. B 3. G 4. J 5. I
6. D 7. C 8. E 9. H 10. A
- 17. 24
หนวยการเรียนรู : ระบบยอยอาหารและการสลายสารอาหารระดับเซลล
แผนการเรียนรูที่ 2 : การยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตบางชนิด
ใบความรูที่ 2 การยอยอาหารของสิ่งมีชีวิตบางชนิด
ระบบยอยอาหารของสิ่งมีชีวิต
สิ่งมีชีวิต ระบบทางเดินอาหาร
Porifera : ฟองน้ํา การยอยอาหารเกิดในเซลล
amoebocyte มีเซลล
choanocyte โบกพัดจับอาหาร
Cnidaria :ไฮดรา เกิดการยอยทั้งภายใน
และภายนอกเซลล
1. Extracellular digestion
โดยตอม gland cell
ปลอยเอนไซมออกมาจากชอง
Gastrovacular
2. Intracellular digestion
ใชแฟลเจลลาจับอาหารเขามา
ยอยในเซลล
- 18. 25
สิ่งมีชีวิต ระบบทางเดินอาหาร
Platyhelminthes : พลานาเรีย - เกิดการยอยทั้งภายใน
และภายนอกเซลล
- ทางเดินอาหารไมสมบูรณ
- พยาธิใบไมตับไมมีระบบ
ทางเดินอาหาร
Nematoda : พยาธิปากขอและตัวตืด ทางเดินอาหารสมบูรณ
สมบูรณ ปาก-> คอหอย ->
หลอดอาหาร -> ลําไส-> ทวาร
Annelida : ไสเดือนดิน สมบูรณ ปาก-> คอหอย ->
กระเพาะอาหาร(crop)->
บดที่กึ๋น(gizzard) ลําไส->
ทวารการเคลื่อนไหวของกลามเนื้อ
ทางเดินอาหารแบบ Peristalsis
ขับถาย = nephridia
สวนปลิง จะมีhirudin
ที่ปลอยออกมาจากตอมน้ําลาย
ทําใหเลือดไมแข็งตัว
- 19. 26
สิ่งมีชีวิต ระบบทางเดินอาหาร
Arthopod : แมลง - ทางเดินอาหารสมบูรณ
- พัฒนาโครงสรางระยางคของปาก
- พัมนาตอมน้ําลาย (salivary
gland)
- ปาก(มีตอมน้ําลาย)> คอหอย >
หลอดอาหาร > กระเพาะพักอาหาร
(crop) > กึ๋นหรือโพรเวนตริคูลัส
มีถุง 8 ถุงเรียกวาฮพาติกซีกัม
(ตอกับทางเดินอาหารสวนกลาง)
ทําหนาที่สรางน้ํายอย >
กระเพาะอาหาร> ลําไสเล็ก >
ลําไสใหญ > ไสตรง > ทวารหนัก
Chordata : วัว วัว ควาย จะมีกระเพาะ 4
สวนเพื่อเหมาะกับการยอยเซลลูโลส
1. rumen กระเพาะผาขี้ริ้ว
- มีแบคทีเรียและโปรโตซัวที่สามารถ
สรางเอนไซม cellulase
ยอยเซลลูโลส
- ยูเรียและแอมโมเนียที่ไดจาก
การหมักจะถูกสังเคราะหเปน
กรดอะมิโน
2. Reticulum กระเพาะรังผึ้ง
ยอยยเซลลูโลสและทําหนาที่บดและ
ผสมอาหาร (การยอยเชิงกล)
3. Omarum กระเพาะสามสิบกลีบ
ทําหนาที่บดและ
ผสมอาหาร (การยอยเชิงกล)
4. Abomasum กระเพาะจริง
หลั่งเอนไซมออกมายอยอาหาร
- 20. 27
3. แผนการจัดการเรียนรูเรื่องระบบการยอยอาหารของคน (4 ชั่วโมง)
จุดประสงคการเรียนรู
1. อธิบายระบบการยอยอาหารของคน
เมื่อเรียนแลวนักเรียนสามารถ
1. อธิบายการยอยเชิงกลและทางเคมี แหลงที่เกิด
2. อธิบายกระบวนการยอยอาหารในแตละลําดับทางเดินอาหาร
3. ระบุเอนไซมที่ยอยสารอาหารแตละชนิด สารที่เกี่ยวของกับการยอย แหลงผลิต
และบริเวณที่ยอย สภาวะที่เหมาะสมตอการทํางาน
ผลงาน/ชิ้นงาน 1. เสื้อกันเปอนระบบทางเดินอาหาร 2. ใบกิจกรรม
