More Related Content
Similar to ไขสันหลัง (20)
More from Wan Ngamwongwan (20)
ไขสันหลัง
- 2. เส้นประสาทสมองของคน
สมองทุกส่วนมี
เส้นประสาทสมองแยก
ออกมาเป็นคู่ๆ เพื่อรับ
สัญญานความรู้สึก และ
ออกคาสั่งควบคุมหน่วย
ปฏิบัติงานดังภาพ
ครูฉวีวรรณ นาคบุตร
- 3. คาถามน่าคิด.......
- เส้นประสาทสมองคู่ใดบ้างเป็นเส้นประสาทรับความรู้สึก คู่ที่ 1 ,2 และ 8
- คูใดบ้างเป็นเส้นประสาทสั่งการ
่ คู่ที่ 3 , 4 , 6 , 11 และ 12
- คูใดบ้างเป็นเส้นประสาทผสม
่ คู่ที่ 5 7 9 และ 10
- ขณะที่อ่านหนังสือเส้นประสาทคู่ใดที่ทางานเกี่ยวข้องโดยตรง คู่ที่ 2, 3, 4และ 6
- การรับรูรสอาหารเป็นหน้าที่ของเส้นประสาทสมองคู่ใด
้ คู่ที่ 7 และ 9
ครูฉวีวรรณ นาคบุตร
- 4. เส้นประสาทไขสันหลัง
ไขสันหลังประกอบด้วย 2 บริเวณ คือ
บริเวณเนื้อสีเทามีตัวเซลล์ประสาทหนาแน่น ซึ่งถูกล้อมรอบด้วยเนื้อสีขาว
ซึ่งเป็นบริเวณที่มีใยประสาทที่มีเยื่อไมอีลินหุ้ม ตรงกลางของไขสันหลัง
บรรจุอยู่
ภาพโครงสร้างภาคตัดขวางของไขสันหลัง ครูฉวีวรรณ นาคบุตร
- 5. ไขสันหลัง (spinal cord) เป็นส่วนของระบบประสาทที่ต่อออกมาจาก
เมดัลลาออบลองกาตาอยู่ภายในกระดูกสันหลัง ตั้งแต่กระดูกสันหลังข้อแรก
จนถึงกระดูกสันหลังบริเวณบั้นเอวข้อที่ 2 และมีเยื่อหุ้มเช่นเดียวกับสมอง
ไขสันหลังบริเวณอกและเอวขยายกว้างกว่าส่วนอื่น ๆ เมื่อเลยกระเบนเหน็บลงไป
แล้ว จะเรียวเล็กจนมีลักษณะเป็นเส้นไม่มีเยื่อหุ้ม ดังนั้นการฉีดยาเข้าที่บริเวณไขสันหลัง
และเจาะน้าบริเวณไขสันหลังจึงทากันต่ากว่ากระดูกสันหลังเอวข้อที่สองลงมา
เส้นประสาทที่แยกออกจากไขสันหลังมีทั้งหมด 31 คู่ เป็นเส้นประสาทผสม
(mixed never)
ครูฉวีวรรณ นาคบุตร
- 6. เส้นประสาทไขสันหลัง 31 คู่
เส้นประสาทบริเวณคอ (cervical never) 8 คู่
เส้นประสาทบริเวณอก (thoracal never) 12 คู่
เส้นประสาทบริเวณอว (lumbar never) 5 คู่
เส้นประสาทบริเวณกระเบนเหน็บ(sacral never)5 คู่
เส้นประสาทบริเวณก้นกบ (coccygeal never) 1 คู่
ครูฉวีวรรณ นาคบุตร
- 7. เนื้อสีเทาของไขสันหลัง ซึ่งมีลักษณะคล้ายอักษร H หรือปีกผีเสื้อ
ซึ่งมีด้วยกัน 4 ปีก 2 ปีกบนเรียกว่า ดอร์ซลฮอร์น (dorsal horn)
ั
2 ปีกล่างเรียกว่า เวนทรัลฮอร์น (ventral horn) เส้นประสาทที่
แยกออกมาจากไขสันหลังเรียกว่า เส้นประสาทไขสันหลัง
เส้นประสาทไขสันหลังส่วนที่อยู่ใกล้กับไขสันหลัง จะแยกเป็นรากบน (dorsal
root) ซึ่งมีปมประสาทอยู่ด้วย ส่วนรากล่าง(Ventral root) ไม่มีปมประสาท อยู่ต่อ
กับเวนทรัลฮอร์น
ครูฉวีวรรณ นาคบุตร
- 8. เนือสีเทา (gray matter)
้
อยู่ทางด้านใน มีลักษณะเป็นรูปผีเสื้อเป็นที่อยู่ของเซลล์ประสาทและ
ใยประสาทที่มีเยื่อไมอีลินหุ้ม ส่วนตรงกลางของไขสันหลัง บริเวณเนื้อสีเทาจะมี
ช่องในไขสันหลัง เรียกว่า ช่องกลวงตรงกลางไขสันหลัง (central
canal) เป็นที่อยู่ของ น้าเลียงสมองและไขสันหลัง (cerebo-spinal fluid)
้
ครูฉวีวรรณ นาคบุตร
- 9. ส่วนของไขสันหลังสีเทาที่ยื่นไปข้างหลัง เรียกว่า ปีกบน
(posterior gray horn) จะมีแอกซอนของเซลล์ประสาทรับความรู้สึก
จากอวัยวะรับสัมผัสต่าง ๆ เข้าสู่ปีกบนทาง รากบน (dorsal
root) ของเส้นประสาทไขสันหลัง
ส่วนไขสันหลังสีเทาที่ยื่นออกมาข้างหน้าเรียกว่า ปีกล่าง(anterior gray horn)
เป็นที่อยู่ของ เซลล์ประสาทสังการ (motor neuron ) นากระแสประสาทออกทาง
