การพัฒนาสื่อดิจิทัลเพื่อการวิจัยบนเครือข่ายห้องสมุดสถาบันมะเร็งแห่งชาติและศูนย์สารสนเทศโรงงาน กรมโรงงานอุตสาหกรรม : มาตรฐานสื่อดิจิทัล

1. การพัฒนาสื่อดิจิทัลเพื่อการวิจัยบนเครือข่ายห้องสมุดสถาบันมะเร็ง
แห่งชาติและศูนย์สารสนเทศโรงงาน กรมโรงงานอุตสาหกรรม
มาตรฐานสื่อดิจิทัล
วันที่ 30 สิงหาคม 2554
ศตพล ยศกรกุล
ฝ่ายบริการความรู้ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ
http://stks.or.th
satapon@nstda.or.th
www.nstda.or.th
© NSTDA 2011

2. มาตรฐานสื่อดิจิทล สวทช.
ั
●
การจัดเก็บเอกสารดิจิทัล
●
การสร้างเอกสารงานพิมพ์
●
การสร้างสื่อนําเสนอ
●
การจัดการรูปภาพดิจิทัล
●
การสร้างเอกสารเว็บ
●
การจัดการสื่อมัลติมีเดีย

3. ประเด็นที่มา
●
กฎหมายลิขสิทธิ์ ●
ความน่าเชื่อถือของ หน่วยงาน
●
พระราชบัญญัตการกระทําความผิด
ิ ●
การลดการทํางานทีซ้ําซ้อน
่
ทางคอมพิวเตอร์ ●
การตอบรับเทคโนโลยีอบัตใหม่
ุ ิ
●
กฎหมายการทําธุรกรรมทาง
อิเล็กทรอนิกส์
●
ประกาศฟอนต์มาตรฐานราชการไทย
●
ประกาศการพิมพ์หนังสือราชการด้วย
โปรแกรมการพิมพ์คอมพิวเตอร์

4. ความสําคัญของข้อกําหนด/มาตรฐานสื่อดิจิทัล
ฟอนต์ Error ี
เสยเวลาปรับแต่ง
โห!! สร ้างสารบัญ
ี
เสยเวลาจัง
จําไม่ได ้แล ้วใช ้ เปิ ดแล ้ว
ขนาดอักษรเท่าไร ทีเก็บกระจาย
่ ฟอร์แมตเสย ี
เปิ ดไม่ได ้นะ
คนละ version ทํางานซํ้าซอน
้
ค ้นหายากมาก ี
เสยเวลา/เงิน
ข ้อกําหนดมีการ
ตอบรับ ปรับเปลียน
่
เทคโนโลยีอบตใหม่
ุ ั ิ ภาพลักษณ์องค์กร
การบริหารองค์กร
ยุคใหม่

5. การจัดเก็บเอกสาร
เก็บเข้าตู้เอกสาร
จัดเก็บ เข้าระบบจัดเก็บ
เอกสาร จัดเข้าแฟ้มเอกสาร
แยกกันเก็บ ไม่เป็นระบบ
Drive / Folder / Sub-Folder
Directory

6. การตั้งชื่อโฟลเดอร์และชื่อแฟ้มเอกสาร
●
ใช้ชื่อที่ประกอบด้วยตัวอักษร a – z, 0 – 9 มีความหมายถึง
เนื้อหาของเอกสารที่จดเก็บ
ั
●
ห้ามใช้ภาษาไทย
●
อักขระพิเศษ คือเครื่องหมาย hyphen -
●
หลีกเลียงการเคาะเว้นวรรค และ/หรืออักขระพิเศษอื่นๆ
่
●
กรณีตงชื่อแฟ้มเอกสาร ให้นําหน้าด้วยตัวเลขวันที่สร้าง/แก้ไข/
ั้
เผยแพร่เอกสาร ในรูปแบบ yyyymmdd (โดย yyyy คือปี ค.ศ.)

8. เหตุผล การหลีกเลี่ยงใช้เครื่องหมาย Underscore
●
ผูใช้งานจํานวนมาก ยังไม่คุ้นเคยกับเครื่องหมาย underscore
้
●
สร้างความเข้าใจผิด ความเข้าใจที่คลาดเคลือนได้ง่าย
่

9. การตั้งชื่อโฟลเดอร์และชื่อแฟ้มเอกสาร
●
ในวันเดียวกันหากมีการแก้ไขเอกสารหลายครั้ง ให้ระบุตวเลขรุ่น
ั
ของการแก้ไขต่อท้าย เช่น
●
20110830-digital-standard-1.odp
●
20110930-digital-standard-2.odp
●
หากมีการแก้ไขเอกสารในวันถัดไป ให้กําหนดชื่อแฟ้มเอกสารใหม่
โดยใช้วันที่ที่แก้ไข
●
20110831-digital-standard.odp