กระบวนการจัดการเรียนรู
ขั้นตอน กิจกรรม
1. ขั้นตรวจสอบ 1. ครูตั้งคําถาม “ระบบทางเดินอาหารของคนเปนอยางไร” และใชกิจกรรม
ความรูเติม วาดภาพ 5 วินาที ดังนี้
- นักเรียงนั่งกลุมละ 4-5 คน รับกระดาษและปากกาสี
- จากคําถามดังกลาวคนที่ 1 เริ่มลงมือวาด เมื่อครบ 5 นาที สงตอใหคนที่ 2
ไปจนถึงคนสุดทาย ทุกคนจะมีเวลา 5 วินาที
- แตละกลุมสรุปภาพวาด (ครูประเมินความรูเดิมของผูเรียน)
2. ขั้นเรา 1. ครูชี้แจงจุดประสงคการเรียนรู
ความสนใจและ 2. นักเรียนศึกษาใบความรูและปฏิบัติกิจกรรม
สํารวจคนหา 3. วาดภาพระบบทางเดินอาหารของคนลงบนเสื้อกันเปอน/กระดาษที่เตรียมไว
4. บันทึกผลการทํากิจกรรม
5. ตอบคําถามใบกิจกรรมใหสมบูรณ
- 21. 28
ขั้นตอน กิจกรรม
3. ขั้นอธิบาย 1. นักเรียนแตละกลุมนําเสนอผลงานเสื้อกันเปอนระบบยอยอาหารพรอม
และลงขอสรุป ทั้งอธิบายกระบวนการยอยอาหารของแตละสวน
2. นักเรียนและครูรวมกันสรุปผลการปฏิบัติกิจกรรม
4. ขั้นขยาย 1. นักเรียนทำ Concept Mapping
ความรู 2. นักเรียนวิเคราะหขาวเกี่ยวกับเรื่องระบบทางเดินอาหาร เชน โรคทางอาหาร
5. ขั้นประเมินผล 1. ครูประเมิน
- ความเขาใจ (K) ของผูเรียนจากใบกิจกกรรม/แบบฝกหัด /แบบทดสอบ
เกณฑผานคือ นักเรียนมีผลคะแนนในระดับ ดี (80%)
- กระบวนการทํางาน (P) จากการทํางานกลุม
เกณฑผาน คือ สงงานภายในเวลาที่กําหนด
- เจตคติ (A) จากการประเมินการเขียนสะทอนคิดของผูเรียน
มี key word ที่แสดงถึงสิ่งที่ไดเรียนรู สิ่งที่อยากเรียนรูตอไป
สิ่งที่ตนเองคิดเกี่ยวกับการเรียน
- 22. 29
หนวยการเรียนรู : ระบบยอยอาหารและการสลายสารอาหารระดับเซลล ชื่อ................................................
แผนการเรียนรูที่ 3 : ระบบการยอยอาหารของคน นามสกุล.......................................
เลขที่............................................
.
ใบกิจกรรมและใบความรูที่ 3 เรื่องระบบการยอยอาหารของคน ชั้น...............................................
คะแนนที่ได………………………….
.
คําชี้แจงตอนที่ 1 : ใหนักเรียนอานประโยคดานลางและเลือกตัวเลือกในแตละขอมาเติมใหถูกตอง
ระบบการยอยอาหารของคนเปนกระบวนการของอวัยวะที่แตกตัวอาหารใหกลายเปน………(1)…….
เพื่อนําไปสรางพลังงานไปใชในรางกาย โดยสวนมากใช………(2)……. เรงการยอยอาหาร
คารโบไฮเดรตจะถูกเปลี่ยนเปน………(3)…….ไขมันจะถูกยอยเปน ………(4)…….และโปรตีน
จะเปน………(5)…….และกรดอะมิโน
การยอยเริ่มตนที่ปากทําใหอาหารขนาดใหญจะมีขนาดเล็กลงและน้ําลายจะยอย………(6)……..
บางชนิด ในขณะที่กระเพาะอาหาร………(7)…….กรดไฮโดรคลอริกจะเริ่มยอยโปรตีน ไขมันและแปง
จะเคลื่อนไปสู………(8)…….เปนอวัยวะที่มีการยอยมากที่สุด น้ํายอยจะถูกหลั่งจาก………(9)…….
