1. ภาวะเส้ ื
นเลอดสมองตี
บ
(Acute Stroke)
ิ ์ุ
นพ.จรพงษ ศภเสาวภาคย์
พญ.ปฏิ ุ
มา พทธไพศาล
ื ี ็ ิ ี ็้ ้
่ นตองไดรับการตรวจพบด้
ภาวะเส้ อดสมองตบ เปนภาวะฉกเฉน ทจำเป
นเล ุ วยความรวดเร็
ว
และให้ ั กษาทันเวลา ด้
การร ยาละลายลิ ื
วยการให้ มเล ่
่ อดภายใน 3 ชัวโมงหลังจากเกิ
ดอาการ
ี ี และความพิ ้ ั ฒนาระบบการตรวจพบ ชวยเหลื
จะสามารถลดอัตราการเสยชวิ ต การได การพ ่ อ และส่่ ่
งตอทีดี
็ ั จจัยสำคญของความสำเร็
เปนป ั แลร ่ นเลื
จในการดู ั กษาผ้ ยเส้ อดสมองตี
ปว บ
ู
่ ี ั บภาวะเส้ ื ั วใจตี
เชนเดยวก นเลอดห บ
เป้
าหมายของการรักษา
ี ้
ม 2 เปาหมายด้ ั น
วยก
1. ลดปริ มาณสมองท่ยหายจากการขาดเลื
ีี
เส อด
้ื ผ้ ยให้ ั บคื ้ ่
่ กล นใหมากที
2. ฟนฟู ว ป
ู สด
ุ
“Time is Brain”
Early detection โดยคนใกล้ ั
ตว
ทำให้สามารถตรวจพบภาวะเส้ ื นเลอดสมองตี บและขอความชวยเหลื ้็้
่ อไดเรวขึ น
โดยอาการที ่
ชวนให้ ั ยว่้ ยมีนเลื
สงส าผป่ เส้ อดสมองตี ี ่ ี
ุ ว บ มดังตอไปน้
● อาการอ่ อนแรง หรื อชา ของใบหน้ า แขน ขา โดยเฉพาะเม่ ็ ้
อเป ่
ื นขางใดข้ ึ ยบพลัน
างหนงเฉี
● สับสนเฉยบพลัน
ี
ู ุ อเสี
● พดตะกกตะกัก หรื ยความสามารถในการเข้ าใจภาษา
● ตามองไม่็ ้ ่ ื้ ้ ยบพลัน
เหนขางใดข้ ึ อทัง 2 ขางเฉี
างหนง หร
ี
● เสยความสามารถในการทรงตวเฉยบพลันั ี
ี ยบพลัน โดยไม่ าเหตุ
● ปวดศรษะเฉ ี ี อื
มส ่
น
การให้ความรู้ ่
กับประชาชนทัวไป ให้ ่
สามารถตรวจพบอาการที ั ย
สงส
และขอความชวยเหลื ่
่ ออยางรวดเร็ นป ว เป็ ั จจัยสำคญของการพัฒนาระบบการดแลรักษาผ้ ย
ั ป่
ว
ู ู
ิ ป่
การประเมนผ้
ูวยโดย EMS
ทำดวยความรวดเร็
ให้ ้ ว โดยอาศั ย หลั กการของ Cincinnati Stroke Scale ท่
ี
ประกอบไปด้
วย 3
อาการด้ ั น คื
วยก อ
1. หน้ ้าเบี างใดข้ ึ
ยว ไปข้ ่
างหนง (Facial droop)
2. แขนตก ข้ ึ ื ื ่ ่่
างหนง เมอยนแขน 2 ข้ างไปข้ ้
างหนา (Arm drift)

2. 3. พดไม่ หรื ่ (Abnormal speech)
ู ชัด อไมพดู
่
เมื
อตรวจพบอาการดังกล่าว
ควรนำต ู ่ งโรงพยาบาลที
ั วผ้ ยส่
ปว ่ การร ป่
สามารถให้ ั กษาผ้ ยเส้ ื
ู นเลอดในสมองตี ้
ว ่
ยาละลายลิ
บดวยการให้ มเ
ลื
อดโดยทันที

3. ป่ งออกเป็
การดแลผ้ ย Stroke แบ่
ู ู ว น 2 ระดับ
1. การดู ั ่
แลทวไป ได้ ่
แก
a. ความดันโลหิ ั กษา volume status ผ้ ยให้ ในระดับปกติ ้ ็
ต: ร ป่ อยู
ูว ่ ให IV เปน isotonic

4. solution หลกเล่ีี IV fluid ท่ ้
ยงการให้ ี ำตาล นอกจากน้ ้
มี
น ยังตองควบคุ
ี มความดันโลหิ ้
ตให
< 185/100 mmHg ในกรณี วยอย่ ผ้
ป
ู ่ ู ่
ใน criteria ที
สามารถให้ ่ื ้
ยาละลายลิ อดได
มเล
่
ื
b. ลดไข้ องจากอุหภู่
: เน ณ มรา ่
ิงกายที > 37.5 c จะทำให้
สง
ู สมองได้รั บความเสยหายเพิ้
ี ่ึ
มขน
c. ควบคุ ั บน้
มระด ำตาลในเลื ้ กวา 185 mg/dL
อดใหต่ ่ ำ
d. การดแลทางเดิ
ู นหายใจ และรักษาระดับออกซิ เจนในเลื ้
อดให >=94%
โดยใช้ ิ ้ ี
ออกซเจนนอยทสด ่ รวมถึ
ุ งการให้ องก
ยาป ้ ั นการชักกรณี้ ่ ้
มี งชี
ขอบ
่
ื
e. ตรวจ EKG เพอหาภาวะห ั วใจเตนผิ ิ
้ ดปกต
f. ส่ง CT brain ภายใน 25 นาที ่ เพือประเมิ า เป็
นว่ นภาวะอ่ ื
น
นอกเหนอจากเส้ ื
ื นเลอดสมองตี ื ่
บหรอไม
2. การให้ยาละลายลิ อด (Fibrinolytics) : rtPA โดยมี ่ ้ ้ ยท่ าการมาภายใน 3
่ื
มเล อบ ี ป่ มี
ข้ งชในผู ี ว อ
ช ่
ัวโมง (หรื
อ 4.5 ช ่ ่ ่
ั วโมง ในผ้ ยทีา criteria) โดยมี ์ ารณาดังตาราง
ปว ิ
ู เข้ เกณฑพจ