10. ปัญหาที่พบกรณีชื่อโฟลเดอร์/แฟ้มภาษาไทย

11. Name Space และ Page Name ของ
เอกสารระบบวิกิ (Wiki)
●
เนื่องจาก สวทช. มีการพัฒนาวิกิใช้ในหลายกิจกรรม การสร้าง
เอกสารของวิกมีลกษณะเดียวกับแฟ้มเอกสารดิจิทัล โดย
ิ ั
●
Name space เทียบได้กับชื่อโฟลเดอร์
●
Page name เทียบได้กับชื่อแฟ้มเอกสาร
●
การตังชื่อ Name space และ Page name จึงใช้หลักการเดียว
้
กับการตังชื่อโฟลเดอร์และแฟ้มเอกสารด้วย
้

12. Name Space และ Page Name ของ Wiki
ี ่
มหาวิทยาลัยเชยงใหม่ มหาวิทยาลัยแห่งแรกในสวนภูมภาค
ิ
้ ื่
ของประเทศไทย โดยใชชอตามจังหวัดเป็ นแห่งแรก เป็ น
ึ
ศูนย์กลางการศกษาของภาคเหนือ ตังอยูทตําบลสุเทพ
้ ่ ี่
ี ี
อําเภอเมืองเชยงใหม่ จังหวัดเชยงใหม่
แหล่งข ้อมูล:
http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%AB
%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8
%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B9%80%E0%B8%8A
%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B9%83%E0%B8%AB
%E0%B8%A1%E0%B9%88 เข ้าถึงวันที่ 5 เมษายน 2553
แหล่งข ้อมูล:
ี
http://th.wikipedia.org/wiki/มหาวิทยาลัยเชยงใหม่ เข ้าถึงวันที่ 5 เมษายน 2553

13. การสร้างเอกสารงานพิมพ์
●
สวทช. มีการใช้ OpenOffice.org พร้อมๆ กับยังมี Microsoft
Office
●
สวทช. ให้ความสําคัญกับประกาศฟอนต์มาตรฐานราชการไทย
โดยเฉพาะการใช้ฟอนต์ TH SarabunPSK
●
สวทช. ให้ความสําคัญกับประกาศการพิมพ์หนังสือราชการด้วย
โปรแกรมการพิมพ์คอมพิวเตอร์

14. ฟอนต์มาตรฐานราชการไทย
รายละเอียด/ดาวน์โหลดฟอนต์
http://www.nstda.or.th/nstda-knowledge/2689-thai-gov-fonts

15. ฟอนต์มาตรฐานราชการไทย
●
ทุกเครื่องฯ ให้ตดตังฟอนต์ทั้ง 13 ฟอนต์
ิ ้
●
ปรับแก้ไขค่า Config ของ Word Processor ให้รู้จักฟอนต์
TH SarabunPSK เป็น Default Font
 Microsoft Office Word
 OpenOffice.org Writer
รายละเอียดวิธีการปรับค่า Config ตามคู่มอ
ื
“การเตรียมสื่อดิจิทัลที่มคุณภาพ”
ี

16. ประกาศการพิมพ์หนังสือราชการ
ด้วยโปรแกรมการพิมพ์คอมพิวเตอร์
รายละเอียดประกาศ http://www.opm.go.th/opminter/itcenter/officialletter.htm

17. ประกาศการพิมพ์หนังสือราชการฯ และการปฏิบัติ
 ตังค่ามาตราหน่วยวัดของ
้ Word, Writer เป็นเซนติเมตร (cm)
 รู้จักกับคําสังกําหนดค่า
่ Line Spacing เป็น Single
 รู้จักกับคําสังกําหนดค่า
่ Paragraph Spacing ในส่วน Before
(Above) เป็น 6pt หรือ 12pt
 รู้จักกับคําสังตังระยะกั้นหน้า
่ ้ (First Line Indent) เท่ากับ 2.5
เซนติเมตร
เพืออํานวยความสะดวกในการพิมพ์บนทึกภายใน สวทช. และจดหมายออก
่ ั
งานระบบสารสนเทศเพือการจัดการ ศว. ได้พัฒนาระบบช่วยเหลือออนไลน์
่
Easy Memo

18. การพิมพ์ทถูกต้อง
ี่
●
การใช้ปม <Enter>
ุ่
●
ตัดคํา ณ ตําแหน่งที่ต้องการ โดยกดปุ่ม <Shift><Enter>
●
ขึ้นหน้าใหม่ ณ ตําแหน่งที่ต้องการ โดยกดปุ่ม <Ctrl><Enter>
●
การใช้เครื่องหมายวรรคตอน
●
การเว้นวรรค
●
คําทับศัพท์
Internet อินเตอร์เน็ต อินเตอร์เน็ท อินเทอร์เน็ต
Digital ดิจิทอล ดิจิตอล ดิจิทัล
Web เว็ป เวป เว็บ