และ………(10)…….ตับจะยอยแตกตัวไขมัน เอนไซมที่ถูกปลอยมาจากตอมของผนังลําไสเล็กที่
จะทําการยอย………(11)…….ตอไป หลอดเลือดฝอย(capillaries) และตอมน้ําเหลืองใน
………(12)…….จะดูดซึมอาหารที่ถูกตองและนําไปยังสวนตางๆของรางกาย
(1) ก. เซลล ข. อะตอม ค. เอนไซม ง. โมเลกุล
(2) ก. กรด ข.เอนไซม ค. น้ําดี ง. น้ําเหลือง
(3) ก. กรดอะมิโน ข. แปง ค. น้ําตาล ง. กรดไขมัน
(4) ก. แปงและ ข. แปงและน้ําตาล ค. กรดไขมันและ ง. เปปไทดและ
กลีเซอรอล โมเลกุลเดี่ยว กลีเซอรอล กรดไขมัน
(5) ก. เปปไทด ข. แปง ค. แกสตริก ง. กลีเซอรอล
(6) ก. น้ําตาล ข. แปง ค. โปรตีน ง. คารโบไฮเดรต
(7) ก. กรดไขมัน ข. แกสตริก ค. น้ํายอยจาก ง. ฮอรโมนจาก
ตับออน ตับ
(8) ก. ตอมน้ําเหลือง ข. หลอดเลือด ค. ลําไสเล็ก ง. ตับ
(9) ก. กระเพาะอาหาร ข. ลําไสใหญ ค.ตอมน้ําดี ง. ตับออน
(10) ก. น้ําดี ข. เมือก ค. แกสตริก ง. กรด HCL
(11) ก. ไขมันและ ข. แปงและโปรตีน ค. แปงและวิตามิน ง. โปรตีนและน้ําดี
วิตามิน
(12) ก. ตับ ข. ตับออน ค. วิลไล ง. ตอมน้ําดี
- 23. 30
คําชี้แจงตอนที่ 2 : จงเรียงจับคูภาพและเหตุการณ จากนั้นเรียงลําดับการกลืนอาหาร
จงเรียงจับคูภาพและเหตุการณ จากนั้นเรียงลําดับการกลืนอาหาร
(A) (B) (C)
1. เพดานออน (soft palate) ยกขึ้น เพื่อปดรูจมูกดานใน
2. การหายใจปกติ
3. กลามเนื้อลิ้นบังคับใหอาหารผานเขาไปในหลอดอาหาร และลิ้นจะหดถอยไปดานในของปาก
4. กลามเนื้อที่ผนังคอหอยบีบตัวดันอาหารลงสูหลอดอาหาร
5. ฝาปดกลองเสียง (epiglottis) และหลอดลมปดทับกันสนิท
คําชี้แจงตอนที่ 3 : ศึกษาจากภาพ อานใบความรูและเติมคําในชองวางใหถูกตอง
กระบวนการยอยอาหารของมนุษย
1. ฟน
1. ฟนน้ํานมมี …………………………..……ซี่
2. ฟนแทมี …………………………..……ซี่
ชนิดออกฟนแบงออกเปน
3. ฟนตัด (Incisor) มี ………………ซี่
4. ฟนเขี้ยว (canine) มี ………………ซี่
5. ฟนกรามหนา (Premolar) มี ………………ซี่
6. ฟนกรามหลังมี (Molar) มี ………………ซี่
7. เขียนสูตรได …………………………..……
8. ความแตกตางของฟนน้ํานมกับฟนแทคือ
…………………………..………………………………..……
- 24. 31
2. ตอมน้ําลาย (salivary gland)
9. คูที่ 1 ตอมพาโรทิด อยูบริเวณ………………..
10. สรางน้ําลายชนิดใสอยางเดียว ถาอักเสบ
จะปน…………………
คูที่ 2 ตอมใตขากรรไกร (submaxillary gland) และคูที่ 3
ตอมใตลิ้น (sublingual gland) สรางทั้งเหนียวและใส
(ภาพจากhttp://trialx.com/g/Cancer_Of_The_Salivary_Gland-1.jpg )
3. กระเพาะอาหาร
- กระเพาะอาหารมีกลามเนื้อหูรูด 2 ที่คือ
11. Cardiac sphincter มีหนาที่ …………………………..……………………………….
12. Pyloric sphincter มีหนาที่ …………………………..……………………………….
- เซลลภายในกระเพาะอาหาร
Gastric gland ประกอบดวย
13 ………………………… ทําหนาที่ สรางน้ําเเมือก ปองกันอันตรายจาก HCL และน้ํายอย
14. …………………… สราง pepsinogen, prorenin
15 …………………… สราง HCL ชวยทําให pepsinogen(inactive) กลายเปน pepsin(active) และชวยให
Prorenin กลายเปน renin ยอยโปรตีนในน้ํานม
Gastrin เปนฮอรโมนที่สรางมาจากกระเพาะอาหารทําหนาที่กระตุน Pariental cell ใหหลั่ง HCL วาแต
นักวิทยาศาสตรรูไดอยางไรวา Gastrin เปนฮอรโมน 16.…………………………..……………………………….