่
รากล่าง (ventral root) ของเส้นประสาทไขสันหลัง
ครูฉวีวรรณ นาคบุตร
- 10. เนือสีขาว (white matter )
้
เป็นส่วนที่อยู่ด้านนอก เป็นพวกใยประสาทที่
มีเยื่อไมอีลินหุ้มอยู่หนาแน่น จึงมีสีขาวทาหน้าที่เป็น
ทางผ่านของกระแสประสาทระหว่างไขสันสันหลังกับ
สมอง กลุ่มเส้นประสาทแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มคือ
1. กลุ่มเส้นประสาทนากระแสประสาทเข้าสู่
สมอง (ascending tract )
2. กลุ่มเส้นประสาทสั่งการจากสมองผ่านไขสันหลังไปยัง
อวัยวะตอบสนองต่าง ๆ (descending tract )
http://www.atlantainjurylawblog.com/spinal-cord-injury-spinal-cord-
injury-trials-and-explanation-of-muscle-spasticity.html
http://www.prokop.co.uk/Research/LAYMAN/4-reflex-circuit.html
ครูฉวีวรรณ นาคบุตร
- 12. เอาเข็มแทงขาหลัง = กบหดขาหนี
เอาเข็มแทงขาหลัง = กบไม่หดขาหนี
เอาเข็มแทงจุดที่ 2 = กบหดขาหนี
เอาเข็มแทงขาหลัง = กบไม่หดขาหนี
เอาเข็มแทงจุดที่ 3 = กบหดขาหนี ครูฉวีวรรณ นาคบุตร
- 13. -นักเรียนจะสรุปผลการทดลองนี้ อย่างไร
1) เมื่อใช้เข็มแทงที่ขาหลังกบ ปรากฏว่ากบหดขาหนี แสดงว่า กบสามารถที่จะรับความรู้สึกที่ถูกเข็มแทง
และตอบสนองความรู้สึกได้ การตอบสนองนีไม่ต้องผ่านการควบคุมจากสมอง
้
2) เมื่อตัดรากล่างของเส้นประสาทไขสันหลัง แล้วเอาเข็มแทงที่ขาหลัง ปรากฏว่า กบไม่หดขาหนี แต่ถ้าเอาเข็มเขี่ยที่ปลายรากส่วน
ตรงจุดที่ถูกตัด(จุดที่ 2)ปรากฏว่ากบกระตุกขาได้ แสดงว่ารากล่างมีหน้าทีนากระแสประสาทจากไขสันหลังแล้วส่งไปยังหน่วย
่
ปฏิบัติงาน คือ บริเวณที่มีการตอบสนอง
3) เมื่อตัดรากบนของเส้นประสาทไขสันหลัง แล้วเอาเข็มแทงขาหลังพบว่ากบไม่กระตุกขา แต่เมื่อเอาเข็มแทงตรงจุดที่ถูกตัด(จุดที่ 3)
ปรากฏว่ากบกระตุกขาได้ แสดงว่ารากบนมีหน้าที่นากระแสประสาทจากหน่วยรับความรู้สึกเข้าสู่ไขสันหลัง
4) เมื่อใช้เข็มแทง (สิ่งเร้า) ที่ผิวหนังขากบ (หน่วยรับความรู้สึก) จะเกิดกระแสประสาทเคลื่อนทีไปยังรากบนเข้าสู่ไขสันหลัง
่
แล้วผ่านรากล่างไปยังเส้นประสาทไขสันหลังและกระตุนกล้ามเนื้อขากบซึ่งเป็นหน่วยปฏิบัติงานให้หดตัว ทาให้กบหดขาหนี
้
ครูฉวีวรรณ นาคบุตร
- 15. กลุมเส้นประสาทนากระแสประสาทเข้าสูสมอง (ascending tract )
่ ่
แบ่งเป็นกลุ่มย่อย ๆ เช่น นากระแสประสาทจากกล้ามเนื้อเข้าสู่ไขสันหลังและสมองนากระแส
ประสาท รับความรู้สึกเกี่ยวกับการสัมผัส ความดัน ไปสู่สมองส่วนที่ทาหน้าที่นั้นๆ นากระแสประสาท
เกี่ยวกับความรู้สึกเจ็บและอุณหภูมิจากอวัยวะ รับสัมผัสต่าง ๆ เข้าสู่สมอง
กลุมเส้นประสาทสังการจากสมองผ่านไขสันหลังไปยังอวัยวะตอบสนองต่างๆ (descending tract )
่ ่
ได้แก่ กลุ่มเส้นประสาทที่นาคาสั่งจากสมองโดยเฉพาะจากซีรีบัลคอร์เทกซ์(cerebral cortex) ลงมาตาม
ไขสันหลังไปสู่กล้ามเนื้อมัดต่าง ๆ ซึ่งอยู่ในอานาจจิตใจ (voluntary muscle ) ทั่วร่างกาย
เส้นประสาทไขสันหลังแต่ละเส้นประกอบด้วยมัดเส้นใยประสาทหลาย ๆ มัด และมัดเส้นใยประสาท
ประกอบด้วยใยประสาทจานวนมาก
มัดเส้นใยประสาทมีทั้งเส้นใย ประสาทสั่งการและใยประสาทรับความรู้สึก ดั้งนั้น
เส้นประสาทไขสันหลังจึงเป็นเส้นประสาทผสม (mixed nerve) ทั้งหมด
ครูฉวีวรรณ นาคบุตร
- 16. The End………
…….สวัสดี.......
ครูฉวีวรรณ นาคบุตร โรงเรียนบ้านสวน(จั่นอนุสรณ์) ชลบุรี