19. Style หัวใจงานพิมพ์
Heading 1
Heading2 2
Heading

20. Style หัวใจงานพิมพ์
●
ปรับแก้ไขได้งาย
่
●
เอกสารไม่เสียฟอร์แมต
●
สร้างสารบัญได้ทันที
●
แปลงเป็นเอกสารเว็บทีคนตาบอด
่
อ่านได้ดวย Screen Reader ได้ง่าย
้
●
แปลงเป็น Digital Library Content
มาตรฐานพร้อมสารบัญอัตโนมัติ

21. Style หัวใจงานพิมพ์
เอกสารจาก Word ที่สร้าง
ด้วย Style แปลงเป็น
PDF พร้อม “สารบัญ”
หรือ “Bookmark”
อัตโนมัติ

22. การฝังฟอนต์ (Embeded Font)
●
เอกสารที่สร้างด้วย MS Office สามารถฝังฟอนต์ TH SarabunPSK กับ
เอกสารได้

23. การฝังฟอนต์ (Embeded Font)
●
เอกสารที่สร้างด้วย OpenOffice.org
ควรส่งออกเป็น PDF แบบฝังฟอนต์
●
File, Export as PDF
●
คลิกเลือก PDF/A-1a
●
หรือแจ้งให้ผู้รับทราบว่าเอกสารชุดนี้
ใช้ฟอนต์ TH SarabunPSK
เอกสารแนบสร้างด้วย OpenOffice.org และใช้ฟอนต์มาตรฐาน
ราชการไทย หากคอมพิวเตอร์ของท่านยังไม่มีฟอนต์ดังกล่าว
สามารถดาวน์โหลดและศึกษารายละเอียด
วิธการติดตั้งได้ท่ี http://www.nstda.or.th/index.php/nstda-
ี
knowledge/2689-thai-gov-fonts

24. การฝังฟอนต์ด้วย Acrobat Writer/Professional

25. เอกสาร PDF
●
PDF คือคําตอบเพื่อแก้ไขปัญหาหลากหลายในการสร้างเอกสาร
●
แต่ PDF ก็ไม่ช่วยหาก
●
มีการใช้ฟอนต์ที่ไม่ได้มาพร้อมกับระบบ OS
●
ส่งออกเป็น PDF ผิดลักษณะการใช้งาน
●
กําหนดเงื่อนไขการเข้าถึงผิดวัตถุประสงค์ / ไม่ได้กาหนด
ํ
เงื่อนไขการเข้าถึงเอกสาร

26. การตั้งค่า Security ของ PDF

27. ภาพดิจิทัล
●
ภาพต้นฉบับ
●
ภาพสําหรับสือสิงพิมพ์
่ ่
●
ภาพสําหรับสือ Presentation ระบบมัลติมีเดีย (Multimedia
่
Presentation)
●
ภาพสําหรับเว็บไซต์ทั้งภาพแบบย่อ (Preview) และภาพจริง
●
ภาพสําหรับระบบฐานข้อมูล

28. ภาพดิจท ัลก ับภาพล ักษณ์ขององค์กร
ิ

30. ี
ค่าสของ “ภาพดิจท ัล”
ิ
สีสําหรับการพิมพ์ CMYK
สีสําหรับสื่อนําเสนอ RGB
สีสําหรับเว็บ ค่าสีแบบเลขฐาน 16

32. ภาพกับ PPT
●
ตกแต่ง PPT ด้วยภาพสแกน ภาพถ่ายดิจิทัล
●
ขนาดไฟล์ PPT โตมาก
●
แก้ไขอย่างไรดี ?????

33. ภาพถ่ายดิจิทัลกับการใช้งานใน Presentation
●
ขนาดแฟ้มเอกสาร Presentation โตมาก
●
ควร Compress ภาพแล้วบันทึกด้วยคําสั่ง Save As...

34. ประเด็นลิขสิทธิ์กสําคัญ
็
●
Copy คนอื่นมาโดยไม่ได้ขออนุญาต แต่เผยแพร่ในชื่อคนเองและ
ใส่สญญาอนุญาต
ั
●
เผยแพร่อย่างไร ไม่ให้ถกละเมิดลิขสิทธิ์
ู
●
มีเนื้อหาอยากเผยแพร่ แต่ไม่อยากตอบให้เอาไปขาย ทําอย่างไร
ให้ง่ายๆ

36. เวลาของเครื่องคอมพิวเตอร์

38. ขอขอบคุณ
●
http://www.stks.or.th
●
http://www.stks.or.th/wiki
●
http://www.thailibrary.in.th