- 25. 32
4. ลําไสเล็ก
(ภาพจาก http://www.britannica.com )
ลําไสเล็กประกอบดวย Enteropeptidase จากลําไสเล็ก
17. Duodenum มีตอมสรางน้ํายอยและมีน้ํายอย Trypsinogen (inactive) Trypsin
ไหลมาจากตับออนและน้ําดีจึงทําใหมี
………………………………………………..………………………. Trypsin
18. Jejunum มี villi มากที่สุด Procarboxypeptidase carboxypeptidase
……………………………..
และ Ileum มีขนาดยาวที่สุด ตอกับลําไสใหญ Trypsin
Chymotrypsinogen Chymotrypsin
5. กระบวนการยอยอาหารของคน
- 26. 33
อวัยวะที่ การหลั่งสาร ผลิตภัณฑ
ยอยอาหาร (secretion)
ปาก - น้ําลาย (saliva) -คารโบไฮเดรตโมเลกุลใหญกลายเปน
- Amylase โมเลกุลเล็กลง
- mucus - น้ําตาลโมเลกุลคู
- Enzyme lysosome
คอหอยและ - เมือก -
หลอดอาหาร
กระเพาะอาหาร น้ํายอยในกระเพาะ (Gastric
Juice)
> กรด HCl จาก parietal cell < สรางสภาวะกรด ให pepsin ทํางานไดดี
> เอนไซม pepsin สรางจาก < Protien ขนาดใหญมี
chief cell ขนาดเล็กลง Small polypeptides
> เรนนิน < สําหรับยอยโปรตีนในน้ํานม
> เมือก สรางจาก mucus cell
สําหรับเคลือบกระเพาะ
< การดูดซึมแอลกอฮอล วิตามิน
ตับออน Pencreatic enzymes -
-Trypsinogen
- Chymotrypsinogen,
- Procarboxypeptidase
- Amylase และ lipase
- NaHCo3 ทําใหลําไสเล็กเปนเบส
- Nucleotidases
ตับและถุงน้ําดี ตับสรางน้ําดี เก็บไวที่ถุงน้ําดี -
- 27. 34
อวัยวะที่ การหลั่งสาร ผลิตภัณฑ
ยอยอาหาร (secretion)
ลําไสเล็ก -เมือก Protien digestion
- Disaccharidase, polypeptides
Dipeptidases,
Aminopeptidase, Pancreatic trypsin and
Aminopeptidase, chymotrypsin
Nucleotidases
Small polypeptides
Pancreatic trypsin and
chymotrypsin
Smaller polypeptides
Pancreatic carboxypeptidase
Amino Acid
Intestine Dipeptidase,
Aminopeptidase
Amino Acid
DNA, RNA digestion
Pancreatic nucleases
Nucleotidases
Nucleotides
Nucleotidases and
phosphatase
Nitrogenous base, sugar, phosphates
- 28. 35
อวัยวะที่ การหลั่งสาร ผลิตภัณฑ
ยอยอาหาร (secretion)
Fat digestion
Fat (Triglycerides)
Bile salts
Pancreatic lipase
Glycerol, fatty acid,
monoglycerides
ลําไสใหญ - เมือก - ดูดน้ํา วิตามิน เกลือแรกลับ - สรางวิตามิน
- เคลื่อนไหวแบบ peristalsis K, B12 กรดโฟลิก
ตอนที่ 4 เลือกคําตอบและเติมคําใหถูกตอง
1. วงกลมรอบลอมขอความที่เปนจริงเกี่ยวกับ 2. วงกลมรอบลอมขอความที่เปนจริงเกี่ยวกับ
กระเพาะอาหาร ตับออน
ก. สราง trypsin ก. สราง lactase
ข. สรางกรด HCL ข. สราง amylase
ค. สราง amylase ค. สรางโซเดียมไบคารบอเนต
ง. ชวยในกระบวนการยอยเชิงกล ง. เปนเอนไซมที่ชวยในกายอยของไขมัน
และกรดนิวคลีอิก
- 29. 36
ใชขอมูลจากตารางในการตอบคําถามขอ 3-7
เอนไซมในกระบวนการยอยอาหาร
เอนไซม ตําแหนงการทํางาน แหลงผลิต ชนิดของสารอาหารที่ยอย
Amylase ปาก ตอมน้ําลาย คารโบไฮเดรต
Pepsin กระเพาะอาหาร เยื่อกระเพาะอาหาร โปรตีน
Lipase ลําไสเล็ก ตับออน ไขมัน
Amylase ลําไสเล็ก ตับออน คารโบไฮเดรต
Trypsin ลําไสเล็ก ตับออน โปรตีน
Lactase ลําไสเล็ก เยื่อกระเพาะอาหาร คารโบไฮเดรต
Maltase ลําไสเล็ก เยื่อกระเพาะอาหาร คารโบไฮเดรต
Sucrase ลําไสเล็ก เยื่อกระเพาะอาหาร คารโบไฮเดรต
Peptidase ลําไสเล็ก เยื่อกระเพาะอาหาร โปรตีน
3. บริเวณที่มีเอนไซมมีการยอยมากที่สุดคือ…………………………………………………………………………………
4. อวัยวะใดที่มีสรางน้ํายอยมากที่สุด………………………………………………………………………………………….
5. เอนไซมที่ใชในการยอยสามารถทํางานไดมากกวา 1 ตําแหนง……………………………………………………
6. สารอาหารชนิดใดที่ถูกยอยดวยเอนไซมจํานวนมากที่สุด…………………………………………………………..
7. เอนไซมที่สรางมาจากแหลงผลิตเดียวกันจะยอยสารอาหารชนิดเดียวกันหรือไม…………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ตอนที่ 5 จงพิจารณาคําถามและเลือกคําตอบที่ถูกตองที่สุด
1. น้ําลายยอยอาหารอยางไร 2. ลําไสเล็กตอนตนเรียกวา
ก. ยอยแปง ก. วิลัส
ข. ยอยโปรตีน ข.โคลอน
ข. ใชน้ําดียอยน้ําตาล ค.ไอเลียม
ง. ใชเปปไทดยอยไขมัน ง.ดูโอดีนัม
3. ปริมาณที่กระเพาะสามารถบรรจุไดคือ 4. บริเวณผนังกระเพาะอาหารเชื่อมตอกับ
ก. 1 ลิตร ขอใด
ข. 1.5 ลิตร ก. หลอดเลือดและทอน้ําดี
ค. 2 ลิตร ข. ตอมน้ําเหลืองและวิลไล
ง. 4 ลิตร ค. วิไลและเยื่อเมือก (mucus)
ง. หลอดเลือดและตอมลําไสเล็ก
- 30. 37
5. เอนไซมในน้ํายอยแกสตริกยอยโปรตีน 6. อาหารชนิดใดที่มีการยอยครั้งแรกที่ลําไสเล็ก
ไดสารชนิดใด ก. แปง
ก. ไขมัน ข. ไขมัน
ข. อะไมเลส ค. โปรตีน
ค. กรดอะมิโน ง. น้ําตาล
ง. น้ําตาลโมเลกุลเดี่ยว
7. บริเวณดูโอดีนัมเกิดกระบวนการใด 8. ขอใดคือหนาที่ของน้ํายอยที่ลําไสเล็ก
ก. การดูดซึมวิตามินและเกลือแร ก. เริ่มตนการยอยไขมัน
ข. ดูดซึมโมเลกุลของน้ําออกจากอาหาร ข. ยอยวิตามินและเกลือแร
ค. ผสมอาหารเขากับน้ํายอย ค. ดําเนินการยอยแปงและโปรตีน
จากตับออนและน้ําดี ง. เริ่มตนการยอยแปงและโปรตีน
ง. อาหารถูกบดจากกลามเนื้อและ
ผสมกับน้ํายอยจากลําไสเล็ก
9. เมื่อกลูโคสและกรดอะมิโนถูกดูดซึม 10. หลอดเลือดในลําไสใหญทําหนาที่ดูดซึม
ที่ลําไสเล็กจะถูกสงไปยังบริเวณใด ก. แปง
ก. ตับ ข. น้ําดี
ข. ตอมน้ําดี ค. โปรตีน
ค. ลําไสใหญ ง. เกลือแรและน้ํา
ง. ตอมน้ําเหลือง